palenisko

Polish

Etymology

From palić +‎ -isko.

Pronunciation

• IPA^(key): /pa.lɛˈɲis.kɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -iskɔ
• Syllabification: pa‧le‧nis‧ko

Noun

palenisko n (related adjective paleniskowy)

1. hearth, fireplace or firepit
   • 1895, Antoni Lange, “Bogowie”, in Elfryda: Nowele i fantazje‎^[1], 2nd edition, Kraków: Drukarnia Ludowa w Krakowie (printing), Spółka Nakładowa "Książka" (distribution), archived from the original on 2023-05-11, page 220:

     [...] Heniuś wlazł na komin i o mały włos nie wpadł w gorejące palenisko.

     ...Heniuś climbed onto the chimney and nearly fell into the burning fireplace.

   • 2013 April 18, Jan Bończa-Szabłowski, Marcin Prokop, Paweł Sikora, “Przebudowa budynku gospodarczego w rekreacyjny wymaga pozwolenia”, in Rzeczpospolita‎^[2], archived from the original on 2023-05-11:

     [...]na zewnątrz wykonano palenisko grillowe, które miało w przyszłości urozmaicić czas mieszkającym w budynku letnikom.

     ... outside, they built a firepit for grilling, which was meant to add variety to the time of vacationers living in the building in the future.

   • 2020, Witold Jabłoński, Popiel‎^[3], Wydawnictwo Genius Creations, archived from the original on 2023-05-11, chapter 1, "Opowieść Wędrowca", page 11:

     [...] towarzyszący dowódcom wojowie rozłożyli więc niewielki obóz u stóp wzgórza, bracia zaś sami weszli na szczyt. Gdy go zdobyli, okazało się, że obawy Kraka nie były chybione. - Widzisz? - zawołał, rozglądając się wokół. - Niczego tu nie ma! Dawno wygasłe kamienne palenisko i uschły dąb rozszczepiony piorunem. Przybyliśmy tu na próżno.

     ...so the knights accompanying the leaders set up a small camp at the foot of the hill, while the brothers themselves went up to the peak. When they reached it, it turned out that Krak's fears had not been wrong. "See?" he shouted, looking around. "There is nothing here! Just a long-dead stone firepit and a withered oak split by lightning. We came here for nothing."

   • 2020 November 30, Janina Blikowska, “Drewno – najtańszy magazyn energii słonecznej”, in Rzeczpospolita‎^[4], archived from the original on 2022-05-24:

     Jeśli z komina unosi się gęsty dym, palenisko ma ściany pokryte sadzą, a przez szybę kominka nie widać ognia - to coś jest nie tak[...]

     If thick smoke is rising from the chimney, the fireplace has its walls covered with soot, and you can't see the fire through the opening in the fireplace, then something is wrong...

2. forge (furnace or hearth where metals are heated prior to hammering them into shape)
3. burner (part of a machine in which fuel is burned)
   • 2008 July 10, Grzegorz Łyś, “Agent o sile dywizji”, in Rzeczpospolita‎^[5], archived from the original on 2024-02-24:

     Angielski „cardiff”, kawałek sztucznego węgla z ładunkiem wybuchowym, wrzucony do węglarki, rozsadził palenisko parowozu.

     An English 'cardiff', a piece of fake coal with an explosive payload, thrown into the coal box, blew up the steam locomotive's burner.

   • 2015 March 4, Janina Blikowska, “Ciąża była, dziecka nie ma”, in Rzeczpospolita‎^[6], archived from the original on 2024-02-24:

     Sprawdzali m[iędzy] in[nymi] palenisko w piecu, bo zaszło podejrzenie, że noworodek został spalony.

     They checked, among other places, the furnace's burner, because a suspicion had developed that the newborn had been burned up.

Declension

Declension of palenisko

	singular	plural
nominative	palenisko	paleniska
genitive	paleniska	palenisk
dative	palenisku	paleniskom
accusative	palenisko	paleniska
instrumental	paleniskiem	paleniskami
locative	palenisku	paleniskach
vocative	palenisko	paleniska

Further reading

• palenisko in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• palenisko in Polish dictionaries at PWN