Ευρύπυλος
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Με το όνομα Ευρύπυλος αναφέρονται στην ελληνική μυθολογία 10 διαφορετικά πρόσωπα, τα εξής:
1. Θεσσαλός ήρωας, γιος του Ευαίμονα. Πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο ως ηγεμόνας. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τροίας σκότωσε τους Τρωαδίτες Υψήνορα, Μέλανθο και Απισάωνα, αλλά τραυματίστηκε ο ίδιος από τον Πάρι, οπότε τον θεράπευσε ο Νέστορας. Ο Ευρύπυλος βοήθησε στην αρπαγή του Παλλαδίου και ήταν ένας από τους άνδρες που μπήκαν μέσα στον Δούρειο Ίππο. Ταυτίζεται πολλές φορές με τον υπ' αριθ. 6 (βλ. παρακάτω).
2. Βασιλιάς των Μερόπων της νήσου Κω, πατέρας της Χαλκιόπης. Σύμφωνα με μία παράδοση ο Ευρύπυλος αντιμετώπισε εχθρικά τον Ηρακλή όταν εκείνος πήγε στην Κω, αλλά ο ήρωας τον σκότωσε. Ο Ευρύπυλος αυτός (Θεσσαλός στην καταγωγή κατά μία παράδοση) ήταν γιος του θεού Ποσειδώνα και της Μήστρας. Σύζυγος του Ευρυπύλου ήταν η Κλυτία, κόρη του Μέροπα. Από τους απογόνους τους δύο, ο Φείδιππος και ο Άντιφος, πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο.
3. Γιος του Ηρακλείδη Τηλέφου και της Αστυόχης, ήρωας της Μυσίας και σύμμαχος των Τρώων κατά τον Τρωικό Πόλεμο (είχε θείο του τον βασιλιά της Τροίας Πρίαμο). Η μητέρα του τον δωροδόκησε με μία χρυσαφένια άμπελο προκειμένου να συμμετάσχει στον πόλεμο. Ο Παυσανίας γράφει (Γ 26, 9) ότι ο Ευρύπυλος σκότωσε τον Μαχάονα. Αυτός ο Ευρύπυλος σκοτώθηκε από τον Νεοπτόλεμο. Το έπος «Ευρυπύλεια» και η τραγωδία «Ευρύπυλος» αναφέρονται σε αυτόν τον Ευρύπυλο.
4. Βασιλιάς της Κυρήνης, γιος κι αυτός του θεού Ποσειδώνα και της Κελαινώς, κόρης του Άτλαντα. Αδελφός του ήταν ο Τρίτωνας. Ο Ευρύπυλος πήρε για σύζυγό του τη Στερόπη, κόρη του θεού Ήλιου και μαζί απέκτησαν τον Λεύκιππο και τον Λυκάονα. Στα χρόνια της βασιλείας του Ευρυπύλου, ο Απόλλων έφερε στη Λιβύη τη Νύμφη Κυρήνη. Σύμφωνα με μία παράδοση, ο Ευρύπυλος έδωσε ένα βώλο γης στον Εύφημο ως δώρο φιλοξενίας όταν αυτός πέρασε με τους Αργοναύτες από την Τριτωνίδα Λίμνη.
5. Πατέρας της Δρυόπης, ήρωας των Μαλιέων.
6. «Πολιούχος ήρωας» της Αρόης, σήμερα Πατρών. Και αυτός ο Ευρύπυλος πολέμησε στην Τροία. Κατά τη διανομή των λαφύρων άνοιξε ένα μικρό κιβώτιο, μέσα στο οποίο υπήρχε η εικόνα του Διονύσου, κατασκευασμένη από τον θεό Ήφαιστο. Τότε ο Ευρύπυλος κτυπήθηκε από τρέλα. Απέστειλε ανθρώπους να ρωτήσουν το μαντείο, το οποίο απάντησε ότι μόνο αν έβλεπε μία «παράξενη και ασυνήθιστη θυσία» θα ξαναρχόταν στα λογικά του. Κάποτε ο Ευρύπυλος επισκέφθηκε την Αρόη (αρχαία ονομασία της Πάτρας) και είδε την καθιερωμένη ετήσια θυσία ενός νέου και μιας νέας για χάρη της θεάς Αρτέμιδας, η οποία ήταν θυμωμένη με την υπόθεση της Κομαιθώς και του Μελανίππου. Αρκετά ζευγάρια νέων είχαν ήδη θυσιασθεί όταν ήρθε ο Ευρύπυλος, και οι κάτοικοι της Αρόης είχαν κι αυτοί ρωτήσει το μαντείο μέχρι πότε θα κρατούσε ο θυμός της θεάς. Το μαντείο τους απάντησε ότι αν κάποιος ξένος ηγεμόνας έβλεπε αυτή τη θυσία, τότε θα τελείωνε η τιμωρία. Οπότε τα πράγματα εξελίχθηκαν έτσι ώστε και ο Ευρύπυλος να θεραπευθεί και τα δεινά των κατοίκων της Αρόης να τερματισθούν. Ο Ευρύπυλος ανακηρύχθηκε ήρωας, έζησε την υπόλοιπη ζωή του και πέθανε στην Αρόη. Επίσης, από τότε στην Αρόη καθιερώθηκε η λατρεία του Διονύσου. Ο Παυσανίας γράφει (Ζ 19, 1) ότι ο τάφος του Ευρυπύλου βρισκόταν επάνω στην ακρόπολη της Αρόης, ανάμεσα στον βωμό και τον ναό της «Λαφρίας Αρτέμιδος». Δείτε και λήμμα Διόνυσος Αισυμνήτης.
7. Αδελφός του Ιφίκλου και ήρωας της Αιτωλίας, που σκοτώθηκε από τον Μελέαγρο.
8. Γιος του Ευρυσθέα και αδελφός του Περιμήδη. Ο Αθήναιος μνημονεύει ότι τον σκότωσε ο Ηρακλής κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου.
9. Γιος του Ηρακλείδη Τημένου («Τημενίδης»), αδελφός της Υρνηθούς, που συμμετέσχε στη δολοφονία του πατέρα του.
Δείτε επίσης
Επεξεργασία- Ο αστεροειδής 4501 Ευρύπυλος (4501 Eurypylos), που ανακαλύφθηκε το 1989 και ανήκει στην Τρωική Ομάδα, πήρε το όνομά του από το πρώτο και το έκτο από τα μυθικά αυτά πρόσωπα.
Πηγές
Επεξεργασία- Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969