Νήσοι Τσάταμ

Συντεταγμένες: 43°53′55″S 176°29′42″W / 43.8986°S 176.495°W / -43.8986; -176.495

Το αρχιπέλαγος των Νήσων Τσάταμ (Αγγλικά: Chatham Islands, Μοριορί: Rekohu) αποτελείται από περίπου 10 νησιά εντός ακτίνας 40 χιλιομέτρων, τα οποία ανήκουν στη Νέα Ζηλανδία.^[1]

Γεωγραφία

Η ομάδα των νησιών ως ομάδα βρίσκονται περίπου στις 43°59′17″Ν, 176°27′13″Δ, περίπου 800 χλμ ανατολικά του Κράισττσερτς στη Νέα Ζηλανδία. Τα νησιά ανήκουν επισήμως στη Νέα Ζηλανδία από το 1842. Καλύπτουν συνολική έκταση 966 χλμ², το μεγαλύτερο μέρος της οποίας βρίσκεται σχεδόν στα δύο βασικά νησιά, το Νησί Τσάταμ (43°53′54″Ν, 176°31′44″Δ) και το Νησί Πιττ (44°18′01″Ν, 176°13′14″Δ).

Τα δύο βασικά νησιά είναι τα μόνα κατοικήσιμα, ενώ τα μικρότερα νησιά είναι κατά βάση προστατευμένες περιοχές με περιορισμένη ή απαγορευμένη πρόσβαση.

Τα ονόματα των βασικοτέρων νησιών στα Αγγλικά και τα Μοριορί είναι:

νήσος Τσάταμ/Ρεκόχου (και Χαρεκάουρι στα Μαορί)
Νήσος Πιτ/Ρανγκιαουρία
νήσος Λιτλ Μανγκέρε
Σταρ Κις/Μοτουχόπε - ομάδα από πέντε μικρά νησάκια το μεγαλύτερο από τα οποία είναι το Round Islet - 12 χιλιόμετρα ανατολικά του νησιού Πιττ
Φόρτι-Φουρς/Μοτουχάρα - περίπου 50 χλμ ανατολικά του νησιού Τσάταμ
νήσος Μανγκέρε (1,13 χλμ ²) - έξω από την ακτή του νησιού Πιττ
Νήσος Σάουθ Ιστ/Μανγκατίρα (2,18 χλμ ²) - 2 χλμ νοτιοανατολικά του νησιού Πιττ
Δε Σίστερς/Ρανγκιτατάχι - περίπου 11 χλμ βορείως του Ακρωτηρίου Πάττισον (Το Ακρωτήρι Πάττισον είναι ακρωτήρι στο βορειοδυτικό μέρος του νησιού Τσάταμ).

Η θέση των Νήσων Τσάταμ σε σχέση με τη Νέα Ζηλανδία και άλλα παραπλήσια νησιά.

Μερικά από αυτά τα νησιά, κάποτε προορισμένα για γεωργία, συντηρούνται σήμερα ως προστατευμένες περιοχές φύσης, βοηθώντας έτσι στη διατήρηση μέρους της χλωρίδας και της πανίδας που είναι μοναδικές στα Νησιά Τσάταμ.

Η διεθνής γραμμή αλλαγής ημερομηνίας βρίσκεται στα ανατολικά των Τσάταμ, αν και τα νησιά βρίσκονται ανατολικά του γεωγραφικού μήκους των 180°. Επακολούθως, οι Νήσοι Τσάταμ ακολουθούν δική τους ώρα (UTC +12:45), 45 λεπτά μπροστά από την ώρα της Νέας Ζηλανδίας, συμπεριλαμβανομένων και των περιόδων θερινής ώρας, λόγω και της γεωγραφικής απόστασης από τη Νέα Ζηλανδία.

Ιστορία

Η πρώτη ανθρώπινη κατοίκιση των νησιών περιλαμβάνει μεταναστευτικές Πολυνήσιες φυλές που εγκαταστάθηκαν στα νησιά περίπου το 1000 μ.Χ., και εντός της απομόνωσής του έγιναν οι Μοριορί. Η ακριβής καταγωγή των ανθρώπων αυτών παραμένει θέμα συζήτησης. Μερικοί έχουν υποστηρίξει πως κατέφθασαν απευθείας από βορειότερα Πολυνησιακά νησιά, αλλά η πιο σύγχρονη σήμερα θεωρία τους θεωρεί Μαορί από την ηπειρωτική Νέα Ζηλανδία. Η συζήτηση έχει και πολιτικό απόηχο, καθώς σύγχρονοι κάτοικοι Μαορί, απόγονοι αυτών που εισέβαλαν και κατέκτησαν το αρχιπέλαγος το 1832, διεκδικούν πρόσβαση σε προγονικά Μαορί αλιευτικά δικαιώματα. Μια εκτενής αναφορά στους ισχυρισμούς αυτούς, η "Rekohu", έχει δημοσιευτεί από το Δικαστήριο Γουαϊτάνγκι.

Ο Μοριορί πληθυσμός των νησιών αριθμούσε περίπου 2.000. Ζούσαν ως κυνηγοί-συλλέκτες, παίρνοντας την τροφή τους από τη θάλασσα και την ιθαγενή χλωρίδα. Η κοινωνία ζούσε ειρηνικά, επιλύοντας τις διαφωνίες με ομοφωνία παρά με σύγκρουση και διατηρούσε τον πληθυσμό της σταθερό ευνουχίζοντας ένα ποσοστό των αγοριών της.

Το όνομα "Νήσοι Τσάταμ" προέρχεται από το καράβι HMS Chatham, του οποίου ο καπετάνιος Γουίλλιαμ Ρ. Μπράουτον αποβιβάστηκε στα νησιά στις 29 Νοεμβρίου 1781 και αξίωσε την κατοχή τους για την Μεγάλη Βρετανία. Φωκοθήρες και φαλαινοθήρες σύντομα κατέστησαν τα νησιά κέντρο των δραστηριοτήτων τους. Οι αλιευτικές δραστηριότητες συνεχίζουν να συμβάλλουν στην οικονομία, αν και οι φωκοθηρικές και φαλαινοθηρικές βιομηχανίες σταμάτησαν την δράση τους περίπου το 1861.

Οι εισβολείς Μαορί από τη Νέα Ζηλανδία, καθώς και οι Ευρωπαίοι φαλαινοθήρες εξολόθρευσαν τον ιθαγενή πληθυσμό των Μοριορί. Σήμερα, ωστόσο, κάποιες νησιωτικές οικογένειες συνεχίζουν μια Μοριορί γενεαλογία, και ο πολιτισμός των Μοριορί συνεχίζει να συνέρχεται. Πρόσφατα οι Μοριορί έχουν ενωθεί κάτω από το Hokotehi Trust.

Πληθυσμός

Οι Νήσοι Τσάταμ και Πιττ είναι κατοικήσιμα. Ο πληθυσμός των 717 ανθρώπων (απογραφή 2001^[2]) έχει Ευρωπαϊκή (70%), Μαορί και Μοριορί καταγωγή. Η πόλη του Γουαϊτάνγκι είναι ο βασικός καταυλισμός με περίπου 200 κατοίκους. Άλλα χωριά βρίσκονται στα Τε Όνε και Καϊνγκαρόα (όπου βρίσκονται τα δύο δημοτικά σχολεία) και στα ψαροχώρια Οουένγκα και Πορτ Χατ.

Στα υπηρεσιακά κτίρια του Γουαϊτάνγκι περιλαμβάνονται ένα νοσοκομείο με ειδικευόμενο γιατρό, εμπορική τράπεζα, μερικά μαγαζιά, και μηχανικές και ναυτιλιακές υπηρεσίες.

Παραπομπές

↑ «Chatham Islands Council Act 1995». New Zealand Legislation. New Zealand Government. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2020. There is hereby constituted a district, to be known as The Chatham Islands Territory, which district comprises the islands known as the Chatham Islands and the area of the territorial sea adjoining those islands.
↑ «Chatham Islands Community Profile(published)». web.archive.org. 26 Δεκεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2021.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Νήσοι Τσάταμ

[CIC_Act-1] «Chatham Islands Council Act 1995». New Zealand Legislation. New Zealand Government. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2020. There is hereby constituted a district, to be known as The Chatham Islands Territory, which district comprises the islands known as the Chatham Islands and the area of the territorial sea adjoining those islands.

[2] «Chatham Islands Community Profile(published)». web.archive.org. 26 Δεκεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2021.

[1]

[2]