całować

See also: calować and całowac

Old Polish

Alternative forms

• całuwać

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *cělovàti. By surface analysis, cały +‎ -ować. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡saɫɔvat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡saɫɔvat͡ɕ/

Verb

całować impf (perfective pocałować or ucałować)

1. (transitive, attested in Silesia, Sieradz-Łęczyca) to kiss (to touch with the lips) [with accusative ‘whom/what’ and w (+ accusative) ‘where’ and instrumental ‘with what’]
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], section 11,29:

     Gymye syø gey czalowacz (osculatus est eam) a zaplakaw y rzekl gey, yze gey gest brat

     [Jimie się jej całować (osculatus est eam), a zapłakaw i rzekł jej, iże jest brat jej [oćca]]

   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXII, page 60:

     Czalvysze thy, Rogowszky, w rzicz biccaka

     [Całujże ty, Rogowski, w rzyć byczaka]

   • 1930 [c. 1455], “Ruth”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], section 14,1:

     Orffa czalowawszi (osculata est) swyekrew wrocy syø

     [Orfa, całowawszy (osculata est) świekrew, wroci się]

   • 1876-1929 [1407], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[6], volume X, Krajków, page 389:

     Milowacz gymeli (sc. Chrystusa) y wszegdi gego nogy czalowacz

     [Miłować jimieli (sc. Chrystusa) i wszegdy jego nogi całować]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XXII, Łęczyca, page 15:

     Czalvva circuit ore

     [Całuwa circuit ore]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 769:

     Wnętrze lało sie w ty usta jego, ktoremi był boga całował

     [Wnętrze lało sie w ty usta jego, ktoremi był Boga całował]

2. (reflexive with się) to kiss each other (to touch each other’s lips)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[11], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 84, 11:

     Sprawedlnoscz a pocoy czalowalesta se sø (iustitia et pax osculatae sunt)

     [Sprawiedlność a pokoj całowalesta sie [są] (iustitia et pax osculatae sunt)]

Derived terms

noun

• całowanie

 

Related terms

adjective

• cały

 

adverbs

• cale
• cało

 

nouns

• całość
• pocałowanie
• ucałowanie

 

verbs

• celić impf

 

Descendants

• Polish: całować
• Silesian: całować

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “całować”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Boryś, Wiesław (2005) “całować”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “całować”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish całować. By surface analysis, cały +‎ -ować.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /t͡saˈwɔ.vat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /t͡saˈɫɔ.vat͡ɕ/

• Audio 1; “całować”:

  (file)

• Audio 2; “całować się”:

  (file)

• Rhymes: -ɔvat͡ɕ
• Syllabification: ca‧ło‧wać

Verb

całować impf (perfective ucałować or pocałować)

1. (transitive) to kiss (to touch with the lips)

   Hyponym: cmokać

2. (reflexive with się) to kiss each other (to touch each other’s lips)

Conjugation

Conjugation of całować impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		całować
present tense	1st	całuję			całujemy
	2nd	całujesz			całujecie
	3rd	całuje			całują
	impersonal	całuje się
past tense	1st	całowałem, -(e)m całował	całowałam, -(e)m całowała	całowałom, -(e)m całowało	całowaliśmy, -(e)śmy całowali	całowałyśmy, -(e)śmy całowały
	2nd	całowałeś, -(e)ś całował	całowałaś, -(e)ś całowała	całowałoś, -(e)ś całowało	całowaliście, -(e)ście całowali	całowałyście, -(e)ście całowały
	3rd	całował	całowała	całowało	całowali	całowały
	impersonal	całowano
future tense	1st	będę całował, będę całować	będę całowała, będę całować	będę całowało, będę całować	będziemy całowali, będziemy całować	będziemy całowały, będziemy całować
	2nd	będziesz całował, będziesz całować	będziesz całowała, będziesz całować	będziesz całowało, będziesz całować	będziecie całowali, będziecie całować	będziecie całowały, będziecie całować
	3rd	będzie całował, będzie całować	będzie całowała, będzie całować	będzie całowało, będzie całować	będą całowali, będą całować	będą całowały, będą całować
	impersonal	będzie całować się
conditional	1st	całowałbym, bym całował	całowałabym, bym całowała	całowałobym, bym całowało	całowalibyśmy, byśmy całowali	całowałybyśmy, byśmy całowały
	2nd	całowałbyś, byś całował	całowałabyś, byś całowała	całowałobyś, byś całowało	całowalibyście, byście całowali	całowałybyście, byście całowały
	3rd	całowałby, by całował	całowałaby, by całowała	całowałoby, by całowało	całowaliby, by całowali	całowałyby, by całowały
	impersonal	całowano by
imperative	1st	niech całuję			całujmy
	2nd	całuj			całujcie
	3rd	niech całuje			niech całują
active adjectival participle		całujący	całująca	całujące	całujący	całujące
passive adjectival participle		całowany	całowana	całowane	całowani	całowane
contemporary adverbial participle		całując
verbal noun		całowanie

Derived terms

adjectives

• całuskowy
• całuśny

 

interjections

• całuj psa w nos
• całuję rączki

 

nouns

• całunek
• całus
• całus
• całusek
• całuśnik
• pocałunek

 

verbs

• nacałować pf
• odcałować pf
• scałować pf, scałowywać impf
• wcałować pf, wcałowywać impf
• wycałować pf, wycałowywać impf
• zacałować pf, zacałowywać impf

 

verbs

• całować klamkę impf, pocałować klamkę pf
• całować się z dubeltówki impf, ucałować się z dubeltówki pf
• całować się z języczkiem impf, pocałować się z języczkiem pf
• całować z dubeltówki impf, ucałować z dubeltówki pf

 

Related terms

adjectives

• caliznowy
• całki
• całkowalny
• całkowity
• całkowy
• całostkowy
• całościowy
• całowity
• cały

 

adverbs

• cale
• calusieńko
• caluśko
• całkiem
• całkowicie
• całkowo
• cało
• całostkowo
• całościowo
• całowicie

 

nouns

• calak
• calec
• calizna
• całka
• całkość
• całkowalność
• całkowanie
• całkowitka
• całkowitość
• całkowość
• całostka
• całostkowość
• całościowość
• całość
• całownik

 

verbs

• caleć impf, ocaleć pf
• calić impf
• całkować impf, scałkować pf
• całościować impf

 

Further reading

• całować in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• całować in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “całować”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “całować się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “CAŁOWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.01.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “całować”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “całować”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “całować”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 254
• całować in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish całować. By surface analysis, cały +‎ -ować.

Pronunciation

• IPA^(key): /t͡saˈwɔ.vat͡ɕ/
• Rhymes: -ɔvat͡ɕ
• Syllabification: ca‧ło‧wać

Verb

całować impf (perfective pocałować or ucałować)

1. (transitive) to kiss (to touch with the lips)
2. (reflexive with sie) to kiss each other (to touch each other’s lips)

Conjugation

Conjugation of całować impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		całować
present tense	1st	całujã			całujymy
	2nd	całujesz			całujecie
	3rd	całuje			całujōm
past tense	1st	całowołch, całowołech, całowoł żech	całowałach całowała żech	całowałoch1) całowało żech1)	całowalimy, całowalichmy	całowałymy, całowałychmy
	2nd	całowołś, całowołeś, całowoł żeś	całowałaś całowała żeś	całowałoś1) całowało żeś1)	całowaliście, całowali żeście	całowałyście, całowały żeście
	3rd	całowoł	całowała	całowało	całowali	całowały
future tense	1st	bydã całowoł, bydã całować	bydã całowała, bydã całować	bydã całowało,1) bydã całować	bydymy całowali, bydymy całować	bydymy całowały, bydymy całować
	2nd	bydziesz całowoł, bydziesz całować	bydziesz całowała, bydziesz całować	bydziesz całowało,1) bydziesz całować	bydziecie całowali, bydziecie całować	bydziecie całowały, bydziecie całować
	3rd	bydzie całowoł, bydzie całować	bydzie całowała, bydzie całować	bydzie całowało, bydzie całować	bydōm całowali, bydōm całować	bydōm całowały, bydōm całować
pluperfect tense2)	1st	bōłch całowoł, bōłech całowoł, bōł żech całowoł	byłach całowała była żech całowała	byłoch całowało1) było żech całowało1)	byli my całowali, bylichmy całowali	były my całowały, byłychmy całowały
	2nd	bōłś całowoł, bōłeś całowoł, bōł żeś całowoł	byłaś całowała była żeś całowała	byłoś całowało1) było żeś całowało1)	byliście całowali, byli żeście całowali	byłyście całowały, były żeście całowały
	3rd	bōł całowoł	była całowała	było całowało1)	były my całowali, byłychmy całowali	były całowały
conditional	1st	bych całowoł	bych całowała	byście całowali	by my całowały, bychmy całowały
	2nd	byś całowoł	byś całowała	byście całowali	byście całowały
	3rd	by całowoł	by całowała	by całowało	by całowali	by całowały
imperative	1st	niych całujã			całujmy
	2nd	całuj			całujcie
	3rd	niych całuje			niych całujōm
active adjectival participle		całujōncy	całujōncŏ	całujōnce	całujōncy	całujōnce
passive adjectival participle		całowany	całowanŏ	całowane	cał	całowane
verbal noun		całowanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

• całować in silling.org