κατέχω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

κατέχω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική κατέχω

Προφορά

ΔΦΑ : /kaˈte.xo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : κα‐τέ‐χω

Ρήμα

κατέχω, παθ.φωνή: κατέχομαι, μτχ.π.ε.: κατεχόμενος ελλειπτικό ρήμα χωρίς συνοπτικούς χρόνους

1. έχω στην κατοχή μου, στην ιδιοκτησία μου

   ≠ αντώνυμα: στερούμαι

2. διατηρώ στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής σε ξένη χώρα και την ελέγχω

   ≈ συνώνυμα: καταλαμβάνω

3. γνωρίζω κάτι καλά

   ⮡  Κατέχεις τίποτα από ηλεκτρολογικά;

Συγγενικά

• κατοχή
• κατοχικός

Κλίση

πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	κατέχω	κατείχα	θα κατέχω	να κατέχω		κατέχοντας
β' ενικ.	κατέχεις	κατείχες	θα κατέχεις	να κατέχεις	κάτεχε
γ' ενικ.	κατέχει	κατείχε	θα κατέχει	να κατέχει
α' πληθ.	κατέχουμε	κατείχαμε	θα κατέχουμε	να κατέχουμε
β' πληθ.	κατέχετε	κατείχατε	θα κατέχετε	να κατέχετε	κατέχετε
γ' πληθ.	κατέχουν(ε)	κατείχαν κατείχαν(ε)	θα κατέχουν(ε)	να κατέχουν(ε)

• Παθητική φωνή → λείπει η κλίση

Μεταφράσεις

    έχω στην κατοχή μου

αγγλικά : possess (en) γαλλικά : posséder (fr), détenir (fr) γερμανικά : besitzen (de) πολωνικά : posiadać (pl)

    στρατιωτικός όρος

αγγλικά : occupy (en) γερμανικά : besetzen (de) γαλλικά : occuper (fr)

    γνωρίζω πολύ καλά

αγγλικά : know (en) well γερμανικά : beherrschen (de) γαλλικά : maîtriser (fr), savoir (fr)

Πηγές

• κατέχω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• κατέχω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	κατέχω	κατέχομαι
Παρατατικός	κατεῖχον	κατειχόμην
Μέλλοντας	καθέξω, κατασχήσω	καθέξομαι, κατασχήσομαι & κατασχεθήσομαι
Αόριστος	κατέσχον	κατεσχόμην, κατηνεξάμην & κατεσχέθην
Παρακείμενος	κατέσχηκα	κατέσχημαι
Υπερσυντέλικος	κατεσχήκειν	κατεσχήμην
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

κατέχω < (κατά) κατ- + ἔχω

Ρήμα

κατέχω (Χρειάζεται στοιχεία παραθεμάτων)

1. κατέχω αντικείμενο, περιουσία, έχω κάτι στην κατοχή μου, το κάνω δικό μου

   ⮡  σῴζειν ἅπερ ἃν ἅπαξ κατάσχωσι

   ⮡  ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες

   ⮡  πάρος τινὰ γαῖα καθέξει : σύντομα θα μας κάνει δικούς της η γη (θα πεθάνουμε)

2. κατέχω γη, εξουσιάζω και παθητικό εξουσιάζομαι, κατέχομαι

   ⮡  θήκας Ἰλιάδος γᾶς κατέχουσι

   ⮡  καρδίαν κατέσχετο ἔρωτι

3. χαλιναγωγώ, συγκρατούμαι, αναχαιτίζω

   ⮡  οὐδὲ γὰρ αὐτὸς ἐδυνάμην τὸν γέλωτα κατασχεῖν : ούτε εγώ μπόρεσα να συγκρατήσω τα γέλια μου

4. (μεταφορικά) γεμίζω, πλημμυρίζω, καθιστώ κάτι κυρίαρχο σε ένα χώρο

   ⮡  οἰμωγὴ κατεῖχε πελαγίαν ἅλα

   ⮡  νὺξ δνοφερὴ κάτεχ᾽ οὐρανόν/ σελήνη κατείχετο νεφέεσσιν

   ⮡  συνέβη λοιμώδη νόσον κατασχεῖν τὴν Ἰταλίαν”

5. φτάνω στη στεριά από τα ανοιχτά της θάλασσας

   ⮡  ὁ δὲ δὴ ναυτικὸς στρατὸς ὁρμηθεὶς ἔπλεε καὶ κατέσχε τῆς Μαγνησίης χώρης

6. επικρατώ

   ⮡  ὁ βορέας κατεῖχεν

7. αντιλαμβάνομαι

   ⮡  τρίτον δὲ οὐ σφόδρα κατέχω τί βούλει φράζειν : δεν είμαι βέβαιος ότι καταλαβαίνω τι εννοείς με το τρίτο

Εκφράσεις

• ὀργὴν κατέχω

Κλίση

    κατέχω - ενεργητικοί τύποι

ενεργητικός ενεστώτας   οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγὼ κατέχω κατέχω κατέχοιμι — σὺ κατέχεις κατέχῃς κατέχοις κάτεχε οὖτος κατέχει κατέχῃ κατέχοι κατεχέτω ἡμεῖς κατέχομεν κατέχωμεν κατέχοιμεν — ὑμεῖς κατέχετε κατέχητε κατέχοιτε κατέχετε οὗτοι κατέχουσῐ(ν) κατέχωσῐ(ν) κατέχοιεν κατεχόντων κατεχέτωσαν 2o δυϊκός κατέχετον κατέχητον κατέχοιτον κατέχετον 3o δυϊκός κατέχετον κατέχητον κατεχοίτην κατεχέτων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή: αρσενικό - θηλυκό - ουδέτερο κατέχειν κατέχων κατέχουσα κατέχον Ενεργητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ κατεῖχον - - - σύ κατεῖχες - - - οὖτος κατεῖχε - - - ἡμεῖς κατείχομεν - - - ὑμεῖς κατείχετε - - - οὗτοι κατεῖχον - - - Ενεργητικός Μέλλοντας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ καθέξω - καθέξοιμι - σύ καθέξεις - καθέξοις - οὗτος καθέξει - καθέξοι - ἡμεῖς καθέξομεν - καθέξοιμεν - ὑμεῖς καθέξετε - καθέξοιτε - οὗτοι καθέξουσι(ν) - καθέξοιεν - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή καθέξειν καθέξων καθέξουσα καθέξον Ενεργητικός Αόριστος β' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ κατέσχον κατάσχω κατάσχοιμι - σύ κατέσχες κατάσχῃς κατάσχοις κατάσχες οὖτος κατέσχε κατάσχῃ κατάσχοι κατασχέτω ἡμεῖς κατέσχομεν κατάσχωμεν κατάσχοιμεν - ὑμεῖς κατέσχετε κατάσχητε κατάσχοιτε κατάσχετε οὗτοι κατέσχον κατάσχωσι(ν) κατάσχοιεν κατασχόντων / κατασχέτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή κατασχεῖν κατασχών κατασχοῦσα κατασχόν Ενεργητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ κατέσχηκα κατεσχήκω / κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός ὦ κατεσχήκοιμι / κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός εἴην - σύ κατέσχηκας κατεσχήκῃς / κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός ᾖς κατεσχήκοις / κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός εἴης κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός ἴσθι οὗτος κατέσχηκε κατεσχήκῃ / κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός ᾖ κατεσχήκοι / κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός εἴη κατεσχηκώς, κατεσχηκυῖα, κατεσχηκός ἔστω ἡμεῖς κατεσχήκαμεν κατεσχήκωμεν / κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα ὦμεν κατεσχήκοιμεν / κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς κατεσχήκατε κατεσχήκητε / κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα ἦτε κατεσχήκοιτε / κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα εἴητε/εἶτε κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα ἔστε οὗτοι κατεσχήκασι(ν) κατεσχήκωσι(ν) / κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα ὦσι(ν) κατεσχήκοιεν / κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα εἴησαν/εἶεν κατεσχηκότες, κατεσχηκυῖαι, κατεσχηκότα ἔστων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή κατεσχηκέναι κατεσχηκώς κατεσχηκυῖα κατεσχηκός Ενεργητικός Υπερσυντέλικος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ κατεσχήκειν - - - σύ κατεσχήκεις - - - οὖτος κατεσχήκει - - - ἡμεῖς κατεσχήκεμεν - - - ὑμεῖς κατεσχήκετε - - - οὗτοι κατεσχήκεσαν - - -

• Μεσοπαθητικοί τύποι → λείπει η κλίση

Πηγές

• κατέχω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• κατέχω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.