Ουρανινίτης

Ο ουρανινίτης (αγγλ. uraninite) ή και πισσουρανίτης (παραλλαγή με την οποία συχνά συγχέεται ή και ταυτίζεται) είναι ορυκτό οξείδιο του ουρανίου, από το οποίο λαμβάνει και το όνομά του. Σχηματίζει ισόμορφη σειρά με τον θοριανίτη (ThO₂).

Ουρανινίτης

Ουρανινίτης. Προέλευση: Βόρεια Καρολίνα, ΗΠΑ
Γενικά
Κατηγορία	Οξείδια
Χημικός τύπος	UO2
Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά
Πυκνότητα	6,5 - 11 gr/cm3
Χρώμα	Μέλαν, χαλυβδομέλαν με πολλές αποχρώσεις του καστανού, ενίοτε ανοικτό πράσινο
Σύστημα κρυστάλλωσης	Κυβικό
Κρύσταλλοι	Σπάνιοι κυβικοί ή οκταεδρικοί
Υφή	Συμπαγής, βοτρυοειδής, γαιώδης, ελασματοειδής
Διδυμία	Συχνή {111}
Σκληρότητα	5 - 6
Σχισμός	Σπάνιος, ατελέστατος
Θραύση	Κογχοειδής
Λάμψη	Μεταλλική έως λιπαρή, ενίοτε αλαμπής
Γραμμή κόνεως	Καστανομέλαινα, γκρίζα, ελαιοπράσινη απαστράπτουσα
Πλεοχρωισμός	Όχι
Διαφάνεια	Αδιαφανής. Ημιδιαφανής σε πολύ λεπτά θραύσματα
Παρατηρήσεις	Ισχυρά ραδιενεργός

Είναι ισχυρά ραδιενεργό ορυκτό, λόγω της ύπαρξης ουρανίου αλλά και ραδίου, του οποίου αποτελεί επίσης μετάλλευμα. Αξίζει να αναφερθεί ότι το στοιχείο ήλιο εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Γη σε δείγμα ουρανινίτη, καθώς αποτελεί προϊόν διάσπασης των περιεχόμενων ραδιενεργών στοιχείων. Ο ουρανινίτης εξαλλοιώνεται προς ωτουνίτη και τορμπερνίτη (Cu(UO₂)₂(PO₄)₂ . 8-12H₂O) αλλά και ουρανιοπυριτικά ορυκτά, όπως ο σκλοντοβσκίτης (Mg(UO₂)₂Si₂O₇ . 6H₂O) και ο χαλκοσκλοντοβσκίτης (Cu(UO₂)₂Si₂O₇ . 6H₂O).

Η κρυσταλλική του δομή είναι ανάλογη προς του φθορίτη, με ισχυρή κυβική συμμετρία, αν και στον ουρανινίτη οι σχηματισμένοι κρύσταλλοι είναι σπάνιοι και δεν παρατηρείται σχισμός.

Παραλλαγή του ουρανινίτη είναι ο πισσουρανίτης (pitchblende, εμπειρικού τύπου U₃O₈), μίγμα κυρίως ουρανινίτη και άλλων ουρανιούχων ορυκτών. Ο πισσουρανίτης είναι, εν γένει, μαλακότερος και χαμηλότερης πυκνότητας και έχει υφή γαιώδη. Πισσουρανίτης ανευρίσκεται, σε μικρές ποσότητες, στην Βόρεια Ελλάδα. Ένα μίγμα ορυκτών με το όνομα "Γκαμίτης" (Gummite) δεν είναι, όπως συχνά θεωρείται, παραλλαγή του ουρανινίτη, αλλά μίγμα του με πολλά ορυκτά των σπανίων γαιών.

Ο ουρανινίτης ανευρίσκεται σε γρανιτικούς και συηνιτικούς πηγματίτες, σε υδροθερμικές φλέβες υψηλών θερμοκρασιών με κασσίτερο και μέσων θερμοκρασιών με σουλφίδια κοβαλτίου, νικελίου, αργύρου, βισμουθίου και αρσενικού. Επίσης, ως παρενεσπαρμένο ορυκτό, σε ψαμμιτικές - κροκαλοπαγείς αποθέσεις. Σχετίζεται με ζιρκόνιο, μοναζίτη, σιδηροπυρίτη, χαλκοπυρίτη, γαληνίτη, αυτοφυή άργυρο, νικελίνη και βαρύτη.

Είναι σχετικά ευρέως διαδεδομένο ορυκτό. Εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματά του βρίσκονται στην Τσεχία, τη Γερμανία, τη Βρετανία (Κορνουάλλη), την Ισπανία (περιοχή Sierra Albarrana, Κόρδοβα, μεγάλοι κρύσταλλοι). Επίσης στον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Τανζανία και το Ζαΐρ.

Υπενθυμίζεται ότι είναι ισχυρά ραδιενεργό ορυκτό (360 mRem/gr ετησίως) και πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση σε αυτό για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Πηγές

• Handbook of Mineralogy Αρχειοθετήθηκε 2012-08-01 στο Wayback Machine.
• Mindat.org
• Galleries.com
• Webmineral.com
• Uranium minerals

Βιβλιογραφία

• James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
• Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X
• Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0395511372