βάτος

Δείτε επίσης : βατός

Νέα ελληνικά (el)

Προφορά

Ετυμολογία 1

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός		2ος πληθυντικός
	αρσενικό		αρσενικό		ουδέτερο
ονομαστική	ο	βάτος	οι	βάτοι	τα	βάτα
γενική	του	βάτου	των	βάτων	των	βάτων
αιτιατική	τον	βάτο	τους	βάτους	τα	βάτα
κλητική		βάτε		βάτοι		βάτα
Κατηγορία όπως «ναύλος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

βάτος < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική βάτος (θηλυκό για το θάμνο, επίσης αρσενικό για ένα είδος σαλαχιού). Συγκρίνετε με το θηλυκό βάτος.

Βάτος του είδους Rubus crataegifolius.

Ουσιαστικό

βάτος αρσενικό ή θηλυκό

(φυτό)
1. θάμνος του γένους Rubus, συνήθως αγκαθωτός, με οδοντωτά φύλλα και μικρά άνθη· μερικά είδη παράγουν εδώδιμους καρπούς, όπως η βατομουριά και η σμεουριά
2. (γενικά) αγκαθωτός θάμνος διαφόρων ειδών, ή χαμηλό δέντρο

Συνώνυμα

βάτος (λόγιο θηλυκό)
βατουριά
βατσινιά
βάτσο (ουδέτερο)
βατσουνιά

Συγγενικά

και Βατ-, Βατο- (σύνθετα ταξινομικών όρων βοτανικής)

διαλεκτικά:

βατερός, βατερόν (κυπριακά)

Δείτε επίσης

σμεουριά

αρχαία ελληνική:

βατία
βάτον (ουδέτερο, ο καρπός του θάμνου)

Μεταφράσεις

γενικά: αγκαθωτός θάμνος

Ουσιαστικό

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	βάτος	οι	βάτοι
γενική	του	βάτου	των	βάτων
αιτιατική	τον	βάτο	τους	βάτους
κλητική		βάτε		βάτοι
Κατηγορία όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

βάτος αρσενικό

(μόνον αρσενικό: ιχθυολογία) είδος ψαριού
≈ συνώνυμα: βατί

Συγγενικά

βατί (ουδέτερο)
βατόπουλο

Δείτε επίσης

και τη συνώνυμη αρχαία ελληνική βατίς

Μεταφράσεις

ο βάτος (το είδος ψαριού)

Ετυμολογία 2

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	η	βάτος	οι	βάτοι
γενική	της	βάτου	των	βάτων
αιτιατική	τη	βάτο	τις	βάτους
κλητική		βάτε		βάτοι
Κατηγορία όπως «νόσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

βάτος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική βάτος (θηλυκό για το θάμνο). Συγκρίνετε με το αρσενικό βάτος.

Ουσιαστικό

βάτος αρσενικό ή θηλυκό

(λόγιο, βοτανική) ο βάτος, όπως αναφέρεται σε βιβλικό κείμενο

Εκφράσεις

η φλεγομένη βάτος
η καιομένη βάτος : κατά τη Βίβλο, θάμνος που ο Μωυσής είδε να φλέγεται χωρίς να καίγεται (Έξοδος, κεφάλαιο 3)

Μεταφράσεις

η βάτος σε βιβλικό κείμενο

Πηγές

⌘ Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία, .
βάτος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

βάτος < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική βάτος (αρσενικό και θηλυκό στις ίδιες σημασίες)

Ουσιαστικό

βάτος αρσενικό ή θηλυκό

(φυτό) ο βάτος (αγκαθωτός θάμνος)

Παράγωγα

Δε σχετίζεται το βαττολογῶ, ούτε ο δυσβατότοπος (δυσβατό-τοπος)

Ουσιαστικό

βάτος αρσενικό

(ιχθυολογία) ο βάτος (είδος ψαριού), ράγια

Παράγωγα

βατόπουλον, βατόπουλο (υποκοριστικό)

Πηγές

βάτος - LBG - Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts (Λεξικό της Βυζαντινής Ελληνικής, ιδίως για τον 9ο-12ο αιώνα), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών)
βάτος - Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα].
σελ.112, Τόμος 4ος - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία. Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία 1

βάτος < αβέβαιης ετυμολογίας, μάλλον Πρότυπο:μεσογειακό δάνειο. Πιθανόν συνδέεται με το μαντία και τo συγγενικό στην αλβανική man.

Δε σχετίζονται: Βατίεια, Βάτεια (ιλλυρικής προέλεσυης), ούτε τα παράγωγα όπως βατήρ του βατεύω < βαίνω

Ουσιαστικό

	δυϊκός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	βάτος	αἱ	βάτοι
γενική	τῆς	βάτου	τῶν	βάτων
δοτική	τῇ	βάτῳ	ταῖς	βάτοις
αιτιατική	τὴν	βάτον	τὰς	βάτους
κλητική ὦ!		βάτε		βάτοι
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		βάτω
γεν-δοτ	τοῖν		βάτοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «νόσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

βάτος θηλυκό

(φυτό) ο βάτος (αγκαθωτός θάμνος)

Παράγωγα

Ουσιαστικό

	δυϊκός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	βάτος	οἱ	βάτοι
γενική	τοῦ	βάτου	τῶν	βάτων
δοτική	τῷ	βάτῳ	τοῖς	βάτοις
αιτιατική	τὸν	βάτον	τοὺς	βάτους
κλητική ὦ!		βάτε		βάτοι
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		βάτω
γεν-δοτ	τοῖν		βάτοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

βάτος αρσενικό

(ιχθυολογία) είδος πλατιού ψαριού όπως το σαλάχι, ο βάτος

Συγγενικά

Ετυμολογία 2

βάτος < (άμεσο δάνειο) εβραϊκή בַּת‎ (baṯ)

Ουσιαστικό

βάτος αρσενικό

μονάδα μέτρησης υγρών
άλλες μορφές: βάδος

Συγγενικά

πιθανόν βατιάκη, βατιάκιον

Πηγές

βάτος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
βάτος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.
Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.
Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.