Πλοκάμι
Στη ζωολογία, το πλοκάμι είναι ευέλικτο, κινητό, επίμηκες όργανο που διαθέτουν ορισμένα είδη ζώων, συνήθως τα ασπόνδυλα. Στην ανατομία των ζώων, τα πλοκάμια συνήθως εμφανίζονται σε ζεύγη. Ανατομικά, τα πλοκάμια των ζώων που λειτουργούν κυρίως σαν μυϊκοί υδροστάτες. Τα πλοκάμια χρησιμοποιούνται για αφή και βρώση. Διαθέτουν αισθητήρια όργανα, δέχονται ερεθίσματα αφής, όρασης, ή οσμής και γεύσης θηράματα ή απειλές. Παραδειγματικά τέτοια πλοκάμια είναι τα "μάτια" των διαφόρων ειδών σαλιγκαριών. Ορισμένα πλοκάμια έχουν και τα δύο αισθητηριακές και χειριστηκές λειτουργίες.
Ένα πλοκάμι είναι σαν νημάτιο, αλλά με μεγαλύτερη δύναμη, μέγεθος, ευελιξία, και ευαισθησία. Ένα ναυτιλοειδές έχει νημάτια, αλλά ένα καλαμάρι έχει πλοκάμια.
Η λέξη πλοκαμίδιο κυριολεκτικά σημαίνει "μικρό πλοκάμι". Ωστόσο, ανεξάρτητα από το μέγεθος, συνήθως αναφέρεται σε παρακλάδι μεγαλύτερου πλοκαμιού. Κάποια πλοκαμίδια είναι εξειδικευμένα για συγκεκριμένες λειτουργίες, όπως για παράδειγμα, τα πλοκαμίδια του Cnidaria συνήθως φέρουν κνιδοκύτταρα,[1] ενώ τα Κτενοφόρα έχουν συνήθως κολλοκύτταρα[2][3]
Ασπόνδυλα
ΕπεξεργασίαΜαλάκια
Επεξεργασία
Πολλά μαλάκια έχουν πλοκάμια της μίας ή της άλλης μορφή. Τα πιο γνωστά είναι αυτά των pulmonate χερσαίων σαλιγκαριών, που έχουν δύο ζεύγη πλοκάμια στο κεφάλι: όταν εκτείνεται το ανώτερο ζεύγος φαίνονται τα μάτια που έχουν στα άκρα τους. Το κάτω ζευγάρι είναι χημειοϋποδοχείς. Τα δύο ζεύγη είναι πλήρως συσταλτοί μυϊκή υδροστάτες, αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για χειρισμούς ή σύλληψη θηράματος.
Μερικά θαλάσσια σαλιγκάρια όπως τα αμπαλόνε και τα κορυφαία σαλιγκάρια, Trochidae, έχουν πολλά μικρά πλοκάμια γύρω από την άκρη του μανδύα. Αυτά λέγονται pallial πλοκάμια.
Από τα κεφαλόποδα, τα καλαμάρια έχουν τα πιο θεαματικά πλοκάμια. Είναι πολύ ευκίνητοι κινητό μυϊκή hydrostats μυϊκοί υδροστάτες με διάφορα προσαρτήματα όπως μυζητήρες και ακανθώδη άγκιστρα. Μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα τα "πλοκάμια" ήταν συνώνυμα των "βραχίονων".[4] Η σύγχρονη σύμβαση, ωστόσο, είναι να μιλάμε για εξαρτήματα όπως "πλοκάμια" όταν έχουν σχετικά λεπτό "μίσχους" ή "στελέχη" με "διογκωμένα άκρα". Ενώ βραχίονες είναι τα σχετικά μικρότερα προσαρτήματα. Βάσει του ορισμού οι οκτώ αποφύσεις του χταποδιού, αν και αρκετά μεγάλες, θεωρούνται βραχίονες.[5]
Τα πλοκάμια του γιγάντιου καλαμαριού και του κολοσσιαίου καλαμαριού έχουν ισχυρούς μυζητήρες και αιχμηρά δόντια στις άκρες. Τα δόντια του γιγάντιου καλαμαριού μοιάζουν με καπάκια μπουκαλιών και λειτουργούν σαν μικρά πριόνια, ενώ τα πλοκάμια του κολοσσιαίου καλαμαριού διαθέτουν δύο μεγάλες σειρές από περιστρεφόμενα τριαινικά άγκιστρα.
Κνιδάρια
ΕπεξεργασίαCnidarians, όπως μέδουσες, θαλάσσιες ανεμώνες, Ύδρα και κοράλλια έχουν πλοκάμια σα μαλλιά. Τα Cnidarians έχουν πολλά κνιδοκύτταρα στα πλοκάμια τους. Στη μεδουσοειδή μορφή, το σώμα επιπλέει στο νερό, έτσι ώστε τα πλοκάμια σχηματίζουν ένα δαχτυλίδι γύρω από το στόμα. Στις πολύποδες μορφές, όπως οι θαλάσσιες ανεμώνες και τα κοράλλια, το σώμα είναι κάτω με τα πλοκάμια στραμμένα προς τα πάνω. Πολλά είδη μεδουσών-όπως τα κτενοφόρα έχουν δύο πλοκάμια, ενώ ορισμένα δεν έχουν κανένα. Τα πλοκάμια τους έχουν κολλοειδείς δομές που ονομάζονται κολλοβλάστες ή λάσο κύτταρα. Οι κολλοβλάστες ανοίγουν, όταν το θήραμα αγγίζει το πλοκάμι, και απελευθερώνοντας κολλώδεις ουσίες που αδρανοποιούν το φαγητό.[6]
Τα πλοκάμια των μεδουσών χαίτη Λιονταριού μπορεί να φτάσουν τα 37 μέτρα μήκος. Είναι κούφια και είναι διατεταγμένα σε 8 ομάδες των 70 έως και 150. Το μακρύτερα πλοκάμια διαθέτουν κνιδοκύτταρα το δηλητήριο των οποίων παραλύει και σκοτώνει τη λεία. Το μικρότερα πλοκάμια οδηγούν το φαγητό στο στόμα.[7][8]
Βρυόζωα
ΕπεξεργασίαΤα βρυόζωα είναι μικρά πλάσματα με πλοκάμια γύρω από το στόμα τους. Τα πλοκάμια τους είναι σχεδόν κυλινδρικά και έχουν ζώνες των κροσσών που δημιουργούν ένα ρεύμα νερού προς το στόμα. Το ζώο απορροφά θρεπτικά συστατικά από το ρέον νερό.[9]
Τρυπανόρυγχα κεστώδη
Επεξεργασία
Τα τρυπανόρυγχα κεστώδη είναι παρασιτικά σε ψάρια. Στο σκώληκά τους φαίνονται τέσσερα πλοκάμια που καλύπτονται από αγκάθια. Αυτά τα πλοκάμια βοηθούν τα ενήλικα κεστώδη να προσκολληθούν στο έντερο του καρχαρία ή μπακαλιάρου, όπου παρασιτούν. Τα ίδια πλοκάμια βρίσκονται και σε προνύμφες.[10]
Τα αμφίβια
ΕπεξεργασίαΤα άποδα αμφίβια που ονομάζεται caecilians έχουν δύο μικρά πλοκάμια, ένα σε κάθε πλευρά του κεφαλιού, ανάμεσα στα μάτια και τα ρουθούνια. Η τρέχουσα άποψη είναι ότι αυτά τα πλοκάμια είναι συμπληρωματικά για την κανονική αίσθηση της όσφρησης, ενδεχομένως, για την πλοήγηση και για εντοπισμό υπόγειων θηραμάτων.
Θηλαστικά
ΕπεξεργασίαΤο αστερομύτης τυφλοπόντικα, Condylura cristata, της Βόρειας Αμερικής, έχει 22 κοντά αλλά εντυπωσιακά πλοκάμια γύρω από τη μύτη. Είναι κινητά και εξαιρετικά ευαίσθητα, και βοηθούν το ζώο να βρει το δρόμο για τη φωλιά του και να εντοπίσει το θήραμά του. Είναι περίπου 1-4 χιλ. μήκος και διαθέτουν περίπου 25.000 υποδοχείς της αφής που ονομάζεται όργανα του Eimer, καθιστώντας αυτόν τον τυφλοπόντικα το πιο αισθαντικό ως προς την αφή από τα θηλαστικά.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- ↑ Marine Species Identification Portal : Zooplankton of the South Atlantic Ocean : Glossary : tentilla Αρχειοθετήθηκε 2013-12-02 στο Wayback Machine. Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή
|url=. Empty. . Species-identification.org. Retrieved on 2013-05-02. - ↑ Harmer, Sir Sidney Frederic; Shipley, Arthur Everett et al. (1906) The Cambridge Natural History Volume 1, Protozoa, Porifera, Coelenterata, Ctenophora, Echinodermata. Macmillan Company.
- ↑ Mackie G.O.; Mills C.E.; Singla C.L. (1988). «Structure and function of the prehensile tentilla of Euplokamis (Ctenophora, Cydippida)». Zoomorphology 107 (6): 319. doi:. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2016. https://web.archive.org/web/20160303233312/http://faculty.washington.edu/cemills/EuplokamisTentacle1988.pdf.
- ↑ Cooke, A. H.; Shipley, Arthur Everett et al. (1895). The Cambridge Natural History Volume 34: Molluscs, Trilobites, Brachiopods etc. Macmillan Company.
- ↑ Boumis R (2013). «Animals With Tentacles». Pawnation. AOL Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013.
- ↑ Bird J (5 Ιουνίου 2007). «CNIDARIANS: SIMPLE ANIMALS WITH A STING!». oceanicresearch.org. Oceanic Research Group. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013.
- ↑ Kosner AW (10 Ιουλίου 2012). «Lion's Mane Jellyfish Image: This Is (Literally) How Things Blow Up On The Internet!». Forbes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013.
- ↑ Wild Facts (29 Νοεμβρίου 2011). «Wild Fact #419 – One Large Jelly – Lion's Mane Jellyfish». wild-facts.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013.
- ↑ Claus N (Μαΐου 2013). «Bryozoa (Ectoprocta: 'Moss' Animals)». els.net. eLS. John Wiley & Sons Ltd. doi:10.1002/9780470015902.a0001613.pub2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013.
- ↑ Beveridge, Ian; Bray, Rodney A.; Cribb, Thomas H.; Justine, Jean-Lou (2014). «Diversity of trypanorhynch metacestodes in teleost fishes from coral reefs off eastern Australia and New Caledonia». Parasite 21: 60. doi:. ISSN 1776-1042. PMID 25402635. PMC 4234045. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 January 2018. https://web.archive.org/web/20180109144048/https://www.parasite-journal.org/articles/parasite/full_html/2014/01/parasite140092/parasite140092.html.
