Κατηχητής (από τα: κατηχώ + -της,[1] είναι αυτός όπου παρέχοντας μία σύνοψη ενός δόγματος ή θρησκείας εισάγει παιδιά αλλά και ενηλίκους στα Μυστήρια που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται στην χριστιανική θρησκευτική διδασκαλία τόσο με λόγια όσο και με παραδείγματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό συμβαίνει σε κατηχητικά σχολεία.

Μάθημα Κατηχισμού, από τον Τζουλς Αλέξις Μουενιέ
Μάθημα Κατηχισμού, από τον Τζουλς Αλέξις Μουενιέ

Κατηχισμός

Επεξεργασία

Το να κατηχείς σημαίνει να διδάσκεις, και πιο συγκεκριμένα, να διδάσκεις από στόμα σε στόμα.[2] Πριν από τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού, οι επικεφαλής κατηχιστές της Καθολικής Εκκλησίας στο επίπεδο της ενορίας ήταν ιερείς, θρησκευτικοί αδελφοί ή καλόγριες. Από τα τέλη του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και την Αμερική, όλο και περισσότερο ο ρόλος του ενοριακού κατηχητή έχει αναληφθεί από τους καθολικούς λαούς. Εκτός από τις δραστηριότητες στην ενορία, η κατήχιση πραγματοποιείται επίσης σε καθολικά σχολεία μέσω πιο επίσημων μαθημάτων ως μέρος του προγράμματος σπουδών.[3]

Προτεσταντισμός

Επεξεργασία

Η μορφή ερωτήσεων-απαντήσεων του κατηχισμού, με σκοπό την εκπαίδευση των παιδιών, ήταν μια μορφή που υιοθετήθηκε από τις διάφορες προτεσταντικές ομολογίες σχεδόν από την αρχή της Μεταρρύθμισης.[4]

 
Σελίδα τίτλου της έκδοσης του 1545 του Κατηχισμού της Γενεύης

Μεταξύ των πρώτων έργων της Μεταρρύθμισης ήταν η παραγωγή κατηχιών που διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τις παλαιότερες παραδόσεις του Κύριλλου της Ιερουσαλήμ και του Αυγουστίνου. Αυτοί οι κατηχισμοί έδειξαν ιδιαίτερο θαυμασμό προς την άποψη του Χρυσοστόμου για την οικογένεια ως «μικρή εκκλησία» και έθεσαν ισχυρή ευθύνη σε κάθε πατέρα να διδάξει τα παιδιά του, προκειμένου να τους αποτρέψει από το να τα βαφτίσουν ή να έλθουν στο "τραπέζι του Κυρίου" αν ως ώρας αγνοούν το δόγμα βάσει του οποίου αναμένεται να ζήσουν ως Χριστιανοί.[4]

Στο βιβλίο "Η Μεγάλη Κατήχηση του Λούθηρου" ο συγγραφέας αναφέρει για τους νέους:

Ωστόσο, δεν αρκεί να κατανοήσουν και να απαγγείλουν μέρη (αυτών που έμαθαν) μόνο ως λόγια, αλλά οι νέοι θα πρέπει επίσης να παραβρεθούν στο κήρυγμα, ειδικά κατά τη διάρκεια του χρόνου που είναι αφιερωμένος στον κατηχισμό, ώστε να μπορούν να το ακούσουν να εξηγείται και μπορεί να μάθουν να καταλαβαίνουν τι περιέχει κάθε μέρος, ώστε να είναι σε θέση να το απαγγέλλει όπως το έχουν ακούσει και όταν τους ζητηθεί, να δώσουν μια σωστή απάντηση, έτσι ώστε το κήρυγμα να μην είναι χωρίς κέρδος και άκαρπο.[5]

Κατηχισμός της Γενεύης

Επεξεργασία

Ο Ιωάννης Καλβίνος παρήγαγε κατηχισμό στη Γενεύη (1541), ο οποίος υποβλήθηκε σε δύο σημαντικές αναθεωρήσεις (1545 και 1560). Ο στόχος του Καλβίνου όταν έγραψε το βιβλίο κατηχισμού του 1545 ήταν να ορίσει ένα βασικό μοτίβο δόγματος, το οποίο θα μιμούνταν άλλους κατηχιστές, οι οποίοι δεν θα επιβεβαίωναν τοπικές διακρίσεις ή θα ασχολούνταν με αμφιλεγόμενα ζητήματα, αλλά θα χρησίμευαν ως πρότυπα αυτού που αναμενόταν να διδαχτεί από χριστιανούς πατέρες και άλλους δασκάλους παιδιών στην εκκλησία. Ο κατηχισμός οργανώνεται στα θέματα της πίστης, του νόμου, της προσευχής και των μυστηρίων.[4]

Βαπτιστικοί κατηχισμοί

Επεξεργασία

Οι Άγγλοι Καλβινιστικοί Βαπτιστές ή Αναμορφωμένοι Βαπτιστές υιοθέτησαν τους Μεταρρυθμισμένους κατηχισμούς, τροποποιώντας τους ώστε να αντικατοπτρίζουν τις πεποιθήσεις τους σχετικά με τη φύση της εκκλησίας και το μυστήριο του βαπτίσματος. Το 1680, ο Επίσκοπος Βαπτιστών Χέρκιουλης Κόλινς δημοσίευσε τη δική του αναθεώρηση του Κατηχισμού της Χαϊδελβέργης. Αργότερα, η Γενική Συνέλευση του 1677 υιοθέτησε έναν κατηχισμό που βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στον Συντομότερο Κατηχισμό του Ουέστμινστερ. Ωστόσο, αυτός ο κατηχισμός δεν δημοσιεύθηκε ως και την ψήφιση της Πράξης Ανοχής του 1689.[6][7]

Καθολικισμός

Επεξεργασία
 
"Ο Κατηχισμός", πίνακας του Έντιθ Χάρτι.

Στον Καθολικισμό, η απόφαση για δημοσίευση κατηχισμού ελήφθη στη δεύτερη έκτακτη γενική συνέλευση της Συνόδου των Επισκόπων που συγκλήθηκε από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β' στις 25 Ιανουαρίου 1985 για την 20ή επέτειο της Δεύτερης Συνόδου του Βατικανού και το 1986, έθεσε επιτροπή αποτελούμενη από 12 επίσκοπους και καρδινάλιους που ήταν υπεύθυνοι για το έργο.[8]

Το κείμενο εγκρίθηκε από τον Ιωάννη Παύλο Β' στις 25 Ιουνίου 1992 και εκδόθηκε από τον ίδιο στις 11 Οκτωβρίου 1992, την 30ή επέτειο της Δεύτερης Συνόδου του Βατικανού.[8] Ο Καρδινάλιος Τζόρτζις Κότιερ (25 Απριλίου 192231 Μαρτίου 2016), ομότιμος θεολόγος του Ποντιφικού Οίκου και αργότερα ο βασικός διάκονος του Σάντι Ντομένικο ε Σίστο (λατινικά: Santi Domenico e Sisto‎‎), του Ποντιφικού Πανεπιστημίου του Αγίου Θωμά (αγγλικά: Pontifical University of Saint Thomas Aquinas‎‎), είχε επιρροή στη σύνταξη της εγκυκλίου.[9]

Κατηχισμός στην Ελλάδα

Επεξεργασία

Στην Ελλάδα, ο κατηχησμός στις μεγάλες πόλεις (π.χ. Αθήνα, Θεσσαλονίκη κ.α.) διεξάγεται είτε από θεολόγο είτε από απόφοιτο Φροντιστηρίων Υποψήφιων Κατηχητών[10] σε κατηχητικούς χώρους οι οποίοι βρίσκονται είτε εντός είτε σε πνευματικό κέντρο του ναού και διεξάγεται συνήθως μετά την Θεία Λειτουργεία της Κυριακής.[11] Σε κωμοπόλεις και χωριά πολλές φορές το κατηχητικό μπορεί να διεξαχθεί και από ιερείς.[12]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «κατηχητής - Βικιλεξικό». el.wiktionary.org. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  2. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :0.
  3. «NOTRE DAME STUDY OF CATHOLIC PARISH LIFE» (PDF). 
  4. 4,0 4,1 4,2 «Catechism - New World Encyclopedia». www.newworldencyclopedia.org. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  5. Luther, Martin (2 Απριλίου 2018). Luther's Catechism: Large & Small: Canonical Reviews on The Ten Commandments, The Apostles' Creed, The Lord's Prayer, Holy Baptism, The Sacrament of the Eucharist & The Office of the Keys and Confession. e-artnow. ISBN 978-80-268-8836-9. 
  6. «An Orthodox Catechism by Hercules Collins». www.rbap.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  7. Mews, John. The Digest of English Case Law Containing the Reported Decisions of the Superior Courts: And a Selection from Those of the Irish Courts [from 1557] to the End of 1897. Sweet and Maxwell. 1898. Volume 12.
  8. 8,0 8,1 «Fidei Depositum (October 11, 1992) | John Paul II». www.vatican.va. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  9. «Cardinal Georges Cottier, former theologian of papal household, dies». Catholic news and comment from The Catholic Universe (στα Αγγλικά). 1 Απριλίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  10. «Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος». www.apostoliki-diakonia.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  11. «Κατηχητικά Σχολεία | Ορθόδοξοι Ιεραπόστολοι». orthmad.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  12. «Κατηχητικά Μητροπολιτικής Περιφέρειας Πάφου». www.impaphou.org. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2020. 
  NODES