ձմեռն

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *ǵʰim-er-n-, from *ǵʰey-. Related to ձիւն (jiwn, “snow”) and ձմեթ (jmetʻ). See also ձմերուկ (jmeruk).

Noun

ձմեռն • (jmeṙn)

1. winter

   խիստ ձմեռն ― xist jmeṙn ― very severe or hard winter

   դժնդակ ձմեռն ― džndak jmeṙn ― bitter winter

   տխուր ձմեռն ― txur jmeṙn ― gloomy winter

   ցուրտ ձմեռն ― cʻurt jmeṙn ― cold winter

   չոր ձմեռն ― čʻor jmeṙn ― dry winter

   անձրեւային ձմեռն ― anjrewayin jmeṙn ― rainy winter

   խոնաւ ձմեռն ― xonaw jmeṙn ― damp winter

   մեղմ ձմեռն ― mełm jmeṙn ― very mild winter

   պտուղք ձմերան ― ptułkʻ jmeran ― winter fruits

   պաշար ձմերան ― pašar jmeran ― provisions for winter

   հանդերձ ձմերան ― handerj jmeran ― winter clothing

   ի ձմերան ― i jmeran ― in winter; during the snowy or winter season

   անցեալ կամ այս ձմեռն ― ancʻeal kam ays jmeṙn ― last or this winter

   անցուցանել զձմեռն ի քաղաքի, ի գեղջ ― ancʻucʻanel zjmeṙn i kʻałakʻi, i gełǰ ― to spend the winter in town, in the country

   ձմեռն առնուլ տնկոց ― jmeṙn aṙnul tnkocʻ ― to winter, to suffer from the winter

   շնչեցին ձմերունք ― šnčʻecʻin jmerunkʻ ― the wintry winds blew

   զբազում ձմերանց հալեցին զսառնամանիս ― zbazum jmerancʻ halecʻin zsaṙnamanis ― they have passed many hard winters

2. snow storm
3. (figuratively) affliction, trouble, grief

Usage notes

The word has two combining forms: ձմեռն- (jmeṙn-) and ձմեր- (jmer-). The compounds with ձմեռ- (jmeṙ-) and ձմերն- (jmern-) are misspellings.

Declension

n-type

	singular		plural
nominative	ձմեռն (jmeṙn)		ձմերունք (jmerunkʻ)
genitive	ձմերան (jmeran)		ձմերանց (jmerancʻ)
dative	ձմերան (jmeran)		ձմերանց (jmerancʻ)
accusative	ձմեռն (jmeṙn)		ձմերունս (jmeruns)
ablative	ձմերանէ (jmeranē)		ձմերանց (jmerancʻ)
instrumental	ձմերամբ (jmeramb)		ձմերամբք (jmerambkʻ)
locative	ձմերան (jmeran)		ձմերունս (jmeruns)
a genitive-dative plural ձմերաց (jmeracʻ) is also attested In the classical period forms of ձմերային (jmerayin) replaced a part of the above declension.

Synonyms

• (storm, tempest): բուք (bukʻ), փոթորիկ (pʻotʻorik), ալեկոծութիւն (alekocutʻiwn)

Derived terms

• անձմեռն (anjmeṙn)
• երկարաձմեռն (erkarajmeṙn)
• կարաձմեռն (karajmeṙn)
• կարէձմեռն (karējmeṙn)
• ձմեռային (jmeṙayin)
• ձմեռանոց (jmeṙanocʻ)
• ձմեռնաբոյս (jmeṙnaboys)
• ձմեռնական (jmeṙnakan)
• ձմեռնահանգիստ (jmeṙnahangist)
• ձմեռնահար (jmeṙnahar)
• ձմեռնաճաշակ (jmeṙnačašak)
• ձմեռնաճարակ (jmeṙnačarak)
• ձմեռնաճոխ (jmeṙnačox)
• ձմեռնամուտ (jmeṙnamut)
• ձմեռնային (jmeṙnayin)
• ձմեռնանամ (jmeṙnanam)
• ձմեռնասուն (jmeṙnasun)
• ձմեռնատանջ (jmeṙnatanǰ)
• ձմեռնատունկ (jmeṙnatunk)
• ձմերական (jmerakan)
• ձմերային (jmerayin)
• ձմերայնի (jmerayni)
• ձմերայնոց (jmeraynocʻ)
• ձմերան (jmeran)
• ձմերանի (jmerani)
• ձմերանոց (jmeranocʻ)
• ձմերատուն (jmeratun)
• ձմերեմ (jmerem)
• ձմերի (jmeri)
• ձմերնական (jmernakan)
• ձմերնային (jmernayin)
• ձմերոց (jmerocʻ)

 

Descendants

• Armenian: ձմեռ (jmeṙ)

References

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ձմեռն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “ձմեռն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), volume II, with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 1620
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 435