Armenian

edit
 
Աքիսը հայկական նամականիշի վրա

Etymology

edit

Inherited from Old Armenian աքիս (akʻis).

Pronunciation

edit

Noun

edit

աքիս (akʻis)

  1. weasel, least weasel (Mustela nivalis)[1]
    Synonyms: ծմուկ (cmuk), մկնահարսնուկ (mknaharsnuk), կէլինճիկ (kēlinčik), մըշըղուլ (məšəġul) (Karabakh)

Declension

edit
i-type, animate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative աքիս (akʻis) աքիսներ (akʻisner)
dative աքիսի (akʻisi) աքիսների (akʻisneri)
ablative աքիսից (akʻisicʻ) աքիսներից (akʻisnericʻ)
instrumental աքիսով (akʻisov) աքիսներով (akʻisnerov)
locative
definite forms
nominative աքիսը/աքիսն (akʻisə/akʻisn) աքիսները/աքիսներն (akʻisnerə/akʻisnern)
dative աքիսին (akʻisin) աքիսներին (akʻisnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative աքիսս (akʻiss) աքիսներս (akʻisners)
dative աքիսիս (akʻisis) աքիսներիս (akʻisneris)
ablative աքիսիցս (akʻisicʻs) աքիսներիցս (akʻisnericʻs)
instrumental աքիսովս (akʻisovs) աքիսներովս (akʻisnerovs)
locative
2nd person possessive forms (your)
nominative աքիսդ (akʻisd) աքիսներդ (akʻisnerd)
dative աքիսիդ (akʻisid) աքիսներիդ (akʻisnerid)
ablative աքիսիցդ (akʻisicʻd) աքիսներիցդ (akʻisnericʻd)
instrumental աքիսովդ (akʻisovd) աքիսներովդ (akʻisnerovd)
locative

Alternative forms

edit

Derived terms

edit

Descendants

edit
  • Turkish: akiz

References

edit
  1. ^ Ġazaryan, Ṙuben (1998) “աքիս”, in Kendanineri anunneri hayeren-ṙuseren-latineren kargabanakan baṙaran. Girkʻ A. Katʻnasunner [An Armenian–Russian–Latin Taxonomic Dictionary of Animal Names. Book I. Mammals] (in Armenian), Yerevan: Pyunik, § 301, page 32

Old Armenian

edit

Etymology

edit

The origin is uncertain. Has been compared to Armenian ախազ (axaz, ermine), Sanskrit कशीका (kaśīkā, weasel), Persian خز (xaz, marten), Middle Persian [script needed] (kʾkwm /⁠kākom⁠/, stoat), Akkadian 𒅗𒆠𒋗 (/⁠kakkišu⁠/, a small animal with a reputation for thievery, likely a type of rodent), 𒀾𒋾𒆠𒋢 (/⁠aštakissu⁠/, a rodent), Proto-Turkic *kīĺ (sable) (whence e.g. Kazakh кіс (kıs)). To the comparison can also be added Kazakh ақкіс (aqkıs, ermine), presumably with ақ (aq, white).

Noun

edit

աքիս (akʻis)

  1. weasel, least weasel (Mustela nivalis)[1]
    • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).24.2–3:[2]
      Բարոյախաւսն ասէ զաքսոյ, թէ այնպիսի ինչ բարք են․ զսերմ արուին ի բերանն առնու եւ յղանայ, եւ ընդ ականջսն ծնանի։
      Baroyaxawsn asē zakʻsoy, tʻē aynpisi inčʻ barkʻ en; zserm aruin i berann aṙnu ew yłanay, ew ənd akanǰsn cnani.
      • Translation by Gohar Muradyan
        Phsyiologus says about the weasel that it has the following habit: it receives the sperm of the male through the mouth and conceives, and they give birth through the ears.

Usage notes

edit
  • In the Physiologus, translates Ancient Greek γαλῆ (galê).

Declension

edit

Derived terms

edit

Descendants

edit

References

edit
  1. ^ Ġazarean, Ṙubēn (2000) “աքիս”, in G. B. Tʻosunean, editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 235ab
  2. ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)‎[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 128, 157

Further reading

edit
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “աքիս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 370a
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “աքիս”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • J̌ahukyan, Geworg (2010) “աքիս”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 106–107
  • Martirosyan, Hrach (2010) “akʿis”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, pages 159–162
  • Mkrtčjan, N. A. (2005) Семитские языки и армянский [Semitic Languages and Armenian]‎[2] (in Russian), Yerevan: Drazark, →ISBN, page 260
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “աքիս”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*k`i̯ū́ĺa”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  NODES
Note 3