Ποινή

Ποινή είναι η τιμωρία που επιβάλλεται από ποινικό δικαστήριο σε αυτόν που καταδικάστηκε για κάποιο έγκλημα, προκειμένου να σωφρονισθεί ο ίδιος και να παραδειγματισθούν τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας ώστε να αποτρέπονται από την τέλεση εγκλημάτων.

Οι επιβαλλόμενες ποινές κατά το ισχύον Ποινικό Δίκαιο

Τα ποινικά δικαστήρια δεν μπορούν να επιβάλλουν οποιαδήποτε ποινή σε αυτούς που διέπραξαν εγκλήματα, αλλά μόνο αυτές που προβλέπονται από τον Νόμο. Ο Νόμος, προβλέπει αφενός κατά τρόπο γενικό ποιες ποινές μπορεί να επιβληθούν σε αυτούς που διέπραξαν εγκλήματα και αφετέρου κατά τρόπο ειδικότερο ποια ποινή είναι αρμόδιο να επιβάλει το ποινικό δικαστήριο σε αυτόν που καταδικάστηκε για συγκεκριμένο έγκλημα.

Σωματικές ποινές-βασανιστήρια: ακρωτηριασμών π.χ. μαστίγωση, φάλαγγας, δεν χρησιμοποιούνται πια.

Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιείται η ποινή του θανάτου.

• Κύριες Ποινές. Στην ελληνική έννομη τάξη, οι κύριες ποινές που προβλέπονται είναι α)ποινές στερήσεως της ελευθερίας (δηλαδή εγκλεισμός του ενόχου σε δημόσιο σωφρονιστικό κατάστημα), β)ποινές σε χρήμα.

Οι ποινές στερήσεως της ελευθερίας στην ελληνική έννομη τάξη διακρίνονται , κατά σειρά μεγέθους σε α)ισόβια κάθειρξη (δηλαδή ποινή στερήσεως της ελευθερίας για 21 έτη), β)πρόσκαιρη κάθειρξη (δηλαδή ποινή στερήσεως της ελευθερίας που διαρκεί από πέντε έτη ως δεκαπέντε έτη), γ)φυλάκιση (δηλαδή ποινή στερήσεως της ελευθερίας που διαρκεί από δέκα ημέρες ως πέντε έτη) και δ)κράτηση (καταργήθηκε με τον νέο ΠΚ). Επίσης, ποινές στέρησης της ελευθερίας είναι ο περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κρατήσεως νέων και ο περιορισμός σε ψυχιατρικό κατάστημα .

Οι ποινές σε χρήμα στην ελληνική έννομη τάξη διακρίνονται σε α)χρηματική ποινή (μείζων ποινή σε χρήμα) και β)πρόστιμο (ελάσσων ποινή σε χρήμα) . Το μέγεθος της χρηματικής ποινής και του προστίμου ορίζεται κατά τρόπο γενικό στον Ποινικό Κώδικα , αλλά σε κάθε έγκλημα που τιμωρείται με χρηματική ποινή ή πρόστιμο είναι δυνατό να ορίζεται (κατά παρέκκλιση από τη γενικόλογη διάταξη του Ποινικού Κώδικα και κατά περίπτωση) το μέγεθος της χρηματικής ποινής ή του προστίμου, που θα επιβάλει ο δικαστής για την τιμωρία του δράστη.

Από το είδος της ποινής που προβλέπει ο Νόμος να επιβληθεί για την τέλεση του εγκλήματος προκύπτει και ο χαρακτηρισμός του εγκλήματος, με κριτήριο τη σοβαρότητα του εννόμου αγαθού που προσβάλλει. Έτσι, όσα εγκλήματα τιμωρούνται με κάθειρξη (ισόβια ή πρόσκαιρη, αλλά τουλάχιστον 5 έτη) χαρακτηρίζονται ως κακουργήματα, όσα εγκλήματα τιμωρούνται με φυλάκιση(έως 5 έτη) και/ή χρηματική ποινή χαρακτηρίζονται ως πλημμελήματα και όσα εγκλήματα τιμωρούνται με κράτηση και/ή πρόστιμο χαρακτηρίζονται ως πταίσματα .

• Παρεπόμενες ποινές. Εκτός από τις κύριες ποινές (που αναφέρθηκαν παραπάνω), στον Ποινικό Κώδικα προβλέπεται και η επιβολή παρεπομένων ποινών, οι οποίες έχουν επικουρικό-συμπληρωματικό χαρακτήρα σε σχέση με τις κύριες ποινές. Ως παρεπόμενες ποινές ο ισχύων Ποινικός Κώδικας προβλέπει α)την αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων του δράστη , β)την απαγόρευση ασκήσεως επαγγέλματος , γ)τη δημοσίευση της καταδικαστικής αποφάσεως .

Ενδεικτική βιβλιογραφία

• Ένα πολύ ενδιαφέρον και ευσυνύνοπτο δοκίμιο για την ποινή περιέχεται στο βιβλίο του Ι. Μανωλεδάκη,Δίκαιο & Ιδεολογία-Κριτικές σκέψεις (2011),σελ. 159-166.