powstanie

Old Polish

Etymology

From powstać +‎ -anie. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɔfstaɲɛː/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɔfstaɲe/

Noun

powstanie n

1. (attested in Masovia) verbal noun of powstać (“to stand up, to rise, to get up”)
   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 295:

     Otho poloszon yest then na vpad y na powsthanye (in resurrectionem Luc 2, 34) vyelyą w Ysraelyv

     [Oto położon jest ten na upad i na powstanie (in resurrectionem Luc 2, 34) wiela w Israelu]

Related terms

verbs

• powstać pf, powstajać impf, powstawać impf

 

Descendants

• Polish: powstanie
• Silesian: powstanie

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “powstanie”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “powstanie”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology 1

Inherited from Old Polish powstanie. By surface analysis, powstać +‎ -anie.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pɔˈfsta.ɲɛ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /pɔˈfsta.ɲe/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɲɛ
• Syllabification: po‧wsta‧nie

Noun

powstanie n (related adjective powstaniowy)

1. (uncountable) verbal noun of powstać
2. (countable, government, politics) uprising, rising, insurrection, rebellion [with przeciw or przeciwko (+ dative) ‘against whom/what’]

   Synonyms: insurekcja, rebelia, rewolta

   Hypernym: bunt

Declension

Declension of powstanie

	singular	plural
nominative	powstanie	powstania
genitive	powstania	powstań
dative	powstaniu	powstaniom
accusative	powstanie	powstania
instrumental	powstaniem	powstaniami
locative	powstaniu	powstaniach
vocative	powstanie	powstania

Related terms

adjective

• powstańczy

 

noun

• powstaniec

 

verbs

• powstać
• powstawać

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), powstanie is one of the most used words in Polish, appearing 32 times in scientific texts, 25 times in news, 10 times in essays, 4 times in fiction, and 3 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 74 times, making it the 872nd most common word in a corpus of 500,000 words.

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pɔˈfsta.ɲɛ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /pɔˈfsta.ɲɛ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɲɛ
• Syllabification: po‧wsta‧nie

Verb

powstanie

1. third-person singular future of powstać

Further reading

• powstanie in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• powstanie in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “powstanie”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (07.05.2020) “POWSTANIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “powstanie”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “powstanie”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “powstanie”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 866
• powstanie in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish powstanie. By surface analysis, powstać +‎ -anie.

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔfˈsta.ɲɛ/
• Rhymes: -aɲɛ
• Syllabification: pow‧sta‧nie

Noun

powstanie n

1. (uncountable) verbal noun of powstać
2. (countable, government, politics) uprising, rising, insurrection, rebellion [with przeciw or przeciwko (+ dative) ‘against whom/what’]

   Synonyms: aufsztand, insurekcyjŏ, rebelijŏ, sryw

Related terms

nouns

• powstaniec

 

verbs

• powstać pf, powstŏwać impf

 

Further reading

• powstanie in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “powstani[e]”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 118