Βικιπαίδεια

Υπερωκεάνιο

Υπερωκεάνιο [Σημ. 1] ονομάζεται το δρομολογημένο επιβατηγό πλοίο που διεξάγει την τακτική θαλάσσια συγκοινωνία μεταξύ δυο σημείων που χωρίζονται από ωκεανό. Τα υπερωκεάνια ενδέχεται να μεταφέρουν επίσης κάποιου είδους φορτίου ή να χρησιμοποιηθούν και για άλλους σκοπούς, όπως κρουαζιέρες, πλωτά ξενοδοχεία ή πλωτά νοσοκομεία. Ο ιστορικός ρόλος των υπερωκεανίων επιτελέσθη με τη μεταφορά του ογκώδους ρεύματος μετανάστευσης από την Ευρώπη στην Αμερική.

Το πρώτο υπερωκεάνιο, SS Great Britain (1843)
Το τελευταίο υπερωκεάνιο, Queen Mary 2 (2003)

Τα υπερωκεάνια ήταν για περίπου έναν αιώνα, ο κύριος (και μοναδικός) τρόπος διηπειρωτικών ταξιδιών. Η πιο δημοφιλής γραμμή ήταν αυτή του βόρειου Ατλαντικού, πλοία δηλαδή που ταξίδευαν από την δυτική Ευρώπη κυρίως, στη Βόρεια Αμερική. Σε αυτή τη γραμμή ταξίδεψαν τα μεγαλύτερα, ταχύτερα και πολυτελέστερα πλοία που υπήρξαν ποτέ, πολλά από τα οποία έχουν δημιουργήσει θρύλους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Τιτανικού, του υπερωκεανίου που με το ναυάγιό του στιγμάτισε την παγκόσμια ναυτική ιστορία. Τα υπερωκεάνια εξυπηρετούσαν εκτός από την μεταφορά ταξιδιωτών, στη μεταφορά φορτίων και αλληλογραφίας. Τα βρετανικά πλοία μάλιστα που είχαν συνάψει σύμβαση με την βρετανική κυβέρνηση για τη μεταφορά του βασιλικού ταχυδρομείου έφεραν το πρόθεμα "RMS" και ήταν πλοία ιδιαίτερα γνωστά και δημοφιλή.[1]

Δευτερεύουσες διαδρομές ήταν η γραμμή του νότιου Ατλαντικού για τη σύνδεση με την νότιο Αμερική, ο γραμμή του Ειρηνικού για τη σύνδεση με την Αυστραλία (κυρίως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο).

Η ανάπτυξη του αεροπλάνου όμως επέφερε σταδιακή μείωση των θαλασσινών ταξιδιών έως ότου τα αντικατέστησε τελείως όσον αφορά την μεταφορά επιβατών. Οι ναυτιλιακές εταιρείας διαχείρισης υπερωκεανίων στράφηκαν από τότε στον κλάδο της κρουαζιέρας.
Σήμερα, υπάρχει μόνο ένα υπερωκεάνιο εν λειτουργία που εξυπηρετεί τη γραμμή Σαουθάμπτον – Νέα Υόρκη, το RMS Queen Mary 2

Το RMS Lusitania φτάνει στη Νέα Υόρκη, 1907.
Το RMS Lusitania αγκυροβολεί στη Νέα Υόρκη, 1907.

Η ιστορία των υπερωκεανίων

Επεξεργασία
 
Άποψη του λιμανιού της Νέας Υόρκης το 1827, με τα packet boats στην αποβάθρα. Πίνακας του William James Bennett

Από τον 18ο αιώνα η ανάγκη της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για συνεχή και ασφαλή επικοινωνία και συγκοινωνία με τις αποικίες της, δημιούργησε τον ναυτιλιακό κλάδο του packet trade (πακετάδικα). Πλοία που έχοντας σύμβαση με το βρετανικό κράτος αναλάμβαναν την μεταφορά του ταχυδρομείου σε όλες τις κτήσεις της αυτοκρατορίας. Η μεταφορά ταχυδρομείου περιελάμβανε τη μεταφορά αλληλογραφίας, πακέτων, και κυβερνητικών υπαλλήλων. Αυτά τα πλοία ήταν οι πρόγονοι των υπερωκεανίων της γραμμής.

Η πρώτη τέτοια εταιρεία που συμπεριέλαβε και την οργανωμένη μεταφορά επιβατών ήταν η «Black Ball Line» που τον Ιανουάριο του 1818 ξεκίνησε τα σταθερά δρομολόγια, ένα την εβδομάδα, από Λίβερπουλ σε Νέα Υόρκη μετ΄επιστροφής.[2] Το 1807 ο Ρόμπερτ Φούλτον κατάφερε να εγκαταστήσει ατμομηχανές στα πλοία. Κατασκεύασε τότε το πρώτο ατμόπλοιο, το Clermont, το οποίο ταξίδεψε μεταξύ της πόλης της Νέας Υόρκης και του Όλμπανυ σε 30 ώρες.[3]
Σύντομα οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις διαδόθηκαν ευρέως. Το 1816, το Élise έγινε το πρώτο ατμόπλοιο που διέσχισε τη Μάγχη [4] ενώ το 1819 το αμερικανικό SS Savannah συνδυάζοντας τα ιστία με την τροχήλατη ατμοκίνηση διέσχισε τον Ατλαντικό ωκεανό μέσα σε 27 ημέρες, αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού, ταξίδεψε με πανιά. Η ισχύς του ατμού δεν χρησιμοποιήθηκε παρά μόνο για 72 ώρες συνολικά.[5] Το ταξίδι δεν ήταν εμπορικά επιτυχημένο αφού δεν βρέθηκαν επιβάτες που να εμπιστευτούν την καινούρια τεχνολογία αλλά ο διάπλους έγινε για να εξυπηρετήσει πειραματικούς σκοπούς. Το 1833 επιχειρήθηκε εν νέου ο διάπλους του Ατλαντικού από το καναδικό SS Royal William, το οποίο ταξίδεψε από το Πίκτου της Νέας Σκοτίας με 7 επιβάτες και πλήρωμα για τον ποταμό Τάμεση της Αγγλίας για να πουληθεί.[6] Το πρώην “πακετάδικο” τροχήλατο ατμοκίνητο πλοίο κατάφερε να ολοκληρώσει το ταξίδι σε 25 ημέρες με μόνη την ατμοηλεκτρική ενέργεια (τα πανιά χρησιμοποιήθηκαν περιορισμένα και μόνο όταν έσβηναν οι λέβητες για να καθαριστούν από το αλάτι) [7]. Το πλοίο ανήκε στον πρωτοπόρο των υπερωκεανίων συνδέσεων, Σάμιουελ Κιουνάρντ.[2]

Το τελευταίο βήμα για τα ατμοκίνητα ποντοπόρα πλοία διανύθηκε από το SS Sirius το 1837 όταν διέσχισε τον ωκεανό σε 18 ημέρες με ταχύτητα 8.03 κόμβων. (περίπου 14χλμ/ω),[8] Το πλοίο αναχώρησε από το Λίβερπουλ στις 4 Απριλίου και ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι αφίχθη στη Νέα Υόρκη στις 22 του ίδιου μήνα. Η ποσότητα κάρβουνου που θα χρειαζόταν για τον διάπλου δεν είχε υπολογιστεί σωστά με συνέπεια το πλοίο να ξεμείνει από καύσιμη ύλη. Οι ναύτες αναγκάστηκαν να κάψουν όλη τη ξύλινη επίπλωση. Το ταξίδι έγινε δυνατό με τη χρήση συμπυκνωτή που προμήθευε τους λέβητες με φρέσκο νερό έτσι ώστε να μην χρειάζονται σβήσιμο για να καθαριστούν από το αλάτι. Η χαρά για την πρωτιά κράτησε λίγο. Την επόμενη ακριβώς ημέρα, το SS Great Western έφτασε και αυτό στη Νέα Υόρκη. Έχοντας αναχωρήσει από το Λίβερπουλ στις 8 Απριλίου ξεπέρασε τον Σίριο με μέση ταχύτητα 8.66 κόμβων. Από τότε ξεκίνησε ένας ισχυρός ανταγωνισμός καθώς και η παράδοση της απονομής της «Γαλάζιας Σημαίας» στο πιο γρήγορο υπερωκεάνιο.[9]

 
Το πρώτο Υπερωκέανιο με τη σημερινή σημασία της λέξης. SS Britannia. Καθιέρωσε την τακτική σύνδεση και μεταφορά επιβατών από Μεγάλη Βρετανία σε ΗΠΑ και Καναδά.

Ο μηχανικός σιδηροδρόμων Ίζαμπαρντ Μπρουνέλ (Isambard Kingdom Brunel), ναυπηγός του Great Western, έθεσε τις βάσεις για νέες τεχνικές ναυπήγησης. Συνειδητοποίησε ότι η μεταφορική ικανότητα ενός πλοίου αυξάνεται όσο ο κύβος των διαστάσεων του, ενώ η αντίσταση στο νερό αυξάνεται μόνο όσο το τετράγωνο των διαστάσεων του. Αυτό σημαίνει ότι τα μεγάλα πλοία είναι πιο αποδοτικά ως προς τα καύσιμα, κάτι πολύ σημαντικό για τον διάπλου των ωκεανών.[10] Η κατασκευή μεγάλων πλοίων ήταν επομένως πιο κερδοφόρα.[11] Ταυτόχρονα η μετανάστευση των πληθυσμών προς την Αμερική είχε ήδη ξεκινήσει, και η θαλάσσια μεταφορά των μεταναστών ήταν ένας νέος απροσδόκητος παράγοντας κέρδους για τις ναυτιλιακές εταιρείες.[12] Από τότε κιόλας άρχισαν να δημιουργούνται εταιρείες που κυριάρχησαν στην θαλάσσια συγκοινωνία σχεδόν μέχρι τις μέρες μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η βρετανική «P&O» που ιδρύθηκε το 1822 και εξαγοράστηκε το 2000 από την «Carnival Corporation & plc» και η γαλλική «Compagnie Générale Transatlantique» που ιδρύθηκε το 1855 και έκλεισε το 1977.[13] Το μεγάλο πλεονέκτημα των ατμοκίνητων πλοίων ήταν το γεγονός ότι μπορούσαν πλέον να παρέχουν υπηρεσίες με σταθερά και συγκεκριμένα δρομολόγια, σε αντίθεση με τα ιστιοφόρα που εξαρτούνταν αποκλειστικά από τους ωκεάνιους ανέμους μην μπορώντας να εξασφαλίσουν έτσι ακρίβεια στις αναχωρήσεις και αφίξεις. Με τα ατμόπλοια επομένως αυξήθηκε και ο όγκος των ταχυδρομικών αποστολών τόσο που το 1839 ο Σάμιουελ Κιουνάρντ ίδρυσε την πρώτη ναυτιλιακή εταιρεία - παρέχοντας στους πελάτες ακριβές χρονοδιάγραμμα. Με τον καιρό τα τροχήλατα πλοία, δύσχρηστα για τον διάπλου των ωκεανών αντικαταστάθηκαν από πλοία με προπέλες.[3] Το 1840 το πλοίο του Κιούναρντ, RMS Brittania, καθιέρωσε πρώτη φορά τα τακτικά δρομολόγια ταχυδρομικών δεμάτων και επιβατών, στη γραμμή Λίβερπουλ – Βοστώνη.[14]

 
«Σκηνή από το κατάστρωμα του Great Eastern», πίνακας του Robert Charles Dudley

Όσο αυξανόταν το μέγεθος των πλοίων τόσο προβληματικότερος γινόταν το ξύλινο κύτος, έτσι οι ναυπηγοί στράφηκαν προς τη δημιουργία αρχικά σιδερένιων και από το 1845 και μετά ατσάλινων σκελετών. Το 1858 ο Μπρουνέλ και πάλι, θα ναυπηγήσει το πρώτο υπερωκεάνιο όπως το γνωρίζουμε σήμερα, κατασκευάζοντας το SS Great Eastern. Το τεράστιο αυτό πλοίο που για 43 ολόκληρα χρόνια ήταν το μεγαύτερο πλοίο του κόσμου μπορούσε να μεταφέρει 4000 επιβάτες. Η μακρόχρονη υπηρεσία στιγματίστηκε από πολλά ναυτικά ατυχήματα και συμβάντα, όπως η έκρηξη που σημειώθηκε στο κατάστρωμα κατά τη διάρκεια μάλιστα του πρώτου ταξιδιού.[15]
Από το 1870 και ύστερα, η έμφαση στην άνεση των επιβατών πήρε τα πρωτεία. Το RMS Oceanic της επίσης βρετανικής και εμβληματικής εταιρεία «White Star Line», ήταν το πρώτο που εγκατέστησε τις καμπίνες της Α' θέσης στο μέσον του πλοίου με μεγάλα φινιστρίνια για ήλιο και θέα απεριόριστη, ηλεκτρικό φως και τρεχούμενο νερό. Από τη δεκαετία του 1890 και μετά τα γερμανικά υπερωκεάνια των «Norddeutscher Lloyd» και «Hamburg America Line»  με πρώτο το SS Kaiser Wilhelm der Grosse που μπήκε σε υπηρεσία το 1897, (ήταν το πρώτο από τα συνολικά 14 πλοία που είχαν 4 φουγάρα και που έγιναν τα πλοία της χρυσής εποχής των υπερωκεανίων) [16]- κατάφεραν να υποσκελίσουν τα βρετανικά. Μια σειρά πλοίων που ήταν και ταχύτατα και πολυτελή πήρε τα σκήπτρα κερδίζοντας τις γαλάζιες σημαίες ταχύτητας μέχρι και την πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα.[17]

20ός αιώνας

Επεξεργασία

Το 1902 ο Αμερικανός μεγιστάνας Τζέι Πι Μόργκαν, ίδρυσε την εταιρεία «International Mercantile Marine Co.» η οποία εξαγόρασε πολλές μικρότερες αμερικανικές εταιρείες και αρκετές μεγαλύτερες μεταξύ των οποίων και τις βρετανικές, «Leyland Line» και «White Star Line», με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει στο κλάδο.[18] Η βρετανική κυβέρνηση θέλοντας να ανταγωνιστεί την αμερικανική υπεροχή – χρηματοδότησε μέσω της «Cunard Line», την κατασκευή υπερωκεανίων ταχύτερων και πολυτελέστερων από τα ήδη υπάρχοντα. Έτσι κατασκευάστηκαν τα υπερωκεάνια Μαυριτάνια και RMS Lusitania τα οποία λόγω της αξεπέραστης ταχύτητας – χάρη στη χρήση στροβιλοκινητήρων [19]– υπήρξαν τα πιο δημοφιλή πλοία για σχεδόν μια 20ετία.[20] Η «White Star Line» (κατά το πλείστον αμερικανική πλέον) απάντησε με την ναυπήγηση τριών, επίσης διάσημων, υπερωκεανίων : των Ολυμπιακός, Τιτανικός και Βρετανικός. Την ίδια περίοδο στον ανταγωνισμό μπήκε και η Γαλλία με την ναυπήγηση του SS France αλλά και η Γερμανία με την ναυπήγηση τριών υπερωκεανίων μεγαλυτέρρων αυτών της «White Star Line»: των SS Imperator, SS Vaterland και του SS Bismarck.[21]

 
Το εστιατόριο της Α΄ θέσης στο υπερωκεάνιο Kaiser Wilhelm der Grosse

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Επεξεργασία

Το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου ήταν μια δύσκολη περίοδος για τα υπερωκεάνια αφού αναγκάστηκαν να καλύψουν τις πολεμικές ανάγκες των εμπλεκόμενων χωρών. Για παράδειγμα τα Μαυριτανία, RMS Aquitania και Βρετανικός χρησιμοποιήθηκαν ως νοσοκομειακά πλοία, άλλα έγιναν μεταγωγικά, ενώ τα γερμανικά Kaiser Wilhelm der Grosse,[22] και SS Kronprinz Wilhelm χρησιμοποιήθηκαν ως πολεμικά.[23]

 
Το RMS Olympic κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το πλοίο είχε βαφτεί με την τεχνική του Dazzle camouflage, προς «εξαπάτηση» των εχθρικών πλοίων.

Με το τέλος του πολέμου όλες οι απώλειες των συμμαχικών πλοίων αποζημιώθηκαν με βάση τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών. Έτσι τα γερμανικά Imperator, Vaterland, and Bismarck δόθηκαν ως πολεμική αποζημίωση στις «Cunard Line», «White Star Line», και «United States Lines» αντίστοιχα, ενώ τα τρία διασωθέντα υπερωκεάνια της «κλάσης Κάιζερ» (Kronprinz Wilhelm, Kaiser Wilhelm II, Kronprinzessin Cecilie) επιτάχτηκαν από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου και δεν επεστράφησαν ποτέ.[24]

Μεσοπόλεμος

Επεξεργασία

Οι ναυτιλιακές εταιρείες ανασυντάχτηκαν γρήγορα μετά το τέλος του πολέμου και όσες είχαν καταφέρει να διασώσουν τα υπερωκεάνιά τους, τα έβαλαν και πάλι σε τακτικά δρομολόγια μεταφοράς επιβατών. Η «United State Lines» που οι νικητές του πολέμου τους είχαν παραχωρήσει ως πολεμική αποζημίωση το υπερωκέανιο Vaterland, το ανακαίνισαν και το μετονόμασαν σε Leviathan. Το πλοίο έγινε η ναυαρχίδα των υπερωκεανίων της εταιρείας. Ωστόσο σύμφωνα με τον αμερικανικό νόμο, όλα τα αμερικανικά πλοία θεωρούνται έδαφος της χώρας, επομένως ίσχυαν και στα πλοία αυτά οι νόμοι της χώρας. Την περίοδο της της ποτο-απαγόρευσης όταν και στα πλοία απαγορεύτηκε η κατανάλωση αλκοόλ η εταιρεία είδε τα κέρδη της να μειώνονται, καθώς έχασε μέρος των πελατών της.[25] Το 1929 όταν η Γερμανία ανέκαμψε και αυτή και επέστρεψε στη υπερωκεάνια ναυσιπλοΙα με τα SS Bremen και SS Europa – τα πλοία της συγκαταλέχθηκαν και πάλι ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου. Το Bremen μάλιστα «έκλεψε» από το Μαυριτάνια την μπλε σημαία του ταχύτερου πλοίου ύστερα από 20 σχεδόν χρόνια πρωτοκαθεδρίας.[26] Η Ιταλία με τα SS Rex και SS Conte di Savoia το 1932, έσπασε τα ρεκόρ τόσο όσον αφορά την πολυτέλεια όσο και την ταχύτητα (το SS Rex μάλιστα κέρδισε τη γαλάζια σημεία το 1933). Αλλά και η Γαλλία, με το SS Normandie, εισήλθε στον ανταγωνισμό δυναμικά. Το πλοίο ήταν το μεγαλύτερο όλων και κέρδισε τη γαλάζια σημαία το 1935.[27]

 
Τα τρία μεγαλύτερα πλοία του κόσμου, στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, το 1940. Queen Elizabeth, Queen Mary και Normandie.

Όταν οι ΗΠΑ αποφάσισαν να μειώσουν τους αριθμούς των μεταναστών που δέχονταν, ξέσπασε κρίση στο κλάδο, αφού οι μετανάστες ήταν οι κύριοι πελάτες των γραμμών αυτών.[28] Πολλές εταιρείες τότε στράφηκαν στον αναδυόμενο κλάδο της κρουαζιέρας.[29] Όμως και η γενικότερη ύφεση της περιόδου έφερε σε δύσκολη θέση πολλές και ισχυρές εταιρείες. Για παράδειγμα, οι δυο ιστορικές βρετανικές εταιρείες, η «Cunard Line» και η «White Star Line» βρέθηκαν σε δεινή οικονομική θέση. Για να αποφευχθεί το κλείσιμο των δυο εταιρειών, η βρετανική κυβέρνηση ανέλαβε – υπό τον όρο, οι δυο εταιρείες να συγχωνευτούν – την παροχή οικονομικής βοήθειας.[30]. Το 1934 δημιουργήθηκε η «Cunard-White Star Limited». Από τη συνένωση των δυο εταιρειών προέκυψε ένα νέο υπερωκεάνιο, το RMS Queen Mary. Το Queen Mary αποδείχτηκε ιδιαίτερα πετυχημένο πλοίο και έτσι αποφασίστηκε και η ναυπήγηση και ενός δεύτερου ίδιου πλοίου του RMS Queen Elizabeth. Την ολοκλήρωση όμως της κατασκευής διέκοψε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Επεξεργασία

Τα Queen Mary και Queen Elizabeth υπηρέτησαν με επιτυχία ως μεταγωγικά, και κατάφεραν να διασωθούν του πολέμου. Τα SS Rex και SS Conte di Savoia βομβαρδίστηκαν και βυθίστηκαν. Το SS Normandie έπιασε φωτιά αραγμένο στο λιμάνι της Νέας Υόρκης κατά τη διάρκεια μετασκευής του σε μεταγωγικό, το 1942, ανατράπηκε και βυθίστηκε.[26]

 
To Lancastria βυθιζόμενο

Οι τρεις χειρότερες ναυτικές τραγωδίες υπερωκεανίων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ήταν η βύθιση του Lancastria από γερμανικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα στα ανοιχτά του Σαιν-Ναζαίρ, κατά την προσπάθεια εκκένωσης των στρατευματων του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος από τη Γαλλία, όπου χάθηκαν περίπου 3000 στρατιώτες,[31] η βύθιση του Wilhelm Gustloff, μετά τον τορπιλισμό του από σοβιετικό υποβρύχιο, με περισσότερες από 9.000 ζωές να χαθούν, καθιστώντας την, την πιο θανατηφόρα ναυτική τραγωδία στην ιστορία.[32] και η βύθιση του SS Cap Arcona (υπερωκεάνιο μετασκευασμένο ως φυλακή) όπου χάθηκαν 5000 άνθρωποι [33]

Μετά τον πόλεμο - σήμερα

Επεξεργασία

Και πάλι αρκετά υπερωκεάνια άλλαξαν χέρια αφού δόθηκαν ως πολεμικές αποζημιώσεις των ηττημένων στους νικητές. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ εντυπωσιασμένη από τις επιδόσεις των δυο βρετανικών υπερωκεανίων στην μεταφορά στρατιωτών, χρηματοδότησε την κατασκευή του SS United States, και το παραχώρησε στην κρατική εταιρεία United States Lines το 1952 με σύμβαση μετατροπής του σε πολεμικού σε περίπτωση ανάγκης.

Η ανάπτυξη όμως της τεχνολογίας και της μεταφορικής ικανότητας των αεροσκαφών που συνέβη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, έθεσε σε δεύτερη μοίρα την θαλάσσια διατλαντική μεταφορά. Το 1953 το De Havilland Comet με κινητήρες αεριώθησης (τζετ) έγινε το πρώτο εμπορικό αεριωθούμενο αεροσκάφος. Το ακολούθησαν τα Sud Aviation Caravelle, Boeing 707 και Douglas DC-8 και μέσα σε μια δεκαετία τα ταξίδια γίνονταν πλέον αεροπορικώς. Το 1962 και το 1963 ναυπηγήθηκαν τα τελευταία υπερωκεάνια, τα ιταλικά T/n Michelangelo και T/n Raffaello που μπήκαν στη γραμμή του Βόρειου Ατλαντικού.[34] Ως το τέλος της δεκαετίας του 1960, το 95% της μεταφοράς επιβατών γινόταν πλέον αεροπορικώς. Από το τέλος της δεκαετίας του 1970 τα υπερωκεάνια μετατράπηκαν σε κρουαζιερόπλοια, ενώ μερικά διασώθηκαν ως μουσεία.

Μετά την απόσυρση του Queen Elizabeth 2 το 2008 το μόνο υπερωκεάνιο που εξυπηρετεί τη γραμμή του βόρειου Ατλαντικού και μόνο τους χειμερινούς μήνες είναι το Queen Mary 2.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Pickford, Nigel (1999). Lost Treasure Ships of the Twentieth Century . Washington, D.C: National Geographic. ISBN 0-7922-7472-5. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Mars & Jubelin 2001, σελ. 12
  3. ↑ 3,0 3,1 Piouffre 2009, σελ. 10
  4. ↑ Mars & Jubelin 2001, σελ. 13
  5. ↑ Le Goff 1998, σελ. 8
  6. ↑ Langley, John G. (2006). Steam Lion: A Biography of Samuel Cunard. Brick Tower Press. ISBN 978-1-883283-50-6. 
  7. ↑ Mars & Jubelin 2001, σελ. 20
  8. ↑ Le Goff 1998, σελ. 9
  9. ↑ Piouffre 2009, σελ. 100
  10. ↑ Rolt, L.T.C. (1970). Victorian Engineering. Allen Lane: The Penguin Press. σελ. 86. ISBN 0-7139-0104-7. 
  11. ↑ Piouffre 2009, σελ. 13
  12. ↑ Mars & Jubelin 2001, σελ. 21
  13. ↑ Mars & Jubelin 2001, σελ. 25
  14. ↑ «Ship History». The Cunarders. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2010. 
  15. ↑ Le Goff 1998, σελ. 16
  16. ↑ Ljungström, Henrik. «Kaiser Wilhelm der Grosse». The Great Ocean Liners. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2008. 
  17. ↑ Le Goff 1998, σελ. 23
  18. ↑ Saphire, William B. «The White Star Line and the International Mercantile Marine Company». Titanic Historical Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2010. 
  19. ↑ Le Goff 1998, σελ. 33
  20. ↑ Piouffre 2009, σελ. 16
  21. ↑ Chirnside 2004, σελ. 223
  22. ↑ Ferulli 2004, σελ. 120
  23. ↑ «Kronprinz Wilhelm». The Great Ocean Liners. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2010. 
  24. ↑ «SS Kronprinzessin Cecilie , The Great Ocean Liners». The Great Ocean Liners. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2010. 
  25. ↑ Le Goff 1998, σελ. 52
  26. ↑ 26,0 26,1 Mars & Jubelin 2001, σελ. 63
  27. ↑ Le Goff 1998, σελ. 84
  28. ↑ Chirnside 2004, σελ. 111
  29. ↑ Chirnside 2004, σελ. 117
  30. ↑ Chirnside 2004, σελ. 123
  31. ↑ Fenby, Jonathan (2005). The Sinking of the "Lancastria": Britain's Greatest Maritime Disaster and Churchill's Cover-up. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-7432-5930-0. 
  32. ↑ Pipes, Jason. In A Memorial to the Wilhelm Gustloff
  33. ↑ Arthur, Max (16 October 2000). «RAF pilots tricked into killing 10,000 camp survivors at end of war – Home News, UK». The Independent (London). https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/raf-pilots-tricked-into-killing-10000-camp-survivors-at-end-of-war-634445.html. Ανακτήθηκε στις 25 February 2009. 
  34. ↑ http://ssmaritime.com/italia-lines.htm

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ η λέξη υπερωκεάνιο έχει διαφορετική σημασία σε κάθε γλώσσα. Στην ελληνική, από ετυμολογικής απόψεως αναφέρεται ως το πλοίο που μπορεί να διασχίζει ωκεανούς (ανεξαρτήτως φορτίου). Στην αγγλική αναφέρεται ως ocean-liner δηλ. πλοίο που εκτελεί συγκεκριμένο και τακτικό δρομολόγιο. Στην γαλλική πάλι αναφέρεται ως Paquebot κρατώντας την αγγλική αρχική ονομασία των πλοίων που διέσχιζαν ωκεανούς για να μεταφέρουν ταχυδρομείο, packet boats. Στη γερμανική πάλι, το Linienschiff αναφέρεται ως πλοίο της γραμμής.

Πηγές

Επεξεργασία
  • Le Goff, Olivier (1998). Les Plus Beaux Paquebots du Monde (στα Γαλλικά). Solar. ISBN 9782263027994. 
  • Piouffre, Gérard (2009). L'Âge d'or des voyages en paquebot (στα Γαλλικά). Éditions du Chêne. ISBN 9782812300028. 
  • Mars, Christian· Jubelin, Frank (2001). Paquebots (στα Γαλλικά). Sélection du Reader's Digest. ISBN 9782709812863. 
  • Ferulli, Corrado (2004). Au cœur des bateaux de légende (στα Γαλλικά). Hachette Collections. ISBN 9782846343503. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Λεξιλογικός ορισμός του υπερωκεάνιο στο Βικιλεξικό
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ocean liners στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Υπερωκεάνιο&oldid=10765185"
  NODES
INTERN 2