ագուռ

Armenian

Alternative forms

recorded dialectal forms and meanings

• ագուռ (aguṙ, “brick”) — Nor Bayazet, Sasun
• ագուր (agur, “brick; diamond (in card games)”) — Tbilisi

Etymology

From Old Armenian ագուռ (aguṙ). For the sense “diamond” compare քյարփինջ (kʻyarpʻinǰ, “brick; diamond”) and Georgian აგური (aguri, “brick; diamond”).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑˈɡur/, [ɑɡúr]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɑˈkuɾ/, [ɑkʰúɾ]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

• Hyphenation: ա‧գուռ

Noun

ագուռ • (aguṙ)

1. brick

   Synonym: աղյուս (aġyus)

2. (card games) diamond

   Synonyms: քյարփինջ (kʻyarpʻinǰ), քյափ (kʻyapʻ)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	ագուռ (aguṙ)	ագուռներ (aguṙner)
dative	ագուռի (aguṙi)	ագուռների (aguṙneri)
ablative	ագուռից (aguṙicʻ)	ագուռներից (aguṙnericʻ)
instrumental	ագուռով (aguṙov)	ագուռներով (aguṙnerov)
locative	ագուռում (aguṙum)	ագուռներում (aguṙnerum)
	definite forms
nominative	ագուռը/ագուռն (aguṙə/aguṙn)	ագուռները/ագուռներն (aguṙnerə/aguṙnern)
dative	ագուռին (aguṙin)	ագուռներին (aguṙnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ագուռս (aguṙs)	ագուռներս (aguṙners)
dative	ագուռիս (aguṙis)	ագուռներիս (aguṙneris)
ablative	ագուռիցս (aguṙicʻs)	ագուռներիցս (aguṙnericʻs)
instrumental	ագուռովս (aguṙovs)	ագուռներովս (aguṙnerovs)
locative	ագուռումս (aguṙums)	ագուռներումս (aguṙnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ագուռդ (aguṙd)	ագուռներդ (aguṙnerd)
dative	ագուռիդ (aguṙid)	ագուռներիդ (aguṙnerid)
ablative	ագուռիցդ (aguṙicʻd)	ագուռներիցդ (aguṙnericʻd)
instrumental	ագուռովդ (aguṙovd)	ագուռներովդ (aguṙnerovd)
locative	ագուռումդ (aguṙumd)	ագուռներումդ (aguṙnerumd)

See also

Suits in Armenian · համագույն խաղաթուղթ (hamaguyn xaġatʻuġtʻ) (layout · text)
սիրտ (sirt)	ագուռ (aguṙ), քյարփինջ (kʻyarpʻinǰ), քյափ (kʻyapʻ)	ագռավ (agṙav), ղառ (ġaṙ), մաչա (mačʻa)	խաչ (xačʻ), խաչիկ (xačʻik), ճանճ (čanč)

Old Armenian

Etymology

From Akkadian 𒅇𒆪𒊒𒌝 (agurru, ukurru [Ù.KU.RU.UM]), according to Diakonoff either directly from it or mediated by Hurrian. But because the word is attested late, Ačaṙean and J̌ahukyan prefer Persian آگور (âgur) as the immediate source for the Armenian.

Noun

ագուռ • (aguṙ)

1. burned brick
   • Varkʻ srbocʻ harancʾ [Paterica] :

     […] [աղիւս] թրծեալն հրով ագուռ՝ կացցէ եւ ի ջրի լաւ քան զքար […]

     […] [ałiws] tʻrcealn hrov aguṙ, kacʻcʻē ew i ǰri law kʻan zkʻar […]

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	ագուռ (aguṙ)		ագուռք (aguṙkʻ)
genitive	ագռոյ (agṙoy)		ագռոց (agṙocʻ)
dative	ագռոյ (agṙoy)		ագռոց (agṙocʻ)
accusative	ագուռ (aguṙ)		ագուռս (aguṙs)
ablative	ագռոյ (agṙoy)		ագռոց (agṙocʻ)
instrumental	ագռով (agṙov)		ագռովք (agṙovkʻ)
locative	ագուռ (aguṙ)		ագուռս (aguṙs)

Synonyms

• աղիւս (ałiws)

Descendants

• Armenian: ագուռ (aguṙ)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “ագուռ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ագուռ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ագուռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Diakonoff, Igor M. (1985) “Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian”, in Journal of the American Oriental Society‎^[1], volume 105, number 4, pages 597–603
• J̌ahukyan, Geworg (2010) “ագուռ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
• Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate‎^[2], PhD dissertation, Leiden University, pages 20-21