Μελουζίνη

Η Μελουζίνη (γαλλικά: Mélusine ) είναι ένα πρόσωπο της ευρωπαϊκής λαογραφίας και μυθολογίας, μια νεράιδα, ένα θηλυκό πνεύμα των υδάτων και των πηγών. Συνήθως απεικονίζεται ως μια γυναίκα που είναι ερπετό ή ψάρι από τη μέση κάτω (σαν γοργόνα). Επίσης, στις λαϊκές και ιπποτικές ιστορίες του Μεσαίωνα μερικές φορές απεικονίζεται με φτερά, δύο ουρές ή και τα δύο.

Η Μελουζίνη σε βιτρώ της εκκλησίας Σαιν-Συλπίς στη Φουζέρ

Ο μύθος της συνδέεται ιδιαίτερα με τις βόρειες και δυτικές περιοχές της Γαλλίας, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία.

Θεωρείται η μυθική πρόγονος του Οίκου των Λουζινιάν.

Μελουζίν, ένας μεσαιωνικός θρύλος

Πριγκίπισσα της Σκωτίας

Ο μύθος λέει ότι η Mελυζίν ήταν μια από τις τρεις κόρες του Ελίνα, βασιλιά της Σκωτίας (Άλμπα την εποχή εκείνη) και της νεράιδας Πρεσίν. Ο Ελίνας παράβλεψε την υπόσχεση που είχε δώσει στη γυναίκα του να μην την κοιτάξει την ώρα που έφερνε στον κόσμο τα παιδιά του. Για να τον τιμωρήσει, η Μελουζίνη φυλάκισε τον πατέρα της σ’ ένα βουνό με τη βοήθεια των αδελφών της. Όμως, η μητέρα της την καταδίκασε να μεταμορφώνεται σε ερπετό από τη μέση και κάτω κάθε Σάββατο. Αν όμως η Μελουζίνη συναντούσε έναν άνδρα που θα δεχόταν να την παντρευτεί, χωρίς να την κοιτάζει τα Σάββατα, θα μπορούσε να έχει μια ομαλή ζωή. Στην περίπτωση όμως που αυτός παραβίαζε αυτόν τον κανόνα, τότε η Μελουζίνη θα μεταμορφωνόταν σε ιπτάμενο δράκο για πάντα.

Ο οίκος των Λουζινιάν

Ο συνάντηση με τον Ραϊμοντέν

Η Μελουζίνη στο μπάνιο της, εικονογραφία 1450-1500

Η Μελουζίνη περιπλανιόταν στα δάση και στη συνέχεια διέσχισε τον Ατλαντικό και έφτασε στο Πουατού. Μια νύχτα, στο δάσος των Κουλομπιέ, ο Ραϊμοντέν Λουζινιάν, περιπλανιόταν περίλυπος γιατί είχε σκοτώσει κατά λάθος τον θείο του, τον κόμη του Πουατιέ, κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού. Η θλίψη του ήταν ανάμικτη με φόβο γιατί ήξερε ότι θα τον κρεμάσουν μόλις μαθαίνονταν τα νέα. Ξαφνικά, γέλια γυναικών τον τράβηξαν από τις σκοτεινές του σκέψεις. Κοντά σε μια πηγή είδε τρεις κοπέλες με εκπληκτική ομορφιά, η μία από τις οποίες ήταν η Μελουζίνη.

Η Μελουζίνη άκουσε την ιστορία του και κατάλαβε ότι αυτός ο νέος θα μπορούσε να είναι αυτός που θα την σώσει από την τρομερή κατάρα που της επέβαλε η μητέρα της, που όριζε ότι κάθε Σάββατο τα πόδια της να μετατρέπονταν σε μια τερατώδη ουρά ερπετού. «Αν συμφωνήσει να με παντρευτεί και να μην με βλέπει ποτέ το Σάββατο στη θλιβερή μου κατάσταση, το ξόρκι θα σπάσει και θα μπορούσα να ζήσω ευτυχισμένη όπως κάθε θνητός», είπε στον εαυτό της.

Με την πιο γλυκιά φωνή της, ανακούφισε τον Ραϊμοντέν και προσφέρθηκε να τον βοηθήσει, να τον αθωώσει και να τον κάνει πολύ ισχυρό άρχοντα, υπό τον όρο ότι θα την παντρευτεί. Επίσης, η νεράιδα του ζήτησε να ορκιστεί ότι ποτέ δεν θα τη δει το Σάββατο και να μην επιδιώξει να μάθει τι μυστικό κρύβει.

Υποταγμένος από την ομορφιά και τη γλυκύτητα της νεράιδας, ο Ραϊμοντέν δεν δίστασε καθόλου και την παντρεύτηκε. Χάρη σ'αυτήν έγινε άρχοντας του Λουζινιάν, κοντά στο Πουατιέ, και ξεκίνησε ο Οίκος των Λουζινιάν. Η Μελουζίνη τήρησε τις υποσχέσεις της και χάρη στις δυνάμεις της νεράιδας που είχε, έχτιζε κάθε βράδυ μεγάλα κτίρια για τον σύζυγό της, μεταξύ των οποίων το κάστρο των Λουζινιάν, κοντά στην πηγή της συνάντησής τους. Η Μελουζίνη απέκτησε δέκα γιους. Οκτώ από αυτούς έφεραν ένα φυσικό ψεγάδι που θύμιζε τη μαγική προέλευσή τους, αλλά το λαμπρό τους πεπρωμένο ήταν εξασφαλισμένο.

Η προδοσία

Η ωραία Μελουζίνη, Τζούλιους Χιούμπνερ, 1844

Ο Ραϊμοντέν σεβάστηκε την υπόσχεσή του να μην προσπαθήσει να δει την Μελουζίνη τα Σάββατα μέχρι την ημέρα που ο αδελφός του ήρθε να τον επισκεφθεί.

Αυτός, όταν είδε τη Μελουζίν να αποχωρεί και να διπλοκλειδώνεται σε ένα δωμάτιο, υπέβαλε στον αδελφό του την ιδέα ότι τον πρόδιδε κάθε Σάββατο. Έτσι ο Ραϊμοντέν αποφάσισε να την παρακολουθήσει για να διαλύσει τις αμφιβολίες του.

Ένα Σάββατο πλησίασε στο δωμάτιο, όπου η νεράιδα κλειδωνόταν κάθε εβδομάδα. Με την καρδιά του να χτυπά, ακούμπησε πρώτα το αυτί του στην πόρτα, αλλά άκουσε μόνο τη γλυκιά φωνή της συζύγου του να τραγουδάει. Στη συνέχεια, άνοιξε μια μικρή τρύπα στο ξύλο, χρησιμοποιώντας το στιλέτο του. Μετά από μεγάλο δισταγμό, τόλμησε να ρίξει μια ματιά.

"Κύριε, τι φρίκη! Η γυναίκα μου είναι φίδι! ». Την ίδια στιγμή, η Μελουζίνη είδε την τρύπα στην πόρτα και κατάλαβε ότι ο Ραϊμοντέν την πρόδωσε. Με μάτια γεμάτα δάκρυα, έβγαλε μια απεγνωσμένη κραυγή και πέταξε έξω από το παράθυρο, μεταμορφώθηκε αιώνια σε μια γυναίκα-ερπετό.

Από τότε, λέγεται ότι πετά πάνω από την περιοχή και βγάζει θρηνητικές κραυγές κάθε φορά που τα περιουσιακά της στοιχεία αλλάζουν ιδιοκτησία ή ένα μέλος της γενιάς της πλησιάζει στο θάνατο.

Λογοτεχνία

Η Μελουζίνη σαν δράκος στις Πολύ Πλούσιες Ώρες του δούκα του Μπερί

Μία από τις πρώτες εμφανίσεις της μορφής της Μελουζίνη στη λογοτεχνία προέρχεται από τον Γκωτιέ Μαπ (1140 - περ. 1210). Στο βιβλίο του Nugis Curialium, ανάμεσα σε άλλες κελτικές ιστορίες, βρίσκεται μία ιστορία με τίτλο Cum dentibus Henno που αναφέρει τη συνάντηση ενός Έννο με τη Μελουζίνη, που έγινε γυναίκα του. Σ' αυτήν την ιστορία, η μητέρα του Έννο ανακαλύπτει το μυστικό της νεράιδας, που μετατρέπεται σε δράκο όταν κάνει το μπάνιο της.

Ο Ζερβαί του Τίλμπουρι αναπτύσσει στο Otia imperialia το θέμα της Μελουζίν, που εμφανίζεται σε ένα μεσαιωνικό όραμα. Το κείμενο χρονολογείται από το 1211-14 και ήταν αφιερωμένο στον Όθωνα Δ' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Στην πεζογραφία, η πιο διάσημη λογοτεχνική εκδοχή είναι εκείνη του Ιωάννη του Αρράς, στη μυθιστορία του Η ευγενική ιστορία των Λουζινιάν, που προσέφερε στις 7 Αυγούστου 1393 στον Ιωάννη του Μπερί, αδελφό του βασιλιά.

Γύρω στο 1401, ο Κουντρέτ επανέλαβε την ιστορία, σε στίχους αυτή τη φορά, στη Μυθιστορία της Μελυσίν, για τον Ζαν Λαρσεβέκ, άρχοντα του Παρτεναί.

Υπάρχει επίσης μια αναφορά στο μύθο της Μελυσίν στις Πολύ Πλούσιες Ώρες του δούκα του Μπερί (Μάρτιος).