Κονιολογία
Η κονιολογία, από την αρχαία ελληνική λέξη «κόνις», αποτελεί το επιστημονικό πεδίο που ασχολείται με τη μελέτη των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα και τις επιπτώσεις τους. Η χρήση του κονιομέτρου, γνωστό ως μετρητής αιωρούμενων σωματιδίων, είναι εξειδικευμένη συσκευή που χρησιμοποιείται για τη συστηματική δειγματοληψία και ποσοτική ανάλυση της σκόνης της ατμόσφαιρας . Επιπλέον, η κονιολογία διευρύνεται στη μελέτη της σκόνης στο διάστημα , παρέχοντας γνώσεις για φαινόμενα κοσμολογικής κλίμακας και τις αλληλεπιδράσεις των σωματιδίων σε γήινα και εξωγήινα περιβάλλοντα.
Γη
Επεξεργασία
Η σκόνη στην ατμόσφαιρα της Γης προέρχεται είτε από φυσικές είτε από ανθρωπογενείς πηγές.[1] Η φυσική διαδικασία δημιουργίας σκόνης οφείλεται στη διάβρωση του εδάφους και στη μεταφορά σωματιδίων από το έδαφος στην ατμόσφαιρα, ενώ η ανθρωπογενής σκόνη να προέρχεται από ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η γεωργία και η παραγωγή ατμοσφαιρικών ρύπων.[1]Τα στερεά σωματίδια σκόνης και η ατμοσφαιρική υγρασία που συνδυάζονται και παραμένουν σε αιώρηση στον αέρα, και τα οποία είναι τόσο φυσικής προέλευσης όσο και ανθρωπογενή, αναφέρονται ως αερολύματα. Η έρημος Σαχάρα είναι μία από τις μεγαλύτερες φυσικές πηγές δημιουργίας ατμοσφαιρικής σκόνης, καθώς οι άνεμοι μεταφέρουν σκόνη και σωματίδια σε όλο τον πλανήτη.
Η επίδραση της σκόνης στους ζωντανούς οργανισμούς έχει τόσο θετικά όσο και αρνητικά αποτελέσματα . Η σκόνη που μεταφέρεται με την βοήθεια των ανέμων από την έρημο Σαχάρα μπορεί να ταξιδέψει μέχρι την Καραϊβική και τη Νότια Αμερική μεταφέροντας θρεπτικά συστατικά που υποστηρίζουν περαιτέρω τα οικοσυστήματα στις περιοχές αυτές.[2] Επιπλέον, τα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται στη σκόνη μπορούν να φτάσουν τελικά σε κάθε άλλο σημείο της υδρόγειου. [2] Αντίθετα, όταν η σύσταση της σκόνης είναι δυσμενής για κάποια οικοσυστήματα, μπορεί να αποβεί επιβλαβής για αυτά. Για παράδειγμα, έρευνα του Κέντρου Γεωλογικής Έρευνας των ΗΠΑ αποκάλυψε συσχέτιση μεταξύ της συρρίκνωσης των κοραλλιογενών υφάλων και της αύξησης των επιβλαβών παθογόνων από τη σκόνη της Σαχάρας στην Καραϊβική, σε συνδυασμό όμως με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας των ωκεανών. [2]
Η σκόνη της ατμόσφαιρας, τόσο φυσική όσο και ανθρωπογενής, έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τον άνθρωπο. Ένας από τους σημαντικότερους τομείς που επηρεάζονται από τη σκόνη της ατμόσφαιρας στον άνθρωπο είναι η υγεία, και πιο συγκεκριμένα η υγεία του αναπνευστικού συστήματος. .[3] Στο Μπαρμπάντος και το Τρινιντάντ έχει παρατηρηθεί αύξηση των κρουσμάτων άσθματος στον πληθυσμό. Μία από τις πιθανές αιτίες της αύξησης αυτής να είναι η σκόνη που μεταφέρεται με τους ανέμους από την έρημο Σαχάρα μέσω του Ατλαντικού ωκεανού.[2]
Σελήνη
ΕπεξεργασίαΗ μελέτη της σκόνης και των επιπτώσεών της δεν περιορίζεται μόνο στη Γη, αλλά επεκτείνεται και στη σελήνη . Στο πλαίσιο αυτό, αποστολή της NASA με το διαστημικό σκάφος LADEE μελέτησε την ατμόσφαιρα της σελήνης .[4] Η αποστολή του LADEE αποκάλυψε στους επιστήμονες πόσο διαφορετική είναι η ατμόσφαιρα της Σελήνης σε σύγκριση με της Γης, γεγονός που μπορεί να δώσει ενδείξεις σχετικά με την ατμόσφαιρα άλλων ουράνιων σωμάτων. Η ατμόσφαιρα της Σελήνης είναι πολύ αραιή και με ελάχιστη παρουσία σκόνης. [5] Η αραιή αυτή ατμόσφαιρα σχηματίζεται από τα ηλιακά κύματα που μεταφέρουν υδρογόνο και ήλιο στην εξώσφαιρά της, καθώς και από τα αέρια του αργού και ήλιου που απελευθερώνονται από τους βράχους της. [5]Τα πιο άφθονα αέρια στην ατμόσφαιρα της είναι το ήλιο, το αργό και το νέο. Αυτά τα αέρια είναι παρόντα σε διαφορετικές συγκεντρώσεις, οι οποίες εξαρτώνται από την ένταση και τη διάρκεια της έκθεσης της επιφάνειας της σελήνης στις ηλιακές ακτίνες.[5]
Άλλα ουράνια σώματα
ΕπεξεργασίαΤο διάστημα είναι γνωστό για το εκτεταμένο κενό του, ωστόσο, υπάρχει σημαντική ποσότητα σκόνης σε αυτό, η οποία εντοπίζεται σε κομήτες, φυσικούς δορυφόρους, πλανήτες και νεφελώματα. Το Αστεροσκοπείο Χέρσελ παρείχε στους επιστήμονες πολύτιμα δεδομένα σχετικά με τη διαδικασία σχηματισμού των ουράνιων σωμάτων στο διάστημα, ενώ παράλληλα συνέβαλε σε νέες επιστημονικές ανακαλύψεις σχετικά με τη κοσμική σκόνη η οποία παρέχει την απαραίτητη ύλη που είναι κρίσιμη για τη διαδικασία σχηματισμού των ουράνιων σωμάτων, όπως πλανητών και αστέρων.[6] Από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από το Αστεροσκοπείο Χέρσελ, οι υπερκαινοφανείς εκρήξεις, ή οι εκρήξεις μεγάλης έντασης ενός αστέρα κατά τη διάρκεια του τελικού σταδίου της ζωής του, αποτελούν τον κύριο παράγοντα για την εκτόξευση σκόνης στο διάστημα. [7]
Κατά τη μελέτη του διαστήματος, η κοσμική σκόνη αρχικά αποτελούσε εμπόδιο για τους επιστήμονες που προσπαθούσαν να παρατηρήσουν τα ουράνια σώματα. Ωστόσο, η κοσμική σκόνη εξελίχθηκε από εμπόδιο σε έναν κρίσιμο και σημαντικό τομέα επιστημονικής έρευνας. Το Αστεροσκοπείο Χέρσελ χρησιμοποίησε εξαιρετικά ευαίσθητο εξοπλισμό υπέρυθρης ακτινοβολίας, ο οποίος αποκάλυψε την εκπομπή φωτός από την κοσμική σκόνη και τα αέρια, προσφέροντας νέες δυνατότητες παρατήρησης.[8] Η υπέρυθρη τεχνολογία αυτή επέτρεψε στο Αστεροσκοπείο Χέρσελ και στους επιστήμονες να εντοπίσουν περισσότερα ουράνια σώματα που εκπέμπουν θερμότητα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες. Αυτή η δυνατότητα επέκτεινε το φάσμα παρατήρησης, επιτρέποντας την ανίχνευση ουράνιων σωμάτων που θα παρέμεναν αόρατα χωρίς τη χρήση προηγμένων υπέρυθρων τεχνολογιών. [8] [9]
Ένα άλλο διαστημικό σκάφος που βοήθησε να διευρύνουμε την κατανόησή μας για τη κοσμική σκόνη ήταν το διαστημικό σκάφος Stardust. Η αποστολή του Stardust είχε ως στόχο τη συλλογή δειγμάτων κοσμικής σκόνης από τον κομήτη Wild-2. [10] Ο λόγος για τον οποίο αυτή η αποστολή είναι σημαντική είναι ότι, όχι μόνο βοήθησε τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τις ιδιότητες της σκόνης στο διάστημα, αλλά υπήρξε και η πρώτη αποστολή για τη συλλογή σκόνης από έναν κομήτη και η μεταφορά της σκόνης αυτής στη Γη. [11]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Ginoux, Paul; Prospero, Joseph; Gill, Thomas; Hsu, Christina; Ming, Zhao (14 April 2019). «Global‐scale attribution of anthropogenic and natural dust sources and their emission rates based on MODIS Deep Blue aerosol products». Reviews of Geophysics 50 (3). doi:.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «When the Dust Settles». earthobservatory.nasa.gov (στα Αγγλικά). 18 Μαΐου 2001. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ «When the Dust Settles». earthobservatory.nasa.gov (στα Αγγλικά). 18 Μαΐου 2001. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019."When the Dust Settles". earthobservatory.nasa.gov. 2001-05-18. Retrieved 2019-04-14.
- ↑ Culler, Jessica (16 Ιουνίου 2015). «LADEE - Lunar Atmosphere Dust and Environment Explorer». NASA. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Steigerwald, Bill (13 Αυγούστου 2015). «NASA's LADEE Spacecraft Finds Neon in Lunar Atmosphere». NASA. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ «Cosmic dust | Herschel Space Observatory». herschel.cf.ac.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ «NASA - Herschel Helps Solve Mystery of Cosmic Dust Origins». www.nasa.gov (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ 8,0 8,1 esa. «More about the infrared». European Space Agency (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ esa. «Herschel highlights». European Space Agency (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ «Stardust». www.jpl.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
- ↑ «Stardust: A Mission With Many Scientific Surprises». stardust.jpl.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Coniology στο Wikimedia Commons