chết

See also: Appendix:Variations of "chet"

Tai Do

Numeral

chết

1. seven

References

• Sầm Văn Bình (2018) Từ điển Thái–Việt (Tiếng Thái Nghệ An) [Tai–Vietnamese Dictionary (Nghệ An Tai)]‎^[1], Nghệ An: Nhà xuất bản Nghệ An

Tho

Etymology

From Proto-Vietic *k-ceːt.

Pronunciation

IPA^(key): /ceːt⁷/

Verb

chết

1. (Cuối Chăm) to die

Vietnamese

Alternative forms

• chít

Etymology

From Proto-Vietic *k-ceːt, from Proto-Mon-Khmer *kc(ə)t (“to die”). Related to giết (“to kill”).

For its relation, or lack thereof, to the Old Yue word meaning "to die" and written as 札, see that entry.

Pronunciation

• (Hà Nội) IPA^(key): [t͡ɕet̚˧˦]
• (Huế) IPA^(key): [t͡ɕet̚˦˧˥]
• (Saigon) IPA^(key): [cəːt̚˦˥]

• Audio (Saigon):

  (file)

Verb

chết • (折, 𣩂, 𣩁, 找)

1. to die; to decease; to perish

   Antonym: sống

   cái chết ― death

   sự chết ― death (in Christian literature)

   Thần Chết ― Death (personification of death) (literally, “god of death”)

   Biết chết liền. ― Damned if I know (literally, “If I knew I'd die at once.”).

   • c. 53 - 57 CE, 1 Corinthians 15:26; 1926 Vietnamese translation by Phan Khôi et al.; 2021 English translation from the New Revised Standard Version

     Kẻ thù bị hủy-diệt sau-cùng, tức là sự chết.

     The last enemy to be destroyed is death.

   • Nguyễn Bình, Nếu Tôi Phải Chết; translated from Refaat Alareer, If I Must Die; in Uyên Thi (2024 February 22) “Nghệ thuật không phải nơi trú ẩn [Art Is Not a Hideaway]”, in L'Officiel Vietnam‎^[2]

     Nếu tôi phải chết
     thì bạn phải sống
     [...]
     Nếu tôi phải chết,
     hãy để điều ấy mang đến hy vọng,
     hay để điều ấy trở thành chuyện kể.

     If I must die
     you must live
     [...]
     If I must die
     let it bring hope
     let it be a tale

2. (figurative, of devices) to break; to stop working

Synonyms

• In compounds: tử, vong
• Formal terms: mất, qua đời, lìa đời, từ trần, tạ thế, khuất núi, hi sinh, tử vong, thiệt mạng, băng hà (only used for a king), viên tịch (only used for a Buddhist monk or nun)
• Literary terms: đi, ra đi, đi xa, ngã xuống, nằm xuống, ra người thiên cổ
• General terms: mất mạng, vong mạng
• Informal terms: hẹo, ngỏm, ngủm, nghẻo, toi, toi đời, toi mạng, tiêu, teo, tèo, tịch, xong đời, rồi đời, đi bán muối, đi đời, đi đời nhà ma, bay màu, đứt bóng, xuống lỗ

Adjective

chết • (折, 𣩂, 𣩁, 找)

1. dead; deceased; perished

   cá chết ― dead fish

2. (figurative, of devices) broken; ruined
3. (figurative, of time) unoccupied; free; idle

Adverb

chết • (折, 𣩂 𣩁, 找)

1. (colloquial) extremely; terribly; awfully

Interjection

chết • (折, 𣩂, 𣩁, 找)

1. (colloquial) crap; shoot

   Synonyms: thôi chết, ấy chết, chết cha, chết mẹ

2. (followed by a pronoun or kinship term) ... am/is screwed big time

   Chết tôi rồi !

   Screw me! / I am so screwed!

   Đừng ! Mày mà đi thì chết tao !

   Don't! If you go, I'll be dead meat!

   • 1941, Nam Cao, Chí Phèo:

     A ha! Phải đấy, hắn cứ thế mà chửa, cứ chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo!

     Uh-huh! That's right, he can just do this, he can just curse whatever motherfucker that gave birth to him, to the bastard known as Chí Phèo!

Derived terms

• chết bằm
• chết cha (whoops/crap)
• chết chóc (death/lethal)
• chết chửa (oh my goodness)
• chết dở (half dead/in a bind)
• chết điếng (traumatized)
• chết đói (to starve)
• chết đuối (to drown)
• chết đứng (to stand dead/dumbstruck)
• chết giấc (to faint)
• chết hụt (to cheat death)
• chết ngạt (to suffocate)
• chết ngắt
• chết ngất (to faint)
• chết nhát (awfully cowardly)
• chết non (to die as an unborn)
• chết queo (to die)
• chết sống (death and life/at all costs)
• chết tiệt (damn)
• chết toi (to die from an epidemic)
• chết tươi (to die instantly)
• chết yểu (to die young)
• chó chết (bastard)
• giết chết (to kill)
• xác chết (corpse)