Πόγραδετς

Το Πόγραδετς ή Πογραδέτσι (αλβανικά: Pogradec ή Pogradeci) είναι πόλη της νοτιοανατολικής Αλβανίας, σε γεωγραφικές συντεταγμένες πλάτος 40°,8 Β και μήκος 20°,7 Α. Ο πληθυσμός του Πόγραδετς, που είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού της Περιφέρειας Κορυτσάς, είναι περίπου 30.000 κάτοικοι (εκτίμηση 2005). Η έκταση του νομού είναι 725 τ.χλμ., ενώ του δήμου του Πόγραδετς 15 τ.χλμ. Το Πόγραδετς είναι κτισμένο κοντά στις όχθες της λίμνης Οχρίδας και περιβάλλεται από λόφους προς τα νότια και τα δυτικά. Η λίμνη βρίσκεται στην ανατολική και βόρεια πλευρά του. Από την πόλη περνά η κύρια οδική αρτηρία που συνδέει τα Τίρανα, το Ελμπασάν και την Κορυτσά. Βρίσκεται ΝΑ του Ελμπασάν, ΝΔ της Οχρίδας στη Βόρεια Μακεδονία, Β της Κορυτσάς και ΒΔ της Φλώρινας στην Ελλάδα. Το όνομα της πόλης έχει Σλαβική προέλευση : Pogradec = Po(d) (κάτω από) και Gradec (πόλη στα Βουλγαρικά) και σημαίνει επί λέξει "κάτω από την πόλη¨. Αυτό αποτελεί αναφορά στον αρχαίο Ιλλυρικό οικισμό, που βρισκόταν σε ένα λόφο πάνω από το Πόγραδετς. Ηταν γνωστός ως Ιστάροβα ή Ιστάριε κατά την Οθωμανική κατάκτηση και αποτελούσε κέντρο καζά του Σαντζακίου της Κορυτσάς του Βιλαετίου του Μοναστηρίου πριν τους Βαλκανικούς Πολέμους.

Πόγραδετς
Έμβλημα
Πόγραδετς 40°54′0″N 20°39′0″E
Χώρα	Αλβανία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Πόγραδετς
Υψόμετρο	700 μέτρα
Πληθυσμός	20.848 (1  Οκτωβρίου 2011)
Ταχ. κωδ.	7301–7303
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Ιστορία

Οι ακτές της Λίμνης Λύχνιδος κατοικήθηκαν κατά την πρώιμη αρχαιότητα. Κοντά στο Πόγραδετς ήταν μια από τις εγκαταστάσεις της Ιλλυρικής φυλής των Εγχελέων. Στην αρχαιότητα η περιοχή ήταν στα σύνορα Χαονίας και Ιλλυρίας.

Ο Δρίλων, το όνομα του ποταμού που εκβάλλει στη λίμνη κοντά στο Τουσεμίστ, αναφέρεται σε αρχαία κείμενα. Ο λόφος που δεσπόζει πάνω από το Πόγραδετς είναι θέση ερειπίων παλιού κάστρου, που χρονολογείται από τον πέμπτο αιώνα.

Το Πόγραδετς ανά τους αιώνες καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους, Βουλγάρους, Σέρβους, Αλβανούς, Οθωμανούς, Γάλλους, Ιταλούς, Έλληνες και Γερμανούς. Το δεύτερο Αλβανόφωνο σχολείο ιδρύθηκε στο Πόγραδετς. Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο (1940-1941) το Πόγραδετς και η γύρω περιοχή κόπηκαν στα δύο από το μέτωπο. Η πόλη ήταν προτιμώμενο θέρετρο διακοπών πολλών αξιωματούχων του κομμουνιστικού καθεστώτος, ιδιαίτερα του Ενβέρ Χότζα. Οι θερινές τους κατοικίες και η γύρω περιοχή ήταν αποκλεισμένες για το κοινό.

Το Πόγραδετς δίπλα στη Λίμνη Οχρίδα

Τέχνη και πολιτισμός

Ο κεντρικός δρόμος του Πόγραδετς

Το γνωστό Πάρκο Ντρίλον των Κύκνων στο Πόγραδετς

Το Πόγραδετς είναι γνωστό για τους διάσημους συγγραφείς και ποιητές του, όπως ο Λασγκούς Ποραντέτσι (1899-1987) και ο Μιτρούς Κουτέλι (1907-1967) και τελευταία η Λούαν Στάροβα. Τα έργα τους είναι ζωτικής σημασίας για την Αλβανική λογοτεχνία. Η πόλη είναι επίσης πατρίδα των εθνικού επιπέδου ζωγράφων Αναστάς Κοσταντίν (Τάσο), Τζέρτζι Λάκο, Τζεντιάν Ζέκα, Βάγκο Βασίλι και Ιλίρ Ντίμα.

Το Πόγραδετς έχει επίσης πλούσια λαϊκή παράδοση. Ανά τους αιώνες έχουν παραχθεί πολλά τραγούδια και χοροί, που τα θέματά τους βασίζονται στην ομορφιά της φύσης και στην αγάπη για τη φύση. Τα τελευταία χρόνια, με πρωτοβουλία του κουκλοθέατρου "Πίρο Τζέτζι", λαμβάνει χώρα στην πόλη το "Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου", με συμμετοχές τόσο από την Αλβανία όσο και την υπόλοιπη Ευρώπη. Ολες οι πόλεις γύρω από τη Λίμνη Οχρίδα συγκεντρώνονται για την Ημέρα της Λίμνης σε ένα φεστιβάλ, όπου παρουσιάζονται σπεσιαλιτέ, γευστικές και πολιτιστικές.

Κτητορική επιγραφή στο ναό της Μονής Αγ. Μαρίνας του Πόγραδετς. Έτος 1754.. Αναφέρει ότι χτίστηκε "δια βοηθίας (sic) όλων των Χριστιανών και ρουφετίων(συντεχνιών) των κτιστάδων και των ραφτάδων και μακελίων ..."

Μεταφορές

Το Πόγραδετς απέχει 139 χλμ. από τα Τίρανα, πρωτεύουσα της Αλβανίας, 40 από την Κορυτσά και 5 από τη Βόρεια Μακεδονία. Είναι ο τελευταίος σταθμός της σιδηροδρομικής γραμμής Τίρανα - Δυρράχιο - Ελμπασάν - Λιμπράζντ - Πόγραδετς και βρίσκεται στην εθνική οδό SH3, που περνά από το Ντεβόλ και συνεχίζει στην Ελλάδα. Διαλίμνιες μεταφορές άρχισαν στις 15 Ιουνίου 2014 με ένα τουριστικό φέρρυ μεταξύ Πόγραδετς και Οχρίδας, αλλά η λειτουργία του είναι ακανόνιστη και αναξιόπιστη.

Αρχαιολογία

Κατά τη Βαλκανική Χαλκολιθική Περίοδο υπήρχαν οικισμοί πάνω σε πασσάλους στο βόρειο άκρο της Λίμνης Οχρίδας, στο ανατολικό άκρο της λίμνης Μαλίκ, στη μια πλευρά της Μεγάλης Πρέσπας, στην ανατολική πλευρά της Λίμνης της Καστοριάς και στη μια πλευρά της Λίμνης Χειμαδίτιδας. Οι μεταγενέστεροι οικισμοί στη Μάλικ δεν ήταν πάνω σε πασσάλους, η στάθμη της λίμνης αυτής ήταν χαμηλότερη καθ’όλη την Εποχή του Ορείχαλκου. Οταν ο Πολύβιος κατέγραψε την περιγραφή, που χρησιμοποιήθηκε από το Στράβωνα υπήρχαν κοντά στον τομέα του όρους Καντάβια της Εγνατίας Οδού οι λίμνες κοντά στη Λύχνιδο με δικά τους ανεξάρτητα εργοστάσια παστώματος ψαριών. Οι δύο λίμνες που πληρούν αυτή την περιγραφή είναι η Οχρίδα και η Μεγάλη Πρέσπα.

• Κάστρο του Πόγραδετς
• Κάστρο του χωριού Μπλάτσε
• Κάστρο του χωριού Ζέμτσε
• Μνημειακοί Ιλλυρικοί τάφοι στο χωριό Σέλτσε ε Πόστμε, υποψήφιοι για Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
• Οχυρώσεις στο χωριό Στάμπινιε
• Προϊστορικός οικισμός στους λόφους του χωριού Ζαγκράτζια
• Γέφυρα κοντά στα χωριά Τζόλε και Λέντζε
• Γέφυρα κοντά στο χωριό Γκόλικ
• Γέφυρα κοντά στο χωριό Νίτσε
• Γέφυρα κοντά στο χωριό Τσεζμέ
• Γέφυρα κοντά στο χωριό Ζγκάλε
• Γέφυρα κοντά στο χωριό Σερβάτινε
• Γέφυρα Τέρζιου στο χωριό Πρόπτιστ
• Σπηλαιοοικισμός στο Μόκρα
• Μονή της Αγ. Μαρίνας στο χωριό Λέντζε
• Παλαιοχριστιανική εκκλησία και ψηφιδωτά στο χωριό Λιν
• Βυζαντινή εκκλησία στο χωριό Λιν
• Ψηφιδωτά στο χωριό Τούσεμιστ
• Ψηφιδωτά του Τρεν

Πηγές

• Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 19

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Οδοιπορικό στην Κορυτσά και Πόγραδετς