Μόλντε
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Το Μόλντε είναι πόλη και δήμος της περιφέρειας Μέρε και Ρόμσνταλ της Νορβηγίας. Βρίσκεται στην περιοχή Ρόμσνταλ, στην ομώνυμη χερσόνησο, γύρω από τα Φάνεφιορδ και Μόλντεφιορδ.
| Μόλντε | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Μόλντε | |||
 | |||
| Χώρα | Νορβηγία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Μέρε ογκ Ρόμσνταλ | ||
| Ίδρυση | 16ος αιώνας | ||
| Διοίκηση | |||
| • mayor of Molde | Torgeir Dahl (από 2011)[1] | ||
| Έκταση | 1.503,36 km²[2] και 1.991,75 km²[2] | ||
| Υψόμετρο | 130 μέτρα | ||
| Πληθυσμός | 32.446 (1 Ιανουαρίου 2023)[3] | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Το διοικητικό κέντρο του δήμου είναι η πόλη του Μόλντε, που είναι επίσης το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας Μέρε και Ρόμσνταλ, ο εμπορικός κόμβος της περιοχής Ρόμσνταλ και η έδρα της Επισκοπής του Mέρε. Άλλοι οικισμοί του δήμου είναι τα χωριά Χγέλσετ, Κλέιβε, Νέσγεστράντα, Μίντσουντ, Νορντ-Χέγκνταλ, Ειντσβογκ, Ράουσαντ, Μπογκεστράντα, Μυκλεμπόσταντ, Ερεσφιορδ και Εικεσντάλεν.
Το Μόλντε έχει θαλάσσιο, εύκρατο κλίμα, με καλοκαίρια δροσερά έως ζεστά και σχετικά ήπιους χειμώνες. Η πόλη έχει το προσωνύμιο Πόλη των Ρόδων.[4]
Πρόκειται για έναν παλιό οικισμό που εμφανίστηκε ως εμπορικός σταθμός στα τέλη του Μεσαίωνα. Απέκτησε επίσημα εμπορικά δικαιώματα το 1614 και χαρακτηρίστηκε πόλη με βασιλικό διάταγμα το 1742. Εγινε δήμος την 1η Ιανουαρίου 1838.
Η πόλη συνέχισε να αναπτύσσεται κατά το 18ο και το 19ο αιώνα, καθιστάμενη κέντρο της νορβηγική βιομηχανίας υφασμάτων και ενδυμάτων, καθώς και το διοικητικό κέντρο της περιοχής και σημαντικός τουριστικός προορισμός. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο γνώρισε επιταχυνόμενη ανάπτυξη, συγχωνεύτηκε με τον Δήμο Μπόλσεϊ και τμήματα του Δήμου Βέεϊ την 1η Ιανουαρίου 1964 και έγινε κέντρο όχι μόνο διοικητικών και δημόσιων υπηρεσιών αλλά και ακαδημαϊκό και βιομηχανικό.
Ο δήμος με 1.503 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι ο 56ος μεγαλύτερος από τους 356 δήμους της Νορβηγίας και ο 31ος πολυπληθέστερος, με πληθυσμό 31.967. Η πληθυσμιακή πυκνότητα του δήμου είναι 22,3 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και ο πληθυσμός του έχει αυξηθεί κατά 7,2% κατά την προηγούμενη δεκαετία.[5][6]
Iστορία
Επεξεργασία
Η σημερινή θέση της πόλης χρονολογείται από την ύστερη μεσαιωνική περίοδο, αλλά προηγήθηκε αυτής ο πρώιμος μεσαιωνικός δήμος στο Βέεγια, ένα νησί στα νότια του σημερινού Μόλντε. Ο οικισμός στο Βέεγια πιθανότατα χρονολογείται από την Περίοδο των Μεταναστεύσεων, αλλά αναφέρεται για πρώτη φορά στις σάγκα από τον Σνόρρι Στούρλουσον ως τοποθεσία της Μάχης του Σέκεν το 1162, όπου ο βασιλιάς Χάακον ο Ευρύωμος σκοτώθηκε πολεμώντας τον ευγενή Ερλινγκ Σκάκε, κατά τους Νορβηγικούς εμφύλιους πολέμους (1130–1240). Ωστόσο η κατοίκηση στην περιοχή μπορεί να αναχθεί πολύ παλαιότερα παρελθόν - στοιχεία παρέχονται από δύο πέτρινες πλάκες λαξευμένες με πετρογλυφικά που βρέθηκαν στο Μπγέρσετ, δυτικά του κέντρου της πόλης.
Περί το 1400 η επιρροή του Βέεγια μειώθηκε και το νησί τελικά εγκαταλείφθηκε. Ωστόσο η εμπορική ζωή στην περιοχή δεν νεκρώθηκε και, ξεκινώντας από δύο οικισμούς στο Ρέκνες και το Μόλντε (αργότερα Μολντεγκορντ), εμφανίστηκε ένα μικρό λιμάνι με το όνομα Μόλντε Φγέρε (Αποβάθρα Μολντε), με βάση το εμπόριο ξυλείας και ρέγγας με ξένους εμπόρους.
Η πόλη απέκτησε επίσημα εμπορικά δικαιώματα το 1614 ως ladested υπό την εποπτεία της πόλης του Τρόντχαϊμ. Κατά τη σουηδική κατοχή της Κεντρικής Νορβηγίας, το 1658–1660, μετά την συντριπτική ήττα της Δανίας-Νορβηγίας κατά τους Βόρειους Πολέμους, η πόλη έγινε κέντρο αντίστασης στους Σουηδούς. Μετά την εξέγερση και την απελευθέρωση το 1660 το Μόλντε έγινε το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας Μέρε και Ρόμσνταλ και καθιερώθηκε ως kjøpstad (εμπορική πόλη) με βασιλικό διάταγμα το 1742. Το Μόλντε συνέχισε να αναπτύσσεται κατά το 18ο και το 19ο αιώνα, καθιστάμενο κέντρο της νορβηγικής βιομηχανίας υφασμάτων και ενδυμάτων. Ο τουρισμός έγινε αργότερα μεγάλη βιομηχανία και το Μόλντε είχε ως τακτικούς καλοκαιρινούς επισκέπτες διασημότητες όπως ο Γερμανός Αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β΄ της Γερμανίας και ο Πρίγκιπας της Ουαλίας. Ηταν γεμάτο πολυτελή ξενοδοχεία που περιέβαλλαν μια ειδυλλιακή πόλη με γραφικά, ξύλινα σπίτια, καταπράσινους κήπους και πάρκα, πεζόδρομους και κιόσκια, κερδίζοντας το προσωνύμιο Πόλη των Ρόδων. Αυτό διακόπηκε όταν το ένα τρίτο της πόλης καταστράφηκε από πυρκαγιά στις 21 Ιανουαρίου 1916, ωστόσο ανέκαμψε και συνέχισε να αναπτύσσεται κατά την οικονομικά δύσκολη περίοδο του μεσοπολέμου.
Μια δεύτερη πυρκαγιά, ή σειρά πυρκαγιών, προκλήθηκαν από γερμανικές αεροπορικές επιδρομές τον Απρίλιο και το Μάιο του 1940 και κατέστρεψαν περίπου τα δύο τρίτα της πόλης. Το Μόλντε ήταν στην ουσιαστικά η πρωτεύουσα της Νορβηγίας για μια εβδομάδα μετά την άφιξη εκεί του Βασιλιά Χάακον, του Πρίγκιπα του Στέμματος Oλαφ και των μελών της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου στις 23 Απριλίου, μετά από δραματική πτήση από το Όσλο. Εγκαταστάθηκαν στο Γκλόμστουα, τότε στα δυτικά περίχωρα της πόλης, και βίωσαν προσωπικά τις βομβιστικές επιδρομές. Τα νορβηγικά αποθέματα χρυσού μεταφέρθηκαν επίσης στο Μόλντε και κρύφτηκαν σε ένα εργοστάσιο ενδυμάτων.
Ωστόσο η γερμανική κατασκοπία το γνώριζε και στις 25 Απριλίου η Λουφτβάφε ξεκίνησε μια σειρά αεροπορικών επιδρομών. Επί μια εβδομάδα η σειρήνα των αεροπορικών επιδρομών στην καμινάδα του εργοστασίου γαλακτοκομικών ανήγγελλε τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις. Η 29η Απριλίου αποδείχθηκε η χειρότερη μέρα στην ιστορία του Μόλντε, καθώς η πόλη μετατράπηκε σε μια θάλασσα φωτιάς από εμπρηστικές βόμβες. Μέχρι τότε η εκκλησία είχε παραμείνει άθικτη, αλλά στην τελική εξόρμηση μια εμπρηστική βόμβα έπεσε πάνω στον πύργο και η ξύλινη εκκλησία καταστράφηκε από τη φωτιά.
Μετά το Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο το Μόλντε γνώρισε εκρηκτική ανάπτυξη. Καθώς ο εκσυγχρονισμός της νορβηγικής κοινωνίας επιταχύνθηκε τα χρόνια μετά την ανοικοδόμηση, η πόλη έγινε κέντρο όχι μόνο διοικητικών και δημόσιων υπηρεσιών, αλλά και ακαδημαϊκό και βιομηχανικό. Μετά την ενοποίηση της ίδιας της πόλης και των γειτονικών της κοινοτήτων το 1964 έγινε μια σύγχρονη πόλη, που περιλαμβάνει τους περισσότερους κλάδους απασχόλησης, από τη γεωργία και την αλιεία ως τη βιομηχανική παραγωγή, τις τράπεζες, την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τον τουρισμό, το εμπόριο, την υγειονομική περίθαλψη και τη δημόσια διοίκηση.
Δήμος
ΕπεξεργασίαΗ πόλη του Μόλντε έγινε αστικός δήμος την 1η Ιανουαρίου 1838. Περιβαλλόταν από τον αγροτικό δήμο του Μπόλσεϊ. Την 1η Ιουλίου 1915 ένα τμήμα του Μπόλσεϊ (πληθυσμός: 183) προσαρτήθηκε στην πόλη του Μόλντε. Την 1η Ιανουαρίου 1952 ένα νέο τμήμα του Μπόλσεϊ (πληθυσμός: 1.913) προσαρτήθηκε στο Μόλντε.
Τη δεκαετία του 1960 έγιναν πολλές δημοτικές συγχωνεύσεις σε όλη τη Νορβηγία με το έργο της Επιτροπής Σέι. Την 1η Ιανουαρίου 1964 η πόλη του Μόλντε (πληθυσμός: 8.289) συγχωνεύτηκε με τα τμήματα Σέκεν, Βέεγια και Νεσγενστράντα του δήμου Βέεϊ (πληθυσμός: 756), με όλο το δήμο Μπόλσεϊ (πληθυσμός: 7,996) και την περιοχή Mόρνταλ του δήμου Νορντ-Αουκρα (πληθυσμός: 77) για να σχηματιστεί ο σημερινός της δήμος.[7]
Την 1η Ιανουαρίου 2020 οι γειτονικοί δήμοι του Μίντσουντ και του Νέσετ συγχωνεύθηκαν με το Μόλντε για να σχηματίσουν τον πολύ μεγαλύτερο δήμο που ονομάζεται Μόλντε.[8]
Όνομα
ΕπεξεργασίαΗ πόλη πήρε το όνομά της από τον αρχικό οικισμό στο ομώνυμο αγρόκτημα (Αρχαία νορδικά: Moldar). Το όνομα είναι ο πληθυντικός είτε του mold, που σημαίνει "γόνιμο χώμα" είτε του moldr, που σημαίνει "κρανίο" ή "εκμαγείο" (έτσι σε σχέση με τις στρογγυλεμένες κορυφές της Μολντεμάρκα).
Η προφορά ποικίλλει μεταξύ του κανονικού Μόλντε και του αγροτικού Μόλε. Ο κάτοικος του ονομάζεται Μόλντενσερ.
Θυρεός
ΕπεξεργασίαΟ θυρεός καθιερώθηκε στις 29 Ιουνίου 1742. Δείχνει μια φάλαινα που κυνηγά ρέγγες σε ένα βαρέλι, βασισμένο σε έναν παλιό μύθο ότι τα κητώδη κυνηγούσαν μάλλον, παρά ακολουθούσαν, τα κοπάδια ψαριών στα φιόρδ σε συγκεκριμένες εποχές. Απεικονίζει επίσης τις ιδρυτικές της πόλης βιομηχανίες αλιείας ρέγγας και εξαγωγών ξυλείας. Το Μόλντε δεν ήταν ποτέ φαλαινοθηρικό λιμάνι, αλλά τα ασυνήθιστα άφθονα αλιεύματα στις αρχές του 1740 ανακούφισε την πόλη από τα δεινά της κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου λιμού. Η θέα των φαλαινών, συνήθως των ραχών των ορκών, θεωρείοτο συνήθως η αρχή της αλιείας ρέγγας την άνοιξη. [9] [10]
Το Moldesangen (Tο Τραγούδι του Μόλντε) είναι ο ημιεπίσημος ύμνος. Γράφτηκε από τον Πάλε Γκόντφρεντ Ολαους Ντέρουμ (1818–1886) με μουσική του Καρλ Γκρόος (1789–1861), λέγεται το 1818, και έχει την ίδια μελωδία με εκείνη του ύμνου του Γερμανικού ομοσπονδιακού κρατιδίου Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας.[9][10]
Γεωγραφία
Επεξεργασία
Ο δήμος του Μόλντε περιλαμβάνει μέρος της χερσονήσου Ρόμσνταλ καθώς και πολλά νησιά. Η πόλη αποτελείται από μια λωρίδα αστικής γης μήκους 10 χιλιομέτρων και πλάτους 1 έως 2 χιλιομέτρων, που εκτείνεται ανατολικά-δυτικά κατά μήκος της βόρειας ακτής του Mόλντεφιορδ, βραχίονας του Ρόμσνταλσφιορδ, στη χερσόνησο Ρόμσνταλ. Η πόλη είναι προστατευμένη από το νησί Μπόλσεγια και το αρχιπέλαγος του Μόλντε, μια αλυσίδα χαμηλών νησιών και νησίδων, στα νότια και τους δασωμένους λόφους της Mολντεμάρκα στα βόρεια. Το κέντρο της πόλης βρίσκεται ακριβώς δυτικά του ποταμού Mόλντεελβα, που εισέρχεται στην πόλη από τα βόρεια, προερχόμενος από τη λίμνη Μόλντεβατνετ, μέσω της κοιλάδας Μολντεντάλεν. Παρόλο που ο ποταμός είναι μικρός και εποχιακός, στήριξε αρκετά πριονιστήρια το 16ο και το 17ο αιώνα. Αυτό έδωσε ώθηση στην ίδια την αρχική πόλη, μέσω ενός συνδυασμού ενός καλού λιμανιού, της εγγύτητας με τους θαλάσσιες δρόμους, των τεράστιων πόρων ξυλείας και ενός ποταμού ικανού να υποστηρίξει υδρόμυλους. Το 1909 στον ποταμό έγινε ο πρώτος υδροηλεκτρικός σταθμός, ικανός να παρέχει επαρκή ηλεκτρική ενέργεια για την πόλη, και οι ανώτερες περιοχές του ποταμού εξακολουθούν να παρέχουν πόσιμο νερό για το μεγαλύτερο μέρος της πόλης.
Η πανοραμική θέα περίπου 222 μερικώς χιονισμένων κορυφών, που συνήθως αναφέρεται ως Πανόραμα του Μόλντε, είναι ένα από τα κύρια αξιοθέατα της πόλης και προσελκύει τουρίστες στην πόλη ήδη από το 19ο αιώνα. Το Μόλντε ονομάζεται Πόλη των Ρόδων, όνομα που προήλθε από την εποχή της πόλης ως τουριστικού προορισμού διεθνούς φήμης στα τέλη του 19ου αιώνα.
Γειτονικοί δήμοι είναι οι Αουκρα, Γκγέμνες και Χουστάντβικα (στα βόρεια), Ώλεσουντ (στα δυτικά), Βέστνες και Ράουμα (στα νότια) και Τίνγκβολ και Σούνταλ (στα ανατολικά).
Σημεία ενδιαφέροντος
ΕπεξεργασίαΣολομοί κσι πέστροφες βρίσκονται στα ποτάμια σε όλη την περιοχή, ιδιαίτερα στα Ράουμα, Ντρίβα και Εϊρα, ήδη πασίγνωστα μεταξύ της βρετανικής αριστοκρατίας στα μέσα του 19ου αιώνα. Οι πέστροφες αφθονούν στις περισσότερες λίμνες. Μπακαλιάροι, σκουμπριά και άλλα είδη ψαριών του αλμυρού νερού αλιεύονται συνήθως στο Ρόμσνταλφιορδ, τόσο από την ξηρά όσο και από τα σκάφη. Το σκι είναι μια συνήθης δραστηριότητα μεταξύ των κατοίκων του Μόλντε το χειμώνα, σε τεχνητές πίστες, σε θέρετρα ή σε δικά τους μονοπάτια. Υπάρχουν αρκετές περιοχές αναρρίχησης σε βράχο, αναρρίχησης σε πάγο, ογκόλιθων, παγετώνων και αλμάτων βάσης σε άμεση γειτνίαση με το Μόλντε.
Ο Δρόμος του Ατλαντικού ψηφίστηκε ως η Νορβηγική Κατασκευή του Αιώνα το 2005. Είναι κατασκευασμένος σε γέφυρες και χώρους υγειονομικής ταφής σε μικρά νησιά και εκτείνεται από τις μικρές κοινότητες Bίκαν και Bέβανγκ στο Αβερεϊ, ένα νησί με πολλά ιστορικά αξιοθέατα, όπως το Σπήλαιο Μπρέμσνες με μεσολιθικά ευρήματα του πολιτισμού Φόσνα, τη μεσαιωνική ξύλινη εκκλησία Κβέρνες και το Λάνγκεϊσούντ, σήμερα απομακρυσμένη αλιευτική κοινότητα, αλλά κάποτε πολυσύχναστο λιμάνι κατά μήκος της κύριας παράκτιας διαδρομής. Το Λάνγκεϊσούντ ήταν ο τόπος του συμβιβασμού μεταξύ του Βασιλιά Μάγκνους Α΄ και των αγροτών κατά μήκος των ακτών το 1040. Ο συμβιβασμός αυτός θεωρείται ως η Μάγκνα Κάρτα της Νορβηγίας και η ανάμνησή του τιμάται με το μνημείο Pilespisser (Κεφαλή του Βέλους).
Το Trollkirka (Εκκλησία Τρολ) είναι ένα μαρμάρινο σπήλαιο που οδηγεί σε έναν υπόγειο καταρράκτη. Το σπήλαιο βρίσκεται 30 λεπτά έξω από το Μόλντε, ακολουθούμενο από 1 ώρα πεζοπορία σε απότομο μονοπάτι. Το Trollveggen είναι η ψηλότερη κάθετη, προεξοχή βουνού της Ευρώπης, με πολλές πολύ δύσκολες αναρριχητικές διαδρομές. Το Trollstigen είναι ο τουριστικός δρόμος με το μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών στη Νορβηγία. Ο δρόμος ελίσσεται συνεχώς προς τα πάνω σε σχεδόν κάθετη βουνοπλαγιά με 11 φουρκέτες σε υψόμετρο 858 μέτρων. Ο Mardalsfossen είναι ο υψηλότερος καταρράκτης στη Βόρεια Ευρώπη και ο τέταρτος υψηλότερος καταρράκτης στον κόσμο, πέφτοντας από 297 μέτρα στην κοιλάδα. Το συνολικό ύψος του καταρράκτη είναι 655 μέτρα.
Το Μπουντ είναι ένα ψαροχώρι στην άκρη της χερσονήσου Ρόμσνταλ. Απέκτησε σημασία κατά το Μεσαίωνα ως εμπορικός σταθμός και φιλοξένησε το τελευταίο Συμβουλευτικό Συμβούλιο της Νορβηγίας το 1533, μια απεγνωσμένη προσπάθεια να σωθεί η ανεξαρτησία της χώρας και να αποτραπεί η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, με επικεφαλής τον Ολαβ Ενγκέλμπρεκτσον, αρχιεπίσκοπο του Νίνταρος (σήμερα Τρόντχαϊμ ). Τα ογκώδη παράκτια αμυντικά έργα του Eργκαν, ένα αναστηλωμένο γερμανικό παράκτιο φρούριο από τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο και τμήμα του Τείχους του Ατλαντικού βρίσκονται στο Μπουντ. Τα ψαροχώρια Ονα, Μπγέρνσουντ και Χόχολμεν βρίσκονται σε απομακρυσμένα νησιά ανοικτά της ακτής και είναι προσβάσιμα μόνο με πλοίο.
Μολντεμάρκα
ΕπεξεργασίαΗ Μολντεμάρκα, η λοφώδης δασική περιοχή βόρεια της πόλης, είναι δημόσια γη. Η περιοχή διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών, μονοπάτια πεζοπορίας και πίστες σκι. Οι δασικοί δρόμοι εισέρχονται στην περιοχή από πολλές κατευθύνσεις. Οι πίνακες ανακοινώσεων και οι χάρτες παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τοπικά φυτά και άγρια ζώα, καθώς και πινακίδες κατά μήκος των μονοπατιών. Τα σηματοδοτημένα μονοπάτια οδηγούν σε μια σειρά από κορυφές, τοποθεσίες και λίμνες ψαρέματος και ποτάμια. Απαιτείται εθνική άδεια αλιείας για την αλιεία στις λίμνες και τα ρυάκια.
Το Βάρντεν, 407 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι μια περιοχή θέας ακριβώς πάνω από το Μόλντε, με ωραία θέα της πόλης, του φιόρδ με το αρχιπέλαγος της Μόλντε και το Πανόραμα του Μόλντε.
Κλίμα
ΕπεξεργασίαΤο Μόλντε έχει θαλάσσιο, εύκρατο κλίμα, με καλοκαίρια δροσερά ως ζεστά και σχετικά ήπιους χειμώνες. Η ετήσια βροχόπτωση είναι σχετικά υψηλή, με μέσο ύψος 1.640 mm ανά έτος. Η θερμότερη εποχή είναι το τέλος του καλοκαιριού. Το Μόλντε κατέχει το εθνικό υψηλό για τον μήνα Οκτώβριο, με 25,6 °C (στις 11 Οκτωβρίου 2005). Η πιο ξηρή περίοδος είναι ο Μάιος – Ιούνιος. [11] Λόγω της γεωγραφικής του θέσης το Μόλντε αντιμετωπίζει συχνές χιονοπτώσεις το χειμώνα, αλλά αυτό το χιόνι είναι συνήθως υγρό καθώς οι χειμώνες τείνουν να είναι ήπιοι. Λόγω της επιρροής του Ρεύματος του Κόλπου η πόλη σπάνια αντιμετωπίζει διαρκείς ψυχρές περιόδους και η μέση θερμοκρασία είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο για το γεωγραφικό πλάτος της.
Ένα συχνό φυσικό φαινόμενο που εμφανίζεται στο Μόλντε και την παρακείμενη περιοχή, είναι χειμερινές ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 10 °C, μερικές φορές ακόμη και πάνω από 15 °C. Αυτό οφείλεται στον άνεμο φεν από τα νότια και τα νοτιοανατολικά. Σε συνδυασμό με μια σταθερή εισροή ζεστών, υγρών νοτιοδυτικών ανέμων από τον Ατλαντικό Ωκεανό, που θερμαίνεται από το Βόρειο Ατλαντικό Ρεύμα, δίνει στο Μόλντε ένα κλίμα πολύ πιο ζεστό από το σύνηθες για το γεωγραφικό πλάτος του. Η προστατευμένη τοποθεσία της πόλης, με νότιο προσανατολισμό καιλόφους προς τα βόρεια, βουνά στα ανατολικά και ορεινά νησιά στα δυτικά, συμβάλλει στο κλίμα της και σε ασυνήθιστα πλούσια πανίδα, ειδικά σε είδη που κανονικά αναπτύσσονται σε πολύ μικρότερα γεωγραφικά πλάτη, όπως σφενδάμι, καστανιά, βελανιδιά, φιλύρα (ασβέστης ή linden), οξιάκαι άλλα.
| Κλιματικά δεδομένα Μόλντε | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
| Μέση Μέγιστη °C (°F) | 1 (34) |
2 (36) |
5 (41) |
7 (45) |
13 (55) |
16 (61) |
17 (63) |
17 (63) |
12 (54) |
9 (48) |
5 (41) |
2 (36) |
9 (48) |
| Μέση Ελάχιστη °C (°F) | −2 (28) |
−2 (28) |
0 (32) |
1 (34) |
7 (45) |
10 (50) |
12 (54) |
11 (52) |
7 (45) |
5 (41) |
1 (34) |
−1 (30) |
4 (39) |
| Υετός mm (ίντσες) | 147 | 121 | 127 (5) |
102 | 70 | 77 | 110 | 112 | 205 | 200 | 174 | 195 | 1,640 |
| Πηγή: [1] | |||||||||||||
Πολιτισμός
Επεξεργασία
Τρεις από τους τέσσερις μεγάλους Νορβηγούς συγγραφείς συνδέονται με το Μόλντε. Ο Μπιέρνστιερνε Μπιέρνσον πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Nέσετ έξω από το Μόλντε και πήγε στο σχολείο στην πόλη. Ο Χένρικ Ίψεν περνούσε συχνά τις διακοπές του στο αρχοντικό Moldegård, επισκεπτόμενος την οικογένεια Mέλερ και ο Αλεξάντερ Κέλαντ έζησε στην πόλη ως κυβερνήτης του Μέρε και Ρόμσνταλ. Το έργο του Ibsen Ρόσμερσχολμ πιστεύεται γενικά ότι είναι εμπνευσμένο από τη ζωή στο αρχοντικό Moldegård και Η κυρά της θάλασσας πιστεύεται επίσης ότι τοποθετείται στην πόλη του Μόλντε , αν και δεν αναφέρεται ποτέ στην πραγματικότητα. Άλλοι συγγραφείς από ή με δεσμούς με το Μόλντε είναι οι Έντβαρντ Χεμ, Γιου Νέσμπε, Κνουτ Εντεγκορντκαι τον Νίνι Ρόλ Άνκερ, φίλη της Σίγκριντ Ούντσετ.
Το Μουσείο Ρόμσνταλ, ένα από τα μεγαλύτερα λαογραφικά μουσεία της Νορβηγίας, ιδρύθηκε το 1912. Κτήρια που προέρχονται από όλη την περιοχή έχουν μετακινηθεί εδώ για να σχηματίσουν ένα τυπικό σύμπλεγμα κτιρίων-αγροκτημάτων, όπως σπίτια "ανοιχτής εστίας", υπόστεγα, αποθήκες, καπνοδόχοι και ένα μικρό παρεκκλήσι. Ο «δρόμος της πόλης» με το Καφέ του Μάλι περιλαμβάνει χαρακτηριστικά αρχοντικά του Μόλντε από την περίοδο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Μουσείο Αλιείας είναι ένα υπαίθριο μουσείο που βρίσκεται στο νησί Χγέρτεγια, 10 λεπτά από το κέντρο του Μόλντε. Ένα μικρό ψαροχώρι με αυθεντικά κτίρια, βάρκες και αλιευτικό εξοπλισμό, το μουσείο παρουσιάζει την τοπική παράκτια κουλτούρα από το 1850 και μετά.
Η τοπική εφημερίδα είναι η Romsdals Budstikke.[11]
Φεστιβάλ
ΕπεξεργασίαΤο φεστιβάλ τζαζ Moldejazz πραγματοποιείται στο Μόλντε κάθε Ιούλιο. Το Moldejazz είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα φεστιβάλ τζαζ στην Ευρώπη και ένα από τα πιο σημαντικά. Υπολογίζεται ότι πωλούνται 40.000 εισιτήρια για περισσότερες από εκατό εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. 80.000 ως 100.000 επισκεπτών επισκέπτονται την πόλη κατά το φεστιβάλ διάρκειας μίας εβδομάδας.
Κάθε Αύγουστο το Μόλντε και το Νέσετ φιλοξενούν το Φεστιβάλ Μπιέρνσον, ένα διεθνές φεστιβάλ λογοτεχνίας. Το φεστιβάλ ιδρύθηκε από τον ποιητή Κνουτ Εντεγκορντ με την ευκαιρία των 250 χρόνων του Μόλντε και ονομάστηκε προς τιμή του Νομπελίστα συυγραφέα Μπιέρνστιερνε Μπιέρνσον (1832–1910). Είναι το παλαιότερο και το διεθνώς γνωστότερο φεστιβάλ λογοτεχνίας στη Νορβηγία.
Εκτός από τις δύο αυτές σημαντικές εκδηλώσεις αρκετά μικρότερα φεστιβάλ πραγματοποιούνται κάθε χρόνο. Το Byfest, ο εορτασμός της ίδρυσης της πόλης, είναι μια διοργάνωση από τοπικούς καλλιτέχνες, που συμπίπτει με την επέτειο του βασιλικού διατάγματος της 29ης Ιουνίου 1742.
Εκπαίδευση
ΕπεξεργασίαΤο Πανεπιστήμιο του Μόλντε προσφέρει ένα ευρύ φάσμα ακαδημαϊκών σπουδών, από νοσηλευτικές και σχετιζόμενες με την υγεία, μέχρι οικονομικές και διοίκησης επιχειρήσεων. Είναι το κορυφαίο πανεπιστήμιο της Νορβηγίας στον τομέα των λοτζίστικ,[12] και καθιερωμένο ως κέντρο έρευνας και ακαδημαϊκών προγραμμάτων στην τεχνολογία πληροφοριών, με πτυχία ως και διδακτορικό. Είναι επίσης ένα από τα κορυφαία ιδρύματα της χώρας στη διεθνή ανταλλαγή φοιτητών και σε προγράμματα που διεξάγονται στα αγγλικά.
Μεταφορές
ΕπεξεργασίαΗ Hurtigruten κάνει στάση κάθε μέρα στο Μόλντε, στο δρομολόγιό της μεταξύ Μπέργκεν και Κίρκενες. Ο πλησιέστερος σιδηροδρομικός σταθμός είναι ο Ονταλσνες, τερματικός σταθμός της γραμμής Ράουμα.
Το αεροδρόμιο της πόλης έχει πολλές καθημερινές πτήσεις προς Όσλο, Μπέργκεν και Τρόντχαϊμ, καθώς και εβδομαδιαίες πτήσεις προς άλλους εσωτερικούς και διεθνείς προορισμούς.
Ο Ευρωπαϊκός δρόμος E39 και η Νορβηγική Περιφερειακή Οδός 64 περνούν και οι δύο από το δήμο. Η πόλη του Μόλντε συνδέεται με το δήμο Φρένα (στα βόρεια) μέσω της Σήραγγας Tούσεν. Η πόλη συνδέεται με το Ρέβικα και το Νεσγεστράντα του δήμου μέσω της Σήραγγας Φάνεφιορδ και της Γέφυρας Μπόλσεϊ, μειώνοντας σημαντικά την οδήγηση, παρακάμπτοντας όλη τη διαδρομή γύρω από το Φάνεφιορδ. Η προγραμματιζόμενη Σήραγγα Λάνγκφιορδ θα συνδέσει το δήμο Μόλντε με το δήμο Ράουμα μέσω σήραγγας κάτω από το Λάνγκφιορδ.
Αθλητισμός
ΕπεξεργασίαΗ Μόλντε φιλοξενεί μια ποικιλία αθλητικών ομάδων, ιδίως την ομάδα ποδοσφαίρου Μόλντε ΦΚ, που παίζει στο Eliteserien, το κορυφαίο του Νορβηγικού ποδοσφαίρου. Οι εντός έδρας αγώνες της γίνονται στο Στάδιο Ακερ, που εγκαινιάστηκε το 1998, με ρεκόρ συμμετοχής 13.308. Η ομάδα είναι τέσσερις φορές πρωταθλήτρια (2011, 2012, 2014 και 2019), τέσσερις κυπελλούχος (1994, 2005, 2013 και 2014) και με πολλές συμμετοχές σε ευρωπαϊκά τουρνουά, συμπεριλαμβανομένου του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ. Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1911, κατά την περίοδο της μεγάλης εισροής Βρετανών και άλλων Ευρωπαίων και αρχικά ονομάστηκε "Διεθνής", καθώς έπαιζε κυρίως με ομάδες αποτελούμενες από πληρώματα ξένων σκαφών που επισκέπτονταν την πόλη.
Εκτός από αρκετούς διεθνών ποδοσφαιριστές η πόλη έχει επίσης βγάλει αρκετούς άλτες σκι, σκιέρ μεγάλων αποστάσεων και αλπικούς σκιέρ διεθνούς αξίας.
Άλλα αθλήματα περιλαμβάνουν επιτυχημένες ομάδες χάντμπολ (Molde HK, SK Træff, SK Rival), στίβου (IL Molde-Olymp), σκι, μπάσκετ και βόλεϊ.
Αδελφοποιήσεις
Επεξεργασία
Μπαρντέγιοβ, Σλοβακία
Μπολεσουάβιετς, Πολωνία
Μπόρος, Σουηδία
Τσέσκα Λίπα, Τσεχία
Μίκελι, Φινλανδία
Βέιλε, Δανία
Σημαντικοί κάτοικοι
Επεξεργασία- Νίνι Ρολ Ανκερ (1873–1942), συγγραφέας
- Μπιέρνστιερνε Μπιέρνσον, συγγραφέας, Βραβείο Νόμπελ (1832–1910)
- Κελ Μάγκνε Μπόντεβικ, πολιτικός, πρώην πρωθυπουργός 2001 - 2005 (1947-)
- Αν Μπρουν, τραγουδίστρια-συνθέτις (1976-)
- Μπγερν Ρούνε Γκέλστεν, επιχειρηματίας (1956-)
- Μαουρίτσι Γκότλιμπ, ζωγράφος (1856 – 1879)
- Μπγερν Τρίγκβε Γκρίντελαντ, Πρόεδρος του ESA, Πρέσβης στην EΕ (1949-)
- Μπίργκερ Χάτλεμπακ (1912–1997), βιομήχανος
- Εντβαρντ Χεμ, συγγραφέας (1949-)
- Ολα Κβέρνμπεργκ, μουσικός (1981-)
- Νίκολας Λόουσον (1790-1851) - αντικυβερνήτης των Γκαλαπάγκος για τη Δημοκρατία του Ισημερινού [13]
- Αν Χέλεν Μόεν, (1969-), σοπράνο [14]
- Γιου Νέσμπε, συγγραφέας (1960-)
- Αρνε Νεστ (1962-), γραφίστας
- Κνουτ Εντεγκορντ, ποιητής (1945-)
- Ολε Αντον Κβαμ, (1834–1904) πρώην πρωθυπουργός 1902-1903
- Κγελ Ινγκε Ρέκε, επιχειρηματίας (1958-)
- Τέργε Ρίπνταλ (1947-), συνθέτης και μουσικός
- Κουρτ Σβίττερς, (1887–1948) Γερμανός καλλιτέχνης
- Αρνε Σόλι, (1938 – 2017) πρώην Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων
- Γιάκομπ Τάνερ, (1865–1964) Νορβηγοαμερικανός Λουθηρανός εκπαιδευτικός και θρησκευτικός συγγραφέας
- Τέργε Βέναας (1947-), μουσικός
Διεθνείς ποδοσφαιριστές
Επεξεργασία- Μάγκνους Βολφ Εικρεμ
- Γιαν Φούγκλσετ
- Ντάνιελ Μπεργκ Χέσταντ
- Χάρυ Χέσταντ
- Κγέτιλ Ρέκνταλ
- Γιον Άρνε Ρίισε[15]
- Πέτερ Ρούντι
Aλλοι αθλητές
Επεξεργασία- Οτο Μπεργκ, άλμα εις μήκος
- Γιόχαν Ρέμεν Εβενσεν, άλμα με σκι, πρώην κάτοχος παγκόσμιου ρεκόρ
- Αντρίνε Φλέμεν, Oλυμπιονίκις στο αλπικό σκι
- Αριντ Μόνσεν, σκι αντοχής, Παγκόσμιος πρωταθλητής 1985
- Ινγκολφ Μορκ, άλμα με σκι
- Ράγκνχιλντ Μόβινκελ, αλπικό σκι, Oλυμπιακό μετάλλιο 2018
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Ordfører Torgeir Dahl».
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Norwegian Mapping Authority: «Arealstatistikk for Norge 2020». (Μποκμάλ) Area statistics for Norway 2020. Norwegian Mapping Authority. 20 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ «07459: Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023». Statistics Norway. 21 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ «Molde - Jazz, roses and panoramic views». Visit Norway. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2018.
- ↑ Statistisk sentralbyrå (2020). «Table: 06913: Population 1 January and population changes during the calendar year (M)» (στα Norwegian).
- ↑ Statistisk sentralbyrå (2020). «09280: Area of land and fresh water (km²) (M)» (στα Norwegian).
- ↑ Jukvam, Dag (1999). «Historisk oversikt over endringer i kommune- og fylkesinndelingen» (PDF) (στα Norwegian). Statistisk sentralbyrå.
- ↑ «Nye Molde» (στα Norwegian). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Kvernberg, Anders (2012). Moldes byvåpen fra lakksegl til dataskjerm. Romsdalsmuseets årbok. σελ. 160ff.
- ↑ «Civic heraldry of Norway - Norske Kommunevåpen». Heraldry of the World. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ «rbnett.no» (στα Norwegian). Romsdals Budstikke. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2007.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Norwegian Who Inspired Darwin». ThorNews. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2016.
- ↑ Ann-Helen Moen Αρχειοθετήθηκε 2020-10-25 στο Wayback Machine. at annhelenmoen.com
- ↑ «John Arne Riise» (στα Norwegian). Store Norske Leksikon. Kunnskapsforlaget. http://snl.no/John_Arne_Riise. Ανακτήθηκε στις 10 May 2012.