daleki

See also: daléki

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *dalekъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dalʲɛkiː/
• IPA^(key): (15^th CE) /dalʲɛki/

Adjective

daleki (comparative dalszy, derived adverb daleko)

1. (attested in Lesser Poland) far, distant
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[1], Krakow, page 2a:

     A tedy... tho bilo... tako othpouedzano, isczy... mili Xt s dalekichcy stron on prydzecz

     [A tedy... to było... tako otpowiedziano, iżci... Kryst miły, z dalekichci stron on przydzieć]

2. (attested in Lesser Poland) long
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[2], Krakow, page gl. 61b:

     Daleka droga hoc spacium

     [Daleka droga hoc spacium]

3. (in the comparative, of time) further, longer
   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 6, 5:

     Gdysz zabrzni zwyøk trøbny dalszy (cumque insonuerit vox tubae longior), ...wzvola wszistek lvd

     [Gdyż zabrzni źwięk trąbny dalszy (cumque insonuerit vox tubae longior), ...wzwoła wszystek lud]

4. (attested in Kuyavia) later
   • 1897 [1418], Teki Adolfa Pawińskiego‎^[4], volume VII, number 400, Brześć Kujawski Voivodeship:

     Jakom tim kmeczom, za gesch pan Moscicz ranczil, ne dawal dalschego roku nisz ten, na ktori mi pan Mosticz ranczil

     [Jakom tym kmieciom, za jeż pan Mościc ręczył, nie dawał dalszego roku niż ten, na ktory mi pan Mościc ręczył]

5. (of relatives, attested in Masovia) distant
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 18:

     Sząly od szebye rodnye dalyeczi (si autem sunt distantes), nye gynszą, iano trzech lyath dawnosczy bandze mocz odbicz obwynyoni

     [Sąli od siebie ro[z]dnie dalecy (si autem sunt distantes), nie jinszą jano trzech lat dawności[ą] będzie moc odbyć obwiniony]

Derived terms

nouns

• daleki przychodzień
• dalekość
• dalszy dzień

 

Related terms

adverbs

• od daleka
• z dala
• z daleka

 

noun

• dal

 

verbs

• dalić się impf

 

Descendants

• Polish: daleki
• Silesian: daleki

References

• Boryś, Wiesław (2005) “daleki”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “daleki”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “daleki”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “daleki”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish daleki.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /daˈlɛ.ki/

• (Middle Polish) IPA^(key): /daˈlɛ.ki/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛki
• Syllabification: da‧le‧ki

Adjective

daleki (comparative dalszy, superlative najdalszy, Middle Polish superlative nadalszy, derived adverb daleko)

1. far, distant (not physically close)

   Synonyms: odległy, oddalony

   Antonyms: bliski, niedaleki

2. far (coming from a long distance)
3. far (coming from distant places)
4. far (being very different from a particular thing) [with od (+ genitive) ‘from what’]

   Antonyms: bliski, niedaleki

   daleki od doskonałości ― far from perfect

5. distant (having little or no relation with something) [with dative ‘to whom’]

   Synonym: niepodobny

   Antonyms: bliski, ścisły

6. distant (of something with which someone or something has little contact)

   Antonym: bliski

7. (of relatives) distant

   Antonym: bliski

8. (of events) distant (having happened a long time ago or in a long time)

   Synonyms: (of past events) dawny, (of future events) odległy

9. long-lasting
10. long-distance
11. uninteresting
12. distant (not equal to something, incompatible with something)
13. (Middle Polish) substantial, large, significant
14. (Middle Polish) indirect; incomplete
15. (Middle Polish) remote; Further details are uncertain.
    • 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski‎^[5], page 2b:

      Abditus, dalyeky.

      [Abditus, daleki.]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[6], page 98c:

      E longinquo, Z dáleká

      [E longinquo, Z daleka]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[7], page 501c:

      Ulterior, Dálſzy.

      [Ulterior, Dalszy.]

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[8], page 201b:

      Citerior ‒ Dalſzy, oddąlony.

      [Citerior ‒ Dalszy, oddalony.]

Declension

Declension of daleki (velar)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	daleki		daleka	dalekie	dalecy	dalekie
genitive	dalekiego		dalekiej	dalekiego	dalekich
dative	dalekiemu		dalekiej	dalekiemu	dalekim
accusative	dalekiego	daleki	daleką	dalekie	dalekich	dalekie
instrumental	dalekim		daleką	dalekim	dalekimi
locative	dalekim		dalekiej	dalekim	dalekich

Derived terms

adjectives

• dalekosiężny
• dalekowzroczny
• niedaleki

 

adverb

• dalece

 

nouns

• Daleki Wschód
• dalekopis
• dalekość
• dalekowidz

 

verbs

• wrócić z dalekiej podróży pf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), daleki is one of the most used words in Polish, appearing 53 times in scientific texts, 79 times in news, 99 times in essays, 43 times in fiction, and 11 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 285 times, making it the 177th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• daleki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• daleki in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “daleki”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DALEKI”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 22.06.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “daleki”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “daleki”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “daleki”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 423

Serbo-Croatian

Adjective

daleki

1. inflection of dàlek:
   1. masculine nominative/vocative plural
   2. definite masculine nominative/vocative singular
   3. definite inanimate masculine accusative singular

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish daleki.

Pronunciation

• IPA^(key): /daˈlɛ.ki/
• Rhymes: -ɛki
• Syllabification: da‧le‧ki

Adjective

daleki (comparative dalszy, superlative nojdalszy, derived adverb daleko)

1. far, distant

Declension

Declension of daleki

		singular			plural
		masculine	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative		daleki	dalekie	dalekŏ	dalecy	dalekie
genitive		dalekigo		dalekij	dalekich
dative		dalekimu		dalekij	dalekim
accusative	animate	dalekigo	dalekie	dalekõ	dalekich	dalekie
	inanimate	daleki
instrumental		dalekim		dalekōm	dalekimi
locative		dalekim		dalekij	dalekich
vocative		daleki	dalekie	dalekŏ	dalecy	dalekie

Further reading

• daleki in dykcjonorz.eu
• daleki in silling.org