bać

See also: Appendix:Variations of "bac"

Old Polish

Alternative forms

• bojeć

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bojàti First attested in the second half of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /baːt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɒt͡ɕ/

Verb

bać impf

1. (reflexive with się, attested in Southern Borderlands, Lesser Poland, Masovia) to be afraid, to fear [with genitive ‘of what’; or with infinitive ‘to do what’]

   Synonym: lękać się

   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[1], volume I, Lviv, page 99:

     Abyscze sze nye bogely ne timveritis (timorem... eorum ne timueritis I Pet 3, 14)

     [Abyście sie nie bojeli ne timveritis (timorem... eorum ne timueritis I Pet 3, 14)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 5:

     Acz vstawø przeciwo mne grodi, ne bødze se bacz serce moie (non timebit cor meum)

     [Acz ustawią przeciwo mnie grody, nie będzie sie bać sierce moje (non timebit cor meum)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 5:

     I wpuscil w usta moia pene nowe, pastnkø bogu naszemu. Vzrzø mnodzi y bødø se bacz y bødø pwacz w gospodna (et timebunt et sperabunt in domino)

     [I wpuścił w usta moja pienie nowe, piastnkę Bogu naszemu. Uźrzą mnodzy i będą sie bać, i będą pwać w Gospodna (et timebunt et sperabunt in Domino)]

   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 292:

     Szvyathloscz bosza ogarnąla ony i baly szyą boyasznyą vyelyką (timuerunt timore magno Luc 2, 9)

     [Światłość boża ogarnęła ony i bali się bojaźnią wieliką (timuerunt timore magno Luc 2, 9)]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[4], Krakow, page 11 b:

     On gego [g]grosz ne bal szø gest byl

     [On jego groz nie bał się jest był]

   • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)‎^[5], page 232:

     […] gesc wam boyøcym sye boga wsznydze

     [ […] jeść wam bojącym sie Boga wznidzie]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 8:

     Zamøczø se pogani y bacz se bødø, gisz przebiwaiø na conczoch, od znamon twogich (turbabuntur gentes et timebunt, qui habitant terminos, a signis tuis)

     [Zamącą sie pogani i bać sie będą, jiż przebywają na końcoch, od znamion twojich (turbabuntur gentes et timebunt, qui habitant terminos, a signis tuis)]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 42:

     Czvdzego drapycz szą nye boyą (aliena rapere non formidant)

     [Cudzego drapić się nie boją (aliena rapere non formidant)]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XXII, page 235:

     Boymisch syą, bichom pichą krolewstwa nyebyeskyego nye straczily

     [Bojmyż się, bychom pychą krolewstwa niebieskiego nie stracili]

2. (reflexive with się) to be afraid for; to worry, to fret [with o (+ accusative) ‘for what’]

   Synonym: lękać się

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[10], [11], [12]}, volume XXII, page 248:

     Czlowyek, czsso nawyączey myluge, o tho syą bogi nawyączey y ląka

     [Człowiek, czso nawięcej miłuje, o to się boji nawięcej i lęka]

Derived terms

adverb

• bojaźliwie

 

adjective

• bojaźliwy

 

noun

• bojeźliwość

 

Related terms

adjective

• bojaźny

 

nouns

• bojaźność
• bojaźń

 

Descendants

• Polish: bać, boić (Chełmno-Dobrzyń)
• Silesian: bŏć

References

• Boryś, Wiesław (2005) “bać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “bać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “bać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Brückner, Aleksander (1927) “bać_się”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bać (się), bojeć (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• boić (Chełmno-Dobrzyń)

Etymology

Inherited from Old Polish bać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /bɒt͡ɕ/

• bać się:

  (file)

• Rhymes: -at͡ɕ
• Syllabification: bać
• Homophone: Bać

Verb

bać impf

1. (reflexive with się) to fear, to be afraid [with genitive ‘of what’ or infinitive ‘to do what’]

   Synonyms: see Thesaurus:bać się

   bać się Boga ― to fear God

   bać się ciemności ― to be afraid of the dark

   bać się konkurencji ― to be afraid of competition

   bać się konsekwencji ― to be afraid of consequences

   bać się ośmieszenia ― to be afraid of ridicule

   bać się podejmować decyzję ― to be afraid to make a decision

   bać się przyszłości ― to fear the future

   bać się śmierci ― to be afraid of death

   bać się reformy ― to be afraid of change

   bać się ryzyka ― to be afraid of a risk

   Boję się tego egzaminu, bo prawie się do niego nie uczyłem. ― I am afraid of this exam, because I haven't studied for it almost at all.

2. (reflexive with się) to fear, to be afraid for, to worry about something [with o (+ accusative) ‘for what’]

   bać się o dzieci ― to fear for the children

Conjugation

Conjugation of bać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		bać
present tense	1st	boję			boimy
	2nd	boisz			boicie
	3rd	boi			boją
	impersonal	boi się
past tense	1st	bałem, -(e)m bał	bałam, -(e)m bała	bałom, -(e)m bało	baliśmy, -(e)śmy bali	bałyśmy, -(e)śmy bały
	2nd	bałeś, -(e)ś bał	bałaś, -(e)ś bała	bałoś, -(e)ś bało	baliście, -(e)ście bali	bałyście, -(e)ście bały
	3rd	bał	bała	bało	bali	bały
	impersonal	bano
future tense	1st	będę bał, będę bać	będę bała, będę bać	będę bało, będę bać	będziemy bali, będziemy bać	będziemy bały, będziemy bać
	2nd	będziesz bał, będziesz bać	będziesz bała, będziesz bać	będziesz bało, będziesz bać	będziecie bali, będziecie bać	będziecie bały, będziecie bać
	3rd	będzie bał, będzie bać	będzie bała, będzie bać	będzie bało, będzie bać	będą bali, będą bać	będą bały, będą bać
	impersonal	będzie bać się
conditional	1st	bałbym, bym bał	bałabym, bym bała	bałobym, bym bało	balibyśmy, byśmy bali	bałybyśmy, byśmy bały
	2nd	bałbyś, byś bał	bałabyś, byś bała	bałobyś, byś bało	balibyście, byście bali	bałybyście, byście bały
	3rd	bałby, by bał	bałaby, by bała	bałoby, by bało	baliby, by bali	bałyby, by bały
	impersonal	bano by
imperative	1st	niech boję			bójmy
	2nd	bój			bójcie
	3rd	niech boi			niech boją
active adjectival participle		bojący	bojąca	bojące	bojący	bojące
contemporary adverbial participle		bojąc
verbal noun		banie

Derived terms

interjection

• strach się bać

 

Related terms

adjectives

• bogobojny
• bojaźliwy

 

adverbs

• bogobojnie
• bojaźliwie

 

nouns

• bogobojność
• bojaźliwość
• bojaźń
• obawa

 

verb

• obawiać

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bać is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 1 time in news, 3 times in essays, 23 times in fiction, and 95 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 122 times, making it the 491st most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• bać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (09.12.2021) “BAĆ SIĘ, *BAĆ, *BOJAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bać się”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 81
• bać się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “bać się”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN