Προσευχή

Η προσευχή αποτελεί ενεργή προσπάθεια να επικοινωνήσει ο άνθρωπος με μια θεότητα ή πνεύμα, περιλαμβανομένου του μονοθεϊστικού Θεού, με τους Αγίους, με θεούς που είναι μέρος ενός πανθέου ή με άλλους. Περιλαμβάνει την προσφορά αίνου, την υποβολή αιτημάτων (δεήσεων), την εξομολόγηση αμαρτιών ή απλά την έκφραση των σκέψεων και των συναισθημάτων. Οι λέξεις μιας προσευχής μπορεί να αποτελούνται από συγκεκριμένους ύμνους ή ξόρκια, ή να αποτελούν αυθόρμητη λεκτική διατύπωση του ατόμου.

Ένα από τα πλέον ενδεικνυόμενα μέσα μετοχής στην Άκτιστη Χάρη του Τριαδικού Θεού και συμμετοχής του ανθρώπου στο αγιαστικό έργο της Εκκλησίας είναι η προσευχή, την οποία με την έλευσή Του ο Θεάνθρώπος Κύριος μετέτρεψε από τυπικό γεγονός σε πράξη ουσίας. Πράξη, η οποία φέρνει τον άνθρωπο ενώπιον του Θεού, ώστε μέσω αυτής να αναγνωρίζη ότι ο Θεός είναι ο Δημιουργός του.^[1]

Κατηγορίες προσευχής

Οι τρόποι να προσεύχεται κανείς είναι πολλοί και στη δυτική κουλτούρα καταγράφονται ως και 21. Όλοι αυτοί φαίνονται να μπορούν να προέρχονται συνδυαστικά από 4 βασικές κατηγορίες, σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα αξιολόγησης. Αυτές είναι οι εξής: ^[2]^[3]

«Καθημερινή» προσευχή (Colloquial Prayer): Είναι η προσευχή που εκτελείται τυπικά ως μια φυσική πράξη καθημερινότητας. Ζητείται από το θείο καθοδήγηση, ευλογία, συγχώρεση, απάλυνση των πόνων του κόσμου και γίνεται συνήθως με λόγια του καθενός του ιδίου προς το θείο.
«Απαιτητική» προσευχή (Petitionary Prayer): Γίνεται απαίτηση στο θείο για «διεκδίκηση δικαιωμάτων» για τον ίδιο ή άλλα πρόσωπα όπως θεραπεία, σωτηρία, υλικά αγαθά κλπ για το παρόν και για το μέλλον. Μια ιδιαίτερη εκδοχή της προσευχής αυτής είναι η «διαπραγμάτευση» με το θείο^[4] προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια ευχή υπό τους όρους μιας προσφοράς (κάνε μου αυτό κι εγώ θα κάνω εκείνο).
Τελετουργική προσευχή (Ritualistic Prayer): Υμνείται το θείο και του αποδίδονται μεγαλείο και τιμές με απαγγελίες στίχων.
Διαλογισμική προσευχή (Meditative Prayer): Είναι προσευχή χωρίς λόγια που φέρνει την αίσθηση της ύπαρξης του θείου, αντανακλά την εικόνα του θείου όπως πηγάζει από τις γραφές, γίνεται λατρεία του και πολλές φορές αποζητείται διάλογος με το θείο.

Προσευχές πέραν των δυτικών προτύπων κατηγοριοποίησης

Σε μοναστήρια του κεντρικού Θιβέτ η προσευχή δεν γίνεται με λόγια, δεν απαγγέλλεται, αυτός που προσεύχεται δεν απαιτεί και δεν παζαρεύει πράξη από το θείο προς όφελος του ιδίου ή άλλων, ούτε αποζητείται ο διάλογος με το θείο. Κατά τη θιβετιανή αυτή προσευχή σχηματίζεται στο νου η προβολή της πραγματοποίησης της εικόνας που εύχεται ο προσευχόμενος, ο οποίος βιώνει αίσθηση πραγματοποίησης της ευχής του με σκοπό η «αίσθηση» αυτή να αντανακλάται και να επηρεάζει τελικά την ίδια την πραγματικότητα. Αυτός ο τύπος προσευχής φαίνεται να υπήρχε στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, πριν την αναπροσαρμογή των βιβλικών κειμένων το 325 μ.Χ. όπως φαίνεται στα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας. Επίσης ο ίδιος τύπος προσευχής εμφανίζεται στις ερήμους της αμερικάνικης νοτιοδυτικής υπαίθρου. ^[5]

Στην Αγία Γραφή

Στην Αγία Γραφή, αυτή η ευλαβική επικοινωνία μπορεί να απευθύνεται είτε προς τον αληθινό Θεό είτε προς ψεύτικους θεούς. Λόγια που απευθύνονται στον Θεό δεν αποτελούν απαραίτητα προσευχή, όπως γίνεται φανερό από την εξαγγελία κρίσης στον κήπο της Εδέμ και στην περίπτωση του Κάιν. (Γένεση 3:8-13· 4:9-14) «Όλη η ανθρωπότητα έρχεται σε Εσένα, Εσύ που ακούς προσευχή», ανέφερε για τον Θεό ο Δαβίδ. (Ψαλμός 64:3/65:2, NJPS)

Ανάμεσα στις πιο αξιοσημείωτες προσευχές που καταγράφονται στη Γραφή είναι του Ιακώβ (Γέν 32:9-12), του Μωυσή (Δευτ 9:25-29), του Ιώβ (Ιώβ 1:21), της Άννας (1 Σαμ/1 Βασ 2:1-10), του Δαβίδ (2 Σαμ/2 Βασ 7:18-29· 1 Χρον/1 Παραλ 29:10-19), του Σολομώντα (1 Βασιλ/3 Βασιλ 3:6-9· 8:22-61), του Ασά (2 Χρον/2 Παραλ 14:11), του Ιωσαφάτ (2 Χρον/2 Παραλ 20:5-12), του Ηλία (1 Βασιλ/3 Βασιλ 18:36, 37), του Ιωνά (Ιωνάς 2:1-9), του Εζεκία (2 Βασιλ/4 Βασιλ 19:15-19), του Ιερεμία (Ιερ 20:7-12· το Βιβλίο των Θρήνων), του Δανιήλ (Δαν 9:3-21), του Έσδρα (Έσδ 9:6-15), του Νεεμία (Νε 1:4-11), κάποιων Λευιτών (Νε 9:5-38), του Αββακούμ (Αβ 3:1-19), του Ιησού (Ιωάν 17:1-26· Μάρκ 14:36) και των μαθητών του Ιησού (Πραξ 4:24-30).

Εντούτοις, υπάρχουν προσευχές τις οποίες ο Θεός αρνείται να εισακούσει. Για παράδειγμα, αναφέρει ο Σολομών: «Όποιος απομακρύνει το αφτί του από το να ακούει το νόμο—ακόμη και η προσευχή του είναι κάτι απεχθές». (Παροιμίες 28:9, ΜΝΚ) Στο βιβλίο του Ησαΐα, ο ίδιος ο Ιεχωβά λέει: «Όταν υψώνεται τα χέρια σας, κλείνω τα μάτια μου να μη σας βλέπω. Κι όταν απανωτές λέτε τις προσευχές σας, εγώ δεν τις ακούω, γιατί τα χέρια σας είναι στο αίμα βουτηγμένα». (Ησαΐας 1:15, ΜΠΚ)

Νοερά προσευχή λέγεται η προσευχή που γίνεται με το νου. Αυτή είναι, κατά την ορθόδοξη χριστιανική θεολογία, η τέλεια προσευχή, που κατορθώνεται όταν ο νους ελευθερωθεί από την υποδούλωσή του στη λογική, τα πάθη και τον περιβάλλοντα κόσμο, και επιστρέψει στην καρδιά. Έτσι, η νοερά προσευχή γίνεται με το νου μέσα στην καρδιά, ενώ η λογική προσευχή γίνεται με τη λογική. Στα πλαίσια της Ορθοδοξίας ο όρος "νοερά προσευχή" αναφέρεται συνήθως στην μονολόγιστη ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με». Αυτή είναι μια προσευχή που μπορεί κανείς να λέει κάθε στιγμή, αλλά και σε δύσκολες στιγμές, της ζωής του νοερά και ιδιαίτερα όταν βρίσκεται εκτός ναού. Με αυτήν ο Χριστιανός ζητά το έλεος και την αγάπη του Θεού Πατέρα μέσω του Υιού.

Παραπομπές

↑ Κωστόπουλος, Κύριλλος, Αρχ.,PhD (8 Νοεμβρίου 2020). «Ο τρόπος επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό». vimaorthodoxias.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2021.
↑ Margaret M. Poloma and Brian F. Pendleton (1989). «EXPLORING TYPES OF PRAYER AND QUALITY OF LIFE: A RESEARCH NOTE». Review of Religious Research 31 (1): 48. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-26. https://web.archive.org/web/20110626062609/http://courses.ttu.edu/jkoch/Honors%20Seminar/poloma%20prayer.pdf. Ανακτήθηκε στις 2011-07-11.
↑ William R. Miller (1999). «Prayer (5) - Types of prayer: Associations with well-being». Integrating spirituality into treatment - Resources for practitioners (PDF). American Psychological Association. σελίδες 91–99. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2011.
↑ Rev. Raymond Petrucci (2011). «Quid Pro Quo - Have you ever tried to strike a deal with the Almighty?». Spirituality for Today 15 (12). http://www.spirituality.org/is/192/01.asp.
↑ Gregg Braden (2006). Secrets of the Lost Mode of Prayer. Hay House. σελ. 224. ISBN 9781401906832. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2015.

Βλέπε επίσης

Κυριακή προσευχή

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη θρησκειολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Κωστόπουλος, Κύριλλος, Αρχ.,PhD (8 Νοεμβρίου 2020). «Ο τρόπος επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό». vimaorthodoxias.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2021.

[2] Margaret M. Poloma and Brian F. Pendleton (1989). «EXPLORING TYPES OF PRAYER AND QUALITY OF LIFE: A RESEARCH NOTE». Review of Religious Research 31 (1): 48. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-26. https://web.archive.org/web/20110626062609/http://courses.ttu.edu/jkoch/Honors%20Seminar/poloma%20prayer.pdf. Ανακτήθηκε στις 2011-07-11.

[3] William R. Miller (1999). «Prayer (5) - Types of prayer: Associations with well-being». Integrating spirituality into treatment - Resources for practitioners (PDF). American Psychological Association. σελίδες 91–99. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2011.

[4] Rev. Raymond Petrucci (2011). «Quid Pro Quo - Have you ever tried to strike a deal with the Almighty?». Spirituality for Today 15 (12). http://www.spirituality.org/is/192/01.asp.

[5] Gregg Braden (2006). Secrets of the Lost Mode of Prayer. Hay House. σελ. 224. ISBN 9781401906832. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]