zë

See also: Appendix:Variations of "ze"

Albanian

Alternative forms

• zâ — Gheg

Pronunciation

• IPA^(key): [zə]

Etymology 1

From Proto-Albanian *j́u̯anʉh, from Proto-Indo-European *ǵʰwonos. Compare Messapic den (“voice”) Serbo-Croatian zvono (“bell”), Armenian ձայն (jayn, “voice”).

Noun

zë m (plural zëra, definite zëri, definite plural zërat)

1. voice
2. characteristic sound of something
3. (figurative) reputation
4. (old) vote
5. item (of goods, on a list), entry (in a ledger or dictionary)

Declension

Declension of zë

	singular		plural
	indefinite	definite	indefinite	definite
nominative	zë	zëri	zëra	zërat
accusative		zërin
dative	zëri	zërit	zërave	zërave
ablative			zërash

Etymology 2

From Old Albanian zan, from Proto-Albanian *džeina, from Proto-Indo-European *gʰendʰ- (compare English begin, Ancient Greek χανδάνω (khandánō, “to hold, contain”), Sanskrit ज्या (jyā́, “force, power”), जयति (jáyati, “to win, conquer”)).

Verb

zë (aorist zura, participle zënë)

1. to take, occupy
2. to do, make
3. to grab, snatch, seize
4. to catch

Conjugation

Standard Albanian conjugation of zë (active voice)

• Show compound tenses:  

		participle		zënë
		gerund		duke zënë
		infinitive		për të zënë
singular			plural
1st pers.	2nd pers.	3rd pers.	1st pers.	2nd pers.	3rd pers.
indicative	present	zë	zë	zë	zëmë	zini	zënë
	imperfect	zija	zije	zinte	zinim	zinit	zinin
	aorist	zura	zure	zuri	zumë	zutë	zunë
perfect	kam zënë	ke zënë	ka zënë	kemi zënë	keni zënë	kanë zënë
past perfect	kisha zënë	kishe zënë	kishte zënë	kishim zënë	kishit zënë	kishin zënë
aorist II	pata zënë	pate zënë	pati zënë	patëm zënë	patët zënë	patën zënë
future1	do të zë	do të zësh	do të zërë	do të zëmë	do të zini	do të zënë
future perfect2	do të kem zënë	do të kesh zënë	do të ketë zënë	do të kemi zënë	do të keni zënë	do të kenë zënë
subjunctive	present	të zë	të zësh	të zërë	të zëmë	të zini	të zënë
imperfect	të zija	të zije	të zinte	të zinim	të zinit	të zinin
perfect	të kem zënë	të kesh zënë	të ketë zënë	të kemi zënë	të keni zënë	të kenë zënë
past perfect	të kisha zënë	të kishe zënë	të kishte zënë	të kishim zënë	të kishit zënë	të kishin zënë
conditional1, 2	imperfect	do të zija	do të zije	do të zinte	do të zinim	do të zinit	do të zinin
	past perfect	do të kisha zënë	do të kishe zënë	do të kishte zënë	do të kishim zënë	do të kishit zënë	do të kishin zënë
optative	present	zënça	zënç	zëntë	zënçim	zënçit	zënçin
perfect	paça zënë	paç zënë	pastë zënë	paçim zënë	paçit zënë	paçin zënë
admirative	present	zënkam	zënke	zënka	zënkemi	zënkeni	zënkan
	imperfect	zënkësha	zënkëshe	zënkësh	zënkëshim	zënkëshit	zënkëshin
perfect	paskam zënë	paske zënë	paska zënë	paskemi zënë	paskeni zënë	paskan zënë
past perfect	paskësha zënë	paskëshe zënë	paskësh zënë	paskëshim zënë	paskëshit zënë	paskëshin zënë
imperative	present	—	zër	—	—	zini	—
1) indicative future identical with conditional present 2) indicative future perfect identical with conditional perfect

Derived terms

• zënkë

Related terms

• i zënë
• zihem
• nxë
• zeje

Etymology 3

From Proto-Indo-European *gʷʰe or *ǵʰu̯e. Possibly related to zemër (“heart”), with zemër being analyzed as zem-ërë, meaning "the beating one". The term is exclusively found in Arbëresh and is used in the forms zëe and zëje.

Noun

zë

1. (Arbëresh) soul, mind
2. (Arbëresh) willpower

Further reading

• “zë”, in FGJSSH: Fjalor i gjuhës së sotme shqipe [Dictionary of the modern Albanian language]‎^[1] (in Albanian), 1980
• “zë”, in FGJSH: Fjalor i gjuhës shqipe [Dictionary of the Albanian language] (in Albanian), 2006
• Newmark, L. (1999) “zë”, in Oxford Albanian-English Dictionary‎^[2]