գլուխ

Armenian

Etymology

From Old Armenian գլուխ (glux).

Pronunciation

Audio (Eastern Armenian): (file)

(Eastern Armenian) IPA^(key): /ɡəˈluχ/, [ɡəlúχ]
(Western Armenian) IPA^(key): /kəˈluχ/, [kʰəlúχ]

Noun

գլուխ • (glux)

head
կլոր գլուխ ― klor glux ― round head

գլուխս ցավում է ― gluxs cʻavum ē ― my head hurts

գլխի գցել ― glxi gcʻel ― to explain

գլխի ընկնել ― glxi ənknel ― to understand, to get

գլխի լինել ― glxi linel ― to understand

գլխի հոգը (հոգսը) քաշել ― glxi hogə (hogsə) kʻašel ― to worry

գլխի ճարը տեսնել ― glxi čarə tesnel ― 1) to worry about one's needs; 2) to find protection or a way to be rescued in times of danger

գլխի մազից շատ՝ գլխի մազի չափ ― glxi mazicʻ šat, glxi mazi čʻapʻ ― countless, innumerable

գլխի մեջ մեխել ― glxi meǰ mexel ― to drum into someone's head

գլխի մեջ մեխվել ― glxi meǰ mexvel ― to impress on the memory

գլխի վրա ― glxi vra ― 1) with one's head down, with one's head lowered; 2) on, towards

գլխի վրա բերել ― glxi vra berel ― 1) to overthrow, to topple; 2) to depose

գլխի վրա գալ ― glxi vra gal ― 1) to fall, to drop down; 2) to be deposed

գլխի վրա մոլորվել ― glxi vra molorvel ― to lose one's head, to be confused

գլխի (գլխներիս) վրա տեղ ունենալ ― glxi (glxneris) vra teġ unenal ― to accept with love, to lovingly accept

գլխի վրա տնկվել ― glxi vra tnkvel ― 1) to fall on one's head; 2) to fall, to throw down, to overthrow, to destroy

մեկի գլխի վրայով ― meki glxi vrayov ― ignoring or not taking into account someone's advice or opinion, going over someone's head

գլխի տակ փափուկ բարձ դնել ― glxi tak pʻapʻuk barj dnel ― to convince or calm down with promises

գլխի տեր ― glxi ter ― 1) leader, head; 2) husband

գլխի (գլուխի) ցավ ― glxi (gluxi) cʻav ― 1) (literally) headache; 2) (figuratively) headache (annoyance, difficulty, added worry)

գլխին աղուն աղալ / գլխին հատիկ՝ ձավար՝ կորկոտ ծեծել ― glxin aġun aġal / glxin hatik, javar, korkot cecel ― to torment, to torture, to annoy

մեկի գլխին անպակաս լինել ― meki glxin anpakas linel ― to be alive to someone

գլխին (գայլի, գելի) ավետարան կարդալ ― glxin (gayli, geli) avetaran kardal ― to give someone useless, pointless advice

գլխին բաղ(ա)նիք սարքել ― glxin baġ(a)nikʻ sarkʻel ― to rebuke someone, to become very angry with someone

գլխին գալ ― glxin gal ― 1) to hit on the head; 2) to suffer misfortune or bad luck

գլխին գդակ դնել՝ լինել՝ ունենալ ― glxin gdak dnel, linel, unenal ― to be a man, to be considered a man

գլխին գլխացավանք դառնալ ― glxin glxacʻavankʻ daṙnal ― to be a worry to someone, to be bad luck to someone

մեկի գլխին գրել ― meki glxin grel ― to write a will in someone's name

մեկի գլխին դնել ― meki glxin dnel ― 1) to give someone face, to give someone so much attention that they step out of line; 2) to assign a guard to someone

գլխին զոռ տալ ― glxin zoṙ tal ― 1) to talk and fruitlessly think about something that is beyond them; 2) to think stubbornly

գլխին զուլում բերել ― glxin zulum berel ― to bring bad luck, to harm, to hurt

գլխին զուլում գալ ― glxin zulum gal ― to get bad luck, to be unfortunate

գլխին թափվել ― glxin tʻapʻvel ― 1) to pile on someone; 2) to turn out to be a big number

գլխին ժողովել՝ ժողվվել ― glxin žoġovel, žoġvvel ― see գլխին հավաքել՝ հավաքվել

գլխին (շան) լափ ածել՝ թափել ― glxin (šan) lapʻ acel, tʻapʻel ― to admonish, to rebuke

գլխին իշխանություն՝ իրավունք բանեցնել ― glxin išxanutʻyun, iravunkʻ banecʻnel ― to believe one is in a position to rule or use the law

գլխին խաթա դառնալ՝ լինել ― glxin xatʻa daṙnal, linel ― see գլխին փորձանք դառնալ՝ լինել

գլխին խաղ (մի բան) խաղալ՝ սարքել ― glxin xaġ (mi ban) xaġal, sarkʻel ― to trick someone, to cause misfortune

գլխին խելք թողնել ― glxin xelkʻ tʻoġnel ― (ironically) to distract someone, to keep someone busy

գլխին խելք մնալ ― glxin xelkʻ mnal ― (ironically) to be very busy, to become scatterbrained

գլխին խրով լինել ― glxin xrov linel ― to not enjoy, to not take pleasure in

գլխին խրատ կարդալ ― glxin xrat kardal ― to lecture someone

գլխին կանգնել ― glxin kangnel ― 1) to attack unexpectedly; 2) to be alive to someone; 3) to be prepared to do something

մեկի գլխին կապել ― meki glxin kapel ― same as գլուխը կապել

գլխին կիտել ― glxin kitel ― to gather, to give an opportunity to gather

մեկի գլխին կիտվել ― meki glxin kitvel ― to gather at someone's, to pile on someone

մեկի գլխին կոտրել ― meki glxin kotrel ― to berate, to let someone have it

գլխին (մի բան) կոտրել ― glxin (mi ban) kotrel ― to hit someone hard on the head with something

գլխին կպչել ― glxin kpčʻel ― (Western Armenian) to be one's own, to belong to oneself

գլխին կրակ բերել ― glxin krak berel ― to make someone unfortunate

գլխին կրակ թափել ― glxin krak tʻapʻel ― 1) to get very angry (with someone); 2) to bring misfortunate or bad luck

գլխին կրակ թափվել ― glxin krak tʻapʻvel ― (curse) 1) to experience adversity or misfortune; 2) to be very hot

գլխին կրակ վառվել ― glxin krak vaṙvel ― 1) to have a heavy heart, to be sorrowful; 2) (curse) to experience great misfortune or bad luck

գլխին հավաքել ― glxin havakʻel ― same as գլխին կիտել

գլխին հավաքվել ― glxin havakʻvel ― same as գլխին կիտվել

գլխին հարամ անել ― glxin haram anel ― to disturb someone's enjoyment, to not allow someone to have fun

գլխին հարամ լինել՝ կենալ ― glxin haram linel, kenal ― to not enjoy oneself, to have one's enjoyment disrupted, to not digest

մեկի գլխին հարսանիք դնել՝ սարքել ― meki glxin harsanikʻ dnel, sarkʻel ― to fight with someone, to become very angry with someone

մեկի գլխին հոգս դառնալ ― meki glxin hogs daṙnal ― to be a worry for someone

գլխին հող տալ ― glxin hoġ tal ― to mourn, to grieve

գլխին գցել՝ ձգել ― glxin gcʻel, jgel ― to leave something to someone else's care, to leave something on someone else

գլխին ձի քացի տալ ― glxin ji kʻacʻi tal ― 1) to freeze, to move slowly; 2) to be foolish or stupid

գլխին ձյուն գալ՝ մաղվել ― glxin jyun gal, maġvel ― to encounter misfortune, bad luck

գլխին ձյուն իջնել ― glxin jyun iǰnel ― to turn gray, to get old

մեկի գլխին մատաղ լինել ― meki glxin mataġ linel ― 1) to give or dedicate one's life to someone (out of love); 2) to be of help or use to someone

մեկի գլխին մեռնել ― meki glxin meṙnel ― same as մեկի գլխին մատաղ (definition 1)

մեկի գլխին մնալ՝ լինել՝ կենալ ― meki glxin mnal, linel, kenal ― see գլխից անպակաս լինել

գլխին մոխիր ածել ― glxin moxir acel ― to mourn, to grieve

գլխին (գլխուն) մթնել (աշխարհը, երկինքը և այլն) ― glxin (glxun) mtʻnel (ašxarhə, erkinkʻə ew ayln) ― to live through great grief, great pain

գլխին նստել ― glxin nstel ― 1) to rule over someone; 2) to become courageous, to not be subjugated

գլխին նստեցնել ― glxin nstecʻnel ― 1) to become a burden to someone; 2) to give someone heart or courage

մեկի գլխին պայթել ― meki glxin paytʻel ― to happen to someone, to blow up in one's face

գլխին պոպոք՝ կակալ կոտրել ― glxin popokʻ, kakal kotrel ― to annoy, to oppress, to torment, to torture

գլխին պատիժ դառնալ ― glxin patiž daṙnal ― to become bad luck for someone, to cause worry or dissatisfaction

մի բան գլխին պտտվել, գլխին շուռ գալ ― mi ban glxin pttvel, glxin šuṙ gal ― to make one's head spin

գլխին (սառը) ջուր ածել՝ լցնել՝ մաղել ― glxin (saṙə) ǰur acel, lcʻnel, maġel ― to kill someone's hopes, to disappoint someone, to make someone lose their enthusiasm

գլխին սառը ջուր մաղվել՝ լցվել ― glxin saṙə ǰur maġvel, lcʻvel ― to pour cold water over someone, to discourage someone, to kill someone's hopes

գլխին սև բերել ― glxin sew berel ― to bring bad luck to someone, to make someone unfortunate

գլխին սուր կախել՝ ճոճել ― glxin sur kaxel, čočel ― to have one's life under threat

գլխին վայ տալ ― glxin vay tal ― 1) to mourn, to grieve; 2) to regret

մեկի գլխին վեր ըկնել ― meki glxin ver əknel ― to live at someone else's expense, to be a burden to someone

գլխին տալ ― glxin tal ― 1) to hit on the head; 2) to oppress, to silence; 3) to regret or grieve by slapping oneself on the head

գլխին տեղալ ― glxin teġal ― see գլխին թափել՝ թափվել

գլխին տեր ունենալ ― glxin ter unenal ― to have a guardian or a sponsor

գլխին ցավ բերել ― glxin cʻav berel ― to cause worry, to be a headache

գլխին ցեց դառնալ ― glxin cʻecʻ daṙnal ― to be a headache, to be a burden

(մեկի) գլխին փափախ դնել ― (meki) glxin pʻapʻax dnel ― to think of someone as a man, to consider someone brave

գլխին փափախ ունենալ ― glxin pʻapʻax unenal ― to be a man

մեկի գլխին փորձանք բերել ― meki glxin pʻorjankʻ berel ― to cause misfortune, to hurt someone

գլխին փորձանք գալ ― glxin pʻorjankʻ gal ― to encounter misfortune, to get hurt

մեկի գլխին փորձանք դառնալ ― meki glxin pʻorjankʻ daṙnal ― to become a headache or a burden

գլխին փչել ― glxin pʻčʻel ― (ironically) to cross one’s mind

գլխին քամի փչել ― glxin kʻami pʻčʻel ― same as գլխին փչել

գլխին քաշել ― glxin kʻašel ― see գլուխը քաշել

գլխին քար գցել ― glxin kʻar gcʻel ― to disrupt or obstruct

գլխին քար ընկնել ― glxin kʻar ənknel ― 1) to experience misfortune; 2) to not succeed, to fail

գլխին քարոզ կարդալ ― glxin kʻaroz kardal ― to lecture someone at length, to advise someone in vain

գլխին (մի) օյին բերել / գլխին օյին խաղալ / գլխին օյին հանել ― glxin (mi) ōyin berel / glxin ōyin xaġal / glxin ōyin hanel ― 1) to cause misfortune; 2) to fight, to dishonor; 3) to make fun of, to ridicule

գլխին (մի) օյին գալ ― glxin (mi) ōyin gal ― to experience misfortune, to have bad luck

գլխիս վրա ― glxis vra ― with pleasure, with love

գլխից ազատել ― glxicʻ azatel ― to remove from oneself, to spread

գլխից էլ ազատվել, գլխացավից էլ ― glxicʻ ēl azatvel, glxacʻavicʻ ēl ― to get rid of something unpleasant or bad by getting rid of something important

գլխից անպակաս անել ― glxicʻ anpakas anel ― to keep alive

գլխից անպակաս լինել ― glxicʻ anpakas linel ― 1) to be alive to someone; 2) to always be, to happen often

գլխից անցնել ― glxicʻ ancʻnel ― 1) to happen to someone, to happen in someone's day; 2) to take leave of life

գլխից բան հանել՝ հնարել ― glxicʻ ban hanel, hnarel ― to make something up, to have a wrong thought

գլխից բարձր՝ մեծ բան անել՝ բռնել ― glxicʻ barjr, mec ban anel, bṙnel ― to take on work beyond one's capabilities

գլխից գնալ ― glxicʻ gnal ― to forget, to be forgotten

գլխից դեն՝ դուրս գցել, գլխից դուրս հանել ― glxicʻ den, durs gcʻel, glxicʻ durs hanel ― to put out of one’s mind, to make oneself forget

գլխից դուրս խոսել ― glxicʻ durs xosel ― see գլխից դուրս տալ (definition 1)

գլխից դուրս տալ ― glxicʻ durs tal ― 1) to talk nonsense; 2) to make something up

գլխից թռչել ― glxicʻ tʻṙčʻel ― to forget, to be forgotten

գլխից հանել ― glxicʻ hanel ― 1) to confuse, to mix up, to divert; 2) to forget; 3) to make oneself forget, to put out of one's mind

գլխից հեռացնել ― glxicʻ heṙacʻnel ― to remove from oneself

գլխից ձեր(ք) վեր առնել՝ վեր կալել՝ վերցնել՝ քաշել ― glxicʻ jer(kʻ) ver aṙnel, ver kalel, vercʻnel, kʻašel ― to take a great risk, to put one's life in danger

գլխից (մի) մազ պակասել ― glxicʻ (mi) maz pakasel ― to be in danger, to experience misfortune

գլխից մինչև ոտք / ոտից գլուխ ― glxicʻ minčʻew otkʻ / oticʻ glux ― from head to toe, completely

գլխից վեր բան անել՝ բռնել ― glxicʻ ver ban anel, bṙnel ― to do or start something beyond one's strength or capability

գլխից ցանել ― glxicʻ cʻanel ― to remove from oneself, to free oneself from someone

գլխից քաշվել ― glxicʻ kʻašvel ― to leave, to get lost

այն (էն) գլխից ― ayn (ēn) glxicʻ ― from the beginning, from the start

գլխով անել ― glxov anel ― 1) to nod; 2) to beckon with one's head; 3) to greet with one's head

գլխով անցնել՝ անց կենալ ― glxov ancʻnel, ancʻ kenal ― 1) to think about something, to cross one's mind; 2) to happen, to occur

գլխով երդվել ― glxov erdvel ― to swear in one's name or a relative's name to establish a truth

գլխով հատուցել ― glxov hatucʻel ― to swear on one's life

գլխով(դ) շուռ գամ ― glxov(d) šuṙ gam ― I'll sacrifice myself for you, I'll do anything for you, I’ll

գլխովդ պտույտ գամ ― glxovd ptuyt gam ― see գլխովդ շուռ գամ

գլխով տալ ― glxov tal ― to hit on the head with something

գլխով փորձանք անցնել ― glxov pʻorjankʻ ancʻnel ― to experience misfortune

գլխում խելք՝ խելքի կտոր լինել ― glxum xelkʻ, xelkʻi ktor linel ― 1) to have a brain, to be sharp; 2) to be smart or intelligent

գլխում խելք՝ միտք մնալ ― glxum xelkʻ, mitkʻ mnal ― to have one's mind or attention on something

գլխում նստել ― glxum nstel ― 1) to understand well, to grasp something; 2) to believe

գլխում նստեցնել ― glxum nstecʻnel ― 1) to make something understood; 2) to make someone believe

գլուխ անցնել ― glux ancʻnel ― to become a leader

գլուխ(ն) առնել գնալ՝ կորչել ― glux(n) aṙnel gnal, korčʻel ― to run away, to leave

գլուխ բարձրացնել ― glux barjracʻnel ― 1) to resist, to rebel; 2) to come forward, to come into existence; 3) to begin to work, to come to life

գլուխ բերել ― glux berel ― 1) to make successful; 2) to finish any kind of work successfully

գլուխ բռնել ― glux bṙnel ― (in botany) to grow a head, e.g., on certain vegetables such as a cauliflower

գլուխ գալ ― glux gal ― to succeed, to successfully end

գլուխ գլխի ― glux glxi ― 1) very close, in close quarters; 2) together

գլուխ գլխի լինել ― glux glxi linel ― to correspond, to match, to be equal to

գլուխ գլխի տալ ― glux glxi tal ― to think of something together, to put heads together

գլուխ(ը) գովել ― glux(ə) govel ― to boast about oneself

գլուխ գցել ― glux gcʻel ― 1) to collect money, to bring in money; 2) same as գլուխ բռնել

գլուխ դարձնել ― glux darjnel ― to pay attention to, to turn one's attention to

մի բանի գլուխ դնել ― mi bani glux dnel ― to assign a leader or boss for a job

գլուխ դնել ― glux dnel ― 1) to argue, to fight; 2) to pay attention to, to make time for; 3) to adjust, to accommodate

գլուխ ելնել ― glux elnel ― to adjust, to adapt, to settle

մեկի համար գլուխ(ը) ետ դնել ― meki hamar glux(ə) et dnel ― to not spare anything for anyone, not even someone's life

գլուխ թափել ― glux tʻapʻel ― to free oneself from someone

գլուխ թեքել ― glux tʻekʻel ― 1) to refuse, to decline, to leave; 2) to obey, to yield

գլուխը թռչել ― gluxə tʻṙčʻel ― to be killed

գլուխը թռցնել ― gluxə tʻṙcʻnel ― to be killed, to be beheaded

գլուխը իջեցնել՝ խոնարհեցնել՝ խոնարհել ― gluxə iǰecʻnel, xonarhecʻnel, xonarhel ― 1) to apologize, to ask for forgiveness; 2) to yield, to submit; 3) to greet with respect, to bow

գլուխ ծռել ― glux cṙel ― 1) to bow, to lower one's head; 2) to ask, to beg, to plead

(մի բանի) գլուխ կանգնել ― (mi bani) glux kangnel ― to lead something, to become a leader

գլուխ կապել ― glux kapel ― see գլուխ բռնել

գլուխ կոտրել՝ ճաքեցնել ― glux kotrel, čakʻecʻnel ― 1) to put much effort into reaching or achieving something; 2) to do intellectual work, to put much thought into something

գլուխ հանել ― glux hanel ― 1) to understand, to decide; 2) to succeed, to do, to put into work

գլուխը ճաքել ― gluxə čakʻel ― same as գլուխ(ը) պայթել

գլուխ պահել ― glux pahel ― 1) to be lazy, to not show effort in work; 2) to live somehow, to somehow stay alive

գլուխը պտտել ― gluxə pttel ― 1) to feel dizzy; 2) to cause dizziness

գլուխ պտտեցնել ― glux pttecʻnel ― 1) to cause dizziness; 2) to attract, to make heads turn

գլուխ ջարդել ― glux ǰardel ― same as գլուխ կոտրել

գլուխ վեր առնել՝ վերցնել ― glux ver aṙnel, vercʻnel ― to leave, to depart

գլուխ վեր՝ վայր բերել ― glux ver, vayr berel ― to bow down, to yield, to submit

գլուխ տալ ― glux tal ― 1) to bow, to nod in greeting; 2) to spare nothing in order to achieve or get one's hands on something

գլուխ(ը) տանել ― glux(ə) tanel ― 1) to bore, to talk someone's head off; 2) see գլուխ բերել

գլուխ(ը) ցավեցնել (ցավացնել) ― glux(ə) cʻavecʻnel (cʻavacʻnel) ― 1) to bore, to talk someone's head off; 2) to exert effort, to exert oneself

գլուխ տրաքացնել ― glux trakʻacʻnel ― see գլուխ ցավեցնել

գլուխ ունենալ ― glux unenal ― 1) to be intelligent, clever; 2) to have the desire or motivation to do something

գլուխ(ը) բարձի (վրա) դնել ― glux(ə) barji (vra) dnel ― to sleep, to rest, to lie down

գլուխը բարձր բռնել՝ պահել ― gluxə barjr bṙnel, pahel ― to hold one's head high, to be proud

(ձիու) գլուխը բաց թողնել ― (jiu) gluxə bacʻ tʻoġnel ― to unfasten a horse, to hold the reins lightly, to give a horse free rein

գլուխը բերել (մի բան) ― gluxə berel (mi ban) ― to experience misfortune

գլուխը գալ ― gluxə gal ― 1) to happen to someone; 2) to remember

գլուխը գնալ ― gluxə gnal ― 1) to become bored; 2) to be deprived of life, to lose one's head

գլուխը դատարկ ― gluxə datark ― see դատարկագլուխ

գլուխը դարձնել ― gluxə darjnel ― to change directions, to segue

գլուխը դառնալ ― gluxə daṙnal ― to feel dizzy or giddy

գլուխը դժժալ՝ ղժժալ ― gluxə džžal, ġžžal ― to feel a buzz or ring in one's ears

գլուխը ետ դնել ― gluxə et dnel ― to sacrifice one's being or life for a cause or purpose

գլուխը զարկել ― gluxə zarkel ― to behead

գլուխը թակել ― gluxə tʻakel ― see գլուխը ծեծել

գլուխը թաղել ― gluxə tʻaġel ― (curse) to wish someone dead

գլուխը թափ տալ ― gluxə tʻapʻ tal ― 1) to shake one's head to express regret; 2) to check, to examine, to form a decision; 3) to know something, to reveal something

գլուխը թողնել (ձիու) ― gluxə tʻoġnel (jiu) ― to release the reins, to increase the pace

գլուխը լալ ― gluxə lal ― to mourn, to grieve

գլուխը լվանալ ― gluxə lvanal ― 1) to reprimand, to rebuke; 2) to surpass, to excel, to outrank

գլուխը լցնել ― gluxə lcʻnel ― 1) to fill someone's head with ideas, to motivate; 2) to be convinced; 3) to learn, to acquire

գլուխը խաշել ― gluxə xašel ― see գլուխն աղել

գլուխը խառը լինել / գլուխը խառնվել ― gluxə xaṙə linel / gluxə xaṙnvel ― to be very busy

գլուխը խելք լինել ― gluxə xelkʻ linel ― see գլխում խելք լինել

գլուխը խոթել ― gluxə xotʻel ― to poke one's nose in, to interfere with something

գլուխը ծանր լինել՝ ծանրանալ ― gluxə canr linel, canranal ― to have a headache

գլուխը ծեծել ― gluxə cecel ― 1) to sob, to mourn, to grieve; 2) to bemoan, to regret

գլուխը ծռել ― gluxə cṙel ― see գլուխ ծռել; 2) to look wretched, to be miserable; 3) see գլուխը շրջել (definition 1)

գլուխը կախ ― gluxə kax ― 1) embarrassed, abashed, ashamed; 2) focused on one's own business, not interfering with someone else's work

գլուխը կախ անել՝ գցել՝ կախել ― gluxə kax anel, gcʻel, kaxel ― 1) to bow one's head, to lower one's head; 2) to become sad, to feel miserable

գլուխը կապել ― gluxə kapel ― 1) to make the bad pass for good through deception, to mislead; 2) to marry off through deception, to trick someone into marrying

գլուխը կշռել, գլխով սանձ կշռել ― gluxə kšṙel, glxov sanj kšṙel ― to bob one's head when falling asleep sitting up

գլուխը կորցնել ― gluxə korcʻnel ― 1) to panic, to lose one's head; 2) to get confused, to lose one's grip

գլուխը հակել ― gluxə hakel ― same as գլուխը կախել

գլուխը հանգիստ լինել ― gluxə hangist linel ― to have no worries, to have peace of mind

գլուխը հանգչել՝ հանգչեցնել ― gluxə hangčʻel, hangčʻecʻnel ― to lie down, to rest

գլուխը հաստ ― gluxə hast ― see հաստագլուխ

գլուխը հողել ― gluxə hoġel ― same as գլուխը թաղել

գլուխը հոպոպներով լիքը լինել ― gluxə hopopnerov likʻə linel ― to have one's head filled with dreams and hopes, to be inspired by dreams and hopes

գլուխ(ը) ճաքել ― glux(ə) čakʻel ― same as գլուխը պայթել

գլուխը մահի՝ մահու տալ ― gluxə mahi, mahu tal ― to kill oneself, to put one's life at risk

գլուխը մեղրոտ անել՝ մեղրոտել / գլուխը յուղ ու մեղրոտ անել ― gluxə meġrot anel, meġrotel / gluxə yuġ u meġrot anel ― to create an affluent life, to bring abundance

գլուխը մեռնել ― gluxə meṙnel ― (curse) to die, to be buried

գլուխը մթագնել ― gluxə mtʻagnel ― to confuse, to cloud the mind

գլուխը (մի բան) մտնել ― gluxə (mi ban) mtnel ― 1) to understand, to comprehend; 2) to keep one's mind busy, to be in one's memory

գլուխը մի սոխ դառնալ / մարդու գլուխը սոխի գլուխ դառնալ ― gluxə mi sox daṙnal / mardu gluxə soxi glux daṙnal ― when murders happen often, when murders become a regular phenomenon, when a person’s life becomes worthless

գլուխը յուղել ― gluxə yuġel ― to coax, to cajole, to sweet-talk

գլուխը շաղվել ― gluxə šaġvel ― to get confused, to get mixed-up

գլուխը շարժել ― gluxə šaržel ― to nod one's head in agreement or shake one's head in disagreement

գլուխը շշմել ― gluxə ššmel ― to lose one's mind, to be taken aback

գլուխը շշմեցնել ― gluxə ššmecʻnel ― to numb, to stupefy

գլուխը շուռ գալ ― gluxə šuṙ gal ― see գլուխը պտտվել

գլուխը շուռ տալ՝ շրջել ― gluxə šuṙ tal, šrǰel ― 1) to turn around; 2) to change the course of a horse

գլուխը ողջ լինել՝ մնալ՝ պահել ― gluxə oġǰ linel, mnal, pahel ― (blessing) to be alive, to stay alive

գլուխը պահել ― gluxə pahel ― 1) to keep one's balance, to keep one's head straight; 2) to live somehow, to get along; 3) to rein in a horse, to stop a horse

գլուխը պայթել ― gluxə paytʻel ― 1) to have a splitting headache; 2) to be psychologically exhausted

գլուխը պայթեցնել ― gluxə paytʻecʻnel ― to think a lot

գլուխը պատեպատ տալ ― gluxə patepat tal ― to go around from place to place trying to find something or to achieve something

գլուխը պատին զարկել՝ խփել՝ տալ ― gluxə patin zarkel, xpʻel, tal ― 1) see գլուխը պատեպատ տալ; 2) (reproach) to make a mistake, to beat oneself up

գլուխը պտտել՝ պտտվել՝ պտույտ գալ ― gluxə pttel, pttvel, ptuyt gal ― to feel dizzy

գլուխը պտտեցնել ― gluxə pttecʻnel ― 1) to cause dizziness, to make head spin; 2) to charm, to seduce

գլուխը պրծացնել ― gluxə prcacʻnel ― see գլուխը ազատել

գլուխը վայ տալ ― gluxə vay tal ― see գլխին վայ տալ

գլուխը վայր դնել ― gluxə vayr dnel ― 1) to rest; 2) to die

գլուխը վեր անել ― gluxə ver anel ― to shave one's head, to cut one's hair

գլուխը վերցնել գնալ՝ փախչել ― gluxə vercʻnel gnal, pʻaxčʻel ― same as գլուխն առնել գնալ

գլուխը վկա ― gluxə vka ― used when swearing on someone's life, on someone's grave

գլուխը վրան լինել ― gluxə vran linel ― to be vigilant, alert, watchful

գլուխը տալ ― gluxə tal ― 1) to die for something, to pass away; 2) to behead, to kill; 3) to bet on one's life

գլուխը (որևէ զբաղմունքի) տալ ― gluxə (orewē zbaġmunkʻi) tal ― to dedicate oneself to something, to be lost in something

գլուխը տակը տալ ― gluxə takə tal ― to undertake, to agree to something

գլուխը տանել ― gluxə tanel ― see գլուխ տանել

գլուխը տանել-բերել՝ տարուբերել ― gluxə tanel-berel, taruberel ― 1) to shake one's head to express suffering, sadness, disappointment, regret, etc.; 2) to nod or shake one's head in agreement or disagreement

գլուխը տափը դնել ― gluxə tapʻə dnel ― see գլուխը թաղել

գլուխը տափին տալ ― gluxə tapʻin tal ― to not know what to do from despair

գլուխը տաք ― gluxə takʻ ― drunk, inebriated

գլուխը տաքանալ ― gluxə takʻanal ― 1) to get drunk; 2) to get angry or upset

գլուխը տաքացնել ― gluxə takʻacʻnel ― 1) to make drunk, to elevate someone's mood

գլուխը տրաքել՝ տրաքվել ― gluxə trakʻel, trakʻvel ― to have a splitting headache

գլուխը տրաքեցնել ― gluxə trakʻecʻnel ― to think a lot

գլուխը ցած դնել ― gluxə cʻac dnel ― same as գլուխը վայր դնել

գլուխը ցավեցնել ― gluxə cʻavecʻnel ― to talk someone's head off, to bore someone

գլուխը փեշը դնել՝ գլուխը փեշի տակ դնել ― gluxə pʻešə dnel, gluxə pʻeši tak dnel ― to ignore the risks, to bury one's head in the sand

գլուխը փետել ― gluxə pʻetel ― see մազերը փետել

գլուխը փորձանք բերել ― gluxə pʻorjankʻ berel ― to bring bad luck, to experience misfortunate

գլուխը փորձանքի տալ ― gluxə pʻorjankʻi tal ― to risk one's life (for some purpose)

գլուխը փրկել ― gluxə pʻrkel ― to save oneself somehow, to get oneself out of a dangerous situation

գլուխը քաշել ― gluxə kʻašel ― 1) to gulp down, to drink greedily; 2) to wear something on one's head, to dress one's head

գլուխը քարը ― gluxə kʻarə ― let whatever needs to happen happen, so be it

գլուխը քարը՝ քարին՝ քարով՝ քարեքար տալ ― gluxə kʻarə, kʻarin, kʻarov, kʻarekʻar tal ― 1) to suffer, to knock around; 2) to not know what to do, to have nothing to do; 3) (Western Armenian) to do something wrong, to do something stupid

գլուխը քարի տակ մնալ ― gluxə kʻari tak mnal ― to remain helpless or wretched

գլուխը քորել ― gluxə kʻorel ― 1) to be down, to be repentant; 2) to be confused, to be saddened; 3) to not believe, to not be convinced

գլուխ(ը) քորելու ժամանակ չունենալ ― glux(ə) kʻorelu žamanak čʻunenal ― to be very busy

գլուխն ազատել ― gluxn azatel ― 1) to free oneself; 2) to save one's life

գլուխն աղել / գլուխն աղը դնել ― gluxn aġel / gluxn aġə dnel ― to secretly kill, to eliminate

գլուխն առնել (ու) գնալ՝ թռչել՝ կորչել՝ հեռանալ՝ փախչել ― gluxn aṙnel (u) gnal, tʻṙčʻel, korčʻel, heṙanal, pʻaxčʻel ― to run away, to vanish, to disappear

գլուխն ընկնելլ ― gluxn ənknell ― to have something on the brain, to constantly think about something

գլուխն իրենը չլինել ― gluxn irenə čʻlinel ― 1) to be confused, to be mixed-up; 2) to be confused, numb, to have a headache

գլուխն ուռչել ― gluxn uṙčʻel ― to get tired, to grow bored

գլուխն ուռեցնել ― gluxn uṙecʻnel ― to talk someone’s head off, to bore

գլուխն ուսերին լինել ― gluxn userin linel ― to be alive

գլուխն ուտել ― gluxn utel ― 1) to kill someone, to destroy or lose something; 2) to be the death of someone, to be the cause of someone’s death

գլուխն օրորել ― gluxn ōrorel ― same as գլուխը տարուբերել

գլխի տերը լինել ― glxi terə linel ― 1) to be one's own boss; 2) to rule over someone, to have power over someone

մի գլուխ ― mi glux ― continuously, constantly
top, head of something
գլուխ ելնել ― glux elnel ― to succeed; to vanquish, to surmount, literally 'to come up to the top, head'

գլուխ հանել/բերել ― glux hanel/berel ― to cope with, to successfully accomplish, literally 'to take/bring to the top/head'
top, summit (e.g., of a mountain)
beginning
ամսվա գլխին ― amsva glxin ― at the beginning of the month
chapter (of a book)
head, chief, master, leader
round tip of an object
hair (on head)
head (number of cattle)
(figuratively) thought, consciousness
(figuratively) human being, person
(figuratively) life
money given with interest

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	գլուխ (glux)	գլուխներ (gluxner)
dative	գլխի (glxi)	գլուխների (gluxneri)
ablative	գլխից (glxicʻ)	գլուխներից (gluxnericʻ)
instrumental	գլխով (glxov)	գլուխներով (gluxnerov)
locative	գլխում (glxum)	գլուխներում (gluxnerum)
	definite forms
nominative	գլուխը/գլուխն (gluxə/gluxn)	գլուխները/գլուխներն (gluxnerə/gluxnern)
dative	գլխին (glxin)	գլուխներին (gluxnerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	գլուխս (gluxs)	գլուխներս (gluxners)
dative	գլխիս (glxis)	գլուխներիս (gluxneris)
ablative	գլխիցս (glxicʻs)	գլուխներիցս (gluxnericʻs)
instrumental	գլխովս (glxovs)	գլուխներովս (gluxnerovs)
locative	գլխումս (glxums)	գլուխներումս (gluxnerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	գլուխդ (gluxd)	գլուխներդ (gluxnerd)
dative	գլխիդ (glxid)	գլուխներիդ (gluxnerid)
ablative	գլխիցդ (glxicʻd)	գլուխներիցդ (gluxnericʻd)
instrumental	գլխովդ (glxovd)	գլուխներովդ (gluxnerovd)
locative	գլխումդ (glxumd)	գլուխներումդ (gluxnerumd)

i-type, inanimate (Western Armenian)
	singular	plural
nominative	գլուխ (glux)	գլուխներ (gluxner)
dative	գլուխի (gluxi)	գլուխներու (gluxneru)
ablative	գլուխէ (gluxē)	գլուխներէ (gluxnerē)
instrumental	գլուխով (gluxov)	գլուխներով (gluxnerov)
	definite forms
nominative	գլուխը/գլուխն (gluxə/gluxn)	գլուխները/գլուխներն (gluxnerə/gluxnern)
dative	գլուխին (gluxin)	գլուխներուն (gluxnerun)
ablative	գլուխէն (gluxēn)	գլուխներէն (gluxnerēn)
instrumental	գլուխովը/գլուխովն (gluxovə/gluxovn)	գլուխներովը/գլուխներովն (gluxnerovə/gluxnerovn)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	գլուխս (gluxs)	գլուխներս (gluxners)
dative	գլուխիս (gluxis)	գլուխներուս (gluxnerus)
ablative	գլուխէս (gluxēs)	գլուխներէս (gluxnerēs)
instrumental	գլուխովս (gluxovs)	գլուխներովս (gluxnerovs)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	գլուխդ (gluxd)	գլուխներդ (gluxnerd)
dative	գլուխիդ (gluxid)	գլուխներուդ (gluxnerud)
ablative	գլուխէդ (gluxēd)	գլուխներէդ (gluxnerēd)
instrumental	գլուխովդ (gluxovd)	գլուխներովդ (gluxnerovd)

Conjunction

գլուխ • (glux)

on, on top of
about, concerning

Adjective

գլուխ • (glux)

round, conical (said of sugar, cheese, etc.)
skilled, experienced, understanding
smart, clever, intelligent

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	գլուխ (glux)	գլուխներ (gluxner)
dative	գլուխի (gluxi)	գլուխների (gluxneri)
ablative	գլուխից (gluxicʻ)	գլուխներից (gluxnericʻ)
instrumental	գլուխով (gluxov)	գլուխներով (gluxnerov)
locative	գլուխում (gluxum)	գլուխներում (gluxnerum)
	definite forms
nominative	գլուխը/գլուխն (gluxə/gluxn)	գլուխները/գլուխներն (gluxnerə/gluxnern)
dative	գլուխին (gluxin)	գլուխներին (gluxnerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	գլուխս (gluxs)	գլուխներս (gluxners)
dative	գլուխիս (gluxis)	գլուխներիս (gluxneris)
ablative	գլուխիցս (gluxicʻs)	գլուխներիցս (gluxnericʻs)
instrumental	գլուխովս (gluxovs)	գլուխներովս (gluxnerovs)
locative	գլուխումս (gluxums)	գլուխներումս (gluxnerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	գլուխդ (gluxd)	գլուխներդ (gluxnerd)
dative	գլուխիդ (gluxid)	գլուխներիդ (gluxnerid)
ablative	գլուխիցդ (gluxicʻd)	գլուխներիցդ (gluxnericʻd)
instrumental	գլուխովդ (gluxovd)	գլուխներովդ (gluxnerovd)
locative	գլուխումդ (gluxumd)	գլուխներումդ (gluxnerumd)

Derived terms

գլուխկոտրուկ (gluxkotruk)

References

Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 425

Old Armenian

Etymology

Origin is uncertain. Relation to Proto-Slavic *golva is possible; see Proto-Indo-European *gelH-. Perhaps a European substrate word.

Noun

գլուխ • (glux)

head
ծածկել գլուխ ― cackel glux ― to be covered, to put on one's hat

բանալ զգլուխ ― banal zglux ― to uncover, to take off one's hat

հանել ընդ գլուխն/ընդ կառափն զյանցանս ուրուք ― hanel ənd gluxn/ənd kaṙapʻn zyancʻans urukʻ ― to have one's revenge, to punish

գլուխ ամբառնալ ― glux ambaṙnal ― to revolt

անկանիլ զգլխով ― ankanil zglxov ― to fall suddenly on the enemy

դնել զգլուխ ի կշիռս ― dnel zglux i kšiṙs ― to put one's life in jeopardy

կալ ի գլուխ ― kal i glux ― to put oneself at the head, to be the leader
extremity; summit, top; end or beginning
գլուխ նաւի ― glux nawi ― prow

գլուխ ցամաքի ― glux cʻamakʻi ― point, cape

գլուխ անկեան ― glux ankean ― angular stone

գլուխ սեան ― glux sean ― capital (of a column)

զայն ութ օրն ի գլուխ ― zayn utʻ ōrn i glux ― all this week

ի գլուխ հանել, տանել, ածել ― i glux hanel, tanel, acel ― to finish, to conclude, to bring to a head, to end

ի գլուխ ելանել, հասանել, գալ, երթալ ― i glux elanel, hasanel, gal, ertʻal ― to be finished or brought to a close, to end, to come to an end

գլուխ ամսոց ― glux amsocʻ ― the first day of the month, new moon

գլուխ տարւոյ ― glux tarwoy ― New Year's day

գլուխ բանից ― glux banicʻ ― exordium, preamble; point, article

գլուխ ճանապարհաց ― glux čanaparhacʻ ― end of the street

գլուխ տողին ― glux tołin ― beginning of a verse

գլուխ բանիցս ― glux banicʻs ― finally, at length, in conclusion
(figuratively) chief, head, commander, leader
(figuratively) the first place, the first rank
գլուխ գործոց ― glux gorcocʻ ― master-piece
individual, person, head
ըստ գլխոյ, ըստ գլխոց, ըստ գլուխ, առ գլուխ ― əst glxoy, əst glxocʻ, əst glux, aṙ glux ― by head, for each person; so much a head

ունել զթիւ գլխոց որդւոցն ― unel ztʻiw glxocʻ ordwocʻn ― to take the number of the children

քանի՞ գլուխք պատժոց ― kʻani^? gluxkʻ patžocʻ ― how many punishments?

առնու Տէր զտէրդ ի գլխոյ քումմէ ― aṙnu Tēr ztērd i glxoy kʻummē ― the Lord will take away thy master from thee
(finance) capital
գլուխ դրամոց ― glux dramocʻ ― capital, funds, principal, capital or principal sum
chapter of a book
գլուխ գրոց ― glux grocʻ ― chapter

Declension

o-type

	singular	plural
nominative	գլուխ (glux)	գլուխք (gluxkʻ)
genitive	գլխոյ (glxoy)	գլխոց (glxocʻ)
dative	գլխոյ (glxoy)	գլխոց (glxocʻ)
accusative	գլուխ (glux)	գլուխս (gluxs)
ablative	գլխոյ (glxoy)	գլխոց (glxocʻ)
instrumental	գլխով (glxov)	գլխովք (glxovkʻ)
locative	գլուխ (glux)	գլուխս (gluxs)
an i-a-type instrumental plural գլխօք (glxōkʻ) is attested post-classically

Derived terms

ազգագլուխ (azgaglux)
աղանդագլուխ (ałandaglux)
ամենագլուխ (amenaglux)
ամսագլուխ (amsaglux)
անգլխաւոր (anglxawor)
անգլխիմ (anglxim)
անգլուխ (anglux)
առիւծագլուխ (aṙiwcaglux)
բազմագլխեան (bazmaglxean)
բազմագլխի (bazmaglxi)
բազմագլուխ (bazmaglux)
բարձրագլուխ (barjraglux)
բարձրիգլուխ (barjriglux)
բացագլխութիւն (bacʻaglxutʻiwn)
բացագլուխ (bacʻaglux)
բիւրագլխի (biwraglxi)
գահագլխութիւն (gahaglxutʻiwn)
գահագլուխ (gahaglux)
գերագլուխ (geraglux)
գլխաբացեալ (glxabacʻeal)
գլխագար (glxagar)
գլխագարութիւն (glxagarutʻiwn)
գլխագերծ (glxagerc)
գլխագերծութիւն (glxagercutʻiwn)
գլխագիր (glxagir)
գլխադիր (glxadir)
գլխածածկեալ (glxacackeal)
գլխածանրիմ (glxacanrim)
գլխածանրութիւն (glxacanrutʻiwn)
գլխակարգութիւն (glxakargutʻiwn)
գլխակորիմ (glxakorim)
գլխահատեմ (glxahatem)
գլխահատիմ (glxahatim)
գլխահատութիւն (glxahatutʻiwn)
գլխահար (glxahar)
գլխահարկ (glxahark)
գլխանի (glxani)
գլխանոց (glxanocʻ)
գլխաշուք (glxašukʻ)
գլխապահ (glxapah)
գլխապան (glxapan)
գլխապատ (glxapat)
գլխապարտ (glxapart)
գլխապետութիւն (glxapetutʻiwn)
գլխապինդ (glxapind)
գլխատեմ (glxatem)
գլխատութիւն (glxatutʻiwn)
գլխատումն (glxatumn)
գլխարկ (glxark)
գլխարկեմ (glxarkem)
գլխացաւ (glxacʻaw)
գլխացաւութիւն (glxacʻawutʻiwn)
գլխաւոր (glxawor)
գլխաւորագոյն (glxaworagoyn)
գլխաւորական (glxaworakan)
գլխաւորապէս (glxaworapēs)
գլխաւորեմ (glxaworem)
գլխաւորիմ (glxaworim)
գլխաւորութիւն (glxaworutʻiwn)
գլխաւորօրէն (glxaworōrēn)
գլխափառիմ (glxapʻaṙim)
գլխեմ (glxem)
գլխիբաց (glxibacʻ)
գլխիվայր (glxivayr)
գլխիվայրեալ (glxivayreal)
գլխիվայրեմ (glxivayrem)
գլխիվայրիմ (glxivayrim)
գլխիվեր (glxiver)
գլխովին (glxovin)
գլխօրէն (glxōrēn)
դասագլուխ (dasaglux)
դարագլուխ (daraglux)
եղագլխութիւն (ełaglxutʻiwn)
երկագլուխ (erkaglux)
երկգլխի (erkglxi)
երկգլուխ (erkglux)
եօթնագլխի (eōtʻnaglxi)
եօթնագլուխ (eōtʻnaglux)
զգլխեմ (zglxem)
զուարակագլուխ (zuarakaglux)
զօրագլխական (zōraglxakan)
զօրագլխակից (zōraglxakicʻ)
զօրագլուխ (zōraglux)
թագագլուխ (tʻagaglux)
թաւագլուխ (tʻawaglux)
ժողովրդագլուխ (žołovrdaglux)
ժրագլուխ (žraglux)
իննագլխի (innaglxi)
իննագլուխ (innaglux)
ինքնագլուխ (inkʻnaglux)
իւղագլխեմ (iwłaglxem)
իւղագլխիմ (iwłaglxim)
իւղագլխութիւն (iwłaglxutʻiwn)
իւղագլուխ (iwłaglux)
խաչագլուխ (xačʻaglux)
ծածկագլուխ (cackaglux)
ծանրագլխեմ (canraglxem)
ծանրագլխիմ (canraglxim)
ծանրագլխութիւն (canraglxutʻiwn)
կանոնագլուխ (kanonaglux)
կորագլխութիւն (koraglxutʻiwn)
կորագլուխ (koraglux)
հարիւրագլխի (hariwraglxi)
հեծելագլուխ (hecelaglux)
հնգագլխեան (hngaglxean)
ձիագլուխ (jiaglux)
ճառագլուխ (čaṙaglux)
մարդագլուխ (mardaglux)
մերկագլուխ (merkaglux)
միագլխապետ (miaglxapet)
միագլխի (miaglxi)
յոգնագլուխ (yognaglux)
նախագլուխ (naxaglux)
շանագլուխ (šanaglux)
շառագլուխ (šaṙaglux)
շնագլուխ (šnaglux)
որթագլուխ (ortʻaglux)
չարագլուխ (čʻaraglux)
չորեքգլխեան (čʻorekʻglxean)
պատերազմագլուխ (paterazmaglux)
պարագլուխ (paraglux)
սահմանագլուխ (sahmanaglux)
սիւնագլուխ (siwnaglux)
ստորագլուխ (storaglux)
սրագլուխ (sraglux)
վերագլխաւորեմ (veraglxaworem)
վերագլխեմ (veraglxem)
վերագլխութիւն (veraglxutʻiwn)
վիշապագլուխ (višapaglux)
տարեգլուխ (tareglux)
տիրագլուխ (tiraglux)
տոհմագլուխ (tohmaglux)
ցլագլուխ (cʻlaglux)
փոքրագլուխ (pʻokʻraglux)
քառագլուխ (kʻaṙaglux)
քարագլուխ (kʻaraglux)

Descendants

Armenian: գլուխ (glux)

Kurdish:
→ Northern Kurdish: kilox

References

Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “գլուխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “գլուխ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 220
Petrosean, Matatʻeay (1879) “գլուխ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy