Old Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Proto-Slavic *vydavati. By surface analysis, wy- +‎ dawać. First attested in 1415.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /vɨdaːvat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /vɨdɒvat͡ɕ/

Verb

edit

wydawać impf (perfective wydać)

  1. (attested in Greater Poland) to give (to transfer one's possession or holding of (something) to (someone))
    Synonym: dawać
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[1], Greater Poland, pages 67, 32:
      Tobie będø wydawacz krolyowye dary (tibi offerent reges munera)
      [Tobie będą wydawać krolowie dary (tibi offerent reges munera)]
  2. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to give out (to give on a special occasion)
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[2], Krakow, Brodnia, page 39a:
      [U]czinilem sød y sprawiedliwoscz, nye widaway mie potwarzaianczim mnie (non tradas me calumniantibus me Psal 118, 121)
      [Uczyniłem sąd i sprawiedliwość, nie wydawaj mie potwarzającym mnie (non tradas me calumniantibus me Psal 118, 121)]
  3. (law, attested in Greater Poland) to bring someone to a different court
    • 1967 [1415], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 553, Kościan:
      Jako Andrzich po vyednanu ne widawal pana Dobrogosta w duchowne prawo sz yego zoną
      [Jako Andrzych po ujednaniu nie wydawał pana Dobrogosta w duchowne prawo s jego żoną]
  4. (intransitive, of reflexive with się, attested in Lesser Poland) to engage in something, to give oneself to [with na (+ accusative) ‘to what’]
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[3], Lesser Poland, page 39:
      [P]rzygadza syą, ysze porodzony s plemyenya slacheczskyego, cząstokrocz swey czczy nye szanvyącz wydawayą syą na lotrowstwo (furta seu latrocinia committentes)
      [Przygadza się, iże porodzoni z plemienia ślachecskiego częstokroć swej czci nie szanując, wydawają się na łotrowstwo (furta seu latrocinia committentes)]
  5. (attested in Silesia) to spend (to give money or material goods on)
    • 1956 [Middle of the 15th century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku[4], Silesia, page 64r:
      Wlt namque deus ab homine, ut de bonis sibi collatis racio assignetur, ... an prudenter dispensabat widawal
      [Wlt namque deus ab homine, ut de bonis sibi collatis racio assignetur, ... an prudenter dispensabat wydawał]
  6. to give away, to betray someone
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[5], page 310:
      Bądzczye mądrzy yako wązovye..., alye boyczye szye od lyvdzy, bocz vasz bądą vydavacz w ych radach (tradent enim vos in conciliis Mat 10, 17) y badą byczovacz [w] ych synagogach
      [Bądźcie mądrzy jako wężowie... Ale bojcie sie od ludzi, boć was będą wydawać w ich radach (tradent enim vos in conciliis Mat 10, 17) i będą biczować w ich synagogach]
  7. (attested in Greater Poland) to birth, to give birth
    • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie[6], [7], [8], Lubin, page 129:
      Plod wydawąyącz germinans (in stillicidiis eius, sc. dei, laetabitur germinans, sc. terra Psal 64, 11)
      [Płod wydawając germinans (in stillicidiis eius, sc. dei, laetabitur germinans, sc. terra Psal 64, 11)]
  8. to think up, to come up with
    • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[9], [10], [11], volume XLVII, page 368:
      Item eo modo excogitant et exquirunt (sc. parentes) habitus vidavayv vel vymyslayv kroge
      [Item eo modo excogitant et exquirunt (sc. parentes) habitus wydawają vel wymyślają kroje]
  9. to protrude, to exsert, to stick out
    • End of the 15th century, Józefa Reczka, Elżbieta Belcarzowa, editors, Glosy z rękopisu, number nr 414/11, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wro­cławiu, page 180:
      Serpens omnia membra sua exponit, vydawa, pro capite
      [Serpens omnia membra sua exponit, wydawa, pro capite]
  10. to cause, to make happen
    • 1856-1870 [1447], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki[12], volume IX, number 418:
      Ego procurator domini abbatis et tocius conuentus do vlg. wydawam iudicium sev sentenciam
      [Ego procurator domini abbatis et tocius conuentus do vlg. wydawam iudicium sev sentenciam]
    • 1874-1891 [1453], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[13], [14], [15], volume XXV, page 208:
      W pyathek... vyedzon (sc. Chrystus) przeth Pylatha, tamo nąn vydavano szvyadeczstwo nyesbadne
      [W piątek... wiedzion (sc. Chrystus) przed Piłata, tamo nań wydawano świadecstwo niezbędne]
  11. to present orally or in text
    • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 238:
      Vydavamy prosternimus (prosternimus preces ante faciem tuam Dan 9, 18)
      [Wydawamy prosternimus (prosternimus preces ante faciem tuam Dan 9, 18)]
  12. (attested in Silesia) to confirm; to testify
    • 1981-2001 [1435], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, Legnica, page 53:
      Ipse enim spiritus reddit, vydawa, testimonium spiritui nostro (ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii dei Rom 8, 16)
      [Ipse enim spiritus reddit, wydawa, testimonium spiritui nostro (ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii dei Rom 8, 16)]
  13. (reflexive with się, attested in Masovia) to announce one's readiness for something
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 34.:
      Ian vstawycznye myenyl, eszbi szą Pyotr szam vrenil a tho wydawal szą vrządnye doswyathczicz (quod offerebat se legitime probaturum)
      [Jan ustawicznie mienił, eżby się Piotr sam urenił, a to wydawał się urzędnie doświadczyć (quod offerebat se legitime probaturum)]
  14. (attested in Silesia) to issue, to turn out to be; to become
    • 1981-2001 [1435], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, Legnica, page 51:
      In omnibus exhibeamus, vid[y]awaymy, nosmetipsos sicut dei ministros in multa paciencia (II Cor 6, 4)
      [In omnibus exhibeamus, wyd[y]awajmy, nosmetipsos sicut dei ministros in multa paciencia (II Cor 6, 4)]
    • 1977 [End of the 15th century], “Vergili Georgicorum schedae Gnesnenses”, in Bogdanus Bolz, Wanda Żurowska-Górecka, editors, Symbolae Philologorum Posnaniensium, volume 3, page 82:
      [Quae] (sc. humus) grau[is est ipso], tacitam se pondere prodit, vydawa *szyv, [q]ueque levis
      [[Quae] (sc. humus) grau[is est ipso], tacitam se pondere prodit, wydawa się, [q]ueque levis]
  15. (of hits) to hit from all sides by waving a weapon
    • 1466, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy z rkpsu Biblioteki Jagiellońskiej nr 2195 oraz z rękopisu, numbers 1490/11, 1945/1, Biblioteka Kapitulna w Pradze, page 17:
      Ictos ipse, gl. miles, suos steriles effudit, gl. exponit vydava, in vsus
      [Ictos ipse, gl. miles, suos steriles effudit, gl. exponit wydawa, in vsus]

Derived terms

edit
nouns
verbs
edit
nouns

Descendants

edit
  • Polish: wydawać
  • Silesian: wydŏwać

References

edit
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wydawać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish wydawać. By surface analysis, wy- +‎ dawać.

Pronunciation

edit
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -avat͡ɕ
  • Syllabification: wy‧da‧wać

Verb

edit

wydawać impf (perfective wydać)

  1. (transitive) to spend (to pay out money) [with na (+ accusative) ‘on what’]
    Synonyms: wykładać, wywalać
  2. (transitive) to give change (to refund a customer money overpaid during a transaction) [with instrumental ‘with what’; or with z (+ genitive) ‘from what’]
  3. (transitive) to issue (to give someone something that they should receive in a given situation related to a certain type of behavior or action, e.g. a passport) [with dative ‘to whom’]
  4. (transitive) to give away (to give information on punishable actions someone has done to people who can punish said actions)
    Synonyms: sypać, śpiewać, wkopywać, wsypywać, wysypywać
  5. (transitive, of trees, plants, etc.) to bear, to produce (to create fruit or something similar)
    Synonyms: obradzać, plonować, rodzić
  6. (transitive) to make (to create a sound)
    Synonyms: dobywać, wydobywać
  7. (transitive) to give off (to create a particular smell)
    Synonym: wydzielać
  8. (transitive, publishing) to publish (to issue (something, such as printed work) for distribution and/or sale)
    Synonyms: drukować, ogłaszać, publikować
  9. (transitive) to issue, to hand out (to decide on something due to rank or function, which then becomes officially binding or valid, e.g. an order)
  10. (transitive) to throw, to hold (to organize or ensure the happening of a particular event)
    Synonyms: dawać, urządzać, wyprawiać
  11. (transitive) to give away (to formally hand over a bride to the bridegroom) [with za (+ accusative) ‘to whom’]
  12. (transitive, literary) to distinguish oneself (to be distinguished by the origin or initial action of some later known person or group of persons)
  13. (transitive) to hand out (to pass and announce something)
  14. (transitive, obsolete) to give of oneself
    Synonym: dawać z siebie
  15. (transitive, obsolete) to utter
    Synonym: wypowiadać
  16. (transitive, obsolete) to emphasize (to bring special attention to)
  17. (intransitive, obsolete) to stand out, to stick out
    Synonyms: odstawać, wystawiać, wysuwać
  18. (transitive, obsolete) to hand, to pass
    Synonym: podawać
  19. (transitive, obsolete, fishing) to cast (to throw a net into water)
  20. (transitive, Middle Polish) to betray
  21. (reflexive with się) to seem, to appear (to create some impression) [with dative ‘to what/whom’, along with instrumental ‘as what/whom’ or infinitive ‘to do what’]
    Synonym: zdawać się
    Wydaje mi się, że...It seems to me that...
  22. (reflexive with się) to appear; to be revealed
    Synonym: ujawniać się
  23. (reflexive with się) to give oneself away (to unintentionally reveal a secret, divulge undisclosed information, or expose oneself)
    Synonym: ujawniać się
  24. (reflexive with się) to give oneself away (to give information about oneself on punishable actions one has done to people who can punish said actions)
  25. (reflexive with się) to put oneself at risk [with na (+ accusative) ‘at what risk’]
    Synonym: narażać się
  26. (reflexive with się, colloquial, chiefly of women) to marry, to wed [with za (+ accusative) ‘whom’]
  27. (reflexive with się, authorship) to self-publish
  28. (reflexive with się, obsolete) to be published
  29. (reflexive with się, obsolete) to be issueed
  30. (reflexive with się, obsolete) to happen, to occur
    Synonyms: następować, zdarzać się
  31. (reflexive with się, obsolete) to leave
    Synonyms: see Thesaurus:uciekać

Conjugation

edit
Conjugation of wydawać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive wydawać
present tense 1st wydaję wydajemy
2nd wydajesz wydajecie
3rd wydaje wydają
impersonal wydaje się
past tense 1st wydawałem,
-(e)m wydawał
wydawałam,
-(e)m wydawała
wydawałom,
-(e)m wydawało
wydawaliśmy,
-(e)śmy wydawali
wydawałyśmy,
-(e)śmy wydawały
2nd wydawałeś,
-(e)ś wydawał
wydawałaś,
-(e)ś wydawała
wydawałoś,
-(e)ś wydawało
wydawaliście,
-(e)ście wydawali
wydawałyście,
-(e)ście wydawały
3rd wydawał wydawała wydawało wydawali wydawały
impersonal wydawano
future tense 1st będę wydawał,
będę wydawać
będę wydawała,
będę wydawać
będę wydawało,
będę wydawać
będziemy wydawali,
będziemy wydawać
będziemy wydawały,
będziemy wydawać
2nd będziesz wydawał,
będziesz wydawać
będziesz wydawała,
będziesz wydawać
będziesz wydawało,
będziesz wydawać
będziecie wydawali,
będziecie wydawać
będziecie wydawały,
będziecie wydawać
3rd będzie wydawał,
będzie wydawać
będzie wydawała,
będzie wydawać
będzie wydawało,
będzie wydawać
będą wydawali,
będą wydawać
będą wydawały,
będą wydawać
impersonal będzie wydawać się
conditional 1st wydawałbym,
bym wydawał
wydawałabym,
bym wydawała
wydawałobym,
bym wydawało
wydawalibyśmy,
byśmy wydawali
wydawałybyśmy,
byśmy wydawały
2nd wydawałbyś,
byś wydawał
wydawałabyś,
byś wydawała
wydawałobyś,
byś wydawało
wydawalibyście,
byście wydawali
wydawałybyście,
byście wydawały
3rd wydawałby,
by wydawał
wydawałaby,
by wydawała
wydawałoby,
by wydawało
wydawaliby,
by wydawali
wydawałyby,
by wydawały
impersonal wydawano by
imperative 1st niech wydaję wydawajmy
2nd wydawaj wydawajcie
3rd niech wydaje niech wydają
active adjectival participle wydający wydająca wydające wydający wydające
passive adjectival participle wydawany wydawana wydawane wydawani wydawane
contemporary adverbial participle wydając
verbal noun wydawanie

Derived terms

edit
verbs

Trivia

edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wydawać się is one of the most used words in Polish, appearing 25 times in scientific texts, 4 times in news, 67 times in essays, 42 times in fiction, and 24 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 162 times, making it the 358th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

edit
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “wydawać się”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 693

Further reading

edit
  • wydawać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • wydawać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wydawać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wydawać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • WYDAWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.03.2017
  • WYDAWAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 30.06.2009
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wydawać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “wydawać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wydawać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 839
  • wydawać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  NODES
Done 2
eth 9
News 1
see 3