Νομός Σερρών
Συντεταγμένες: 41°05′N 23°33′E / 41.09°N 23.55°E
Ο νομός Σερρών είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας. Από το 2011 αποτελεί μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και μία από τις επτά της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στο Περιφερειακό Συμβούλιο της οποίας κατέχει τις 5 από τις 61 έδρες. Έιναι ο μεγαλύτερος σε έκτασή νομός στην Βόρεια Ελλάδα, ενώ ο νομός Σερρών διαθέτει τα περισσότερα χωριά από κάθε άλλον νομό στην ελληνική επικράτεια.
| Νομός Σερρών | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα: | Ελλάδα |
| Περιφέρεια: | Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας |
| Αριθμός δήμων: | Σερρών, Σιντικής, Βισαλτίας, Αμφιπόλεως, Νέας Ζίχνης, Ηράκλειας, Εμμανουήλ Παπά (7) |
| Νομάρχης: | Οι νομαρχίες καταργήθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2010 |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα: | Μακεδονία |
| Αριθμός επαρχιών: | Σερρών, Βισαλτίας, Σιντικής, Φυλλίδος (4) |
| Πρωτεύουσα: | Σέρρες |
| Έκταση: | 3.967,744 χλμ² |
| Άλλα | |
| Ταχυδρομικοί κώδικες: | 62 xxx |
| Τηλεφωνικοί κωδικοί: | 232xx |
| Πινακίδες αυτοκινήτων: | ΕΡx-xxxx, ΙΧx-xxxx |
| Κωδικ. ISO 3166-2: | GR-62 |
| Ιστοσελίδα | |
| serres | |
Ανατολικά συνορεύει με τους νομούς Δράμας και Καβάλας και δυτικά με τους νομούς Θεσσαλονίκης και Κιλκίς. Στα βόρεια συνορεύει με τη Βουλγαρία (Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ) και με τη Βόρεια Μακεδονία.
Γεωγραφία
ΕπεξεργασίαΑνήκει στους πεδινότερους νομούς της Ελλάδας, δεδομένου ότι το 48% της συνολικής έκτασης του χαρακτηρίζεται σαν πεδινό-ημιορεινό. Περικλείεται δυτικά από τις οροσειρές Κερκίνης-Βερτίσκου-Κερδυλίων, ανατολικά από τις οροσειρές Ορβήλου-Μενοικίου-Παγγαίου, ενώ βόρεια δεσπόζει το όρος Μπέλες. Το νομό διασχίζει ο ποταμός Στρυμώνας, που πηγάζει από τη Βουλγαρία και εκβάλλει στο Στρυμονικό κόλπο (Ορφανού). Κυριότερος παραπόταμός του είναι ο Αγγίτης, στο ανατολικό τμήμα του νομού, όπου ρέει μεταξύ του Παγγαίου και του Μενοικίου όρους, σχηματίζοντας το φαράγγι του Αγγίτη, δίπλα στα Σπήλαια της Αλιστράτης.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΟ νομός Σερρών, που εκτείνεται στην κοιλάδα του κάτω ρου του Στρυμώνα, κατοικήθηκε από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια από διάφορους πληθυσμούς. Εκτός από τους αυτόχθονες, άλλοι γνωστοί πληθυσμοί που είχαν εγκατασταθεί εδώ ήταν οι Φρύγες (Βρύγες), οι Στρυμόνιοι, οι Παίονες και στους ιστορικούς χρόνους διάφορες θρακικές φυλές, όπως ήταν οι Οδόμαντες, οι Βισάλτες, οι Σιντοί και οι Ηδωνοί, οι οποίοι έδωσαν και το όνομά τους στις περιοχές όπου κατοίκησαν : Οδομαντική, Βισαλτία, Σιντική και Ηδωνίδα. Στα μέσα περίπου του 5ου π.Χ. αιώνα Αθηναίοι άποικοι ίδρυσαν κοντά στις εκβολές του Στρυμόνα την Αμφίπολη, η οποία αναδείχτηκε στη σημαντικότερη πόλη της ευρύτερης περιοχής. Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση διαπιστώνεται η εγκατάσταση Ρωμαίων, ιδίως μετά την ίδρυση της γειτονικής ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων, της οποίας η επικράτεια (territorium) είχε συμπεριλάβει μέσα στα όριά της το ΝΑ τμήμα του νομού Σερρών. Τέλος, στα αυτοκρατορικά χρόνια μαρτυρούνται εγκαταστάσεις μεταναστών από την Ελληνική Ανατολή και κυρίως από τη Μ. Ασία. Οι παραπάνω πληθυσμοί, όπως και οι άποικοι, εκμεταλλεύτηκαν τα πλούσια δάση και βοσκοτόπια, τις απέραντες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και τα πλούσια μεταλλεία (χρυσού, αργύρου, χαλκού και σιδήρου) της περιοχής. Πολύ προνομιακή ήταν, από συγκοινωνιακή άποψη, η γεωγραφική θέση του νομού, καθώς ήλεγχε ένα σπουδαίο σταυροδρόμι αρχαίων δρόμων, οι οποίοι εξασφάλιζαν την επικοινωνία του Αιγαιακού κόσμου (ακτές Στρυμονικού κόλπου) με τη Βαλκανική παραδουνάβια ενδοχώρα, όπως και την επικοινωνία μεταξύ Ανατολής και Δύσης, καθώς η Εγνατία οδός διέσχιζε το νότιο τμήμα του νομού. Από άποψη τοπογραφίας, στο νομό Σερρών έχουν εντοπιστεί πολλές θέσεις πόλεων και αγροτικών οικισμών (κωμών), που είχαν ιδρυθεί κατά την αρχαία και ρωμαϊκή εποχή. Από τις αρχαίες πηγές μας είναι γνωστά τα ονόματα ορισμένων πόλεων, όπως είναι η Σίρις - Σίρρα (Σέρρες), η Δραβήσκος, η Γάζωρος, η Σκοτούσσα, η Ηράκλεια, η Ευπορία, η Βέργη, η Ορέσκεια, η Τράγιλος κ.ά. [1] [2]
Σταθμός στην ιστορία του Βυζαντίου υπήρξε η Μάχη του Κλειδίου επί Αυτοκράτορος Βασιλείου Β´ του Βουλγαροκτόνου, που με ορμητήριο την πόλη των Σερρών κατανίκησε τους Βουλγάρους το 1014 στη θέση Κλειδί, μεταξύ των οροσειρών της Κερκίνης και του Δυτικού Ορβήλου (περιοχή Σιντικής κοντά στον Προμαχώνα).
Η Μάχη του Δημητρίτζη[3][4] διεξήχθη το έτος 1185, στην περιοχή της Σιντικής, μεταξύ των δυνάμεων του Βυζαντινού στρατού και των Νορμανδών του Βασιλείου της Σικελίας, οι οποίοι είχαν πρόσφατα αλώσει την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τη Θεσσαλονίκη. Ήταν καθοριστική Βυζαντινή νίκη, η οποία τερμάτισε οριστικά την Νορμανδική απειλή για την Αυτοκρατορία.
Κοινωνία
ΕπεξεργασίαΟι κάτοικοι του νομού είναι Έλληνες και ταυτίζονται ως «Μακεδόνες» ή «Βορειοελλαδίτες», με εντοπιζόμενες διαφορές όμως σε ορισμένα στοιχεία της πολιτισμικής τους ταυτότητας (κυρίως στην κουζίνα και τα έθιμα), κατάλοιπα τα οποία οφείλονται στο ότι είναι απόγονοι προσφύγων, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή - δημιουργώντας σε πολλές περιπτώσεις και πολλά από τα σημερινά χωριά του νομού - προερχόμενοι από άλλες περιοχές (την Θράκη, τα παράλια και το εσωτερικό της Μικράς Ασίας ή και τον Πόντο), ενώ κάποιοι έχουν σαρακατσάνικο και βλάχικο πολιτισμικό υπόβαθρο εξαιτίας προέλευσης των προγόνων τους, από την περιοχή της Πίνδου, και από άλλες περιοχές. Η συνολική έκταση του νομού Σερρών ανέρχεται σε 3.967,744 τετραγωνικά χιλιόμετρα, που είναι το 3% της έκτασης της Ελλάδας. Το 41% της συνολικής έκτασης του νομού είναι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, γεγονός που καθορίζει και την κύρια ασχολία των κατοίκων του νομού.
Διοικητική διαίρεση
Επεξεργασία| Περιφερειακή Ενότητα Σερρών | |||
| Περιφερειακή ενότητα | |||
| |||
| | |||
| Χώρα |  Ελλάδα
| ||
| Πρωτεύουσα | Σέρρες | ||
| Ιστορική Πρωτεύουσα | |||
| Δήμοι | 7 | ||
| Διοίκηση | |||
| • Αντιπεριφερειάρχης | Παναγιώτης Σπυρόπουλος (2019-) | ||
| Διοικητική διαίρεση | |||
| • Περιφέρεια | Κεντρική Μακεδονία | ||
| Έτος δημιουργίας νομού | |||
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία | ||
| Έκταση | |||
| • Συνολική | 3.964 τ.χλμ | ||
| • Κατάταξη | 8η | ||
| Πληθυσμός | |||
| • Συνολικός | 151.124 (2021) | ||
| • Κατάταξη πληθ. | 14η | ||
| • Πυκνότητα | 44,47 κάτ./χλμ² | ||
| • Κατάταξη πυκν. | 42η | ||
| ISO 3166-2 | GR-61 | ||
| Ταχ. κώδικες | 62* ** | ||
| Πιν. αυτοκινήτων | ΕΡ*, ΚΖΜ(Από Ιαν. 2004 ως Ιούν. 2004) | ||
| Ιστότοπος | serres.pkm.gov.gr | ||
Από το 2011 και με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», ο νομός Σερρών αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Σερρών (με έδρα τις Σέρρες) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Με την συνένωση και συγχώνευση των Δήμων από 22 σε 7 όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:
| Δήμος | Έδρα | Πληθυσμός(2021) |
|---|---|---|
| Αμφίπολης | Ροδολίβος | 7.169 |
| Βισαλτίας | Νιγρίτα | 16.032 |
| Εμμανουήλ Παππά | Χρυσό | 11.574 |
| Ηρακλείας | Ηράκλεια | 15.711 |
| Νέας Ζίχνης | Νέα Ζίχνη | 8.259 |
| Σερρών | Σέρρες | 73.847 |
| Σιντικής | Σιδηρόκαστρο | 18.532 |
- Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, έως το 2010 και σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καποδίστριας δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Σερρών
- Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Σερρών όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», δείτε: Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Σερρών
Πληθυσμός - πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά
Επεξεργασία| Κατάταξη | Πόλη/Κωμόπολη/Χωριό | Πληθυσμός 2001 | Πληθυσμός 2011 | Μεταβολή Πληθυσμού |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Σέρρες | 54.266 | 58.287 | 7,41% |
| 2 | Σιδηρόκαστρο | 5.711 | 5.177 | -10,55% |
| 3 | Νιγρίτα | 5.566 | 3.533 | -37,53% |
| 4 | Ηράκλεια | 3.551 | 3.786 | 6,62% |
| 5 | Αλιστράτη | 2.761 | 2.127 | -22,96% |
| 6 | Σκούταρι | 2.614 | 2.154 | -17,60% |
| 7 | Ροδολίβος | 2.552 | 2.072 | -18,91% |
| 8 | Νέο Σούλι | 2.539 | 2.399 | -5,51% |
| 9 | Νέος Σκοπός | 2.529 | 1.934 | -23,53% |
| 10 | Νέα Ζίχνη | 2.421 | 2.530 | 4,50% |
| 11 | Νέο Πετρίτσι | 2.373 | 1.932 | -18,58% |
| 12 | Τερπνή | 2.189 | 2.169 | -0,91% |
Διοίκηση
ΕπεξεργασίαΑντιπεριφερειάρχες
Επεξεργασία| Όνομα | Από | Έως | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| Γιάννης Μωυσιάδης | 2011 | 2019 | Πρώτος αντιπεριφερειάρχης. |
| Παναγιώτης Σπυρόπουλος | 2019 | Σήμερα |
Αξιοθέατα και Μνημεία
Επεξεργασία
Στο νομό υπάρχουν αξιόλογοι αρχαιολογικοί και ιστορικοί τόποι, όπως:
- η πόλη των Σερρών με τον Άγιο Ιωάννη, προάστιο του Δήμου Σερρών και την κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων και το δάσος του Λαϊλιά
- η περιοχή της αρχαίας Αμφίπολης
- η Αρχαία Άργιλος (κοντά στα σημερινά Ν.Κερδύλια)
- οι ιστορικές μονές: Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Παναγίας Εικοσιφοινίσσης, Αγίας Κυριακής Αλιστράτης
- η λίμνη Κερκίνη, σημαντικός προστατευόμενος υγροβιότοπος με το τεχνητό φράγμα και τα Άνω Πορόια
- το Μνημείο Βασιλείου Β' του Μακεδόνος (Μνημείο Μάχης του Κλειδίου που έλαβε χώρα το 1014), που βρίσκεται έξω από τον Προμαχώνα επί του αυτοκινητόδρομου Θεσσαλονίκης-Προμαχώνα. Στην κορυφή του μνημείου είναι τοποθετημένο το σύμβολο Βυζαντίου, ο δικέφαλος αετός, ενώ στη μαρμάρινη στήλη έχει χαραχθεί επίγραμμα.[5][6]
- Το Οχυρό Ρούπελ αποτελεί αμυντικό συγκρότημα (ένα από τα 21 συνολικά αμυντικά συγκροτήματα με την ονομασία «Οχυρά») κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων που έφερε το όνομα Γραμμή Μεταξά.
- Επίσης υπάρχει και η μοναδική ακτή του νομού που πηγαίνουν πολλοί Σερραίοι για μπάνιο ή Ακτή Νέων Κερδυλίων Σερρών
Βλέπε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη 1976 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών). ISBN 960-7265-16-5.
- ↑ [2] Αρχειοθετήθηκε 2018-06-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορία των Σερρών κατά την αρχαία και ρωμαϊκή εποχή, Θεσσαλονίκη 1999 (Ιστoσελίδα του Δήμου Σερρών)
- ↑ Nicetae Choniatae Historia, Τόμος 23, σελ.469
- ↑ Ιστορία του ελληνικού έθνους - Τόμος δ΄, Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, περιεχόμενα
- ↑ ΒΑΣΙΛΕΙΩ ΤΩ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙ ΜΝΗΜΟΝΕΣ ΔΕΙΝΩΝ ΑΕΘΛΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΗΣ ΤΟΔΕ ΛΑΪΝΟΝ ΕΠΙΓΟΝΟΙ ΣΤΗΣΑΝ ΔΟΞΗΣ ΑΪΔΙΟΝ
- ↑ «Αγάλματα του Νομού Σερρών» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2016.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Περιφερειακή Ενότητα Σερρών
- Δήμος Σερρών
- Τουριστικός Οδηγός Νομού Σερρών
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών
- Γενικό Νοσοκομείο Σερρών
- Σέρρες
- Σπήλαιο Αλιστράτης
- Αεροφωτογραφίες από το Νομό Σερρών
- Δαρνακοχώρια Σερρών Αρχειοθετήθηκε 2016-03-10 στο Wayback Machine.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |