Ι.Μ. Πέι

Ο Ιεό Μινγκ Πέι (κινεζικά: 貝聿銘, πιν-γίν:Bèi Yùmíng), 26 Απριλίου 1917 – 16 Μαΐου 2019), συνήθως γνωστός με τα αρχικό του I.M. Πέι, ήταν Κινέζος αρχιτέκτονας, γνωστός ως ένας από τους σημαντικούς εκπροσώπους της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Ο Πέι αποφοίτησε από το τμήμα αρχιτεκτονικής του ΜΙΤ το 1940 και εργάζεται με αφηρημένες μορφές, χρησιμοποιώντας ως υλικά την πέτρα, το σκυρόδεμα, το γυαλί και το χάλυβα. Ο Πέι κέρδισε το βραβείο Pritzker το 1983, και ήταν ένας από τους πλέον επιτυχημένους αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα.

Ι.Μ. Πέι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	I. M. Pei (Αγγλικά) και 貝聿銘 (Κινεζικά)
Γέννηση	26  Απριλίου 1917 Κουανγκτσόου
Θάνατος	16  Μαΐου 2019 Μανχάταν
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Ταϊβάν
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά Κινεζικά
Σπουδές	Σχολή Σχεδίου του Χάρβαρντ MIT School of Architecture and Planning Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας
Εργοδότης	Webb and Knapp (1948–1955)
Αξιοσημείωτο έργο	Πυραμίδα Λούβρου Rock and Roll Hall of Fame Bank of China Tower Mastercard International Global Headquarters Luce Memorial Chapel Bali Refuse Incineration Plant The Garden Hotel, Guangzhou
Οικογένεια
Σύζυγος	Eileen Loo
Γονείς	Tsuyee Pei
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	βραβείο Πρίτσκερ (1983) Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών (1988) Βασιλικό Χρυσό Μετάλλιο του Βασιλικού Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων (2010) Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (1993) Αυτοκρατορικό βραβείο (1989) Architecture Firm Award (1968) Ζωντανός Θρύλος Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής Medal of Liberty (1986) επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ honorary doctor of the Tongji University (1994) επίτιμος διδάκτωρ του Κινεζικού Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ Eugene McDermott Award in the Arts at MIT (1984) Berliner Bär (1999) βραβείο Μεγάλων Μεταναστών (2006)
Σχετικά πολυμέσα

Η γυάλινη Πυραμίδα του Λούβρου στο Παρίσι

Εκπαίδευση

Γεννήθηκε στο Guangzhou, επαρχία Guangdong της Κίνα στις 26 Απριλίου 1917, γιος ενός εξέχοντα τραπεζίτη. Εκπαιδεύτηκε αρχικά στο πανεπιστήμιο St. John στη Σανγκάη και έπειτα στο κολέγιο St. Paul του Χονγκ Κονγκ, πριν μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες σε ηλικία 18 ετών. Το 1935 μετακόμισε στις ΗΠΑ και έκανε αίτηση για το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια στο τμήμα αρχιτεκτονικής, αλλά γρήγορα μεταφέρθηκε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (MIT). Και στα δύο πανεπιστήμια οι σπουδές αρθρώνονταν με βάση το καλλιτεχνικό ρεύμα Beaux Art που είχε τις ρίζες του στις κλασικές αρχές της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα και στη Ρώμη. Δεν ήταν ευχαριστημένος με το γεγονός αυτό και στον ελεύθερό του χρόνο έψαχνε ανελισσόμενους αρχιτέκτονες και κυρίως για τον Le Corbusier. Αποφοίτησε απ’ το ΜΙΤ το 1940. Κατά την αποφοίτησή του παρέλαβε τα βραβεία Alpha Rho Chi Medal και το ΜΙΤ Traveling Fellowship.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, σε μια επίσκεψή του στην Ν. Υόρκη γνώρισε την Eileen Loo, η οποία σπούδαζε τότε στο Wellesley College και παντρεύτηκαν το 1942. Την ίδια χρονιά ο Πέι έκανε αίτηση εγγραφής στη μεταπτυχιακή σχολή σχεδίου του Χάρβαρντ (Harvard Graduate School of Design), όπου και μαθήτευσε υπό την διδασκαλία του Γκρόπιους (Walter Gropius). Έξι μήνες αργότερα τέθηκε εθελοντικά στις υπηρεσίες της Επιτροπής Ερευνών Εθνικής Άμυνας (National Defense Research Committee) στο Πρίνστον. Ο Πέι επέστρεψε στο Χάρβαρντ το 1944 και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του το 1946, ενώ ταυτόχρονα δίδασκε στη σχολή ως βοηθός καθηγητή (1945-48). Το 1951 βραβεύτηκε με το Wheelwright Traveling Fellowship από το Χάρβαρντ και ταξίδεψε εκτενώς στην Αγγλία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Ο Ι.Μ. Πέι έγινε πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών το 1954.

Εργασία και σταδιοδρομία

Αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το ΜΙΤ είχε σκοπό να επιστρέψει άμεσα στην Κίνα, αλλά λόγω των πολιτικών γεγονότων παρέμεινε στις ΗΠΑ και εργάστηκε για δύο χρόνια (1940-1942) στην κατασκευαστική εταιρεία Stone & Webster στη Βοστώνη. Εκτός από την εθελοντική εργασία του στην Επιτροπή Ερευνών Εθνικής Άμυνας το 1943 και την εργασία του στο Χάρβαρντ κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού του, το 1948 ο William Zeckendorf προσκάλεσε τον Πέι να αποδεχθεί τη νέα θέση του διευθυντή στον τομέα της αρχιτεκτονικής στην Webb & Knapp, μια εταιρία κτηματομεσιτικής που πλέον αναλάμβανε μεγάλης κλίμακας αρχιτεκτονικά και σχεδιαστικά έργα σε όλη την χώρα. Το 1955 ο Πέι και οι στενοί συνεργάτες του σχημάτισαν την ανεξάρτητη εταιρία I. M. Pei & Associates, η οποία στη συνέχεια μετονομάστηκε σε I. M. Pei & Partners το 1966. Είχαν πλέον την ελευθερία να συνεργάζονται και με άλλες εταιρείες, αλλά συνέχισαν να συνεργάζονται κυρίαρχα με τον Zeckendorf. Το 1989 η εταιρία μετονομάστηκε και πάλι, σε Pei Cobb Freed & Partners. Στην εταιρία απονεμήθηκε το 1968 το βραβείο Architectural Firm Award από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής.

Επιλεγμένα έργα

Πραγματοποιημένα έργα του αρχιτέκτονα υπάρχουν κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και στην Κίνα και την Ιαπωνία.

Παρεκκλήσιο Luce Memorial Chapel

• Παρεκκλήσιο Luce Memorial Chapel, Taichung, Ταϊβάν 1963

Με μια ανοδική αύξηση που κορυφώνεται σε έναν σταυρό από χάλυβα, το παρεκκλήσι Luce Memorial αποτελεί κεντρικό τοπόσημο στις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου Tunghai. Τοποθετημένο πάνω σε μια ακανόνιστη εξαγωνική βάση, με τις πλευρές του να στηρίζονται σε μια κατασκευή σε σχήμα τέντας, να «καμπυλώνουν» προς τα μέσα καθώς υψώνονται, το παρεκκλήσι ενσωματώνει ένα σύμπλεγμα τεχνολογίας και προηγμένης μηχανικής ως μέσα αισθητικής έκφρασης. Προκειμένου το κτίσμα να αντέξει στο κλίμα της Ταϊβάν με την υγρασία και τους τυφώνες, κατασκευάστηκε από ενισχυμένο σκυρόδεμα, ενώ η πυραμιδοειδής μορφή παρέχει επιπλέον σεισμική αντοχή. Η κατασκευή αποτελείται από τέσσερα στρεβλά φύλλα που στηρίζονται με πρόβολο πάνω από το έδαφος, ενώ τα δύο πίσω υπερκαλύπτουν ελαφρώς τα δύο χαμηλότερα μπροστά. Φαινομενικά ανεξάρτητα, τα φύλλα στην πραγματικότητα συνδέονται με μικρούς κατασκευαστικούς τέντωνες που στηρίζονται στο κορυφαίο δοκάρι. Με ξεκάθαρη προσέγγιση της δημιουργίας μορφών στο χώρο, το σχέδιο του παρεκκλησίου «ακολουθεί» το κατασκευαστικό σύστημα και τα χρησιμοποιούμενα υλικά με αυστηρή λογική και πειθαρχία.

• Το προσωπικό αρχιτεκτονικό στυλ του αρχιτέκτονα καθορίστηκε με το σχέδιό του για το Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας (Center for Atmospheric Research) στο Κολοράντο (1965-67). Η απεραντοσύνη στα Βραχώδη όρη παρουσίασε τη μεγαλύτερη πρόκληση από άποψη σχεδιασμού. Το κτίριο «συνομιλεί» με το περιβάλλον μέσω των απλών μορφών του, την απουσία εντοπισμού της ανθρώπινης κλίμακας και τη χρήση τοπικών υλικών. Στεγάζει εργαστήρια, ερευνητικά κέντρα, χώρους συνεδριάσεων. Η πολυπλοκότητα που παρουσιάζει η όψη του κτιρίου από ανώμαλο σκυρόδεμα προκαλεί τις εντυπώσεις, ενώ η διαμόρφωση των χώρων, που θυμίζει λαβύρινθο, ενισχύει την συνεργασία μεταξύ των επιστημόνων και παρέχει πολλαπλές διαδρομές κίνησης σε όλη την έκταση του συγκροτήματος.

• Το έργο με το οποίο απέσπασε τη διεθνή προσοχή ήταν το ανατολικό κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης στην Ουάσινγκτον (East Building of the National Gallery of Art in Washington 1968–78). Στο κτιριολογικό πρόγραμμα απαιτούνταν δύο διαφορετικά κτίρια: ένα μουσείο για να στεγάσει μεγάλες μη μόνιμες εκθέσεις και τις υποδομές που έλειπαν από το αρχικό κτήριο, και το δεύτερο για να στεγάσει ένα κέντρο μελέτης και γραφειακούς χώρους. Τελικά το τραπεζοειδές οικόπεδο χωρίστηκε σε δύο τριγωνικές περιοχές (μια για κάθε λειτουργία), με ένα τριγωνικό αίθριο για την ενοποίηση του συνόλου. Σε κάτοψη, τομή και όψη οι συμπλεκόμενοι όγκοι ενοποιούνται αδιάσπαστα με χωρικούς διαλόγους αυστηρής γεωμετρίας, τεχνικής καινοτομίας και τεχνικής επιδεξιότητας. Τα καινούρια και τα παλιά κτίρια ενώνονται λειτουργικά σε ένα ομοιογενές σύνολο μέσω ενός υπόγειου τούνελ που περιλαμβάνει πρισματικούς φωταγωγούς και έναν μεγάλο αριθμό από υπηρεσίες (φαγητού κ.ά.).

• Βιβλιοθήκη John Fitzgerald Kennedy, Βοστώνη 1965-1979

Το σχέδιο του κτιρίου έπρεπε να ανταποκρίνεται σε ένα σύνθετο πρόγραμμα λειτουργιών και παράλληλα να θυμίζει συμβολικά το τέλος του νεαρού προέδρου. Το συγκρότημα αποτελείται από ένα τριγωνικό «πύργο», ύψους 10 ορόφων που στεγάζει τον τομέα του αρχείου, εκπαιδευτικές και διοικητικές λειτουργίες, τη βάση του κτιρίου ύψους 2 ορόφων που περιλαμβάνει εκθεσιακό χώρο και δύο αμφιθέατρα 300 θέσεων και τέλος ένα περίπτερο-μνημείο ύψους 33,5 μέτρων, που προσδίδει συνοχή και έμφαση στο σύνολο. Τη χρονιά αποπεράτωσης του έργου κερδίζει και το βραβείο ΑΙΑ Gold Medal.

• Τράπεζα της Κίνας, Bank of China Tower, Χονγκ Κονγκ 1989

Η πρόκληση στο σχεδιασμό αυτού του κτιρίου ήταν η ανέγερση ενός ψηλού κτιρίου σε μια περιοχή που πλήττεται από τυφώνες. Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιελάμβανε χώρους στέγασης των γραφείων της τράπεζας αλλά και χώρους-γραφεία προς ενοικίαση. Η λύση ενσωματώνει αρχιτεκτονική και μηχανική αδιάσπαστα και περιλαμβάνει έναν ασύμμετρο πύργο που αναφέρεται τόσο στον ορίζοντα όσο και στο επίπεδο του δρόμου. Αποτελούμενο από τέσσερις κάθετους άξονες, ο πύργος «αναδύεται» μέσα από έναν κύβο ύψους 52 μέτρων, και μειώνει τη μάζα του ανά τεταρτημόριο τη φορά, μέχρι να μείνει ένα μόνο τριγωνικό πρίσμα. Στο επίπεδο του εδάφους το κτίριο σημειώνει μια υποχώρηση από τον δρόμο για να συμπεριλάβει την κίνηση των πεζών και είναι πλήρως προσβάσιμο αλλά ταυτόχρονα και απομονωμένο από τη συμφόρηση του αστικού κέντρου.

• Μουσείο του Λούβρου, Grand Louvre, Παρίσι 1989-1993

Το έργο του εκσυγχρονισμού του μουσείου του Λούβρου περιελάμβανε επέκταση, νέες λειτουργικές υποδομές και εκ νέου οργάνωση των λειτουργιών του προκειμένου να ενσωματωθεί στη πόλη και να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου μουσείου. Όλα αυτά χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ακεραιότητα του ιστορικού κτιρίου. Η λύση του θέματος περιελάμβανε δύο φάσεις. Η πρώτη προέβλεπε την αναδιοργάνωση του γραμμικού κτιρίου σε ένα συνεχές μουσείο σχήματος Π γύρω από μια κεντρική αυλή. Η κεντρικά τοποθετημένη γυάλινη πυραμίδα αποτελεί τη νέα είσοδο και παρέχει άμεση πρόσβαση στους εκθεσιακούς χώρους σε κάθε μια απ’ τις τρεις πτέρυγες του μουσείου. Ταυτόχρονα η πυραμίδα χρησιμεύει και ως φωταγωγός για τον μεγάλο υπόγειο χώρο κάτω απ’ την κεντρική αυλή που στεγάζει την τεχνική υποστήριξη του μουσείου. Η δεύτερη φάση αποτελούνταν απ’ τη μετατροπή των κρατικών γραφείων σε εκθεσιακούς χώρους και απαιτούνταν επαναδημιουργία νέου χώρου μέσα σε ένα ιστορικό κέλυφος. Με εξαίρεση κάποιες ιστορικές αίθουσες, το εσωτερικό χτίστηκε απ’ την αρχή για να μπορεί να συμβαδίσει με την τριών επιπέδων εξωτερική όψη του παλατιού. Η δεύτερη φάση περιελάμβανε επίσης το υπόγειο συγκρότημα πολλαπλών χρήσεων γνωστό ως Carrousel du Louvre, την ανεστραμμένη πυραμίδα που φέρνει φως στο κέντρο, το υπόγειο γκαράζ και μια σειρά άλλων σχετικών έργων.

Κατάλογος έργων

• 1954–1959 — Mile High Center στο Ντένβερ, Κολοράντο, ΗΠΑ
• 1961–1967 — National Center for Atmospheric Research, Κολοράντο, ΗΠΑ
• 1961 — Kips Bay Plaza, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
• 1961 — Government Center Master Plan, Βοστώνη, ΗΠΑ
• 1962 — Place Ville-Marie, στο Montreal, Καναδάς
• 1962 — Kennedy Theatre, Πανεπιστήμιο της Χαβάης, ΗΠΑ
• 1962 — Κοιτώνας Hale Manoa και East-West Center, Πανεπιστήμιο της Χαβάης
• 1963 — Luce Memorial Chapel, Tunghai University, Taichung, Taiwan
• 1963 — Society Hill Towers, Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ
• 1964 — Green Building, Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης
• 1964 — S.I. Newhouse School of Public Communications, Syracuse University, Νέα Υόρκη
• 1966–1968 — Sculpture Wing of the Des Moines Art Center, Iowa
• 1966 — Silver Towers στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης
• 1967 — Hoffman Hall στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια
• 1968–1972 — 50 πύργοι ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας της FAA, σε διάφορες τοποθεσίες των ΗΠΑ
• 1968–1974 — Christian Science Center, στη Βοστώνη
• 1968 — Everson Museum of Art, in Syracuse, New York
• 1969 — Cleo Rogers Memorial Library, in Columbus, Indiana
• 1969 — Academic Center, State University of New York at Fredonia, Fredonia, New York
• 1970 — National Airlines terminal at JFK Airport in New York
• 1971 — Harbor Towers
• 1972 — Governor's Residence Halls at SUNY Buffalo
• 1972 — Δημαρχείο του Ντάλας
• 1972 — Paul Mellon Arts Center at Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut
• 1972 — Pei Residence Halls at New College of Florida
• 1973 — Commerce Court West in Toronto, Ontario
• 1973 — Spelman Halls at Princeton University
• 1973 — Herbert F. Johnson Museum of Art, Cornell University, in Ithaca, New York
• 1974–1978 — East Building, National Gallery of Art, in Washington, DC
• 1975 — OCBC Centre in Singapore.
• 1975 — The Lamar Building Penthouse in Augusta, Georgia
• 1976 — University of Rochester's Wilson Commons
• 1978–1982 — Indiana University Art Museum in Bloomington, Indiana
• 1979 — John F. Kennedy Library, in Boston, Massachusetts
• 1979 — Baltimore World Trade Center, in Baltimore, Maryland
• 1979–1986 — Javits Convention Center in New York, New York
• 1980–1985 — Raffles City in Singapore.
• 1981 — the Texas Commerce Tower in Houston, Texas, currently the JPMorgan Chase Tower
• 1982 — 16th Street Mall in Denver, Colorado.
• 1982–1990 — Bank of China Tower, in Hong Kong
• 1982 — Apartment for Steve Jobs
• 1983 — Energy Plaza, Ντάλας
• 1985 — Wiesner building, MIT, Cambridge, Massachusetts
• 1986 — Fountain Place, Ντάλας
• 1987 — CenTrust Tower, Μαϊάμι
• 1989 — Morton H. Meyerson Symphony Center στο Ντάλας
• 1989 — Carl Icahn Center for Science at Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut
• 1989 — Headquarters for Creative Artists Agency, Los Angeles, Καλιφόρνια
• 1989 — Πυραμίδα του Λούβρου, Παρίσι
• 1991 — Miho Museum, Shiga, Ιαπωνία
• 1992 — Κλινική Kirklin του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα στο Birmingham
• 1995 — Rock and Roll Hall of Fame στο Cleveland, Ohio
• 1999–2006 — Musée d'Art Moderne Grand-Duc Jean, in Luxembourg, Luxembourg
• 2001 — Friend Center for Engineering στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον
• 2002 — Tour EDF, La Défense, Γαλλία
• 2003 — extension building to the Deutsches Historisches Museum (German history museum), in Berlin, Germany.
• 2005 — Ferguson Center for the Performing Arts at Christopher Newport University in Newport News, Virginia.
• 2006 — Martha Stewart Center for Living at Mt. Sinai Hospital in New York, New York (currently under construction).

Εικόνες

• 
  1961 — Εθνικό κέντρο για την ατμοσφαιρική έρευνα, Boulder, Colorado
• 
  1963 — Αναμνηστικό παρεκκλήσι Luce, Πανεπιστήμιο Τουνγκχαϊ, Ταϊβάν
• 
  1972 — Paul Mellon Arts Center, Choate Rosemary Hall, Wallingford, Κοννέκτικατ
• 
  1989 — πύργος της Τράπεζας της Κίνας, Χονγκ Κονγκ

Πηγές

• von Boehm, Gero. Conversations with I.M.Pei: Light is the Key. Munich: Prestel, 2000
• Wiseman, Carter. I.M.Pei: A Profile in American Architecture. New York: H.N. Abrams 2001
• Pei Cobb Freed & Partners