Παροιμία

Παροιμία ονομάζεται ένα σύντομο απόφθεγμα που εκφράζει -τις περισσότερες φορές με αλληγορικό τρόπο- ισχυρισμούς που αποτελούν το απόσταγμα μακράς πείρας πολλών ανθρώπων. Έτσι, οι παροιμίες προσλαμβάνουν πολλές φορές έναν διδακτικό χαρακτήρα.

Συχνά είναι σύντομος έμμετρος ή πεζός λόγος, που διατυπώνει παραστατικά μια σοφή γνώμη, διαπίστωση ή συμβουλή, που επαναλαμβάνεται στον καθημερινό λόγο, ως επιχείρημα ή παράδειγμα.

Περιγραφή

Διακρίνονται από ζωηρή και πλούσια σε εικόνες φαντασία, ενώ τις περισσότερες φορές έχουν τη μορφή κάποιου δίστιχου. Οι πηγές παραγωγής των παροιμιών ποικίλουν: Μία παροιμία μπορεί να προέρχεται από κάποιο λαϊκό μύθο ή από κάποια φράση ενός ιστορικού ή όχι προσώπου, να σχετίζεται με κάποιο ιστορικό γεγονός, να αντλείται από τους στίχους ενός λαϊκού τραγουδιού κ.ά.

Αν και οι παροιμίες έχουν περάσει στη συνείδηση του κόσμου σαν λαϊκή σοφία, δεν παύουν ωστόσο να αποτελούν και αυτές με τη σειρά τους ένα είδος λογικής πλάνης όπως η πλάνη της προσφυγής στην πλειοψηφία. Έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι διάφορες ισχυρές πεποιθήσεις μεγάλου μέρους των ανθρώπων έχουν αποδειχτεί εκ των υστέρων λάθος, όχι μόνο σε επίπεδο λαϊκής σοφίας αλλά ακόμα και σε επιστημονικά θέματα όπως η περιστροφή των ουρανών γύρω από τη Γη. Ο καλύτερος τρόπος να αποδοθεί η πλάνη που μπορεί να κρύβεται πίσω από «λαϊκές σοφίες» είναι οι αντικρουόμενες παροιμίες: η ισπανική λαϊκή σοφία λέει «Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία» και η τούρκικη λαϊκή σοφία λέει «Η ελπίδα είναι το ψωμί των φτωχών».

Όπως και να έχει οι παροιμίες αποτελούν συσσωρευμένη εμπειρία χιλιάδων ανθρώπων και μπορούν σίγουρα να εμπλουτίσουν τις γνώσεις του καθενός και ενίοτε να λειτουργήσουν συμβουλευτικά, αλλά θα πρέπει να περνάνε και από περαιτέρω προσωπική ανάλυση, όπως και οτιδήποτε άλλο που βρίσκει «αληθοφάνεια» είτε σαν γνώμη των πολλών είτε σαν άποψη της αυθεντίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Κατάλογος ελληνικών παροιμιών στα Βικιφθέγματα.
• Γιάννης Δόικας, Παροιμίες, Δημοτικά, Ευτράπελα και άλλα Λαογραφικά Παξών και Κέρκυρας
• Σπύρος Μπογδάνος, Παροιμίες που λέγονται στους Παξούς
• Μιχαήλ Αποστόλιος Βυζάντιος: Συναγωγή παροιμιών, στον ιστότοπο της Fachhochschule Augsburg: Bibliotheca Augustana (Αρχαία Ελληνικά).
• Ελληνικές παροιμίες
• Ξένες παροιμίες Αρχειοθετήθηκε 2011-11-02 στο Wayback Machine.