δεσπότης

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	δεσπότης	οι	δεσπότες, δεσπότηδες & δεσποτάδες
γενική	του	δεσπότη & δεσπότου	των	δεσποτών, δεσπότηδων & δεσποτάδων
αιτιατική	τον	δεσπότη	τους	δεσπότες, δεσπότηδες & δεσποτάδες
κλητική		δεσπότη & δέσποτα		δεσπότες, δεσπότηδες & δεσποτάδες
Η γενική ενικού δεσπότου και η κλητική ενικού δέσποτα! σε επίσημο ύφος λόγου.
Κατηγορία όπως «ράφτης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δεσπότης < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δεσπότης < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *déms pótis < *dṓm (σπίτι, δόμος) + *pótis (κύριος)

Προφορά

ΔΦΑ : /ðeˈspo.tis/

τυπογραφικός συλλαβισμός : δε‐σπό‐της

Ουσιαστικό

δεσπότης αρσενικό

1. ηγεμόνας, άρχοντας
2. (ειδικότερα) ο ηγεμόνας ενός δεσποτάτου
3. (θρησκεία) επίσκοπος (με κλητική δέσποτα και πληθυντικό δεσπότες και δεσποτάδες)

Συγγενικά

• δεσπόζουσα
• δεσπόζω
• δέσποινα
• Δέσποινα
• δεσποινάριο
• δεσποινίδα (δεσποινίς)
• δεσποινιδούλα
• δεσποσύνη
• δέσποτας
• δεσποτάτο (δεσποτάτον)
• δεσποτεία
• δεσποτικά (δεσποτικώς)
• δεσποτικό (δεσποτικόν)
• δεσποτικός
• δεσποτισμός

Σύνθετα

• οικοδεσπότης
• πυργοδεσπότης
• χωροδεσπότης

Εκφράσεις

• θα πεις τον δεσπότη Παναγιώτη

Μεταφράσεις

    δεσπότης

αγγλικά : ruler (en), despot (en)(2)

    θρησκευτικός όρος

→ δείτε τη λέξη επίσκοπος

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	δεσπότης	οἱ	δεσπόται
γενική	τοῦ	δεσπότου	τῶν	δεσποτῶν
δοτική	τῷ	δεσπότῃ	τοῖς	δεσπόταις
αιτιατική	τὸν	δεσπότην	τοὺς	δεσπότᾱς
κλητική ὦ!		δέσποτᾰ*		δεσπόται
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		δεσπότᾱ
γεν-δοτ	τοῖν		δεσπόταιν
* Εξαίρεση κλητικής ενικού με αναβιβασμό του τόνου.
1η κλίση, ομάδα 'στρατιώτης', Κατηγορία 'τοξότης' όπως «τοξότης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δεσπότης < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *déms pótis < *dṓm (σπίτι, δόμος) + *pótis (κύριος). Συγγενές με το σανσκριτικό दम्पति (dám-pati), "κύριος του σπιτιού"

Ουσιαστικό

δεσπότης αρσενικό

• κύριος, κυρίαρχος, αφέντης (ιδίως σε αντίθεση με τον δούλο)
• απόλυτος άρχοντας (για τα κράτη της Ανατολής), τύραννος
• για θεούς
• αυτός που κατέχει κάτι, ιδιοκτήτης

Συγγενικά

• δεσπόζω
• δεσπότις
• δέσποινα
• δεσποτικός

Σύνθετα

• ἀδέσποτος

Πηγές

• δεσπότης - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• δεσπότης - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.