namówić

Old Polish

Etymology

From na- +‎ mówić. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /namɔːvit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /namovit͡ɕ/

Verb

namówić pf (imperfective namawiać)

1. (attested in Lesser Poland) to accuse, to blame
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[1], Lesser Poland, pages 45–46:

     Vstawiamy, aczby kto o zlodzeystwo abo zboy przed sądem byl namowion (accusatur), a gdyby ten, ktory namowy, y ten namowiony bylibi w gedney dzedzynye abo pod gedną parrachią..., tym obiczagem badze myecz dawnoscz namowyony mymo geden rok, ale gdy ten, czso namowy, y tesz namowyony (actor et reus) bądą od syebie daleko, tedy gynsza dawnoscz namowyonemu (agentem) nye mosze bycz, gedno trzy lata

     [Ustawiamy, aczby kto o złodziejstwo abo zboj przed sądem był namowion (accusatur), a gdyby ten, ktory namowi, i ten namowiony byliby w jednej dziedzinie abo pod jedną parachiją..., tym obyczajem będzie mieć dawność namowiony mimo jeden rok. Ale gdy ten, czso namowi, i też namowiony (actor et reus) będą od siebie daleko, tedy jinsza dawność namowionemu (agentem) nie może być, jedno trzy lata]

2. to persuade, to convince
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XVI, page 344:

     Namovycz afficere

     [Namowić afficere]

3. (attested in Greater Poland, Masovia) to mention
   • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[5], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 482:

     Tale... dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur takø *skodo namowonego [nie] bødze weszuane

     [Tale... dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur taką szkodą namowionego [nie] będzie wezwane]

4. mistranslation of Latin Latin allocūtus (“to speak”).
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 135:

     Namovyony (war. lub.: *namyawyal ge) allocutus (frangens panem et gustans satisque allocutus usque in lucem, sic profectus est Act 20, 11)

     [Namowiony (war. lub.: namawiał ge) allocutus (frangens panem et gustans satisque allocutus usque in lucem, sic profectus est Act 20, 11)]

Derived terms

nouns

• namowa
• namówienie

 

Descendants

• Polish: namówić

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “namówić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish namówić. By surface analysis, na- +‎ mówić. Compare Czech namluvit or Macedonian намолува (namoluva).

Pronunciation

 

• IPA^(key): /naˈmu.vit͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /naˈmo.vit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -uvit͡ɕ
• Syllabification: na‧mó‧wić

Verb

namówić pf (imperfective namawiać)

1. (transitive) to talk into; to persuade, to convince [with na (+ accusative)], [with do (+ genitive)], [with żeby (+ past-tense clause or infinitive) ‘to (do) what’]
2. (reflexive with się) to arrange (to plan or agree to meet or go somewhere with someone) [with na (+ accusative)], [with żeby (+ past-tense clause or infinitive) ‘to (do) what’], [with z (+ instrumental) ‘with whom’]

   Synonym: zmówić się

3. (reflexive with się) to collude, to conspire [with z (+ instrumental) ‘with whom’]

   Synonym: zmówić się

4. (transitive, Middle Polish) to enact

   Synonym: uchwalić

5. (transitive, Middle Polish) to insult, to badmouth

   Synonyms: nagadać, nawymyślać

6. (reflexive with się) to persuade each other, to convince one another [with na (+ accusative) or do (+ genitive) ‘to (do) what’]
7. (reflexive with się, Middle Polish) to talk enough, to talk a lot
8. (reflexive with się, Middle Polish) to be persuaded
9. (reflexive with się, Middle Polish) to be arranged

Conjugation

Conjugation of namówić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		namówić
future tense	1st	namówię			namówimy
	2nd	namówisz			namówicie
	3rd	namówi			namówią
	impersonal	namówi się
past tense	1st	namówiłem, -(e)m namówił	namówiłam, -(e)m namówiła	namówiłom, -(e)m namówiło	namówiliśmy, -(e)śmy namówili	namówiłyśmy, -(e)śmy namówiły
	2nd	namówiłeś, -(e)ś namówił	namówiłaś, -(e)ś namówiła	namówiłoś, -(e)ś namówiło	namówiliście, -(e)ście namówili	namówiłyście, -(e)ście namówiły
	3rd	namówił	namówiła	namówiło	namówili	namówiły
	impersonal	namówiono
conditional	1st	namówiłbym, bym namówił	namówiłabym, bym namówiła	namówiłobym, bym namówiło	namówilibyśmy, byśmy namówili	namówiłybyśmy, byśmy namówiły
	2nd	namówiłbyś, byś namówił	namówiłabyś, byś namówiła	namówiłobyś, byś namówiło	namówilibyście, byście namówili	namówiłybyście, byście namówiły
	3rd	namówiłby, by namówił	namówiłaby, by namówiła	namówiłoby, by namówiło	namówiliby, by namówili	namówiłyby, by namówiły
	impersonal	namówiono by
imperative	1st	niech namówię			namówmy
	2nd	namów			namówcie
	3rd	niech namówi			niech namówią
passive adjectival participle		namówiony	namówiona	namówione	namówieni	namówione
anterior adverbial participle		namówiwszy
verbal noun		namówienie

Derived terms

adjective

• namowny

 

adverb

• namownie

 

nouns

• namowa
• namówca
• namówiny
• namównik

 

Related terms

adjective

• namowny

 

nouns

• namawiacz
• namówka

 

Further reading

• namówić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• namówić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “namowić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “namowić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “NAMÓWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.10.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “namówić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “namówić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “namówić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 104
• namówić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego