ხილი

Georgian

Etymology

From Old Georgian ხილი (xili), further origin is unknown. Akin to Laz ხილა (xila, “fruit”).

Pronunciation

• IPA^(key): [χili]
• Hyphenation: ხი‧ლი

Noun

ხილი • (xili) (plural ხილები)

1. fruit, fruits

Inflection

Declension of ხილი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	ხილი (xili)	ხილები (xilebi)	ხილნი (xilni)
ergative	ხილმა (xilma)	ხილებმა (xilebma)	ხილთ(ა) (xilt(a))
dative	ხილს(ა) (xils(a))	ხილებს(ა) (xilebs(a))	ხილთ(ა) (xilt(a))
genitive	ხილის(ა) (xilis(a))	ხილების(ა) (xilebis(a))	ხილთ(ა) (xilt(a))
instrumental	ხილით(ა) (xilit(a))	ხილებით(ა) (xilebit(a))
adverbial	ხილად(ა) (xilad(a))	ხილებად(ა) (xilebad(a))
vocative	ხილო (xilo)	ხილებო (xilebo)	ხილნო (xilno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ხილი (see Georgian postpositions)
postpositions taking the dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	ხილზე (xilze)	ხილებზე (xilebze)
-თან (-tan, “near”)	ხილთან (xiltan)	ხილებთან (xilebtan)
-ში (-ši, “in”)	ხილში (xilši)	ხილებში (xilebši)
-ვით (-vit, “like”)	ხილივით (xilivit)	ხილებივით (xilebivit)
postpositions taking the genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	ხილისთვის (xilistvis)	ხილებისთვის (xilebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	ხილისებრ (xilisebr)	ხილებისებრ (xilebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	ხილისკენ (xilisḳen)	ხილებისკენ (xilebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	ხილისგან (xilisgan)	ხილებისგან (xilebisgan)
-ადმი (-admi, “in relation to”)	ხილისადმი (xilisadmi)	ხილებისადმი (xilebisadmi)
postpositions taking the instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	ხილიდან (xilidan)	ხილებიდან (xilebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	ხილითურთ (xiliturt)	ხილებითურთ (xilebiturt)
postpositions taking the adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	ხილამდე (xilamde)	ხილებამდე (xilebamde)

See also

• ნაყოფი (naq̇opi)

Laz

Etymology

Akin to Arkabi Laz ხილლი (xilli, “right”) and Atina Laz ხილობა (xiloba, “goodness”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈxili/
• Hyphenation: ხი‧ლი

Adjective

ხილი • (xili) (Latin spelling xili) (Chkhala)

1. decent, good, well, fine

   Synonyms: ვროსი (vrosi), კაჲი (ǩayi)

   ენთეფეზ ხილი ბიჲაფა უჩქინან

   entepez xili biyapa uçkinan

   They know a good song

Adverb

ხილი • (xili) (Latin spelling xili) (Chkhala)

1. nicely, well

   Synonyms: ვროსი (vrosi), კაჲი (ǩayi)

   ემუში ბეე მუ ხილი არდენ

   emuşi bee mu xili arden

   Her/His child is growing very well

Further reading

• Kojima, Gôichi (2012–) “xili”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı‎^[1] (in Turkish)