αφήνω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

αφήνω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ἀφήνω (δείτε και γραφή ἀφίνω) ή με μεταπλασμό, ή από την ελληνιστική κοινή ἀφίω < αρχαία ελληνική ἀφίημι

Προφορά

ΔΦΑ : /aˈfi.no/

τυπογραφικός συλλαβισμός : α‐φή‐νω

Ρήμα

αφήνω, πρτ.: άφηνα, αόρ.: άφησα/άφηκα/αφήκα, παθ.φωνή: αφήνομαι, π.αόρ.: αφέθηκα, μτχ.π.π.: αφημένος, προστ. αορ.: άφησε και άσε

1. χαλαρώνω τη λαβή μου και έτσι παύω να κρατώ κάτι επιτρέποντάς του να κινηθεί ελεύθερα

   ⮡  Άφησε το μολύβι του να πέσει στο πάτωμα.

2. παύω να έχω πάνω μου ένα αντικείμενο και το ακουμπώ σε κάποιο σημείο

   ⮡  Μάλλον άφησα το πορτοφόλι μου πάνω στο τραπέζι.

3. δε μετακινώ κάτι, δεν του αλλάζω την κατάστασή του

   ⮡  Άφησε τα πιάτα στο τραπέζι. (χτες)

   ⮡  Άφησε τα πιάτα στο τραπέζι! (να τα αφήσεις στο τραπέζι)

   ⮡  Θα με αφήσεις ήσυχο; Άσε με ήσυχο, σου λέω!

4. παραδίδω κάτι σε κάποιον, για να το ξαναπάρω αργότερα

   ⮡  Άφησα το αυτοκίνητο στο συνεργείο.

5. παύω να ασχολούμαι με κάτι και το εμπιστεύομαι σε άλλον

   ⮡  Ας το αφήσουμε στους ειδικούς.

6. ορίζω αντικαταστάτη

   ⮡  Aφήνω το(ν) Νίκο στο πόδι μου για το διάστημα που λείπω.

7. σταματώ να ακολουθώ μια τακτική

   ⮡  Ας αφήσουμε τα υπονοούμενα!

8. κληροδοτώ

   ⮡  Ο θείος μου μου άφησε στη διαθήκη του ένα διαμέρισμα.

9. φεύγω

   ⮡  Άφησε την πατρίδα του και πήγε στην Αμερική

10. εγκαταλείπω κάτι με το οποίο με συνέδεε στενή σχέση, παρατώ

    ⮡  Άφησε την παλιά του δουλειά αλλά δεν κατάφερε ακόμα να βρει καινούρια

    ⮡  Άφησε τον άντρα της και τα παιδιά της

11. ελευθερώνω, δεν κρατώ πια δέσμιο

    ⮡  τον άφησαν ελεύθερο

12. επιτρέπω σε κάποιον να κάνει κάτι

    ⮡  Οι επιτηρητές τον άφησαν να αντιγράψει.

Άλλες γραφές

• αφίνω (παρωχημένη γραφή)

Εκφράσεις

• Λήμματα με 'αφήνω' στο Βικιλεξικό

όπως ενδεικτικά

• αφήνω αμανάτι
• αφήνω λάσκα τα λουριά
• αφήνω με την όρεξη
• αφήνω με το στόμα ανοιχτό
• αφήνω μούσι
• αφήνω μπουκάλα
• αφήνω ρέστο
• αφήνω σέκο
• αφήνω στα κρύα του λουτρού
• αφήνω στον τόπο

• → δείτε και εκφράσεις στην προστακτική άσε, άσ' και άστε

Παροιμίες

• μάθε τέχνη κι άστηνε (κι αν πεινάσεις πιάστηνε)

Συγγενικά

Λέξεις που σχετίζονται με την αρχαία ελληνική ἀφίημι όπως

• άνεση
• άφεση, αφέτης (& αφετηρία)
• ένεση

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	αφήνω	άφηνα	θα αφήνω	να αφήνω		αφήνοντας
β' ενικ.	αφήνεις	άφηνες	θα αφήνεις	να αφήνεις	άφηνε
γ' ενικ.	αφήνει	άφηνε	θα αφήνει	να αφήνει
α' πληθ.	αφήνουμε	αφήναμε	θα αφήνουμε	να αφήνουμε
β' πληθ.	αφήνετε	αφήνατε	θα αφήνετε	να αφήνετε	αφήνετε
γ' πληθ.	αφήνουν(ε)	άφηναν αφήναν(ε)	θα αφήνουν(ε)	να αφήνουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		άφησα	θα αφήσω	να αφήσω		αφήσει
β' ενικ.		άφησες	θα αφήσεις	να αφήσεις	άφησε άσε, άσ'
γ' ενικ.		άφησε	θα αφήσει	να αφήσει
α' πληθ.		αφήσαμε	θα αφήσουμε	να αφήσουμε
β' πληθ.		αφήσατε	θα αφήσετε	να αφήσετε	αφήστε άστε
γ' πληθ.		άφησαν αφήσαν(ε)	θα αφήσουν(ε)	να αφήσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω αφήσει	είχα αφήσει	θα έχω αφήσει	να έχω αφήσει
β' ενικ.	έχεις αφήσει	είχες αφήσει	θα έχεις αφήσει	να έχεις αφήσει	έχε αφημένο
γ' ενικ.	έχει αφήσει	είχε αφήσει	θα έχει αφήσει	να έχει αφήσει
α' πληθ.	έχουμε αφήσει	είχαμε αφήσει	θα έχουμε αφήσει	να έχουμε αφήσει
β' πληθ.	έχετε αφήσει	είχατε αφήσει	θα έχετε αφήσει	να έχετε αφήσει	έχετε αφημένο
γ' πληθ.	έχουν αφήσει	είχαν αφήσει	θα έχουν αφήσει	να έχουν αφήσει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) αφημένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) αφημένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) αφημένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) αφημένο

Παθητική φωνή: → λείπει η κλίση

Μεταφράσεις

    αφήνω

αγγλικά : leave (en), let (en), let go (en) γαλλικά : laisser (fr) ρουμανικά : lăsa (ro)

Πηγές

• αφήνω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• αφήνω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)
• αφήνω, άσε -  Γεωργακάς, Δημήτριος. A Modern Greek-English Dictionary [Ελληνοαγγλικό λεξικό] (μόνο το γράμμα α) - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας