rano

See also: Appendix:Variations of "rano"

Esperanto

Etymology

Ultimately from Latin rāna (“frog”). Compare Spanish and Italian rana, French raine (obsolete), as well as Arabic غْرانة (ḡrāna), Hebrew גראנה (grana).

Pronunciation

• Audio:

  (file)

• IPA^(key): [ˈrano]
• Rhymes: -ano
• Hyphenation: ra‧no

Noun

rano (accusative singular ranon, plural ranoj, accusative plural ranojn)

1. frog
   • 1988 September 6, Rob Grant, Doug Naylor, “Kryten” (5:04 from the start), in Red Dwarf, season 2, episode 1 (overall work in English):

     Laŭŝajne estas rano en mia bideo.

     There seems to be a frog in my bidet.

Hypernyms

• amfibio

Hyponyms

• ranido
• ranino

See also

• bufo (“toad”)

Ido

Etymology

Borrowed from Esperanto rano, Italian rana, Spanish rana, from Latin rāna.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈra.no/

Noun

rano (plural rani)

1. frog

Kazukuru

Noun

rano

1. head

Lindu

Noun

rano

1. lake

Malagasy

Etymology

From Proto-Austronesian *danaw. Compare Indonesian danau.

Noun

rano

1. water

References

• James Richardson, William Edward Cousins, A new Malagasy-English dictionary (1885)
• M. Pearson, Predicate Fronting and Constituent Order in Malagasy (2007 draft)
• rano in Malagasy dictionaries at malagasyword.org

Old Polish

Alternative forms

• reno

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ranъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ranɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ranɔ/

Adverb

rano

1. (attested in Lesser Poland) in the morning, in the morrow (at the beginning of the day)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 19:

     Weczor y rano (mane), y w poludne powadacz y swastowacz bødø

     [Wieczor i rano (mane), i w południe powiadać i swiastować będę]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 94, 3:

     Nazayvtrz po ranv (mane) maya tego myrv lomczą kv prawu wolacz w gaynem sandze

     [Nazajutrz po ranu (mane) mają tego miru łomcę ku prawu wołać w gajnem sądzie]

2. early
   • 1901 [1477], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 323:

     Voluit autem accipere Xc circumcisionem propter septem causas... Septimo, ut pro nobis sangwinem suum non solum in etate virili, sed etiam in infancia funderet et tempestiue, ren[y]o, pati inciperet

     [Voluit autem accipere Chryst circumcisionem propter septem causas... Septimo, ut pro nobis sangwinem suum non solum in etate virili, sed etiam in infancia funderet et tempestiue, ren[y]o, pati inciperet]

3. (attested in Lesser Poland) tomorrow (on the next day)
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[2], Lesser Poland, page 32:

     Gdykoly kto zaymye na swem zboszv, tedy slusznye pod swiądeczstwem mosze ge chowacz przez nocz. Paknyaliby rano (in crastino) nye bylo wyprawyono, tedy ma ge dacz kv dworu

     [Gdykoli kto zajmie na swem zbożu, tedy słusznie pod świadecstwem może je chować przez noc, paknięliby rano (in crastino) nie było wyprawiono, tedy ma je dać ku dworu]

Derived terms

adjectives

• rany

 

Descendants

• Polish: rano
• Silesian: rano

References

• Boryś, Wiesław (2005) “rano”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “rano”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “rano”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “rano”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈra.nɔ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈra.nɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -anɔ
• Syllabification: ra‧no

Etymology 1

Inherited from Old Polish rano.

Noun

rano n (related adjective ranny)

1. morning (beginning of the day)

   Synonyms: poranek, ranek, raniec

Declension

Declension of rano

	singular	plural
nominative	rano	rana
genitive	rana	ran
dative	ranu	ranom
accusative	rano	rana
instrumental	ranem	ranami
locative	ranie	ranach
vocative	rano	rana

Adverb

rano (not generally comparable, comparative raniej, superlative najraniej)

1. (not comparable) in the morning (at the beginning of the day)

   wcześnie rano ― early in the morning

2. (literary) early (at a very early hour)

   Synonym: wcześnie

Derived terms

adjective/adverb

• do białego rana

 

Related terms

adverbs

• z rana

 

nouns

• poranek
• ranek

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), rano (adverb) is one of the most used words in Polish, appearing 3 times in scientific texts, 31 times in news, 0 times in essays, 24 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 73 times, making it the 888th most common word in a corpus of 500,000 words.

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

rano f

1. vocative singular of rana

Further reading

• rano I in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rano II in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rano in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. rano”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “2. rano”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “RANO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.09.2011
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “rano”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “rano”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “rano”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 475

Rapa Nui

Etymology

From Proto-Polynesian *rano, from Proto-Oceanic *drano, from Proto-Malayo-Polynesian *danaw, from Proto-Austronesian *danaw.

Noun

rano

1. lake (body of water)

Serbo-Croatian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ranъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /râno/
• Hyphenation: ra‧no

Adverb

rȁno (Cyrillic spelling ра̏но)

1. early

   Antonym: kasno

Related terms

• rȃn

See also

• ujutro

Adjective

rano

1. neuter nominative/accusative/vocative singular of ran

Noun

rano (Cyrillic spelling рано)

1. vocative singular of rana

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish rano.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈra.nɔ/
• Rhymes: -anɔ
• Syllabification: ra‧no

Adverb

rano (not comparable)

1. in the morning (at the beginning of the day)

Noun

rano n (related adjective ranny)

1. morning (beginning part of the day)

Declension

Declension of rano

	singular	plural
nominative	rano	rana
genitive	rana	ran/ranōw
dative	ranu	ranōm
accusative	rano	rany
instrumental	ranym	ranami/ranōma
locative	ranie	ranach
vocative	rano	rana

Further reading

• rano in dykcjonorz.eu
• rano in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “rano”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 126

Ternate

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈɾa.no]

Verb

rano

1. (stative) to be cold, cool

Conjugation

Conjugation of rano
	Singular	Plural
	Inclusive	Exclusive
1st	torano	forano	mirano
2nd	norano	nirano
3rd	Masculine	orano	irano, yorano†
Feminine	morano
Neuter	irano
† - archaic

References

• Rika Hayami-Allen (2001) A descriptive study of the language of Ternate, the northern Moluccas, Indonesia, University of Pittsburgh

Tocharian B

Conjunction

rano

1. also, too, in addition