The intention of this textbook is to present an overview of Tibetan grammar, the script, word structure, nominal phrase structure, clause and sentence structure, using only examples culled from the two texts the སེམས་ཅན་ཆེན་པོས་སྟག་མོ་ལ་ལུས་བྱིན་པའི་ལེའུ་ and the ཁྱིམ་བདག་དབྱིག་པ་ཅན་གྱི་ལེའུ.

The Grammar

The Tibetan Script

The Tibetan script, like many of the writing systems of India and South East Asia is a syllabic alphabet, i.e.; each of the consonants has an inherent vowel sound /a/. Other vowels are indicated using one of four additional vowel markers that appear either above or below the main letter. The table below shows the thirty basic consonants arranged in traditional form.

ཀ (help·info) ka	ཁ (help·info) kha	ག (help·info) ga	ང (help·info) nga
ཅ (help·info) ca	ཆ (help·info) cha	ཇ (help·info) ja	ཉ (help·info) nya
ཏ (help·info) ta	ཐ (help·info) tha	ད (help·info) da	ན (help·info) na
པ (help·info) pa	ཕ (help·info) pha	བ (help·info) ba	མ (help·info) ma
ཙ (help·info) tsa	ཚ (help·info) tsha	ཛ (help·info) dza	ཝ (help·info) wa
ཞ (help·info) zha	ཟ (help·info) za	འ (help·info) 'a	ཡ (help·info) ya
ར (help·info) ra	ལ (help·info) la	ཤ (help·info) sha	ས (help·info) sa
ཧ (help·info) ha	ཨ (help·info) a

Tibetan is written as a series of syllables, each separated by an inter-syllabic dot called a tseg. No spaces are left between words. Each syllable may contain up to seven letters. At its most basic a Tibetan syllable my contain a root letter, ming gzhi, corresponding to one of the thirty consonants in the table above, and, possibly:

a vowel marker,
a superscribed letter, mgo can,
a subscribed letter, dogs can,
a prefixed letter, snon 'jug, and
one or two suffix letters.

Vowel Marks (dbyangs yig)

There are four combining vowel marks, which for purposes of illustration and discussion are usually shown combined with the basic letter ཨ (help·info) "a".

viz.: ཨི (help·info) "i",་ ཨུ (help·info) "u", ་ ཨེ (help·info) "e",་ and ཨོ (help·info) "o".

Syllable Structure

A written syllable consists of one or more graphemes occupying up to seven positions as follows:

Word Structure

Personal pronouns

First person

ང་ (nga)
ངེད་ (nged)
ངོས་ (ngos)
ཁོ་བོ་ (kho bo) [masculine]
ཁོ་མོ་ (kho mo) [feminine]
བདག་ (bdag) self, I
ང་ is the most common and generic and may be employed by all people in written and spoken discourse, ངེད་ appears for the most part to be preferred in elegant speech, ངོས་ is very common in modern letter writing, བདག་ ,when speaking to an esteemed person occurs very often in written texts, but had in large disappeared from the vernacular, except in the province of Tsang as also the following, ཁོ་བོ་, ཁོ་མོ་ in easy conversation with persons of equal rank, or to those one considers of less social standing.

Second person

ཁྱོད་ (khyod) thou, you
ཁྱེད་ (khyed), you
ཁྱོད་ is used in written text in addressing even esteemed persons, but in modern conversation only among equals or to those one considers of less social standing; ཁྱེད་ is elegant and respectful, especially in written texts.

Third person

ཁོ་ (kho)
ཁོང་ (khong) he, she, it
The plural is formed by adding ཅག་, རྣམས་ ཅག་རྣམས་ or ཆོ་, but very often, if circumstances show the meaning with sufficient certainty, the sign of the plural is altogether omitted. The declension is the same as that of the substantives.

The noun phrase

Noun + Adjective + Quantifier + Demonstrative Pronoun + Plural Marker + Case Marker

The nine cases an overview

The absolutive

The genitive

The agentive

The ergative use of the agentive

Marks the agent that which is performing an action

Example:

ངས་མ་བོར་རོ། ngas ma bor ro/ - I did not lose [it]. (The poor Brahmin)

The instrumental use of the agentive

The associative

The associative used to connect two noun phrases

Example:

བུ་མོ་ངན་པ་དང༌། མག་པས་གཙེ་བ་ཡང་མེད། 'He has no torment by evil daughters and sons in law'. (Poor Brahmin)

The associative required by the rection of some verbs

The allative

The allative of direction

Here the allative indicates the direction in which the verbal action is performed.

Example 1

ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་ནམ་མཁའ་ལ་བལྟས་ནས། Both parents looked to the sky (Hungry Tigress)

Example 2

དགེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བརྩོན་འགྲུས་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པ་དང་། Make an effort in the direction of virtue. (Hungry Tigress)

Example 3

ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་པརྩེ་བ་ཡིན་ན། If you feel compassion towards everyone (Hungry Tigress)

Example 4

ལྷ་མོས་དེ་སྐད་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས་འཁམས་ཏེ་ས་ལ་འགྱིལ་ནས་། The queen having heard what they said fainted and fell to the ground. (Hungry Tigress)

Example 5

ཁྱོད་ཀྱི་ཡིད་ལ་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། What do you think in your mind? (Hungry Tigress)

The allative of the beneficiary

The allative is used to mark the beneficiary of a verbal action.

Example 1

ཕ་མ་གཉིས་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དོ། He produces joy to both his parents.

Example 2

ལྷ་ཁྱོད་སུ་ཞིག་ལགས་པ་པདག་ལ་སྨྲོས་ཤིག་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་། Who are you god? Speak to us. (Hungry Tigress)

Example 3

ནུ་བོས་ཕུ་བོ་གཉིས་ལ་སྨྲས་པ། The younger brother said to the older two (Hungry Tigress)

Example 4

སེམས་ཅན་ཆེན་པོས་སྟག་མོ་ལ་ལུས་གྱི་ཤ་བྟང་ངོ། Mahasattva gave the flesh of his body to the tigress (Hungry Tigress)

The locative

The elative

The elative means from ‘on top of.’ It is usually used as a comparative.

Example

སྟན་ལས་ཧར་ལངས་བྱས། - [He] suddenly got up from his seat

The ablative

The ablative indicates the origin of something more specifically that it comes ‘from with in’

Example

ཆུ་དེའི་ ནང་ནས་ ཚུར་ ཤིང་མཁན་ཞིག་ སྟེའུ་ ཁ་ནས་ ཁྱེར་ཏེ་ འོང་ངོ༌། - A carpenter came from within the water, carrying an axe in his mouth.

བདག་ ནམ་ ཁུང་ནས་ ཕྱིར་ འབྱུང་བའི་ཚེ་ནི་ བདེ། - When I emerge outside from my hole I am happy.

The terminative

The clause

The Sentence

Word order

Some Simple Sentences

ཇོ་བོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་འབྱོར་པ་མཁྱེན་ཏམ། ཤེས་སོ།

Sentence Adverbs

ni

kyang, yang, 'ang

The converbs

The converb la

The converb la used to coordinate two imperatives

ཁྱོད་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་ "Listen well, and take to heart!" (Poor Brahmin)

The converb las

The converb las to indicate surprizes

ཕུག་རོན་གསུམ་ཞིག་ཀུནཨྀཏུ་འཕུར་ཞིང་རྩེ་བ་ལས། ནང་གི་ཆུང་ངགཅིག་ཁྲས་ཁྱེར་བ་ The three doves flew and frolics everywhere, but a falcon carried off the youngest among them. (Hungry Tigress)

The converb las after a reduplicated verb

ཅུད་ཟད་ཅིག་ངལ་བསོ་བའི་བར་དུ་སྲས་གསུམ་པོ་ཚལ་གྱི་ནང་དུ་དོང་དོང་ལས། སྟག་མོ་ཞིག་བུ་བྱུང་ནས་ཞག་དུ་མ་ལོནཨྀཔ་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཉེན་ཏེ། ཕྱིར་ཡང་བུ་ཟ་ལ་ཐུག་པ་ཞིག་ནས . While [the others] rested for a while, the three sons went along into the woods; then, they saw a tigress who had just given birth, and because of having suffered from hunger and thirst for many days, was at the point of eating her own children. (Hungry Tigress)

The converb cing, zhing, shing

Example 1 ཕྱག་རོན་གསུམ་ཞིག་ཀུན་ཏུ་འཕུར་ཞིང་རྩེ་བ་ལས་ནང་གི་ཆུང་ངུ་གཅིག་ཁྲས་ཁྱེར་བ 'While the three doves were flying everywhere and playing, a falcon took the youngest from among them' (Hungry Tigress)

Example 2 སྟག་མོ་ཞིག་བུ་བྱུང་ནས་ཞག་ཏུ་མ་ལོན་པ་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཉེན་ཏོ 'A tigress, who had just given birth, was suffering because of hungering and thirsting for many days'. (Hungry Tigress)

Example 3 རྒྱང་མ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤིང་དྲུང་ན་དབང་པོ་ཀུན་ཞི་ཞིང་བདེ་བར་བཞུགས་པར་མཐོང་ངོ ‘From a distance he saw the Buddha pacifiying all the powers sitting happily beneath a tree.’ (Poor Brahmin)

Example 4 བྲམ་ཅེ་དེའི་ཆུང་མ་དེ་རབ་ཏུ་མི་སྡུག་ཅིང་མིག་གཉིས་ཀྱང་མི་མཐོང་སྟེ ‘That Brahmin’s wife was not very beautiful and could not see in both her eyes.’ (Poor Brahmin)

The Reader

The hungry tigress

སྔོན་འདས་པའི་་དུས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པའི་་སྔ་རོལ་ན། འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ན་་རྒྱལ་པོ་「ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་」ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་°་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་སྟོང་སྙེད་ལ་་དབང་བྱེད་དོ། རྒྱལ་པོ་དེ་ལ་་སྲས་གསུམ་°་མངའ་སྟེ། རབ་°་ནི་་「སྒྲ་ཆེན་པོ་」 ཞེས་བྱའོ། འབྲིང་པོ་°་ནི་་「ལྷ་ཆེན་པོ་」 ཞེས་བྱའོ། ཐ་ཆུང་ནི་「སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་」 ཞེས་བྱ་སྟེ། སྲས་ཐ་ཆུང་དེ་°་ཆུང་ངུ་ནས་་བྱམས་པ་དང་་སྙིང་རྗེར་ལྡན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ལ་་བུ་གཅིག་པ་དང་་འདྲའོ། དེའི་་ཚེ་°་རྒྱལ་པོ་དེ་°་བློན་པོ་དང་བཅས། བཙུན་མོ་དང་་སྲས་སུ་°་བཅས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་ཏུ་་འཆག་ཅིང་°་དོང་བ་ལས། ཅུང་ཟད་ཅིག་°་ངལ་བསོ་བའི་་བར་དུ་་སྲས་གསུམ་པོ་°་ཚལ་གྱི་ནང་དུ་་དོང་དོང་བ་ལས། སྟག་མོ་ཞིག་བུ་བྱུང་ནས་ཞག་དུ་མ་ལོན་པ་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཉེན་ཏེ། ཕྱིར་ཡང་བུ་ཟ་ལ་ཐུག་པ་ཞིག་°་མཐོང་ནས། རྒྱལ་བུ་ཐ་ཆུང་གིས་་ཕུ་བོ་གཉིས་ལ་་སྨྲས་པ། 「སྟག་མོ་འདི་°་ནི་་ཤིན་ཏུ་་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་་གཟིར་ཏེ། ཉམ་ཆུང་ལ་་རིད་པས་་ཤི་ལ་ཐུག་པ་འདི་°་ལྟ་བུ་°་བུ་བྱུང་མ་ཐག་པ་ཡང་°་ཟ་རུ་འདོད་དོ་」 ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌།

ཕུ་བོ་གཉིས་ཀྱིས་་「ཁྱོད་ཟེར་བ་°་བདེན་ནོ་」ཞེས་ཟེར་རོ། ནུ་བོས་°་ཕུ་བོ་གཉིས་ལ་་སྨྲས་པ། 「སྟག་མོ་འདིས་°་ཟས་སུ་ཅི་ཟ་」ཞེས་དྲིས་ན། ཕུ་བོ་གཉིས་ཀྱིས་་སྨྲས་པ། 「འདི་བསད་མ་ཐག་པའི་་ཤ་རློན་པ་དང༌། ཁྲག་དྲོན་མོས་°་དེའི་་ཡིད་ཚིམ་པར་་འགྱུར་རོ་」ཞེས་སྨྲས་སོ། ཡང་སྨྲས་པ་°་「གང་སུ་ཡང་°་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་་དངོས་པོས་°་འདིའི་་སྲོག་བསཡབས་ཏེ། མི་ཉམས་པར་་བྱེད་ནུས་པ་°་ཡོད་དམ།?」 ཕུ་བོ་གཉིས་ཀྱིས་་སྨྲས་པ། 「དེ་°་ནི་་ཤིན་ཏུ་་ཡང་བཀའ་བས་°་མེད་དོ། དེ་ནས་་རྒྱལ་བུ་ཐ་ཆུང་དེས་°་ཡིད་ལ་འདི་སྙམ་དུ་་བསམས་སོ། 「བདག་°་ཡུན་རིང་པོ་ནས་་འཁོར་བ་ན་་འཁོར་ཞིང༌། ལུས་དང་་སྲོག་གྲངས་མེད་པ་ཞིག་°་ཆུད་གསན་ཏེ། བར་འགའ་°་ནི་་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱིར། བར་འགའ་ནི་ཞེ་སྡང་གི་་ཕྱིར། བར་འགའ་°་ནི་་གཏི་མུག་གི་་ཕྱིར་་ལུས་བཏང་ཡང་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་དང་་ལན་འགའ་ཡང་མ་ཕྲད་པའི་་ལུས་འདི་ཅི་རུང་?」 སྙམ་བསམས་ནས། གསུམ་ཀར་འགྲོགས་ཏེ་་སོང་བ་དང༌། རིང་པོར་་མ་ཕྱིན་པར་་ཕུ་བོ་གཉིས་ལ་་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། 「མཆེད་གཉིས་སྔར་གཤེགས་ཤིག་དང༌། བདག་°་དོན་ཞིག་°་གཉེར་ཏེ། སླད་བཞིན་བར་་མཆིའོ་」ཞེས་སྨྲས་སོ། ལམ་དེ་ཉིད་དུ་་ཞུགས་ཏེ་་སྟག་མོའི་་ཚང་གང་ན་་ཡོད་པར་་མྱུར་དུ་་སོང་ནས། སྟག་མོའི་་དྲུང་དུ་་ཉལ་བ་དང༌། སྟག་མོ་ཁ་ཐམས་པས་་ཟ་མ་ནུས་སོ། དེའི་་ཚེ་རྒྱལ་བུས་°་ཤིང་གི་་ཚལ་°་བ་རྣོན་པོས་°་ལུས་ལ་་ཁྲག་ཕྱུང་ངས། སྟག་མོ་ལ་་ལྡག་ཏུ་་བཅུག་པ་དང༌། ཁ་ཡང་ཕྱིས་ནས་་ལུས་ཀྱི་ཤ་°་མ་ལུས་པར་་ཟོས་སོ༎

Where could he be?

ཕུ་བོ་གཉིས་ཀྱིས་་བསྡད་ནས། རིང་ཞིག་ཏུ་་མ་འོངས་པས། ཕྱིར་རྗེས་བཞིན་དུ་་ཚོལ་དུ་དོང་བ་ལས། སྔར་སྨྲས་པའི་་ཚུལ་བརྟགས་ནས་「གདོན་མི་ཟ་བར་སྟག་མོ་ལྟོགས་པ་སྙོད་དུ་སོང་ངོ་」སྙམ་བསམས་ནས་་དེར་ཕྱིན་ཏེ་་བལྟས་པ་ན། ནུ་བོ་ཐ་ཆུང་སྟག་གིས་་ཟོས་ཏེ། ཤ་དང་་ཁྲག་གིས་་ཀུན་ཏུ་་བསྒོས་ནས། རྩོག་རྩོག་ལྟར་འདུག་པར་་མཐོང་ནས། ལུས་°་ས་ལ་་བརྡབས་ཏེ་་བརྒྱལ་ལོ། རིང་ཞིག་°་ལོན་པ་དང༌། དབུགས་ཕྱིར་ཕྱུང་ནས་་ཆོ་ངེས་བཏབ་སྟེ་་ས་ལ་་འགྲེ་ཞིང་°་འཁམས་པར་་གྱུར་ཏོ། དེའི་་ཚེ་ན་་བཙུན་མོ་ཡུམ་མནལ་བའི་་རྨི་ལམ་ན་་「ཕུག་རོན་གསུམ་ཞིག་ཀུན་ཏུ་་འཕུར་ཞིང་°་རྩེ་པ་ལས། ནང་གི་་ཆུང་ངུ་གཅིག་°་ཁྲས་ཁྱེར་བ་」སྙམ་°་རྨིས་མ་ཐག་ཏུ་་སད་ནས། སྐྲག་དངངས་ཏེ་་རྒལ་པོ་ལ་་བསྙད་དོ། 「བདག་གིས་་གཏམ་དུ་་ཐོས་ན། ཕུག་རོན་་ནི་བུ་ཕོའི་་བླ་སྟེ། ཕུག་རོན་ནང་གི་་ཆུང་ངུ་°་ཁྲས་°་ཁྱེར་བ་ལས། བདག་གི་་བུ་ནང་གི་་སྡུག་པ་ལ་་བཀྲ་མི་ཤིས་ངེས་ཀྱིས་」ཞེས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཀུན་ཏུ་་ཚོལ་བ་བཏང་བ་ལས། རིང་པོ་°་མ་ལོན་པར་་རྒྱལ་བུ་གཉིས་°་ནི་་འོངས་ཀྱི། 「བུ་ནང་གི་་སྡུག་པ་མ་ཉེས་སམ་°་ག་རེ་」ཞེས་°་དྲི་ན། ཕུ་བོ་གཉིས་°་སྐད་ཀྱིས་་བརྣངས་ཏེ། རིང་ཞིག་ཏུ་་དབུགས་ཀྱང་°་མ་ཕྱིན། སྨྲ་ཡང་°་མ་ནུས་ནས། དེའི་་འོག་ཏུ་་དབུགས་°་ཕྱིན་པ་དང༌། 「སྟག་གིས་་ཟོས་སོ་」ཞེས་°་སྨྲས་སོ།

Oh dear

ལྷ་མོས་དེ་སྐད་°་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས་་འཁམས་ཏེ་་ས་ལ་་འགྱེལ་ནས་་རིང་ཞིག་ལོན་པ་དང༌། དབུགས་ཕྱིན་ཏེ་་བུ་གཉིས་དང་་ཕོ་བྲང་གི་་སླས་སུ་བཅས་ཏེ་་མྱུར་བར་རྒྱལ་བུ་གང་དུ་་ཚེ་འཕོས་པའི་་གནས་སུ་°་སོང་ངོ༌། དེའི་་ཚེ་°་སྟག་མོས་°་རྒྱལ་བུའི་་ཤ་°་ནི་་ཟད་པར་ཟོས་ཟིན་གྱི། རུས་པ་དང་་ཁྲག་འབའ་ཞིག་གིས་་ས་རྩོག་རྩོག་ལྟར་འདུག་པ་°་མཐོང་ནས་་བཙུན་མོས་°་ནི་་མགོ་ནས་་བཟུང༌། རྒྱལ་པོས་°་ནི་་ལག་པ་ནས་་བཟུང་སྟེ། ཆོ་ངེས་བཏབ་ནས་་ངུས་པ་དང༌། དེར་ཡང་°་འཁམས་ནས་་རིང་ཞིག་ལོན་པ་དང་་ཕྱིར་སངས་སོ། རྒྱལ་བུ་°་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་དེ་°་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས། དགའ་ལྡན་ལྷའི་་གནས་སུ་°་སྐྱེས་སོ། 「དེ་ཅིའི་་ཕྱིར་བདག་ཅི་སྤྱད་པས་་འདིར་སྐྱེས་」སྙམ་བསམས་ཏེ། ལྷའི་་མིག་གིས་རྒྱུད་ལྔ་ཀུན་ཏུ་བལྟས་ན། བདག་ཚེ་འཕོས་པའི་་རུས་བུ་ཚལ་ན་་འདུག་པ་ལ་་ཕ་མས་°་བསྐོར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་་ཡིད་ལ་་གཅགས་པས། མྱ་ངན་གྱི་°་ཟུག་རྔུས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང་°་ཆོ་ངེས་འདེབས་པ་°་མཐོང་ནས། ལྷས་བསམས་པ། 「བདག་གི་་ཕ་མ་འདི་ལྟར་་མི་དགའ་བའི་་རྐྱེན་གྱིས་་གལ་ཏེ་ན་་ལུས་དང་སྲོག་གི་་བར་ཆད་དུ་་འགྱུར་གྱིས། དེ་ལ་་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཅིང་°་གཏམ་བྱར་་འགྲོའོ་」སྙམ་བསམས་ནས།

A visitor from above

ནམ་མཁའ་ལས་°་བབས་ཏེ་་སྟེང་གི་་ནམ་མཁའ་ལས་°་ཚིག་སྙན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་་ཕ་མ་གཉིས་ལ་་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་དོ༎ ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་ནམ་མཁའ་ལ་བལྟས་ནས། 「ལྷ་ཁྱོད་སུ་ཞིག་ལགས་པ་བདག་ལ་་སྨྲོས་ཤིག་」ཅེས་སྨྲས་པ་དང༌། ལྷས་སྨྲས་པ་「བདག་°་ནི་་རྒྱལ་བུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་」ཞེས་°་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། 「བདག་གིས་་ལུས་ཀྱིས་་སྟག་མོ་ལྟོགས་པ་°་བསྙོད་པས་་དགའ་ལྡན་གྱི་°་ལྷའི་་གནས་སུ་°་སྐྱེས་སོ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟར་མཁྱེན་པར་མཛོད་ཅིག་ཇི་ཙམ་དུ་སྲིད་པ་དང་བཅས་པའི་་ཆོས་ནི་མཐར་འཇིག་པར་འོང་ངོ༌། སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་་ངེས་པར་འཇིག་གོ། སྡིག་པ་བྱས་ན་་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྷུང་གི། དགེ་བ་བྱས་ན་་མཐོ་རིས་སུ་°་སྐྱེས་ཏེ། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་°་ནི་་ཀུན་ལ་་སྲིད་ན། ཅིའི་་སླད་དུ་བདག་འབའ་ཞིག་གི་་ཕྱིར་མྱ་ངན་གྱི་རྒྱ་མཚོར་ལྷུང་བ་མི་ཚོར། དགེ་བའི་་ཕྱོགས་ལ་་བརྩོན་འགྲུས་མཛོད་ཅིག་!」ཅེས་པ་དང༌། དེའི་་ཕ་མས་སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་སྟག་མོ་བསྙོད་དེ། ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ཡིན་ན། བདག་ཅག་བཏང་སྟེ། ཚེའི་་དུས་བྱས་པས། དེང་°་ནི་་ཁྱོད་དྲན་པའི་་ཕྱིར་ཤ་ཡང་°་དུམ་བུ་དུམ་བུར་་བཅད་པ་ཙམ་དུ་་སྡུགབསྔལ་གྱིས་་གདུངས་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྤྱོད་པ་°་ཁྱོད་འདི་ལྟར་བྱ་བར་རིགས་སམ།?」 དེ་ནས་ཡང་ལྷ་དེས་ཚིག་སྙན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚཨོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཞམས་ཏེ། སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པས་་དེའི་་ཕ་མ་ཡང་སྤྲོ་བ་ཅུད་ཟད་སྐྱེས་ནས། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་°་སྒྲོམ་བྱས་ཏེ། རུས་བུ་དེའི་་ནང་དུ་་བཅུག་ནས་་སྦས་པའི་་སྟེང་དུ་་མཆོད་རྟེན་་བྱས་སོ། ལྷ་ཡང་ཕྱིར་གནས་སུ་སོང་ངོ༌། རྒྱལ་པོ་དང་འཁོར་མང་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཕྱིར་ཕོ་བྲང་དུ་སོང་ངོ༌།

Afterword

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་་བཀའ་སྩལ་པ། 「ཁྱོད་ཀྱི་་ཡིད་ལ་་ཅི་སྙམ་དུ་་སེམས། དེའི་་ཚེ་དེའི་་དུས་ན་རྒྱལ་པོ་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་སུ་ཡིན་སྙམ་དུ་སེམས་ན། དེ་ནི་ད་ལྟར་ངའི་་ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཟས་གཏང་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་་ཚེ་དེའི་་དུས་ན་རྒྱལ་པོ་དེའི་་བཙུན་མོ་དེ་ནི་ད་ལྟར་ངའི་་ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་ཡིན་ནོ། དེའི་་དུས་ན་སྲས་རབ་སྒྲ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་བྱམས་པ་ཡིན་ནོ། སྲས་འབྲིང་པོ་ལྷ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་བ་སུ་མི་ཏྲ་ཡིན་ནོ། དེའི་་ཚེ་དེའི་་དུས་ན་་རྒྱལ་བུ་ཐ་ཆུང་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་°་ནི་་གཞན་དུ་མ་སེམས་ཤིག་ད་ལྟར་ང་ཡིན་ནོ། དེའི་་ཚེ་དེའི་་དུས་ན་སྟག་ཕྲུག་ནི་མི་འདི་ཉིས་ཨིན་ཏེ། ངས་་སྔོན་ཡང་ཡུན་རིང་པོ་ནས་་བགེགས་ལས་ཐར་བར་བྱས་ནས་་སྲོག་བསྐྱབས་ནས་་བདེ་བར་བྱས་སོ། ད་°་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས་་ཀྱང་བགེགས་ལས་ཐར་བར་མཛད་ནས། འཁོར་བའི་་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ལས་°་ཡོངས་སུ་གྲོལ་ལོ།」 དེའི་་ཚེ་ན་་ཀུན་དགའ་བོ་དང་་འཁོར་མང་པོ་ཐམས་ཅད་°་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་གསུངས་པ་ལ་ཡི་རང་སྟེ་་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །སེམས་ཅན་ཆེན་པོས་°་སྟག་མོ་ལ་་ལུས་བྱིན་པའི་་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ༎

The poor Brahmin

Prologue

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་བྱིན་གྱི་་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་་ཚེ་ཡུལ་དེ་ན་བྲམ་ཟེ་ཕྱིན་ཏེ་ལོ་ཤུ་ཤ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། བྲམ་ཟེ་དེའི་་ཆུང་མ་དེ་རབ་ཏུ་་མི་སྡུག་ཅིང་མིག་གཉིས་ཀྱང་མི་མཐོང་སྟེ། མི་མཐོང་བ་དེ་ལ་་བུ་ཕོ་ནི་མེད་ཀྱི། བུ་མོ་བདུན་ཡོད་དེ། རབ་ཏུ་་དབུལ་ཕོངས་སོ། བྲམ་ཟེ་དེའི་་བུ་མོ་དེ་དག་°་ཀྱང་སོ་སོར་བག་མར་བཏང་སྟེ། ཕྱིས་མག་པ་དག་འདུས་ནས། བྲམ་ཟེ་དེའི་་ཆུང་མ་ཡང་ཁྲོ་ཞིང་གཏུམ་མོ་ཞིག་སྟེ། བུ་མོ་དང༌། མག་པ་དག་འོང་བ་ལ་་ཁྲོ་ནས་བུ་མོ་དག་ཀྱང་ཕྱིར་མ་ལ་་གཤེའོ། དེའི་་ཚེ་ན་ཞིང་དག་ཀྱང་བརྔ་རན་ནས། ཁྱིམ་མཚེས་ལ་་བ་ལང་ཞིག་བརྙས་ཏེ། ཞིང་ཐོག་ཏུ་་སོང་སོང་བ་ལས། ལེགས་པར་མ་བསྲུངས་པས་སྟོར་ཏོ། དེའི་་ཚེ་ན་ཕྱིན་ཏེ་ལོ་ཤུ་ཤས་འདི་སྙམ་དུ་་བསམས་སོ། 「བདག་གིས་སྔོན་ཉེས་པ་ཅི་ཞིག་བྱས་ན། ཁྱིམ་དུ་་འོངས་ན་ནི། ཆུང་མ་རྟག་ཏུ་་སྤྱོ་ཞིང་བུ་མོ་བདུན་དང༌། མག་པ་རྣམས་ཀྱིས་་འདུག་ཏུ་་མི་སྟེར། ད་ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱི་བ་ལང་བརྙས་ན་ནི། སྟོར་བར་གྱུར་ཏེ། བདག་གིས་བཙལ་ཀྱང་མ་རྙེད་ན། ཇི་ལྟར་བྱ་?」སྙམ་མྱ་ངན་གྱིས་ཡི་མུག་སྟེ་འདུག་པ་ལས། རྒྱ་མ་ནས་་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་°་ཤིང་དྲུང་ན་་དབང་པོ་ཀུན་ཞི་ཞིང་་བདེ་བར་བཞུགས་པར་་མཐོང་ངོ༌།

བྲམ་ཟེ་དེས་འཀཁར་བ་ལ་་སྐོམ་ཚུགས་སུ་བཅས་ཏེ། རྒྱང་ཚད་ཀྱི་བར་དུ་་བརྟགས་ནས་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་་བསམས་སོ། 「དེ་སློང་གཽ་ཏ་མ་ནི་རབ་ཏུ་་བདེ་སྐྱིད་དོ། དེ་ལ་་ཆུང་མས་སྤྱོ་བ་ཡང་མེད། བུ་མོ་ངན་པ་དང༌། མག་པས་གཙེ་བ་ཡང་མེད། ཞིང་བརྔ་རན་ཏེ་གླང་བརྙ་ཡང་མི་དགོས་ཏེ་མྱ་ངན་མེད་དོ་」སྙམ་བསམས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་དེའི་་བསམ་པ་ཐུགས་ཀྱིས་་མཁྱེན་ནས། དེ་ལ་་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། 「ཁྱོད་ཀྱི་བསམ་པ་བཞིན་ཏེ། ང་ལ་་ཡང་དག་པར་ཉེས་བའི་་སྐྱོན་གང་ཡང་མེད། ཆུང་མ་ངན་པ་ཡང་མེད་ན། གཤེ་ཞིང་སྤྱོ་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས། བུ་མོ་བདུན་གྱི་་འཚེ་བ་ཡང་མེད། མག་པ་ཁྱིམ་དུ་་འདུ་བ་ཡང་མེད། ཞིང་བརྔ་རན་པ་དང༌། གླང་སྟོར་བ༅ཨི་མྱ་ངན་བྱེད་པ་ཡང་མེད་དོ། ཁྱོད་རབ་ཏུ་་འབྱུང་བར་དགའམ་」ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བྲམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།「བདག་ད་སྟར་ཁྱིམ་ལ་་དུར་ཙམ་དུ་་འཛིན་ཏེ། ཆུང་མ་དང༌། བུ་མོ་ལ་་དགྲ་ཙམ་དུ་་སེམས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་རབ་ཏུ་་འབྱུང་བར་གནང་ན་བདག་རབ་ཏུ་་འབྱུང་ངོ་」ཞེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་「ལེགས་པར་འོངས་སོ།」ཞེས་བཀའ་སྩལ་པས། སྐྲ་དང་་ཁ་སྤུ་རང་བྱི་སྟེ་དགེ་སློང་དུ་་གྱུར་ཏོ།

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་ཅི་རིགས་པར་ཆོས་བསྟན་ནས། དེ་སྙེད་དུ་་དྲི་མ་ཀུན་ཟད་དེ་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ། དེ་ནས་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་པ་གསོལ་པ། 「ལེགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་གྱི་་དོན་མཛོད་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ། བྲམ་ཟེ་འདིས་སྔོན་ལེགས་པ་ཅི་ཞིག་བགྱིས་ན། ཉེས་པའི་་སྐྱོན་ཀུན་དང་་བྲལ་ཏེ། རས་དཀར་པོ་གཙང་མ་ལ་་ཚོན་ཞེན་སླ་བ་ལྟར་དགེ་བ་ལ་་ཕན་པའི་་དོན་ཐོབ་པར་གྱུར། 」 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་་བཀ་སྩལ་པ། 「 བྲམ་ཟེ་འདི་ད་ལྟར་འབའ་ཞིག་ངས་ཕན་བཏགས་ཏེ་བདེ་བར་བྱས་པར་མ་ཟད་ཀྱི། སྔོན་འདས་པའི་་དུས་ན་ཡང་ཉེས་པ་ཀུན་ལས་ཐར་ཞིང་བདེ་བར་བྱས་སོ། 」 ཀུན་དགའ་བོས་གསོལ་པ། འདས་པའི་་དུས་ན་བྲམ་ཟེ་འདི་ཇི་ལྟར་བདེ་བར་མཛད་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་དུ་་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་བཀའ་སྩལ་པ། 「ཁྱོད་ཤིན་ཏུ་་ལེགས་པར་ཉོན་ལ་་ཡིད་ལ་་ཟུངས་ཤིག་དང༌། ཁྱོད་ལ་་བསྟན་པར་བྱའོ། 」 ཀུན་དགའ་བོས་་གསོལ་པ། 「དེ་བཞིན་དུ་་ཐོས་པར་་འཚལ་ལོ་」ཞེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་་འདི་སྐད་ཅེས་་བཀའ་སྩལ་ཏོ༎

The story

སྔོན་འདས་པའི་་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་ཚད་མེད་པའི་་ཕ་རོལ་ན་་རྒྱལ་པོ་「མཛེས་པ་་」ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་°་བྱུང་སྟེ། ཆོས་བཞིན་དུ་་སྲིད་འཚོའོ། དེའི་་ཚེ་ཡུལ་དེ་ན་་བྲམ་ཟེ་°་「དབྱིག་པ་ཅེན་°་」ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་°་འདུག་སྟེ། རབ་ཏུ་་དབུལ་ཕོངས་པ། བཟའ་བ་དང་་བགོ་པ་མེད་པ་ཞིག་གོ་°་དེས་ཁྱིམ་བདག་ཅིག་ལ་་གླང་ཞིག་°་བརྙས་ཏེ། ཉིན་པར་སྤྱོད་ནས་་གླང་དེ་°་ཁྲིད་དེ་°་ཁྱིམ་བདག་དེའི་་ཁྱིམ་དུ་་སོང་བ་དང༌། དེ་ན་་ཁྱིམ་བདག་°་ནི་་ཟན་°་ཟ་སྟེ། དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་གླང་དེ་°་ཁྱིམ་གྱི་་ནང་དུ་་བཏང་བ་དང༌། གླང་°་སྒོ་གཞན་ཞིག་ཏུ་་སོང་ནས་་སྟོར་ཏོ། ཁྱིམ་བདག་དེ་°་ཟན་°་ཟོས་ནས་་ལངས་པ་དང༌། དེ་ན་་གླང་°་མ་མཐོང་ནས་་དེས་་དབྱིག་པ་ཅན་པ་ལ་་「གླང་ག་རེ་?」 ཞེས་བྱས་པ་དང༌། དེས་་སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་ཀྱི་°་ཁྱིམ་གྱི་་ནང་དུ་་བཏང་ངོ༌།」「ཁྱོད་ཀྱིས་་ངའི་་གླང་°་བོར་གྱིས། གླང་°་སླར་་བྱིན་ཅིག་!」 ཅེས་སྨྲས་པ་དང༌། དེས་སྨྲས་པ། 「ངས་མ་བོར་རོ།」「དེ་ནས་དེ་གཉིས་འགྲོགས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་་ཐད་དུ་་འདོང་དང༌། དེས་་འུ་བུ་ཅག་གི་°་རིགས་པ་དང་་མི་རིགས་པ་°་རྟོག་པར་འགྱུར་རོ་」 ཞེས་སྨྲས་ནས་་དེ་གཉིས་་དོང་བ་དང༌།

Problems on the way

མི་གཞན་ཞིག་གི་°་རྟ་རྒོད་མ་ཞིག་°་བྲོས་ནས། དེས་་དབྱིག་པ་ཅན་ལ་་སྨྲས་པ། 「རྟ་རོགདམ་མ་བཏང་」ཞེས་སྨྲས་ནས། དེས་རྡོ་ཞིག་°་བླངས་ཏེ་°་འཕངས་པ་དང༌། རྟའི་་རྐང་པ་ལ་་ཕོག་ནས་་རྐང་པ་°་ཆག་གོ་°་དེས་་སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་ཀྱིས་་ངའི་་རྟ་°་བསད་ཀྱིས་། ངའི་་རྟ་°་བྱིན་ཅིག་!」「ཅིའི་་ཕྱིར་་རྟ་°་སྦྱིན།?」 དེས་སྨྲས་པ། 「ཚུར་ཤོག་! རྒྱལ་པོའི་་དྲུང་དུ་་འདོང་དང༌། དེས་་འུ་བུ་ཅག་གི་°་ཞལ་ཆེ་°་གཅོད་དུ་་འོང་ངོ་」 ཞེས་སྨྲས་ནས་་དེ་དག་°་དེར་སོང་བ་དང༌། དབྱིག་པ་ཅན་དེ་°་འབྲོས་པར་བརྩམས་ཏེ། དེས་་རྩིག་པ་ཞིག་གི་°་སྟེང་དུ་་མཆོངས་པ་དང༌། དེའི་་དྲུང་ན་་ཐ་ག་པ་ཞིག་°་ཐགས་་འཐག་ཅིང་འདུག་པ་དེའི་་སྟེང་དུ་་ལྷུང་ནས་་ཐ་ག་པ་དེ་°་ཚེ་°་འཕོས་པ་དང༌། ཐ་ག་པའི་་ཆུང་མས་་དབྱིག་པ་ཅན་དེ་°་བཟུང་ནས་་「ཁྱོད་ཀྱིས་་ངའི་་ཁྱོ་°་བསད་ཀྱིས་། ངའི་་ཁྱོ་°་བྱིན་ཅིག་!」 ཅེས་སྨྲས་པ་དང༌། 「ངས་ཁྱོད་ཀྱི་ཁྱོ་ཅི་ལྟར་སྦྱིན་?」ཞེས་སྨྲས་ནས། 「ཚུར་ཤོག་! རྒྱལ་པོའི་་དྲུང་དུ་་འདོང་དང༌། དེས་་འུ་བུ་ཅག་གི་°་ཞལ་ཆེ་°་གཅོད་དོ་」ཞེས་་དེ་དག་°་དོང་བ་ལས། ལམ་གྱི་་བར་་དེ་ན་་ཆུ་བོ་གཏིང་ཟབ་པ་ཞིག་°་ཡོད་དེ། ཆུ་དེའི་་ནང་ནས་་ཚུར་་ཤིང་མཁན་ཞིག་°་སྟེའུ་°་ཁ་ནས་་ཁྱེར་ཏེ་°་འོང་ངོ༌། དེ་ལ་་དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་「ཆུའི་་གཏིང་ཅི་ཙམ་?」ཞེས་དྲིས་པ་དང༌། 「ཆུ་གཏིང་ཟབ་པོ་」ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། སྟེའུ་°་ཆུར་་ལྷུང་སྟེ། སྟེའུ་དེ་°་མ་རྙེད་པ་དང༌། དེས་་དབྱིག་པ་ཅན་°་བཟུང་ནས། 「ཁྱོད་ཀྱིས་་ངའི་་སྟེའུ་ཆུར་བསྐུར་རོ།」 དེས་སྨྲས་པ་「ངས་མ་བསྐུར་རོ།」「ཚུར་ཤོག་!རྒྱལ་པོའི་་དྲུང་དུ་་འདོང་དང༌། དེས་འུ་བུ་ཅག་གི་ཞལ་ཆེ་གཅོད་དོ་」ཞེས་་སྨྲས་ནས་་དོང་ངོ༌། དེ་ལུས་ངལ་ནས་་ཆང་ཚོང་གི་°་ཁྱིམ་དུ་་སོང་སྟེ་°་ཆང་°་བསླངས་ནས། ཆང་ཚོང་མ་དེ་ལ་་བུ་ཕོ་ཞིག་°་བཙས་ཏེ། བུ་°་གོས་ཀྱིས་་གཡོགས་ཏེ་°་བསྙལ་པ་ལས། དབྱིག་པ་ཅན་°་དེའི་་སྟེང་དུ་་འདུག་པ་དང༌། ཁྱེའུ་དེ་°་སྲོག་དང་་བྲལ་བར་་གྱུར་ཏོ། དེས་ཀྱང་°་དབྱིག་པ་ཅན་དེ་°་བཟུང་སྟེ། 「ཁྱོད་ཀྱིས་་ངའི་་བུ་བསད་ཀྱིས་། ངའི་་བུ་°་བྱིན་ཅིག་!」དེས་་སྨྲས་པ། 「ངས་°་ནི་་མ་བསད་ན། ཁྱོད་ཀྱི་°་བུ་°་ངས་་ཇི་ལྟར་སྦྱིན།?」 དེས་「ཚུར་ཤོག་! རྒྱལ་པོའི་་དྲུང་དུ་་འདོང་དང༌། དེས་་འུ་བུ་ཅག་གི་°་ཞལ་ཆེ་°་གཅོད་དོ་」ཞེས་་སྨྲས་ནས་་དེ་དག་དོང་བ་ལས།

Questions for the king

གནས་གཞན་ཞིག་ན་་ཤིང་ཤ་ཀོ་ཏ་ཀ་ལ་་བྱ་རོག་ཅིག་°་འདུག་པ་དེས་་དབྱིག་པ་ཅན་དེ་°་མཐོང་ནས་་「གར་་འགྲོ?」་ཞེས་་སྨྲས་པ་དང༌། 「ང་°་ནི་་མི་འགྲོ་ན། །དི་དག་གིས་་ང་°་ཁྲིད་དོ།」「གང་དུ་་ཁྲིད།?」「རྒྱལ་པོའི་་དྲུང་དུའོ།」「འོ་ན་་ཁོ་བོའི་་ཕྲིན་ཞིག་ཀྱང་°་རྒྱལ་པོ་ལ་་བྱོས་ཤིག་! 「གནས་འདི་」ཞེས་བགྱི་བ་ན། 「ཤིང་ཤ་ཀོ་ལ་་ཀ་དེ་ལ་་བྱ་རོག་ཅིག་འདུག་པ། 「བདག་ཤིང་གཞན་གྱི་་ཁ་ན་་འདུག་པའི་་ཚེ་°་སྐད་°་མི་སྙན་ལ། ཤིང་འདིའི་་ཁར་་འོངས་ན་་སྐད་°་ངོ་མཚར་དུ་་སྙན་ན། དེའི་་ཅིའི་་ཕྱིར་?」ཞེས་དེ་སྐད་°་མཆིའོ་」 ཞེས་སྨྲོས་ཤིག་!」 དེ་ནས་ཡང་གནས་གཞན་ཞིག་ན་སྦྲུལ་ཞིག་གིས་མཐོང་ནས། སྔ་མ་བཞིན་དུ་་「བདག་གི་ཕྲིན་ཡང་ཞུས་ཤིག་! བདག་ནམ་ཁུང་ནས་ཕྱིར་འབྱུང་བའི་་ཚེ་ནི་བདེ། སླར་འཇུག་པའི་་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་ན། ཅིའི་་ཕྱིར་དེ་ལྟར་གྱུར་?」 ཅེས་ཞུས་ཤིག་!」 དེ་དག་དོང་བ་ལས་གནས་གཞན་ཞིག་ན་ན་ཆུང་གཞོན་ནུ་ཞིག་གིས་མཐོང་ནས། སྔ་མ་བཞིན་དུ་་ཁོ་མོའི་་ཕྲིན་ཡང་ཞུས་ཤིག་! ནམ་ཁོ་མོའི་་ཕ་མའི་་ཁྱིམ་ན་་འདུག་པའི་་ཚེ་ན་་གྱོས་པོའི་་ཁྱིམ་°་འདོད། གྱོས་པོའི་་ཁྱིམ་ན་་འདུག་པའི་་ཚེ་°་ཕ་མའི་་ཁྱིམ་འདོད་ན། དེ་ཅིའི་་པྱིར་ཡིན་པ་ཞུས་ཤིག!」 ་ཅེས་སྨྲས་ན། དེ་དག་དོང་བ་ལས།

Judgements of the king

རྒྱལ་པོའི་་དྲུང་དུ་་ཕྱིན་པ་དང༌། དེ་དག་རྒྱལ་པོཨི་རྐང་པ་ལ་་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་°་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་་འཁོད་དོ། དེ་ནས་་རྒྱལ་པོས་་དེ་དག་ལ་་「ཁྱོད་ཅི་ལ་་འོངས་」ཞེས་་དྲིས་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་་དབྱིག་པ་ཅན་དང་་ཁྱིམ་བདག་རྩོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་°་སྨྲས་སོ། རྒྱལ་པོས་དབྱིག་པ་ཅན་ལ་་སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་ཀྱིས་་གླང་བརྙས་སམ།?」「བརྙས་སོ།」「འོ་ན་ཕྱིར་བྱིན་ནམ།?」「ཁྱིམ་བདག་གིས་་མཐོང་བར་་བྱིན་ཏེ། ཁས་°་ནི་་མ་བཏང་ངོ༌།」 རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། 「དབྱིག་པ་ཅན་འདིས་་གླང་°་ཕྱིར་བྱིན་ཏེ་°་མ་སྨྲས་པས་ན། ལྕེ་ཆོད་ཅིག་! ཁྱིམ་བདག་ཀྱང་°་གླང་འོངས་པར་་མཐོང་ལ་་མ་བཏགས་པས་ན། མིག་ཕྱུངས་ཤིག་!」ཅེས་་བཅད་དོ། ཁྱིམ་བདག་གིས་སྨྲས་པ། དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་གཅིག་ཏུ་་ན་་བདག་གི་°་གླང་°་ཕྲོགས། གཉིས་སུ་ན་་བདག་གི་°་མིག་ཕྱུང་བ་བས། དབྱིག་པ་ཅན་°་རྒྱལ་བར་གྱུར་ཀྱང་°་བླའོ།」 མི་གཅིག་གིས་སྨྲས་པ། དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་བདག་གི་°་རྟ་རྒོད་མ་°་བཀུམ་མོ་」 ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། རྒྱལ་པོས་དབྱིག་པ་ཅན་ལ་་ཁྱོད་ཀྱིས་་རྟ་ཇི་ལྟར་བསད་」ཅེས་དྲིས་ན། 「བདག་ལམ་དུ་་ཞུགས་ཏེ། མཆི་མཆི་བ་ལས། མི་འདིས་「རྟ་མ་བཏང་ཞིག་!」ཅེས་མཆིས་ནས། བདག་གིས་རྡོ་ཞིག་བླངས་ཏེ་འཕངས་པས་རྟ་གུམ་མོ།」 རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། 「རྟ་བདག་གིས་་「རྟ་མ་བཏང་ཞིག་!」ཅེས་སྨྲས་པས། རྟ་བདག་ནི་ལྕེ་ཆོག་ཅིག! དབྱིག་པ་ཅན་ནི ་རྡོ་འཕངས་པས་་ལག་པ་ཆོད་ཅིག!」 མི་དེས་སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན་་བདག་གི་°་རྟ་བསད། གཉིས་སུ་ན་་བདག་གི་°་ལྕེ་°་བཅད་པ་བས་་དབྱིག་པ་ཅན་°་རྒྱལ་བར་གྱུར་ཀྱང་°་བླའོ།」 ཤིང་མཁན་གྱིས་སྨྲས་པ། 「དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་བདག་ལ་་「ཆུའི་་གཏིང་ཅི་ཙམ་དུ་་ཟབ་?」ཅེས་་དྲིས་པས། ཁ་ནས་་སྟེའུ་ཐོགས་པ་°་ཆུར་་ལྷུང་ངོ་」ཞེས་་གསོལ་པ་དང༌། རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། 「རྫས་ཅི་འཁྱེར་ཡང་ཕྲག་པ་ལ་་བཀུར་བར་རིགས་ཀྱི་ཁ་ནས་ཁྱེར་བས་ཤིང་མཁན་གྱི་་མདུན་སོ་གཉིས་ཆོག་ཅིག་! དབྱིག་པ་ཅན་°་ནི་་「ཆུ་གཏིང་°་ཟབ་བམ་」 ཞེས་དྲིས་པས་་ལྕེ་ཆོད་ཅིག! ཤིང་མཁན་གྱིས་སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན་བདག་གི་སྟེའུ་སྟོར། གཉིས་སུ་ན་་བདག་གི་°་སོ་°་བཅག་པ་བས་་དབྱིག་པ་ཅན་°་རྒྱལ་བར་གྱུར་ཀྱང་°་བླའོ།」

ཆང་ཚོང་མས་་སྨྲས་པ། 「དབྱིད་པ་ཅན་གྱིས་་བདག་གི་°་བུ་བས་་བསད་དོ། དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་སྨྲས་པ། བདག་ང་ལ་་བས་ཅང་སློང་དུ་་མཆིས་པས་་སྟན་ལ་་མ་བལྟས་པར་་སྟན་ལ་་འདུག་པས། འོག་ན་་བུ་མཆིས་པར་་མ་ཚོར་ཏེ་°་བུ་°་གུམ་མོ། 」 རྒྱལ་པོས་་སྨྲས་པ། ཆང་ཚོང་མ་°་ཁྱོད་བུ་°་གོར་་བརྙལ་ལ་་གོས་ཀྱིས་་མེ་མངོན་པར་་གཡོགས་པས་་ཉེས་སོ། དབྱིག་པ་ཅན་°་ཁྱོད་°་སྟན་ལ་་མི་རྟོག་པར་་འདུག་པ་ཡང་°་ཉེས་ཀྱིས་། དབྱིག་པ་ཅན་°་ཁྱོད་°་ཁྱོར་་བྱོས་ལ་་བུ་ཡོད་པར་བྱོས་ཤིག!」ཅེས་་སྨྲས་སོ། ཆང་ཚོང་མས་་སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན་་བདག་གི་°་བུ་°་བསད། གཉིས་སུ་ན་་བདག་གི་°་ཁྱོར་བྱས་པ་བས་་དབྱིག་པ་ཅན་°་རྒྱལ་པར་་གྱུར་ཀྱང་°་བླའོ། 」 ཐ་ག་པའི་་ཆུང་མས་་སྨྲས་པ། 「དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་བདག་གི་ཁྱོ་°་བཀུམ་མོ། 」 དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་སྨྲས་པ། 「བདག་ལ་་དཧྲ་མངབས་་འཟིགས་ཏེ་°་རྩིག་པ་ལས་་བརྒྱལ་ནས་་བརྒལ་ནས་་བྲོས་པ་ལས། ཕག་ལ་་མི་ཡོད་པ་མ་མཐོང་སྟེ་གུམ་མོ། རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། 「སོང་ལ་་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཁོར་གྱིས་ཤོག !」 དེས་སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན་བདག་གི་ཁྱོ་བསད། གཉིས་སུ་ན་འདི་བདག་གི་°་ཁྱོར་་བྱས་པ་པས་་དབྱིག་པ་ཅན་°་རྒྱལ་བར་་གྱུར་ཀྱང་°་བླའོ། 」 དེ་དག་སོ་སོ་ནས་་ཞལ་ཆེ་°་བཅད་དེ། དབྱིག་པ་ཅན་ལ་་ཡུས་བྱིན་ནས་་ཉེས་པ་ཀུན་ལས་་ཐར་ཏོ།

Two other suites

རྒྱལ་པོ་དེ་ལ་་ཡང་བུད་མེད་གཉིས་ཤིག་བུ་གཅིག་ལ་་བརྩོད་དེ། རྒྱལ་པོ་བློ་མཁས་པས་་བརྟགས་ནས་་བུད་མེད་གཉིས་ལ་་འདི་སྐད་ཅེས་་སྨྲས་སོ། 「ཁྱོད་གཉིས་ཀྱིས་་བུའི་་ལག་པ་རེ་རེ་ནས་་བཟུང་སྟེ ་དྲངས་ཨལ་གང་གིས་་ཐོབ་པ་°་བུ་ཁྱེར་ཅིག!」ཅེས་་བསྒོ་བ་དང༌། བུའི་་མ་མ་ཡིན་པ་དེས་ནི་བུ་ལ་་སྙིང་རྗེ་མེད་པས་སྣད་ཀྱིས་་མི་དོགས་ཏེ་°་མཐུ་ཅི་ཡོད་པས་་དྲངས་སོ། བུའི་་མ་གང་ཡིན་པ་དེས་°་ནི་་བུ་ལ་་བྱམས་པས་་སྣད་གྱིས་་དོགས་ཏེ་°་སྟོབས་ཀྱིས་་ཐུབ་ཀྱང་°་དྲག་ཏུ་་མི་འདྲེན་ནོ། རྒྱལ་པོས་ཀྱང་°་རྟོགས་ནས་་དྲག་ཏུ་་དྲངས་པ་དེ་ལ་་འདི་°་ནི་་ཁྱོད་ཀྱི་°་བུ་མ་ཡིན་ཏེ། བུད་མེད་གཅིག་ཤོས་ཀྱི་°་བུ་ཡིན་པས་ན། དྲང་པོར་་སྨྲོས་ཤིག་!」ཅེས་་བྱས་པ་དང་་། དལ་གྱིས་་འདྲེན་པའི་་བུ་ཡིན་པར་གྱུར་ཏེ་°་བུ་ཁྱེར་ཏོ། དེ་ནས་ཡང་མི་གཉིས་ཤིག་རས་ཡུག་གཅིག་ལ་་བརྩོད་དོ། རྒྱལ་པོའི་་དྲང་དུ་་ཨོངས་པ་ལས་་རྒྱལ་པོས་་བརྟགས་ནས་་ཞལ་ཆེ་གོང་མ་°་བཞིན་དུ་་བཅད་དོ།

Answers of the king

དེ་ནས་་དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་་རྒྱལ་པོ་ལ་་འདི་སྐད་ཅེས་་གསོལ་ཏོ། 「འདི་དག་གིས་བདག་བཟུང་སྟེ་ཁྲིད་ཅིང་མཆི་བ་ན། སྦྲས་ཞིག་འཕྲིན་དུ་་འདི་སྐད་ཅེས་མཆིའོ། 「བདག་ཁུང་བུ་ནས་ཕྱིར་འབྱུང་བའི་་ཚེ་ནི་བདེ། སླར་འཇུག་པའི་་ཙེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ན། ཅིའི་་ཕྱིར་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་ཞུས་ཤིག་!」ཅེས་མཆིའོ། རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། སྦྲུལ་དེ་ལ་་ཁྱོད་ཀྱིས་་འདི་སྐད་ཅེས་་གྱིས་ཤིག! ཁྱོད་མེ་ཁྲོ་ཤིང་°་བཀྲེས་པས་་ཁུང་ནས་་འབྱུང་བའི་་ཚེ་°་བདེའོ། ཕྱིར་བྱང་ནས་་ཁ་ཟས་མང་དུ་་ཟོས་ལ་་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་་བཙེས་པས་་ཁྱོད་ཁྲོས་ཏེ་°་སྦོམ་པོར་གྱུར་པས་་སླར་འཇུག་པའི་་ཚེ་°་ཁུང་བུ་ལ་་ཐོངས་ནས་་སྡུག་བསྔལ་ལོ་°་」ཞེས་གྱིས་ཤིག! ཁྱོད་ཀྱིས་་དེ་སྟེ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་ཤེས་ལ་་མི་ཁྲོ་ན། ཇི་ལྟར་ཕྱིར་འབྱུང་བ་དང་་འདྲ་བར་བདེ་བར་འཇུག་གོ་」ཞེས་སྨྲས་ཤིག!」 དེ་ནས་ན་་ཆུང་མ་གཞོན་ནུའི་་ཕྲིན་°་སྨྲས་པ་དང་་། རྒྱལ་པོས་་སྨྲས་པ། ན་ཆུང་མ་གཞོན་ནུ་དེ་ལ་་「ཁྱོད་ཀྱི་པ་མའི་་ཁྱིམ་ན་་མཛའ་བོ་ཞིག་°་འདུག་སྟེ། ནམ་°་གྱོས་པོའི་་ཁྱིམ་ན་་འདུག་པའི་་ཚེ་ན་་མཛའ་བོ་ལ་་ཆགས་པས་་ཕ་མའི་་ཁྱིམ་དུ་་འགྲོ་འདོད། ནམ་°་ཕ་མའི་་ཁྱིམ་ན་་འདུག་པའི་་ཚེ་ན་་མཛའ་བོ་ལ་་སྐྱོ་སྟེ་°་ཁྱོ་ལ་་ཆགས་པས་་གྱོས་པོ་འི་་ཁྱིམ་དུ་་འགྲོ་འདོད་པ་°་ཡིན་གྱིས། གན་གཅིག་སྤང་ལ་་གཅིག་ལེགས་པར་་ཟུངས་ཤིག་དང་་། དེ་ལྟ་བུའི་་གནོད་པ་མེད་པར་་འགྱུར་རོ་」ཞེས་སྨྲས་ཤིག! གནས་གཞན་ཞིག་ན་་ཤིང་ཤ་ཀོ་ཏ་ཀ་ལ་་བྱ་རོག་ཅིག་°་འདུག་པའི་་ཕྲིན་°་སྨྲས་པ་དང་་། རྒྱལ་པོས་་སྨྲས་པ། 「「ཤིང་དེའི་་འོག་ན་་གསེར་་ཡོད་པས་་ཁྱོད་ཀྱི་°་སྐད་སྙན་པ་°་ཡིན་ནོ། ཤིང་གཞེན་གྱི་་དྲུང་ན་་གསེར་མེད་པས་་སྐད་°་མི་སྙན་ནོ་」ཞེས་གྱིས་ཤིག!」 རྒྱལ་པོས་་དབྱིག་པ་ཅན་ལ་་སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་ལ་་ཉེས་པ་མང་དུ་་བྱང་ཡང་°་ངས་བཏང་ངོ་། ཁྱོད་°་ནི་་དབུལ་ཕོངས་ཀྱིས་། ཤིང་གི་འོག་ན་་གསེར་གྱི་་གཏེར་་ཡོད་པ་°་རྐོས་ལ་་ཁྱེར་ཅིག!」 དབྱིག་པ་ཅན་གྱིས་རྒྱལ་པོས་བསྒོ་བ་བཤིན་དུ་་སོ་སོའི་་ཕྲིན་ཡང་བསྒོ་ནས་་ཤིང་དྲུང་ནས་་གསེར་ཡང ་ཕྱུང་སྟེ་°་ཁྱེར་ཏེ། དེ་ཕྱིན་ཆད་°་སོ་ཚིས་་ཚུགས་ནས་་ཅེས་ཀྱང་མེ་ཀྱང་མི་བྲེལ་ཏེ་°་ཙེ་གཅིག་ཏུ་་ཕྱུག་ཅིང་°་བདེ་སྐྱིད་པར་་གྱུར་ཏོ།

Afterword

ཀུན་དགའ་བོ། དེའི་་ཚེ་དེའི་་དུས་ན་་རྒྱལ་པོ་མཛེས་པ་དེ་°་གཞན་དུ་་མ་སེམས་ཤིག! དེ་°་ནི་་ད་ལྟར་་ང་°་ཡིན་ནོ། དེའི་་ཚེ་དེའི་་དུས་ན་་བྲམ་ཟེ་°་དབྱིག་པ་ཅན་དེ་°་ནི་་བྲམ་ཟེ་°་ཕྱིན་ཏེ་ལོ་ཤུ་ཤ་°་ཡིན་ནོ། ངས་་སྔོན་ཡང་°་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་་ཐར་བར་བྱས་ཏེ་°་རིན་པོ་ཆེ་°་བྱིན་ནས་་བདེ་སྐྱིད་པར་་བྱས་སོ། ང་མངོན་པར་་སངས་རྒྱས་ནས་ཀྱང་°་སྡུག་བསྔལ་ལས་་ཐར་བར་བྱས་ཏེ་°་ཟད་མི་ཤེས་བའི་་ཆོས་རིན་པོ་ཆེའི་་གཏེར་བྱིན་ཏོ།」 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་དེ་སྐད་ཅེས་་བཀའ་སྩལ་ནས། ཚེ་དང་་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དང་་འཁོར་མང་པོ་°་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་་གསུངས་པ་ལ་་རྗེས་སུ་°་ཡི་རང་ནས་་མངོན་པར་དགའོ༎

ཁྱིམ་བདག་དབྱིག་པ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་་ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་དགུ་པའོ༎

Stories translated from Sanskrit

The Brahmin and the five thieves

བྲམ་ཟེ࿒ཞིག࿒°་ལྷ་རྣམས་་ལ࿒མཆོད་པ་བྱེད་པར࿒འདོད་པ་ལས࿒དངུལ་་དང࿒བཅས་པར࿒རང་་གི࿒གྲོང་་ནས࿒ཐག་མི་རིང་བའི࿒གྲོང་ཁྱེར࿒ཆེན་པོའི࿒ནང་་དུ࿒སོང་་ངོ༌༎ 〈རྡོ་རྗེ་གླིང࿒〉ཞེས࿒བྱ་བའི࿒གྲོང་ཁྱེར࿒དེ་་ལ࿒དངུལ་བདུན་་གྱིས࿒ར་མ་ཞིག࿒°་ཉོས་པ་་དང࿒རང་་གི࿒གྲོང་་གི࿒ཕྱོགས་་སུ࿒སོང་་ངོ༌༎ རང་་གི࿒གྲོང་་དུ࿒ལྡོག་པའི࿒ལམ་་གྱི࿒བར་་ན࿒གནས་པའི࿒རྐུན་པོ࿒ལྔ་པོས࿒བྲམ་ཟེ࿒ར་མ་་དང࿒ལྡན་དེ࿒°་རྒྱང་མ་་ནས࿒འོང་བར࿒མཐོང་་ངོ༌། བྲམ་ཟེ࿒དེས࿒རྐུན་པོ࿒རྣམས࿒°་མཐོང་བའི࿒སྔོན་་ལ࿒མི࿒ལྔ་པོ࿒དེ࿒°་ནི࿒ལམ་་དང࿒ཐག་མི་རིང་བའི࿒གསང་བའི࿒གནས་་ན࿒འདུས་པ་་དང࿒ཕན་ཚུན་་ལ࿒འདི་སྐད࿒ཅེས࿒སྨྲས་་སོ༎ 「བྲམ་ཟེ་དེའི་ར་མ࿒°་ནི࿒ང་ཚོ་་ལ࿒ཤིན་ཏུ࿒འདོད་པའི࿒ཟན࿒°་ཡིན་པས࿒དེ࿒°བརྙེད་པའི࿒ཆེད་་དུ࿒ཇི་ལྟར࿒བྱ࿒?」ཞེས࿒སྨྲས་་སོ༎ མི་ཞིག་་གིས࿒སྨྲས་པ་「ར་མ࿒°་བརྐུ་བ࿒°་ནི࿒ང་ཚོས࿒དེ࿒°་སྟོབས࿒དྲག་པོས࿒འཛིན་པར࿒མི་རུང་བའི࿒ཕྱིར࿒བྱ་བ࿒དེ࿒°་ནི࿒བྱ་བར࿒ཤིན་ཏུ࿒དཀའ་བ࿒°་ཡིན࿒」ཅེས࿒སྨྲས་་སོ༎ དེ་་ནས࿒མི࿒གཞན་་གྱིས࿒ནི་「བདག་་གིས࿒བདེ་བླག་་ཏུ࿒རྙེད་པའི࿒ཐབས࿒°་ཤེས་་སོ༎ དེ་ཇི་ལྟར࿒བདག་་གིས࿒ཁྱེད་ཅག་་ལ࿒སྨྲས་པ࿒དེ࿒བཞིན་་དུ࿒བྱོས་་ཤིག་!」ཅེས࿒སྨྲས་་སོ༎ མི࿒དེས࿒རྐུན་པོ࿒གཞན࿒རྣམས་་ལ࿒རང་་གི࿒གྲོས࿒°་བཤད་པ་་དང࿒ཆོམ་རྐུན࿒དང་པོས࿒བྲམ་ཟེ࿒ར་མ࿒འཁྲིད་པའི࿒དྲུང་་དུ࿒འགྲོ་བ་་ལ࿒སྐད་ཆེན་པོས࿒「ཀྱེ་མ࿒ཁྱི࿒°་འདྲེན་པའི࿒བྲམ་ཟེ࿒°་བདག་་གིས࿒ནམ་ཡང࿒མ་མཐོང་་ངོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་སོ༎ བྲམ་ཟེས࿒「མི་དེ࿒°་ནི࿒བློ་རྨོངས་པ࿒°་ཡིན࿒」ཅེས࿒སེམས་པ་་དང࿒ལན࿒°་མི་འདེབས་པར࿒རྐུན་པོ་ལས࿒འདས་་སོ༎ རྐུན་པོ࿒གཉིས་པ་་དང࿒འཕྲད་པ་་ན࿒དེས࿒ནི་「ཁྱི࿒འདི࿒°་རབ་་ཏུ࿒མི་སྡུག་པ࿒°་ཡིན࿒」ཅེས࿒སྨྲས་པ་་དང࿒བྲམ་ཟེས࿒「མི࿒དེ࿒°་ཡང࿒དོན་མེད་པའི࿒གཏམ࿒°་བྱེད་དོ࿒」ཞེས࿒བསམས་་སོ༎ རྐུན་པོ࿒གསུམ་པ་་དང࿒བཞི་པ་་དང࿒དེ࿒བཞིན་་དུ࿒སྨྲས་པ་་དང࿒བྲམ་ཟེ࿒དེ་་ལ࿒ཐེ་ཚོམ࿒ཆུང་བ࿒°་བྱུང་་ངོ༌༎ 「ར་མ࿒ངོས་ཀུན་་ནས࿒བརྟགས་པ་་དང࿒ཁྱི་་ལ࿒ཕལ་ཆེར࿒མཇུག࿒མི་རིང་པོ་་དང࿒རྨིག་པ࿒°་མེད༎ ར་མ་་ལ࿒ཕལ་ཆེར࿒བྲང་་དང࿒ཀོས་ཀའི࿒སྤུ࿒°་ཡོད་པས࿒དེ࿒ངེས་པར࿒ར་མ࿒°་ཡིན࿒」ཅེས࿒སྙམ་་དུ࿒བསམ་སོ༎ ཡུན࿒རིང་པོ࿒°་མ࿒ལོན་པར࿒ཆོམ་རྐུན࿒ལྔ་པས࿒ར་མ࿒དེ࿒°་མཐོང་བའི࿒སྐབས་འཇིགས་པ࿒ཆེན་པོ་་དང࿒བཅས་པ࿒བཞིན་་དུ࿒「ཀྱེ་མ࿒ཁྱི࿒དེ࿒°་ནི࿒ཤིན་ཏུ࿒མ་རུངས་པ࿒°་ཡིན࿒」ཅེས࿒སྨྲས་པ་་དང࿒བྲོས་་སོ༎ དེ་་ནས࿒བྲམ་ཟེས࿒「མི࿒ཐམས་ཅད་་ཀྱིས࿒「ཁྱི࿒」ཞེས࿒བྱས་པའི࿒དུད་འགྲོ࿒འདི་་ལ࿒བདག་་གིས࿒ར་མར࿒འཛིན࿒ཀྱང࿒དེ࿒°་ར་མ࿒°་ཡིན་པར࿒སྔང་་ངོ༌༎ ངེས་པར࿒གནོད་སྦྱིན࿒བདག་་གི࿒མཆོད་པ࿒°་འགེགས་པར࿒འདོད་པ࿒ཞིག་་གིས࿒བདག་་གིས࿒ཉོས་པའི࿒ར་མ࿒°་ཁྱིར࿒སྤྲུལ་ཏོ࿒」ཞེས࿒བསམས་པ་་དང࿒ར་མ࿒°་བཏང་་ངོ༌༎ རྐུན་པོ࿒རྣམས་་ཀྱིས࿒བྲམ་ཟེས࿒བཏང་བའི࿒ར་མ࿒°་བཟུང་བ་་དང࿒དེ࿒°་ནི࿒ཟས࿒°་རབ་་ཏུ࿒ཞིམ་པོར࿒ཟོས་་སོ༎

The hungry tigress

སྔོན་འདས་པའི࿒དུས࿒བསྐལ་པ࿒གྲངས་མེད་པའི࿒སྔ་རོལ་་ན། འཛམ་བུ་གླིང࿒འདི་་ན࿒རྒྱལ་པོ་「〈ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ࿒〉」ཞེས࿒བྱ་བ࿒ཞིག࿒°་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཕྲན࿒ལྔ་སྟོང་སྙེད་་ལ࿒དབང་བྱེད་་དོ། རྒྱལ་པོ࿒དེ་་ལ࿒སྲས࿒གསུམ࿒°་མངའ་སྟེ། རབ࿒°་ནི࿒「〈སྒྲ་ཆེན་པོ࿒〉」 ཞེས࿒བྱའོ། འབྲིང་པོ࿒°་ནི࿒「〈ལྷ་ཆེན་པོ࿒〉」 ཞེས࿒བྱའོ། ཐ་ཆུང࿒ནི࿒「〈སེམས་ཅན་ཆེན་པོ࿒〉」 ཞེས࿒བྱ་སྟེ། སྲས࿒ཐ་ཆུང࿒དེ࿒°་ཆུང་ངུ་་ནས࿒བྱམས་པ་་དང࿒སྙིང་རྗེར་ལྡན་་ཏེ། ཐམས་ཅད་་ལ࿒བུ་གཅིག་པ་་དང࿒འདྲའོ། དེའི࿒ཚེ࿒°་རྒྱལ་པོ࿒དེ࿒°་བློན་པོ་་དང࿒བཅས། བཙུན་མོ་་དང࿒སྲས་་སུ࿒བཅས་་ཏེ། ཕྱི་རོལ་་ཏུ࿒འཆག་་ཅིང࿒དོང་བ་ལས། ཅུང་ཟད࿒ཅིག࿒°་ངལ་བསོ་བའི࿒བར་་དུ࿒སྲས࿒གསུམ་པོ࿒°་ཚལ་་གྱི࿒ནང་་དུ࿒དོང་དོང་བ་ལས། སྟག་མོ࿒ཞིག࿒བུ࿒°་བྱུང་་ནས࿒ཞག་དུ་མ࿒°་ལོན་པ࿒བཀྲེས་་ཤིང࿒སྐོམ་པས࿒ཉེན་་ཏེ། ཕྱིར་ཡང࿒བུ࿒°་ཟ་ལ་ཐུག་པ་ཞིག࿒°་མཐོང་་ནས། རྒྱལ་བུ࿒ཐ་ཆུང་་གིས࿒ཕུ་བོ࿒གཉིས་་ལ࿒སྨྲས་པ། 「སྟག་མོ࿒འདི࿒°་ནི࿒ཤིན་ཏུ࿒སྡུག་བསྔལ་་གྱིས࿒གཟིར་་ཏེ། ཉམ་ཆུང་་ལ࿒རིད་པས࿒ཤི་ལ་ཐུག་པ࿒འདི࿒ལྟ་བུ࿒°་བུ࿒°་བྱུང་མ་ཐག་པ࿒°་ཡང࿒ཟ་་རུ࿒འདོད་དོ࿒」 ཞེས࿒སྨྲས་པ་དང༌།

ཕུ་བོ་གཉིས་་ཀྱིས࿒「ཁྱོད་ཟེར་བ࿒°་བདེན་ནོ࿒」ཞེས࿒ཟེར་་རོ། ནུ་བོས࿒ཕུ་བོ࿒གཉིས་་ལ࿒སྨྲས་པ། 「སྟག་མོ࿒འདིས࿒ཟས་སུ་ཅི࿒°་ཟ་?」ཞེས࿒དྲིས་་ན། ཕུ་བོ࿒གཉིས་་ཀྱིས࿒སྨྲས་པ། 「འདི࿒°་བསད་མ་ཐག་པའི࿒ཤ࿒རློན་པ་་དང༌། ཁྲག࿒དྲོན་མོས࿒དེའི࿒ཡིད་ཚིམ་པར࿒འགྱུར་རོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་སོ། ཡང࿒སྨྲས་པ࿒°་「གང་སུ་ཡང࿒°་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི࿒དངོས་པོས࿒འདིའི࿒སྲོག࿒°་བསྐྱབས་་ཏེ། མི་ཉམས་པར࿒བྱེད་ནུས་པ࿒°་ཡོད་དམ།?」 ཕུ་བོ་གཉིས་་ཀྱིས࿒སྨྲས་པ། 「དེ࿒°་ནི࿒ཤིན་ཏུ࿒ཡང་བཀའ་བས࿒མེད་དོ།」 དེ་་ནས࿒རྒྱལ་བུ་ཐ་ཆུང་དེས࿒ཡིད་ལ་འདི་སྙམ་་དུ࿒བསམས་་སོ། 「བདག࿒°་ཡུན་རིང་པོ་་ནས࿒འཁོར་བ་་ན࿒འཁོར་ཞིང༌། ལུས་་དང࿒སྲོག་གྲངས་མེད་པ་ཞིག࿒°་ཆུད་གསན་་ཏེ། བར་འགའ࿒°་ནི࿒འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཕྱིར། བར་འགའ࿒°་ནི࿒ཞེ་སྡང་་གི࿒ཕྱིར། བར་འགའ࿒°་ནི࿒གཏི་མུག་་གི࿒ཕྱིར࿒ལུས་བཏང࿒ཡང࿒ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར࿒བསོད་ནམས་་ཀྱི࿒ཞིང་་དང࿒ལན་འགའ་ཡང་མ་ཕྲད་པའི࿒ལུས࿒འདི࿒ཅི࿒རུང་?」 སྙམ࿒བསམས་་ནས། གསུམ་ཀར࿒འགྲོགས་ཏེ࿒སོང་བ་དང༌། རིང་པོར࿒མ་ཕྱིན་པར࿒ཕུ་བོ་གཉིས་་ལ࿒འདི་སྐད་ཅེས࿒སྨྲས་་སོ། 「མཆེད་གཉིས࿒°་སྔར་གཤེགས་་ཤིག་་དང༌། བདག࿒°་དོན་ཞིག࿒°་གཉེར་་ཏེ། སླད་བཞིན་བར࿒མཆིའོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་སོ། ལམ࿒དེ་ཉིད་་དུ࿒ཞུགས་ཏེ࿒སྟག་མོའི࿒ཚང་གང་་ན࿒ཡོད་པར࿒མྱུར་་དུ࿒སོང་་ནས། སྟག་མོའི࿒དྲུང་་དུ࿒ཉལ་བ་དང༌། སྟག་མོ࿒°་ཁ࿒ཐམས་པས࿒ཟ࿒མ་ནུས་་སོ། དེའི࿒ཚེ࿒°་རྒྱལ་བུས࿒ཤིང་་གི࿒ཚལ་བ࿒རྣོན་པོས࿒ལུས་་ལ࿒ཁྲག࿒°་ཕྱུང་་ནས། སྟག་མོ་་ལ࿒ལྡག་་ཏུ࿒བཅུག་པ་དང༌། ཁ࿒°་ཡང࿒ཕྱིས་་ནས࿒ལུས་་ཀྱི࿒ཤ࿒°་མ་ལུས་པར࿒ཟོས་་སོ༎

Where could he be?

ཕུ་བོ࿒གཉིས་་ཀྱིས࿒བསྡད་་ནས། རིང་ཞིག་་ཏུ࿒མ་འོངས་པས། ཕྱིར་རྗེས་བཞིན་་དུ࿒ཚོལ་་དུ࿒དོང་བ་་ལས། སྔར་སྨྲས་པའི࿒ཚུལ࿒°་བརྟགས་ནས་「གདོན་མི་ཟ་བར࿒སྟག་མོ࿒°་ལྟོགས་པ་སྙོད་དུ་སོང་ངོ࿒」སྙམ࿒བསམས་་ནས࿒དེར࿒ཕྱིན་ཏེ࿒བལྟས་པ་་ན། ནུ་བོ་ཐ་ཆུང࿒°་སྟག་་གིས࿒ཟོས་་ཏེ། ཤ་་དང࿒ཁྲག་་གིས࿒ཀུན་་ཏུ࿒བསྒོས་་ནས། རྩོག་རྩོག་ལྟར࿒འདུག་པར࿒མཐོང་་ནས། ལུས࿒°་ས་་ལ࿒བརྡབས་ཏེ࿒བརྒྱལ་ལོ། རིང་ཞིག࿒°་ལོན་པ་དང༌། དབུགས་ཕྱིར་ཕྱུང་་ནས࿒ཆོ་ངེས་བཏབ་སྟེ࿒ས་་ལ࿒འགྲེ་ཞིང࿒འཁམས་པར࿒གྱུར་ཏོ། དེའི࿒ཚེ་་ན࿒བཙུན་མོ་ཡུམ࿒°་མནལ་བའི࿒རྨི་ལམ་་ན࿒「ཕུག་རོན་གསུམ་ཞིག࿒°་ཀུན་་ཏུ࿒འཕུར་ཞིང࿒རྩེ་པ་ལས། ནང་་གི࿒ཆུང་ངུ࿒གཅིག࿒°་ཁྲས࿒ཁྱེར་བ࿒」སྙམ࿒རྨིས་མ་ཐག་་ཏུ࿒སད་་ནས། སྐྲག་དངངས་ཏེ࿒རྒལ་པོ་་ལ࿒བསྙད་དོ། 「བདག་་གིས࿒གཏམ་་དུ࿒ཐོས་་ན། ཕུག་རོན࿒°་ནི࿒བུ་ཕོའི࿒བླ་སྟེ། ཕུག་རོན་ནང་་གི࿒ཆུང་ངུ࿒°་ཁྲས࿒ཁྱེར་བ་་ལས། བདག་་གི࿒བུ་ནང་་གི࿒སྡུག་པ་་ལ࿒བཀྲ་མི་ཤིས་ངེས་ཀྱིས࿒」ཞེས࿒དེ་མ་ཐག་་ཏུ࿒ཀུན་་ཏུ࿒ཚོལ་བ་བཏང་བ་་ལས། རིང་པོ࿒°་མ་ལོན་པར࿒རྒྱལ་བུ་གཉིས࿒°་ནི࿒འོངས་ཀྱི། 「བུ་ནང་་གི࿒སྡུག་པ࿒°་མ་ཉེས་སམ་?ག་རེ་?」ཞེས࿒དྲི་་ན། ཕུ་བོ་གཉིས࿒°་སྐད་་ཀྱིས࿒བརྣངས་་ཏེ། རིང་ཞིག་་ཏུ࿒དབུགས࿒°་ཀྱང࿒མ་ཕྱིན། སྨྲ་ཡང࿒མ་ནུས་་ནས། དེའི࿒འོག་་ཏུ࿒དབུགས࿒°་ཕྱིན་པ་དང༌། 「སྟག་་གིས࿒ཟོས་སོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་སོ།

Oh dear

ལྷ་མོས࿒དེ་སྐད࿒°་སྨྲས་པ࿒°་ཐོས་་ནས࿒འཁམས་ཏེ࿒ས་་ལ࿒འགྱེལ་་ནས࿒རིང་ཞིག࿒°་ལོན་པ་དང༌། དབུགས་ཕྱིན་ཏེ࿒བུ࿒གཉིས་་དང࿒ཕོ་བྲང་་གི࿒སླས་་སུ࿒བཅས་ཏེ࿒མྱུར་བར࿒རྒྱལ་བུ࿒གང་་དུ࿒ཚེ࿒འཕོས་པའི࿒གནས་་སུ࿒སོང་་ངོ༌། དེའི࿒ཚེ࿒°་སྟག་མོས࿒རྒྱལ་བུའི࿒ཤ࿒°་ནི࿒ཟད་པར࿒ཟོས་ཟིན་་གྱི། རུས་པ་་དང࿒ཁྲག་འབའ་ཞིག་་གིས࿒ས་རྩོག་རྩོག་ལྟར࿒འདུག་པ࿒°་མཐོང་་ནས࿒བཙུན་མོས࿒ནི࿒མགོ་་ནས࿒བཟུང༌། རྒྱལ་པོས࿒ནི࿒ལག་པ་་ནས࿒བཟུང་སྟེ། ཆོ་ངེས་བཏབ་་ནས࿒ངུས་པ་་དང༌། དེར࿒ཡང࿒འཁམས་་ནས࿒རིང་ཞིག࿒°་ལོན་པ་་དང࿒ཕྱིར࿒སངས་་སོ། རྒྱལ་བུ࿒°〈་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ࿒〉དེ࿒°་དེར་ཚེ་འཕོས་་ནས། 〈དགའ་ལྡན་〉ལྷའི࿒གནས་་སུ࿒སྐྱེས་་སོ། 「དེ་ཅིའི࿒ཕྱིར࿒བདག࿒ཅི་སྤྱད་པས࿒འདིར࿒སྐྱེས࿒」སྙམ࿒བསམས་་ཏེ། ལྷའི࿒མིག་་གིས࿒རྒྱུད࿒ལྔ࿒ཀུན་་ཏུ࿒བལྟས་་ན། བདག་ཚེ་འཕོས་པའི࿒རུས་བུ་ཚལ་་ན࿒འདུག་པ་་ལ࿒ཕ་མས࿒བསྐོར་་ཏེ། ཤིན་ཏུ࿒ཡིད་་ལ࿒གཅགས་པས། མྱ་ངན་་གྱི࿒ཟུག་རྔུས་སྡུག་བསྔལ་ཞིང࿒ཆོ་ངེས࿒འདེབས་པ࿒°་མཐོང་་ནས། ལྷས࿒བསམས་པ། 「བདག་་གི࿒ཕ་མ࿒འདི་ལྟར࿒མི་དགའ་བའི࿒རྐྱེན་་གྱིས࿒གལ་ཏེ་་ན࿒ལུས་་དང࿒སྲོག་་གི࿒བར་ཆད་་དུ࿒འགྱུར་་གྱིས། དེ་་ལ࿒སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་་ཅིང࿒གཏམ་བྱར࿒འགྲོའོ࿒」སྙམ࿒བསམས་་ནས།

A visitor from above

ནམ་མཁའ་་ལས࿒བབས་ཏེ࿒སྟེང་་གི࿒ནམ་མཁའ་ལས࿒ཚིག་སྙན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་་ཀྱིས࿒ཕ་མ࿒གཉིས་་ལ࿒སྤྲོ་བ࿒°་སྐྱེད་དོ༎ ཕ་མ࿒གཉིས་་ཀྱིས࿒ནམ་མཁའ་་ལ࿒བལྟས་་ནས། 「ལྷ࿒°་ཁྱོད་་སུ࿒ཞིག࿒°་ལགས་པ࿒°་བདག་་ལ࿒སྨྲོས་ཤིག་!」ཅེས࿒སྨྲས་པ་དང༌། ལྷས࿒སྨྲས་པ་「བདག࿒°་ནི࿒རྒྱལ་བུ࿒〈སེམས་ཅན་ཆེན་པོ࿒〉ཞེས࿒བྱ་བ࿒ཡིན་་ཏེ། བདག་་གིས࿒ལུས་་ཀྱིས࿒སྟག་མོ࿒ལྟོགས་པ࿒°་བསྙོད་པས࿒དགའ་ལྡན་་གྱི࿒ལྷའི࿒གནས་་སུ࿒སྐྱེས་་སོ། རྒྱལ་པོ࿒ཆེན་པོ࿒འདི་ལྟར࿒མཁྱེན་པར࿒མཛོད་ཅིག!་ཇི་ཙམ་་དུ࿒སྲིད་པ་་དང࿒བཅས་པའི࿒ཆོས࿒°་ནི࿒མཐར࿒འཇིག་པར࿒འོང་་ངོ༌། སྐྱེ་བ࿒°་ཡོད་་ན࿒ངེས་པར࿒འཇིག་གོ། སྡིག་པ࿒°་བྱས་་ན࿒སེམས་ཅན࿒°་དམྱལ་བར࿒ལྷུང་གི། དགེ་བ࿒°་བྱས་་ན࿒མཐོ་རིས་་སུ࿒སྐྱེས་་ཏེ། སྐྱེ་བ་་དང࿒འཇིག་པ࿒°་ནི࿒ཀུན་་ལ࿒སྲིད་་ན། ཅིའི࿒སླད་་དུ࿒བདག࿒°་འབའ་ཞིག་་གི࿒ཕྱིར་མྱ་ངན་་གྱི࿒རྒྱ་མཚོར࿒ལྷུང་བ࿒°་མི་ཚོར། དགེ་བའི࿒ཕྱོགས་་ལ࿒བརྩོན་འགྲུས࿒°་མཛོད་ཅིག་!」ཅེས་པ་དང༌། དེའི࿒ཕ་མས࿒སྨྲས་པ། 「ཁྱོད࿒°་ནི࿒སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས࿒སྟག་མོ࿒°་བསྙོད་དེ། ཐམས་ཅད་་ལ࿒སྙིང་བརྩེ་བ࿒°་ཡིན་་ན། བདག་ཅག࿒°་བཏང་སྟེ། ཚེའི࿒དུས࿒°་བྱས་པས། དེང࿒°་ནི࿒ཁྱོད་དྲན་པའི࿒ཕྱིར࿒ཤ࿒°་ཡང࿒དུམ་བུ་དུམ་བུར࿒བཅད་པ་ཙམ་་དུ࿒སྡུག་བསྔལ་་གྱིས࿒གདུངས་་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ࿒°་སྤྱོད་པ࿒°་ཁྱོད࿒°་འདི་ལྟར࿒བྱ་བར࿒རིགས་སམ།?」 དེ་་ནས࿒ཡང࿒ལྷ࿒དེས࿒ཚིག་སྙན་པ་རྣམ་པ࿒སྣ་ཚོགས་་ཀྱི࿒སྒོ་་ནས࿒བཞམས་་ཏེ། སྤྲོ་བ࿒°་བསྐྱེད་པས࿒དེའི࿒ཕ་མ࿒ཡང࿒སྤྲོ་བ࿒ཅུད་ཟད࿒སྐྱེས་་ནས། རིན་པོ་ཆེ࿒སྣ་བདུན་་གྱི࿒སྒྲོམ࿒°་བྱས་་ཏེ། རུས་བུ࿒དེའི࿒ནང་་དུ࿒བཅུག་་ནས࿒སྦས་པའི࿒སྟེང་་དུ࿒མཆོད་རྟེན࿒°་བྱས་་སོ། ལྷ࿒°་ཡང࿒ཕྱིར࿒གནས་་སུ࿒སོང་་ངོ༌། རྒྱལ་པོ་་དང࿒འཁོར࿒མང་པོ࿒རྣམས࿒ཀྱང࿒ཕྱིར࿒ཕོ་བྲང་་དུ࿒སོང་་ངོ༌།

Afterword

བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒〈ཀུན་དགའ་བོ་་ལ࿒〉བཀའ་སྩལ་པ། 「ཁྱོད་་ཀྱི࿒ཡིད་་ལ࿒ཅི་སྙམ་་དུ࿒སེམས།? དེའི࿒ཚེ࿒དེའི࿒དུས་་ན࿒རྒྱལ་པོ་〈ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ࿒〉སུ࿒°་ཡིན་སྙམ་་དུ࿒སེམས་་ན། དེ࿒°་ནི࿒ད་ལྟར࿒ངའི࿒ཡབ࿒རྒྱལ་པོ࿒〈ཟས་གཏང་མ࿒〉°་ཡིན་་ནོ། དེའི࿒ཚེ་དེའི࿒དུས་་ན࿒རྒྱལ་པོ࿒དེའི࿒བཙུན་མོ࿒དེ࿒°་ནི࿒ད་ལྟར࿒ངའི࿒ཡུམ࿒〈སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས࿒〉ཡིན་་ནོ། དེའི࿒དུས་་ན࿒སྲས་རབ࿒〈སྒྲ་ཆེན་པོ࿒〉དེ࿒°་ནི࿒〈བྱམས་པ࿒〉ཡིན་ནོ། སྲས་འབྲིང་པོ་〈ལྷ་ཆེན་པོ࿒〉དེ࿒°་ནི་〈བ་སུ་མི་ཏྲ࿒࿒〉°་ཡིན་ནོ། དེའི࿒ཚེ་དེའི࿒དུས་་ན࿒རྒྱལ་བུ་ཐ་ཆུང་〈སེམས་ཅན་ཆེན་པོ࿒〉°་ནི࿒གཞན་་དུ࿒མ་སེམས་་ཤིག!ད་ལྟར࿒ང࿒°་ཡིན་ནོ། དེའི࿒ཚེ་དེའི࿒དུས་་ན࿒སྟག་ཕྲུག࿒°་ནི࿒མི࿒འདི་ཉིས࿒°་ཡིན་་ཏེ། ངས࿒སྔོན་ཡང་ཡུན་རིང་པོ་་ནས࿒བགེགས་་ལས་ཐར་བར་བྱས་་ནས࿒སྲོག་བསྐྱབས་་ནས࿒བདེ་བར་བྱས་་སོ། ད࿒°་མངོན་པར࿒སངས་རྒྱས་་ནས࿒ཀྱང࿒བགེགས་ལས࿒ཐར་བར࿒མཛད་་ནས། འཁོར་བའི࿒སྡུག་བསྔལ࿒ཆེན་པོ་ལས࿒°་ཡོངས་་སུ࿒གྲོལ་་ལོ།」 དེའི࿒ཚེ་་ན࿒〈ཀུན་དགའ་བོ་་དང࿒〉འཁོར࿒མང་པོ࿒ཐམས་ཅད࿒°་བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒གསུངས་པ་་ལ࿒ཡི་རང་སྟེ࿒མངོན་པར࿒བསྟོད་་དོ། །སེམས་ཅན࿒ཆེན་པོས࿒སྟག་མོ་་ལ࿒ལུས࿒°་བྱིན་པའི࿒ལེའུ་སྟེ࿒གཉིས་པའོ༎

The poor Brahmin

Prologue

འདི་སྐད࿒°་བདག་་གིས࿒ཐོས་པ࿒དུས࿒གཅིག་་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས࿒°་〈མཉན་ཡོད࿒࿒〉ན࿒རྒྱལ་བུ࿒〈རྒྱལ་བྱེད࿒࿒〉ཀྱི࿒ཚལ࿒〈མགོན་མེད་ཟས࿒࿒〉བྱིན་་གྱི࿒ཀུན་དགའ࿒ར་བ་་ན࿒བཞུགས་་སོ། དེའི࿒ཚེ࿒°་ཡུལ࿒དེ་་ན࿒བྲམ་ཟེ་〈ཕྱིན་ཏེ་ལོ་ཤུ་ཤ࿒〉ཞེས࿒བྱ་བ་ཞིག࿒°་ཡོད་དེ། བྲམ་ཟེ࿒དེའི࿒ཆུང་མ࿒དེ࿒°་རབ་་ཏུ࿒མི་སྡུག་་ཅིང࿒མིག࿒གཉིས࿒°་ཀྱང࿒མི་མཐོང་སྟེ། མི་མཐོང་བ࿒དེ་་ལ࿒བུ་ཕོ࿒°་ནི࿒མེད་ཀྱི། བུ་མོ࿒བདུན࿒°་ཡོད་དེ། རབ་་ཏུ࿒དབུལ་ཕོངས་་སོ། བྲམ་ཟེ࿒དེའི࿒བུ་མོ࿒དེ་དག࿒°་ཀྱང࿒སོ་སོར࿒བག་མར࿒བཏང་སྟེ། ཕྱིས࿒མག་པ࿒དག࿒°་འདུས་་ནས། བྲམ་ཟེ࿒དེའི࿒ཆུང་མ࿒°་ཡང࿒ཁྲོ་ཞིང࿒གཏུམ་མོ࿒ཞིག་སྟེ། བུ་མོ་དང༌། མག་པ࿒དག࿒°་འོང་བ་་ལ࿒ཁྲོ་་ནས࿒བུ་མོ࿒དག࿒°་ཀྱང࿒ཕྱིར࿒མ་་ལ࿒གཤེའོ། དེའི࿒ཚེ་་ན࿒ཞིང࿒དག࿒°་ཀྱང࿒བརྔ་རན་་ནས། ཁྱིམ་མཚེས་་ལ࿒བ་ལང࿒ཞིག࿒°་བརྙས་་ཏེ། ཞིང࿒ཐོག་་ཏུ࿒སོང་སོང་བ་ལས། ལེགས་པར࿒མ་བསྲུངས་པས࿒སྟོར་ཏོ། དེའི࿒ཚེ་ན་〈ཕྱིན་ཏེ་ལོ་ཤུ་ཤས࿒〉འདི࿒སྙམ་་དུ࿒བསམས་་སོ། 「བདག་་གིས࿒སྔོན་ཉེས་པ࿒ཅི་ཞིག࿒°་བྱས་་ན། ཁྱིམ་་དུ࿒འོངས་་ན࿒ནི། ཆུང་མ࿒°་རྟག་་ཏུ࿒སྤྱོ་ཞིང࿒བུ་མོ࿒བདུན་དང༌། མག་པ࿒རྣམས་་ཀྱིས࿒འདུག་་ཏུ࿒མི་སྟེར། ད࿒ཁྱིམ་མཚེས་་ཀྱི࿒བ་ལང࿒°་བརྙས་་ན࿒ནི། སྟོར་བར࿒གྱུར་་ཏེ། བདག་་གིས࿒བཙལ࿒ཀྱང࿒མ་རྙེད་་ན། ཇི་ལྟར࿒བྱ་?」སྙམ࿒མྱ་ངན་་གྱིས࿒ཡི་མུག་སྟེ࿒འདུག་པ་ལས། རྒྱ་མ་་ནས࿒དེ་བཞིན་གཤེགས་པ࿒°་ཤིང་དྲུང་་ན࿒དབང་པོ་ཀུན࿒°་ཞི་ཞིང࿒བདེ་བར࿒བཞུགས་པར࿒མཐོང་་ངོ༌།

བྲམ་ཟེ࿒དེས࿒འཁར་བ་་ལ࿒སྐོམ་ཚུགས་སུ་བཅས་་ཏེ། རྒྱང་ཚད་་ཀྱི࿒བར་་དུ࿒བརྟགས་་ནས࿒ཡང࿒འདི་སྙམ་་དུ࿒བསམས་་སོ། 「དགེ་སློང་〈གཽ་ཏ་མ࿒〉°་ནི࿒རབ་་ཏུ࿒བདེ་སྐྱིད་དོ། དེ་་ལ࿒ཆུང་མས࿒སྤྱོ་བ࿒°་ཡང་མེད། བུ་མོ࿒ངན་པ་དང༌། མག་པས࿒གཙེ་བ࿒°་ཡང࿒མེད། ཞིང࿒°་བརྔ་རན་ཏེ࿒གླང࿒°་བརྙ࿒ཡང࿒མི་དགོས་ཏེ࿒མྱ་ངན࿒°་མེད་དོ࿒」སྙམ࿒བསམས་་ནས࿒བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒དེའི࿒བསམ་པ࿒°་ཐུགས་་ཀྱིས࿒མཁྱེན་་ནས། དེ་་ལ࿒འདི་སྐད་ཅེས࿒བཀའ་སྩལ་་ཏོ། 「ཁྱོད་་ཀྱི࿒བསམ་པ࿒བཞིན་་ཏེ། ང་་ལ࿒ཡང࿒དག་པར࿒ཉེས་བའི࿒སྐྱོན་གང࿒°་ཡང࿒མེད། ཆུང་མ࿒ངན་པ࿒°་ཡང࿒མེད་་ན། གཤེ་ཞིང࿒སྤྱོ་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས། བུ་མོ་བདུན་་གྱི࿒འཚེ་བ࿒°་ཡང࿒མེད། མག་པ࿒ཁྱིམ་་དུ࿒འདུ་བ࿒°་ཡང࿒མེད། ཞིང࿒བརྔ་རན་པ་དང༌། གླང་སྟོར་བའི࿒མྱ་ངན་བྱེད་པ࿒ཡང࿒མེད་དོ། ཁྱོད་རབ་་ཏུ࿒འབྱུང་བར࿒དགའམ་?」ཞེས࿒བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བྲམ་ཟེས࿒བཅོམ་ལྡན་འདས་་ལ࿒འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།「བདག࿒°་ད་ལྟར࿒ཁྱིམ་་ལ࿒དུར་ཙམ་་དུ࿒འཛིན་་ཏེ། ཆུང་མ་དང༌། བུ་མོ་་ལ࿒དགྲ་ཙམ་་དུ࿒སེམས་་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒རབ་་ཏུ࿒འབྱུང་བར࿒གནང་་ན࿒བདག࿒°་རབ་་ཏུ࿒འབྱུང་ངོ࿒」ཞེས࿒གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒「ལེགས་པར࿒འོངས་་སོ།」ཞེས࿒བཀའ་སྩལ་པས། སྐྲ་་དང࿒ཁ་སྤུ࿒°་རང་བྱི་སྟེ࿒དགེ་སློང་་དུ࿒གྱུར་ཏོ།

དེ་་ནས࿒བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒ཅི་རིགས་པར࿒ཆོས࿒°་བསྟན་་ནས། དེ་སྙེད་་དུ࿒དྲི་མ་ཀུན࿒°་ཟད་དེ࿒དགྲ་བཅོམ་པར࿒གྱུར་ཏོ། དེ་་ནས࿒〈ཀུན་དགའ་བོས࿒〉བཅོམ་ལྡན་འདས་པ࿒°་གསོལ་པ། 「ལེགས་་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས࿒སེམས་ཅན་་གྱི࿒དོན་མཛོད་པ࿒བསམ་་གྱིས࿒མི་ཁྱབ་བོ། བྲམ་ཟེ་འདིས࿒སྔོན་ལེགས་པ་ཅི་ཞིག࿒°་བགྱིས་་ན། ཉེས་པའི࿒སྐྱོན་ཀུན་་དང࿒བྲལ་་ཏེ། རས་དཀར་པོ࿒གཙང་མ་་ལ࿒ཚོན་ཞེན་སླ་བ་ལྟར་དགེ་བ་་ལ࿒ཕན་པའི࿒དོན་ཐོབ་པར࿒གྱུར། 」 བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒〈ཀུན་དགའ་བོ࿒〉ལ࿒བཀ་སྩལ་པ། 「 བྲམ་ཟེ࿒འདི࿒°་ད་ལྟར࿒འབའ་ཞིག࿒ངས་ཕན་བཏགས་ཏེ࿒བདེ་བར࿒བྱས་པར࿒མ་ཟད་ཀྱི། སྔོན་འདས་པའི࿒དུས་་ན࿒ཡང࿒ཉེས་པ་ཀུན་ལས࿒ཐར་ཞིང་བདེ་བར࿒བྱས་་སོ། 」 ཀུན་དགའ་བོས࿒གསོལ་པ། འདས་པའི࿒དུས་་ན࿒བྲམ་ཟེ࿒འདི࿒°་ཇི་ལྟར࿒བདེ་བར࿒མཛད་པ་རྒྱས་པར࿒བསྟན་་དུ࿒གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒བཀའ་སྩལ་པ། 「ཁྱོད་ཤིན་ཏུ࿒ལེགས་པར࿒ཉོན་་ལ࿒ཡིད་་ལ࿒ཟུངས་ཤིག་དང༌། ཁྱོད་་ལ࿒བསྟན་པར࿒བྱའོ། 」〈ཀུན་དགའ་བོས࿒〉གསོལ་པ། 「དེ་བཞིན་་དུ࿒ཐོས་པར࿒འཚལ་ལོ࿒」ཞེས࿒གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒ཀུན་དགའ་བོ་་ལ࿒འདི་སྐད࿒ཅེས࿒བཀའ་སྩལ་་ཏོ༎

The story

སྔོན་འདས་པའི࿒བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་ཚད་མེད་པའི࿒ཕ་རོལ་་ན࿒རྒྱལ་པོ་「མཛེས་པ࿒」ཞེས࿒བྱ་བ་ཞིག࿒°་བྱུང་སྟེ། ཆོས་བཞིན་་དུ࿒སྲིད࿒འཚོའོ། དེའི࿒ཚེ་ཡུལ་དེ་་ན࿒བྲམ་ཟེ࿒°་〈དབྱིག་པ་ཅེན࿒〉ཞེས࿒བྱ་བ་ཞིག࿒°་འདུག་སྟེ། རབ་་ཏུ࿒དབུལ་ཕོངས་པ། བཟའ་བ་་དང࿒བགོ་པ࿒°་མེད་པ་ཞིག་གོ࿒°་དེས࿒ཁྱིམ་བདག࿒ཅིག་་ལ࿒གླང་ཞིག࿒°་བརྙས་་ཏེ། ཉིན་པར་སྤྱོད་་ནས࿒གླང་དེ࿒°་ཁྲིད་དེ࿒,ཁྱིམ་བདག࿒དེའི࿒ཁྱིམ་་དུ࿒སོང་བ་དང༌། དེ་་ན࿒ཁྱིམ་བདག࿒°་ནི࿒ཟན࿒°་ཟ་སྟེ། དབྱིག་པ་ཅན་་གྱིས࿒གླང་དེ࿒°་ཁྱིམ་་གྱི࿒ནང་་དུ࿒བཏང་བ་དང༌། གླང࿒°་སྒོ་གཞན་ཞིག་་ཏུ࿒སོང་་ནས࿒སྟོར་ཏོ། ཁྱིམ་བདག࿒དེ࿒°་ཟན࿒°་ཟོས་་ནས࿒ལངས་པ་དང༌། དེ་་ན࿒གླང࿒°་མ་མཐོང་་ནས࿒དེས࿒དབྱིག་པ་ཅན་པ་་ལ࿒「གླང་ག་རེ་?」 ཞེས࿒བྱས་པ་དང༌། དེས࿒སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་་ཀྱི࿒°་ཁྱིམ་་གྱི࿒ནང་་དུ࿒བཏང་་ངོ༌།」「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ངའི࿒གླང࿒°་བོར་གྱིས། གླང࿒°་སླར࿒བྱིན་ཅིག་!」 ཅེས࿒སྨྲས་པ་དང༌། དེས࿒སྨྲས་པ། 「ངས࿒མ་བོར་རོ།」「དེ་་ནས࿒དེ་གཉིས࿒°་འགྲོགས་ཏེ࿒རྒྱལ་པོའི࿒ཐད་་དུ࿒འདོང་དང༌། དེས࿒འུ་བུ་ཅག་་གི࿒°་རིགས་པ་་དང࿒མི་རིགས་པ࿒°་རྟོག་པར࿒འགྱུར་རོ࿒」 ཞེས࿒སྨྲས་་ནས࿒དེ་གཉིས࿒°་དོང་བ་དང༌།

Problems on the way

མི࿒གཞན་ཞིག་་གི࿒རྟ་རྒོད་མ་ཞིག࿒°་བྲོས་་ནས། དེས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒࿒〉ལ࿒སྨྲས་པ། 「རྟ་རྒོད་མ࿒°་མ་བཏང࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་ནས། དེས࿒རྡོ࿒ཞིག࿒°་བླངས་ཏེ࿒འཕངས་པ་དང༌། རྟའི࿒རྐང་པ་་ལ࿒ཕོག་་ནས࿒རྐང་པ࿒°་ཆག་གོ࿒.དེས࿒སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ངའི࿒རྟ࿒°་བསད་ཀྱིས་། ངའི࿒རྟ࿒°་བྱིན་ཅིག་!」「ཅིའི࿒ཕྱིར࿒རྟ࿒°་སྦྱིན།?」 དེས࿒སྨྲས་པ། 「ཚུར་ཤོག་! རྒྱལ་པོའི࿒དྲུང་་དུ࿒འདོང་དང༌། དེས࿒འུ་བུ་ཅག་་གི࿒ཞལ་ཆེ࿒°་གཅོད་་དུ࿒འོང་ངོ࿒」 ཞེས࿒སྨྲས་་ནས࿒དེ་དག࿒°་དེར࿒སོང་བ་དང༌། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉དེ࿒°་འབྲོས་པར࿒བརྩམས་་ཏེ། དེས࿒རྩིག་པ࿒ཞིག་་གི࿒སྟེང་་དུ࿒མཆོངས་པ་དང༌། དེའི࿒དྲུང་་ན࿒ཐ་ག་པ࿒ཞིག࿒°་ཐགས࿒འཐག་་ཅིང࿒འདུག་པ࿒,དེའི࿒སྟེང་་དུ࿒ལྷུང་་ནས࿒ཐ་ག་པ་དེ࿒°་ཚེ࿒°་འཕོས་པ་དང༌། ཐ་ག་པའི࿒ཆུང་མས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉དེ࿒°་བཟུང་་ནས࿒「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ངའི࿒ཁྱོ࿒°་བསད་ཀྱིས་། ངའི࿒ཁྱོ࿒°་བྱིན་ཅིག་!」 ཅེས࿒སྨྲས་པ་དང༌། 「ངས࿒ཁྱོད་་ཀྱི࿒ཁྱོ࿒°་ཅི་ལྟར࿒སྦྱིན་?」ཞེས࿒སྨྲས་་ནས། 「ཚུར࿒ཤོག་! རྒྱལ་པོའི࿒དྲུང་་དུ࿒འདོང་དང༌། དེས࿒འུ་བུ་ཅག་་གི࿒ཞལ་ཆེ࿒°་གཅོད་དོ࿒」ཞེས࿒དེ་དག࿒°་དོང་བ་ལས། ལམ་་གྱི࿒བར࿒དེ་་ན࿒ཆུ་བོ་གཏིང་ཟབ་པ࿒ཞིག࿒°་ཡོད་དེ། ཆུ࿒དེའི࿒ནང་་ནས࿒ཚུར࿒ཤིང་མཁན࿒ཞིག࿒°་སྟེའུ࿒°་ཁ་་ནས࿒ཁྱེར་ཏེ࿒འོང་་ངོ༌། དེ་་ལ࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒「ཆུའི࿒གཏིང་ཅི་ཙམ་?」ཞེས࿒དྲིས་པ་དང༌། 「ཆུ་གཏིང་ཟབ་པོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་པ་དང༌། སྟེའུ࿒°་ཆུར࿒ལྷུང་སྟེ། སྟེའུ࿒དེ࿒°་མ་རྙེད་པ་དང༌། དེས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་བཟུང་་ནས། 「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ངའི࿒སྟེའུ࿒°་ཆུར࿒བསྐུར་རོ།」 དེས࿒སྨྲས་པ࿒「ངས࿒མ་བསྐུར་རོ།」「ཚུར࿒ཤོག࿒!རྒྱལ་པོའི࿒དྲུང་་དུ࿒འདོང་དང༌། དེས࿒འུ་བུ་ཅག་་གི࿒ཞལ་ཆེ࿒°་གཅོད་དོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་ནས࿒དོང་་ངོ༌། དེ࿒°་ལུས࿒°་ངལ་་ནས࿒ཆང་ཚོང་་གི࿒ཁྱིམ་་དུ࿒སོང་སྟེ࿒ཆང࿒°་བསླངས་་ནས། ཆང་ཚོང་མ࿒དེ་་ལ࿒བུ་ཕོ་ཞིག࿒°་བཙས་་ཏེ། བུ࿒°་གོས་་ཀྱིས࿒གཡོགས་ཏེ࿒བསྙལ་པ་ལས། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་དེའི࿒སྟེང་་དུ࿒འདུག་པ་དང༌། ཁྱེའུ࿒དེ࿒°་སྲོག་་དང࿒བྲལ་བར࿒གྱུར་ཏོ། དེས࿒ཀྱང࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉དེ࿒°་བཟུང་སྟེ། 「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ངའི࿒བུ࿒°་བསད་ཀྱིས་། ངའི࿒བུ࿒°་བྱིན་ཅིག་!」དེས࿒སྨྲས་པ། 「ངས࿒ནི࿒མ་བསད་་ན། ཁྱོད་་ཀྱི࿒བུ࿒°་ངས࿒ཇི་ལྟར࿒སྦྱིན།?」 དེས࿒「ཚུར࿒ཤོག་! རྒྱལ་པོའི࿒དྲུང་་དུ࿒འདོང་དང༌། དེས࿒འུ་བུ་ཅག་་གི࿒°་ཞལ་ཆེ࿒°་གཅོད་དོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་ནས࿒དེ་དག࿒°་དོང་བ་ལས།

Questions for the king

གནས࿒གཞན࿒ཞིག་་ན࿒ཤིང࿒ཤ་ཀོ་ཏ་ཀ་་ལ࿒བྱ་རོག་ཅིག࿒°་འདུག་པ་དེས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉དེ࿒°་མཐོང་་ནས࿒「གར࿒འགྲོ?」་ཞེས࿒སྨྲས་པ་དང༌། 「ང࿒°་ནི࿒མི་འགྲོ་་ན། །འདི࿒དག་་གིས࿒ང࿒°་ཁྲིད་དོ།」「གང་་དུ࿒ཁྲིད།?」「རྒྱལ་པོའི࿒དྲུང་དུའོ།」「འོ་་ན࿒ཁོ་བོའི࿒ཕྲིན࿒ཞིག࿒°་ཀྱང࿒རྒྱལ་པོ་་ལ࿒བྱོས་ཤིག་! 「གནས࿒འདི࿒」ཞེས࿒བགྱི་བ་་ན། 「ཤིང࿒ཤ་ཀོ་ལ་ཀ࿒དེ་་ལ࿒བྱ་རོག࿒ཅིག࿒°་འདུག་པ། 「བདག࿒°་ཤིང࿒གཞན་་གྱི࿒ཁ་་ན࿒འདུག་པའི࿒ཚེ࿒°་སྐད࿒°་མི་སྙན་ལ། ཤིང࿒འདིའི࿒ཁར࿒འོངས་་ན࿒སྐད࿒°་ངོ་མཚར་་དུ࿒སྙན་་ན། དེའི࿒ཅིའི࿒ཕྱིར་?」ཞེས࿒དེ་སྐད࿒°་མཆིའོ࿒」 ཞེས࿒སྨྲོས་ཤིག་!」 དེ་་ནས࿒ཡང࿒གནས࿒གཞན࿒ཞིག་་ན࿒སྦྲུལ࿒ཞིག་་གིས࿒མཐོང་་ནས། སྔ་མ་བཞིན་་དུ࿒「བདག་་གི࿒ཕྲིན࿒ཡང࿒ཞུས་ཤིག་! བདག࿒°་ནམ࿒ཁུང་་ནས࿒ཕྱིར་འབྱུང་བའི࿒ཚེ࿒ནི་བདེ། སླར࿒འཇུག་པའི࿒ཚེ࿒སྡུག་བསྔལ་་ན། ཅིའི࿒ཕྱིར࿒དེ་ལྟར࿒གྱུར་?」 ཅེས࿒ཞུས་ཤིག་!」 དེ་དག࿒°་དོང་བ་ལས࿒གནས࿒གཞན࿒ཞིག་་ན࿒ན་ཆུང࿒གཞོན་ནུ࿒ཞིག་་གིས࿒མཐོང་་ནས། སྔ་མ་བཞིན་་དུ࿒「ཁོ་མོའི࿒ཕྲིན࿒°་ཡང࿒ཞུས་ཤིག་! ནམ࿒ཁོ་མོའི࿒ཕ་མའི࿒ཁྱིམ་་ན࿒འདུག་པའི࿒ཚེ་་ན࿒གྱོས་པོའི࿒ཁྱིམ࿒°་འདོད། གྱོས་པོའི࿒ཁྱིམ་་ན࿒འདུག་པའི࿒ཚེ࿒°་ཕ་མའི࿒ཁྱིམ࿒°་འདོད་་ན། དེ་ཅིའི࿒ཕྱིར་ཡིན་པ་ཞུས་ཤིག!」 ་ཅེས࿒སྨྲས་་ན། དེ࿒དག࿒°་དོང་བ་ལས།

Judgements of the king

རྒྱལ་པོའི࿒དྲུང་་དུ࿒ཕྱིན་པ་དང༌། དེ་དག་°རྒྱལ་པོའི࿒རྐང་པ་་ལ࿒མགོ་བོས࿒ཕྱག་འཚལ་ཏེ࿒ཕྱོགས་གཅིག་་ཏུ࿒འཁོད་དོ། དེ་་ནས࿒རྒྱལ་པོས࿒དེ་དག་་ལ࿒「ཁྱོད࿒°་ཅི་་ལ࿒འོངས࿒」ཞེས࿒དྲིས་པ་དང༌། དེ࿒དག་་གིས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉་དང࿒ཁྱིམ་བདག࿒རྩོད་པ࿒དེ࿒དག࿒ཐམས་ཅད࿒°་སྨྲས་་སོ། རྒྱལ་པོས་〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉་ལ࿒སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒གླང࿒°་བརྙས་སམ།?」「བརྙས་་སོ།」「འོ་་ན࿒ཕྱིར་བྱིན་ནམ།?」「ཁྱིམ་བདག་་གིས࿒མཐོང་བར࿒བྱིན་་ཏེ། ཁས࿒ནི࿒མ་བཏང་་ངོ༌།」 རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉འདིས࿒གླང࿒°་ཕྱིར་བྱིན་ཏེ࿒°་མ་སྨྲས་པས་་ན། ལྕེ࿒°་ཆོད་ཅིག་! ཁྱིམ་བདག࿒°་ཀྱང࿒གླང࿒°་འོངས་པར࿒མཐོང་་ལ࿒མ་བཏགས་པས་་ན། མིག࿒°་ཕྱུངས་ཤིག་!」ཅེས࿒བཅད་དོ། ཁྱིམ་བདག་་གིས࿒སྨྲས་པ། 「〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒གཅིག་ཏུ་་ན࿒བདག་་གི࿒གླང࿒°་ཕྲོགས། གཉིས་སུ་་ན࿒བདག་་གི࿒མིག࿒°་ཕྱུང་བ་བས། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་རྒྱལ་བར࿒གྱུར࿒ཀྱང࿒བླའོ།」 མི࿒གཅིག་་གིས࿒སྨྲས་པ། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒བདག་་གི࿒རྟ་རྒོད་མ࿒°་བཀུམ་མོ࿒」 ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། རྒྱལ་པོས་〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉་ལ࿒「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒རྟ࿒°་ཇི་ལྟར࿒བསད࿒」ཅེས࿒དྲིས་་ན། 「བདག࿒°་ལམ་་དུ࿒ཞུགས་་ཏེ། མཆི་མཆི་བ་ལས། མི࿒འདིས་「རྟ࿒°་མ་བཏང་ཞིག་!」ཅེས࿒མཆིས་་ནས། བདག་་གིས࿒རྡོ࿒ཞིག࿒བླངས་ཏེ࿒འཕངས་པས࿒རྟ࿒°་གུམ་མོ།」 རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「རྟ࿒°་བདག་་གིས࿒「རྟ࿒°་མ་བཏང་ཞིག་!」ཅེས࿒སྨྲས་པས། རྟ་བདག࿒°་ནི࿒ལྕེ࿒°་ཆོག་ཅིག! 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉ནི࿒རྡོ࿒°་འཕངས་པས࿒ལག་པ࿒°་ཆོད་ཅིག!」 མི࿒དེས࿒སྨྲས་པ། 「གཅིག་་ཏུ࿒ན࿒བདག་་གི࿒རྟ࿒°་བསད། གཉིས་སུ་་ན࿒བདག་་གི࿒ལྕེ࿒°་བཅད་པ་བས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་རྒྱལ་བར࿒གྱུར࿒ཀྱང࿒བླའོ།」 ཤིང་མཁན་་གྱིས࿒སྨྲས་པ། 「〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒བདག་་ལ࿒「ཆུའི࿒གཏིང་ཅི་ཙམ་་དུ࿒ཟབ་?」ཅེས࿒དྲིས་པས། ཁ་་ནས࿒སྟེའུ་ཐོགས་པ࿒°་ཆུར࿒ལྷུང་ངོ࿒」ཞེས࿒གསོལ་པ་དང༌། རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། 「རྫས་ཅི་འཁྱེར་ཡང་ཕྲག་པ་་ལ࿒བཀུར་བར་རིགས་་ཀྱི࿒ཁ་་ནས࿒ཁྱེར་བས࿒ཤིང་མཁན་་གྱི࿒མདུན་སོ་གཉིས࿒°་ཆོག་ཅིག་! 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉ནི࿒「ཆུ་གཏིང࿒°་ཟབ་བམ࿒」 ཞེས་དྲིས་པས࿒ལྕེ་ཆོད་ཅིག! ཤིང་མཁན་་གྱིས࿒སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན࿒བདག་་གི࿒སྟེའུ࿒°་སྟོར། གཉིས་སུ་་ན࿒བདག་་གི࿒སོ࿒°་བཅག་པ་བས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་རྒྱལ་བར࿒གྱུར་ཀྱང࿒བླའོ།」

ཆང་ཚོང་མས࿒སྨྲས་པ། 「དབྱིད་པ་ཅན་་གྱིས࿒བདག་་གི࿒བུ࿒°་བསད་དོ།」〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒སྨྲས་པ། 「བདག࿒°་ངལ་བས࿒ཆང࿒°་སློང་་དུ࿒མཆིས་པས࿒སྟན་་ལ࿒མ་བལྟས་པར࿒སྟན་་ལ࿒འདུག་པས། འོག་་ན࿒བུ࿒°་མཆིས་པར࿒མ་ཚོར་ཏེ࿒བུ࿒°་གུམ་མོ།」 རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「ཆང་ཚོང་མ࿒ཁྱོད࿒°་བུ࿒°་གོར࿒བརྙལ་་ལ࿒གོས་་ཀྱིས࿒མེ་མངོན་པར࿒གཡོགས་པས࿒ཉེས་་སོ། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་ཁྱོད࿒°་སྟན་་ལ࿒མི་རྟོག་པར࿒འདུག་པ࿒ཡང࿒ཉེས་ཀྱིས་། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉ཁྱོད࿒°་ཁྱོར࿒བྱོས་་ལ࿒བུ࿒°་ཡོད་པར࿒བྱོས་ཤིག!」ཅེས࿒སྨྲས་་སོ། ཆང་ཚོང་མས࿒སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན࿒བདག་་གི࿒བུ࿒°་བསད། གཉིས་སུ་་ན࿒བདག་་གི࿒ཁྱོར࿒བྱས་པ་བས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་རྒྱལ་པར࿒གྱུར࿒ཀྱང࿒བླའོ།」 ཐ་ག་པའི࿒ཆུང་མས࿒སྨྲས་པ། 「〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒བདག་་གི࿒ཁྱོ࿒°་བཀུམ་མོ།」〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉གྱིས࿒སྨྲས་པ། 「བདག་་ལ࿒དགྲ་མང་བས࿒འཇིགས་ཏེ࿒་རྩིག་པ་ལས࿒བརྒལ་་ནས࿒བྲོས་པ་ལས། ཕག་་ལ࿒མི࿒°་ཡོད་པ࿒°་མ་མཐོང་སྟེ࿒གུམ་མོ། རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「སོང་་ལ࿒འདི་ཉིད་་ཀྱི࿒ཁྱོར࿒གྱིས་ཤོག!」 དེས࿒སྨྲས་པ། 「གཅིག་ཏུ་་ན࿒བདག་་གི࿒ཁྱོ࿒°་བསད། གཉིས་སུ་་ན࿒འདི࿒°་བདག་་གི࿒ཁྱོར࿒བྱས་པ་བས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉°་རྒྱལ་བར࿒གྱུར࿒ཀྱང࿒བླའོ།」 དེ་དག࿒སོ་སོ་་ནས࿒ཞལ་ཆེ࿒°་བཅད་དེ། 〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉་ལ࿒ཡུས་བྱིན་་ནས࿒ཉེས་པ࿒ཀུན་ལས࿒ཐར་ཏོ།

Two other suits

རྒྱལ་པོ་དེ་་ལ࿒ཡང࿒བུད་མེད་གཉིས་ཤིག࿒°་བུ་གཅིག་་ལ࿒བརྩོད་དེ། རྒྱལ་པོ࿒བློ་མཁས་པས࿒བརྟགས་་ནས࿒བུད་མེད་གཉིས་་ལ࿒འདི་སྐད་ཅེས࿒སྨྲས་་སོ། 「ཁྱོད་གཉིས་་ཀྱིས࿒བུའི࿒ལག་པ་རེ་རེ་་ནས࿒བཟུང་སྟེ࿒དྲོངས་་ལ࿒གང་་གིས࿒ཐོབ་པ࿒°་བུ࿒°་ཁྱེར་ཅིག!」ཅེས࿒བསྒོ་བ་དང༌། བུའི࿒མ࿒°་མ་ཡིན་པ࿒དེས࿒ནི࿒བུ་་ལ࿒སྙིང་རྗེ࿒°་མེད་པས࿒སྣད་་ཀྱིས࿒མི་དོགས་་ཏེ࿒མཐུ་ཅི࿒°་ཡོད་པས࿒དྲངས་་སོ། བུའི࿒མ࿒°་གང࿒°་ཡིན་པ་དེས࿒ནི࿒བུ་་ལ࿒བྱམས་པས࿒སྣད་་གྱིས࿒དོགས་ཏེ࿒སྟོབས་་ཀྱིས࿒ཐུབ࿒ཀྱང࿒དྲག་་ཏུ࿒མི་འདྲེན་་ནོ། རྒྱལ་པོས࿒ཀྱང࿒རྟོགས་་ནས࿒དྲག་་ཏུ࿒དྲངས་པ་དེ་་ལ࿒「འདི࿒°་ནི࿒ཁྱོད་་ཀྱི࿒བུ࿒°་མ་ཡིན་་ཏེ། བུད་མེད࿒གཅིག་ཤོས་་ཀྱི࿒བུ࿒°་ཡིན་པས་་ན། དྲང་པོར࿒སྨྲོས་ཤིག་!」ཅེས࿒བྱས་པ་་དང࿒། དལ་་གྱིས࿒འདྲེན་པའི࿒བུ࿒°་ཡིན་པར࿒གྱུར་་ཏེ࿒བུ࿒°་ཁྱེར་་ཏོ། དེ་་ནས࿒ཡང࿒མི་གཉིས࿒ཤིག࿒°་རས་ཡུག་གཅིག་་ལ࿒བརྩོད་་དོ། རྒྱལ་པོའི࿒དྲང་་དུ࿒འོངས་པ་ལས࿒རྒྱལ་པོས࿒བརྟགས་་ནས࿒ཞལ་ཆེ࿒གོང་མ࿒°་བཞིན་་དུ࿒བཅད་་དོ།

Answers of the king

དེ་་ནས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན་་གྱིས࿒〉རྒྱལ་པོ་་ལ࿒འདི་སྐད་ཅེས࿒གསོལ་་ཏོ། 「འདི་དག་་གིས࿒བདག࿒°་བཟུང་སྟེ࿒ཁྲིད་་ཅིང࿒མཆི་བ་་ན། སྦྲུལ་ཞིག࿒°་འཕྲིན་་དུ࿒འདི་སྐད་ཅེས་མཆིའོ། 「བདག࿒°་ཁུང་བུ་་ནས࿒ཕྱིར࿒འབྱུང་བའི࿒ཚེ࿒°་ནི࿒བདེ། སླར࿒འཇུག་པའི࿒ཚེ࿒°་ནི࿒སྡུག་བསྔལ་་ན། ཅིའི࿒ཕྱིར࿒དེ་ལྟར࿒གྱུར་པ་ཞུས་་ཤིག་!」ཅེས࿒མཆིའོ། རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「སྦྲུལ࿒དེ་་ལ࿒ཁྱོད་་ཀྱིས࿒འདི་སྐད࿒ཅེས࿒གྱིས་་ཤིག! ཁྱོད་མེ་ཁྲོ་ཤིང࿒བཀྲེས་པས࿒ཁུང་་ནས࿒འབྱུང་བའི࿒ཚེ࿒°་བདེའོ། ཕྱིར་བྱང་་ནས࿒ཁ་ཟས་མང་་དུ࿒ཟོས་་ལ࿒བྱ་རྣམས་་ཀྱིས࿒བཙེས་པས࿒ཁྱོད་ཁྲོས་་ཏེ࿒,སྦོམ་པོར࿒གྱུར་པས࿒སླར་འཇུག་པའི࿒ཚེ࿒°་ཁུང་བུ་་ལ࿒ཐོངས་་ནས࿒སྡུག་བསྔལ་ལོ࿒.」ཞེས࿒གྱིས་ཤིག! 「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ད་སྟེ࿒ཟས་་ཀྱི࿒ཚོད་ཤེས་་ལ࿒མི་ཁྲོ་་ན། ཇི་ལྟར࿒ཕྱིར࿒འབྱུང་བ་་དང࿒འདྲ་བར࿒བདེ་བར࿒འཇུག་གོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་་ཤིག!」 དེ་ནས་་ན࿒ཆུང་མ་གཞོན་ནུའི࿒ཕྲིན࿒°་སྨྲས་པ་་དང࿒། རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「ན་ཆུང་མ࿒གཞོན་ནུ་དེ་་ལ࿒「ཁྱོད་་ཀྱི࿒ཕ་མའི࿒ཁྱིམ་་ན࿒མཛའ་བོ་ཞིག࿒°་འདུག་སྟེ། ནམ࿒°་གྱོས་པོའི࿒ཁྱིམ་་ན࿒འདུག་པའི࿒ཚེ་་ན࿒མཛའ་བོ་་ལ࿒ཆགས་པས࿒ཕ་མའི࿒ཁྱིམ་་དུ࿒འགྲོ་འདོད། ནམ࿒°་ཕ་མའི࿒ཁྱིམ་་ན࿒འདུག་པའི࿒ཚེ་་ན࿒མཛའ་བོ་་ལ࿒སྐྱོ་སྟེ࿒,ཁྱོ་་ལ࿒ཆགས་པས࿒གྱོས་པོའི࿒ཁྱིམ་་དུ࿒འགྲོ་འདོད་པ࿒°་ཡིན་་གྱིས། གནས་གཅིག་སྤང་་ལ࿒གཅིག་ལེགས་པར࿒ཟུངས་ཤིག་་དང࿒། དེ་ལྟ་བུའི࿒གནོད་པ࿒°་མེད་པར࿒འགྱུར་རོ࿒」ཞེས࿒སྨྲས་ཤིག! གནས࿒གཞན࿒ཞིག་་ན࿒ཤིང་ཤ་ཀོ་ཏ་ཀ་་ལ࿒བྱ་རོག࿒ཅིག࿒°་འདུག་པའི࿒ཕྲིན࿒°་སྨྲས་པ་་དང࿒། རྒྱལ་པོས࿒སྨྲས་པ། 「「ཤིང࿒དེའི࿒འོག་་ན࿒གསེར࿒°་ཡོད་པས࿒ཁྱོད་་ཀྱི࿒སྐད་སྙན་པ࿒°་ཡིན་ནོ། ཤིང་གཞེན་་གྱི࿒དྲུང་་ན࿒གསེར་མེད་པས࿒སྐད࿒°་མི་སྙན་ནོ࿒」ཞེས࿒གྱིས་ཤིག!」 རྒྱལ་པོས࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉་ལ࿒སྨྲས་པ། 「ཁྱོད་་ལ࿒ཉེས་པ࿒°་མང་་དུ࿒བྱུང࿒ཡང࿒ངས་བཏང་་ངོ་། ཁྱོད࿒°་ནི࿒དབུལ་ཕོངས་་ཀྱིས་། ཤིང་་གི࿒འོག་་ན࿒གསེར་་གྱི࿒གཏེར࿒°་ཡོད་པ࿒°་རྐོས་་ལ࿒ཁྱེར་་ཅིག!」 དབྱིག་པ་ཅན་་གྱིས࿒རྒྱལ་པོས࿒བསྒོ་བ་བཞིན་་དུ࿒སོ་སོའི࿒ཕྲིན࿒ཡང࿒བསྒོ་་ནས࿒ཤིང་དྲུང་་ནས࿒གསེར་ཡང་ཕྱུང་སྟེ࿒ཁྱེར་་ཏེ། དེ་ཕྱིན་ཆད࿒°་སོ་ཚིས࿒ཚུགས་་ནས࿒ཅེས࿒ཀྱང࿒མི་བྲེལ་་ཏེ࿒,ཚེ་གཅིག་་ཏུ࿒ཕྱུག་་ཅིང࿒བདེ་སྐྱིད་པར࿒གྱུར་་ཏོ།

Afterward

〈ཀུན་དགའ་བོ།〉 དེའི࿒ཚེ࿒°་དེའི࿒དུས་་ན࿒རྒྱལ་པོ་〈མཛེས་པ࿒〉དེ࿒°་གཞན་་དུ࿒མ་སེམས་ཤིག! དེ࿒°་ནི࿒ད་ལྟར࿒ང࿒°་ཡིན་ནོ། དེའི࿒ཚེ་དེའི࿒དུས་་ན࿒བྲམ་ཟེ࿒〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉དེ࿒°་ནི࿒བྲམ་ཟེ࿒〈ཕྱིན་ཏེ་ལོ་ཤུ་ཤ࿒〉°་ཡིན་ནོ། ངས࿒སྔོན་ཡང࿒°་སྡུག་བསྔལ࿒ཐམས་ཅད་ལས࿒ཐར་བར་བྱས་ཏེ࿒རིན་པོ་ཆེ࿒°་བྱིན་་ནས࿒བདེ་སྐྱིད་པར࿒བྱས་་སོ། ང࿒°་མངོན་པར࿒སངས་རྒྱས་་ནས࿒ཀྱང࿒སྡུག་བསྔལ་ལས࿒ཐར་བར་བྱས་ཏེ࿒ཟད་མི་ཤེས་བའི࿒ཆོས࿒རིན་པོ་ཆེའི࿒གཏེར་བྱིན་ཏོ།」 བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒དེ་སྐད་ཅེས࿒བཀའ་སྩལ་་ནས། ཚེ་་དང࿒ལྡན་པ་〈ཀུན་དགའ་བོ་དང࿒〉འཁོར་མང་པོ࿒°་བཅོམ་ལྡན་འདས་་ཀྱིས࿒གསུངས་པ་་ལ࿒རྗེས་་སུ࿒°་ཡི་རང་་ནས࿒མངོན་པར་དགའོ༎ ཁྱིམ་བདག་〈དབྱིག་པ་ཅན࿒〉ཞེས་བྱ་བའི࿒ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་དགུ་པའོ༎

Stories from Tibetan historical literature

The Monkey and the Rock Ogress

This version of a famous story about how human beings were first created in Tibet comes from the Lo rgyus chen mo as quoted in the Mkhas pa'i dga' ston (DATE p. 152-153) by Dpa'o gtsug lag phreng ba.

The Lo rgyus chen mo Dan Martin discusses. The Mkhas pa'i dga' ston is a really important history because its author relied very closely on previous primary sources.

དེ་་ནས࿒མི་ཡི࿒འགྲོ་བ࿒°་བྱུང་ཚུལ࿒°་ནི༎

ཐུགས་རྗེའི࿒དབང་ཕྱུག་〈སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང࿒〉དེས༎

〈བོད࿒〉ཡུལ࿒ཡི་དྭགས࿒དུད་འགྲོའི࿒འགྲོ་བ࿒ཀུན࿒°་༎

མི་ལུས࿒°་ཐོབ་་ཏུ࿒རུང་བའི࿒དུས࿒°་གཟིགས་ནས༎

〈པོ་ཊ་ལ࿒〉ཡི࿒རི་་ལ࿒གནས་པ་ཡི༎

སྤྲེའུ࿒ཞིག࿒°་སྤྲུལ་.ཡོངས་རྫོགས་དགེ་བསྙེན་བྱིན.༎

ཏིང་འཛིན࿒རྫུ་འཕྲུལ་ལྡན་པར࿒བྱིན་བརླབས་་ནས།།

ཁ་བ་ཅན་་གྱི࿒ཡུལ་འདིར࿒སྒོམ་་དུ࿒བཏང༌༎.

དེ་ཡིས࿒བྲག་རི࿒རོག་པོ࿒ཅིག་་དུ࿒བསྒོམས༎.

བྱམས་་དང࿒སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་སེམས࿒°་སྐྱེད་སྦྱངས༎.

སྟོང་པ་ཉིད་་ལ࿒མོས་པས࿒སྦྱོད་པའི࿒ཚེ࿒°་༎

ལྷ་མོ་སྒྲོལ་མས࿒སྤྲུལ་པ࿒°་བྱས་པ་ཡི࿒༎

བྲག་སྲིན་མོ࿒ཞིག࿒°་དེར࿒འོངས࿒.ཆགས་པའི࿒བརྡ༎

ཉིན་ཞག࿒འགའ་བྱས.སྤྲེའུའི࿒སེམས࿒°་མ་གཡོས༎.

ཕྱི་་ནས࿒མི་མོ࿒མཛེས་མར࿒ལུས࿒°་བསྒྱུར་ནས༎

「བདག་་གི࿒ཁྱིམ་ཐབ࿒°་མཛོད་!」ཅེས࿒གསོལ་བ་བཏབ༎.

སྤྲེའུས࿒「ང࿒°་ནི࿒འཕགས་པའི࿒དགེ་བསྙེན࿒°་ཡིན༎.

དེ་ལྟར࿒མི་རུང་.སོང་ཞིག!」ཞེས࿒སྨྲས་པས༎

ཐ་མར࿒སྙིང་རྗེར࿒ངུ་ཞིང࿒སྨྲེ་སྔགས࿒འདོན༎.

「བདག࿒°་ནི࿒ལས་་ཀྱིས࿒སྲིན་མོའི࿒རིགས་་སུ࿒སྐྱེས༎.

ཁྱོད་་ལ࿒ཆགས་་ཅིང࿒ཞེན་པས࿒གསོལ་བ་འདེབས༎.

ཁྱོད་་ཀྱིས࿒བདག་་གི࿒ཁྱིམ་ཐབ࿒°་མི་བྱེད་ན༎

ཐ་མར࿒སྲིན་པོ་ཅིག་་དང࿒འགྲོགས་ནས་ནི༎

ཉིན་ཞག་རེ་ལའང࿒སྲོག་ཆགས࿒ཁྲི་ཕྲག࿒°་གསོད༎.

སྲིན་པོའི࿒ཕྲུ་གུ࿒°་འཕེལ་བས࿒གང་གྱུར་སྟེ༎

ཁ་བ་ཅན࿒འདི࿒°་སྲིན་པོའི࿒གླིང་་དུ࿒འགྱུར༎.

ཛམ་གླིང࿒སྐྱེ་བོ࿒མ་ལུས࿒°་ཟ་བར࿒བྱེད༎.

དེ་བས࿒བདག་་ལ࿒དགོངས࿒མཛོད!」ཟེར་ཞིང࿒ངུས༎

སྤྲེའུ࿒°་སྙིང་རྗེས࿒བརླན་གྱུར࿒「ཅི࿒°་བྱ་?」སྙམ༎

སྐད࿒ཅིག࿒ཙམ་་གྱིས࿒〈པོ་ཊ་ལ་རུ࿒〉སོང༌༎.

「བདག་་གིས࿒དགེ་བསྙེན࿒སྡོམ་པ࿒སྲོག་བཞིན་བསྲུངས༎.

བདུད་རིས་སྲིན་མོས࿒བདག་་ལ࿒འདི་ལྟར࿒གཙེས༎.

དེ་ལས࿒ཐབས་གང་་གིས࿒ནི࿒སྲུང་བར࿒བགྱིད༎?

བྱམས་མགོན࿒°་ཐུགས་རྗེ་ཅན་་གྱིས࿒གཟིགས་སུ་གསོལ༎」

འཕགས་པའི࿒ཞལ་་ནས࿒「དེ་ཡི࿒ཁྱིམ་ཐབ࿒°་གྱིས!༎

ཁྱོད་་ཀྱི࿒གཞན་དོན࿒°་རླབས་ཚན࿒°་འགྱུར་རོ་.」གསུང༌༎.

འཕགས་མ་〈ཁྲོ་གཉེར་ཅན࿒〉་དང࿒〈སྒྲོལ་མ࿒〉ཡིས༎

「དེ࿒°་ནི࿒ཤིན་ཏུ࿒ལེགས࿒」ཅེས࿒མཐུན་གྱུར་མཛད༎.

བོད་ཁམས࿒ཁ་བ་ཅན་་གྱི࿒ཡུལ་འདི་རུ༎

ཐུབ་བསྟན་དར་རྒྱས࿒ཡུན་རིང࿒གནས་པ་དང༌༎

དགེ་བའི࿒བཤེས་གཉེན࿒རྒྱུན࿒°་མི་འཆད་པ་དང༌༎

རིན་ཆེན࿒གཏེར་ཁ࿒དུ་མ࿒°་བྱེ་བ་སྟེ༎

ཡོན་ཏན࿒གསུམ་་དང࿒ལྡན་པར࿒བྱིན་གྱིས་བརླབས༎.

སྤྲུལ་པའི࿒སྤྲེའུ࿒བྲག་སྲིན࿒°་འདུས་པ་ལས༎

རིས་དྲུག་་ནས࿒འཕོས་སྦྲེ་ཕྲུག࿒དྲུག་ཞིག࿒°་བྱུང༌༎.

The Descent of Gnya' khri btsan po

This is a simple and cynical version of the story of how Tibet first came to have an emperor. It appears among a number of versions of the story quoted in the Lde'u chos 'byung (post 1261) from the Can lnga, a text which is no longer extant. A facsimile edition of the manuscript (Mkhas-pa-lde'u 2003 p. 253, folio 126a) and a typeset version of this same manuscript (Mkhas-pa-lde'u 1987: 226). The Can lnga is discussed in an article by Karmay. More information on the Lde'u chos 'byung can be found in Martin (1999: 43-44).

ཡུལ་〈སྤུ་བོའི࿒〉ཡུལ་་ནས࿒〈སྤུའི࿒〉མི࿒〈མོ་མོ་བཙུན࿒〉བྱ་བའི࿒རུམ་་ནས࿒〈ཐེ་བྲང࿒〉སྤུན࿒དགུ࿒སྐྱེས་བའི࿒ཆུང࿒དག་〈ཐེ་བྲང་མ་སྙ་ཨུ་བེ་ར࿒〉བྱ་བ། ལྕེས࿒གདོང་་གི࿒དཀྱིལ་འཁོར࿒°་ཁེབས་པ། ཕྱག་སོར࿒དྲྭ་བར࿒འབྲེལ་བ། ཤིན་ཏུ࿒གདུག་རྟུབ་་དང࿒ནུས་མཐུ་ཆེ་བ࿒གཅིག࿒°་བྱུང་བས 「འདི࿒°་ཐེ་དྲགས࿒°་བཤུག་དགོས.」 ཟེར་་ནས། 〈སྤུ་བོའི࿒〉ཡུལ་་གྱི࿒〈བན་བོན࿒〉ནུས་མཐུ་ཅན࿒རྣམས་་ཀྱིས࿒〈ཐེ་བྲང࿒〉°་སྐྱས་འདེབས་བྱས་་ནས࿒〈བོད࿒〉་དུ࿒བཤུགས་པ་ལ། དེར࿒བོད་་ཀྱིས࿒མི་རྗེ࿒°་འཚོལ་བ་་དང࿒ཕྲད་ནས་ 「ཁྱོད࿒°་ཅི་འདྲ࿒ཞིག࿒°་ཡིན་?」 བྱས་པས࿒ 「ང࿒°་〈སྤུ་བོའི࿒〉ཡུལ་་གྱི࿒མི࿒གཅིག࿒°་ཡིན.」 ཟེར་བས࿒ 「འོ་་ན࿒ཕྱག་སོར་་དང࿒ལྕེ࿒ངོ་མཚར࿒ཆེ་བ࿒གཅིག࿒°་འདུག་པ། ཁྱོད་་ལ࿒ནུས་མཐུ࿒འདྲ་བ་ཅི࿒°་ཡོད?」 བྱས་པས࿒ཁོ࿒ན་རེ࿒ 「ནུས་མཐུ་་དང࿒རྫུ་འཕྲུལ࿒ཆེ་དྲགས་པས࿒བཤུགས་པ་ཡིན.」 ཟེར། 「འོ࿒ངེད་་ཀྱིས࿒རྗེ࿒°་བཙོལ་ལོ.」 བྱས་་ནས། གཉའ་བའི࿒ཁྲི་་ལ࿒བླངས་་ནས། 「འདི࿒°་རྗེ་〈གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ࿒〉°་ཡིན.」 བྱས་་ནས࿒རྗེ࿒°་བཙོལ་བའི࿒ལོ་རྒྱུས࿒°་གདའ་སྟེ། དེ࿒°་ནི་རྗེའི࿒རྔན་ནམ་མཚང࿒°་ལགས་སོ.།

The Demise of Gri gum btsan po

This is the tale of why the Tibetan emperors leave a corpse despite being celestial in origin. This story is available in many versions. This version is taken from the Rgyal rabs gsal ba'i me long by Bsod-nams-rgyal-mtshan (1312–1375) as edited by Kuznetsov (1966: 47-48). Per Sørensen has made an annotated translation (1994).

〈སྲིབས་ཁྲི་བཙན་པོའི࿒〉སྲས། 〈གྲི་གུམ་བཙན་པོ།〉 དེ་་ལ࿒སྲས࿒གསུམ࿒°་བྱུང་པ། 〈ཤ་ཁྲི།〉〈ཉ་ཁྲི།〉〈བྱ་ཁྲི࿒〉གསུམ࿒°་ཡིན་ནོ། རྒྱལ་པོ་〈གྲི་གུམ་བཙན་པོ࿒〉དེ། ཐུགས་གདོན་གྱི(ས)࿒བླུས་་ཏེ། བློན་པོ࿒〈ལོང་ངམ་རྟ་རྫི࿒〉ཟེར་བ࿒ཅིག་ལ༎ 「ཁྱོད་་ཀྱིས࿒ངའི࿒འཐབ་ཡ࿒བྱེད་དགོས࿒」ཟེར་་ནས། 〈ལོང་ངམ࿒〉ན་རེ། 「རྗེ་ཅི་ལགས? ང་འབངས་ཤིག་་གིས࿒རྗེའི࿒འཐབ་ཡ་མི་ཡོང࿒」ཞུས་ཀྱང༌། དབང་མེད་་དུ࿒བཅོལ་བས། འཐབ་པར࿒ཆད། སྐར་མ࿒〈ས་ག་དང࿒〉〈ས་རིའི࿒〉ཉིན། འཁྲུག་དུས࿒°་བྱས་་སོ༎ དེར࿒རྒྱལ་པོས། ཁྱི་མོ࿒ཉན་་གྱི࿒སྣ་〈སད་མ࿒〉བྱ་བའི࿒སྤྲུལ་པའི࿒ཁྱི࿒ཅིག࿒°་ཡོད་པ། 〈ལོང་ངམ་གྱི࿒〉རྩར་ཉན་བཏང་པས། 〈ལོང་ངམ་གྱིས࿒〉དེ་བཞིན࿒ངོ་ཤེས་་ནས། 「གནངས་ཉིན། རྒྱལ་པོས࿒ངེད་རང࿒°་གསོད࿒དུ࿒འོང་་ཏེ། དམག་་གི࿒འཁོར࿒°་མ་ཁྲིད་བར། རྒྱལ་པོས࿒དབུ་་ལ࿒དར་ནག་་གི࿒ཐོད࿒°་བཅིངས། སྤྲུལ་བར་མེ་ལོང࿒°་བཏགས་། ཕྲག་པ࿒གཡས་་ལ࿒ཝ་རོ་སྐལ། གཡོན་་ལ࿒བྱི་རོ࿒°་བཀལ། རལ་གྲི࿒°་གླད་་ལ࿒བསྐོར༎ གླང་དམར་་ལ࿒ཐལ་སྒྲོ࿒°་བཀལ࿒བྱུང་་ན། ངེད་རང་གི(ས)࿒མི་ཐུབ࿒」ཅེས࿒སྨྲས་་སོ༎ ཁྱི་མོ་དེས࿒རྒྱལ་པོ་་ལ࿒དེ་བཞིན་་དུ࿒ཞུས་པས། 「དེ་ལྟར࿒བྱེད་.」གསུང་སྟེ། སྣངས་ཉིན࿒°་དེ་ལྟར࿒བྱས་་ནས། 〈ལོང་ངམ࿒〉°་བསོད་་དུ࿒བྱོན༎ སོ་སྒྲ་གཏབ་པས࿒གླང་དམར࿒°་འགྲོགས་་ཏེ། ཐལ་སྒྲོ࿒°་རལ་པས࿒ཐལ་ཚུབ་་ཀྱིས࿒མིག࿒°་ཁེངས། ཝ་རོས࿒དགྲ་ལྷ་ཡལ། བྱི་རོས་ཕོ་ལྷ་ཡལ། རལ་གྲི࿒གླད་་ལ࿒སྐོར་བས࿒རྨུ་ཐག࿒°་ཆད། དེར་བློན་པོ་〈ལོང་ངམ་གྱིས〉། རྒྱལ་པོའི࿒དཔྲལ་པའི࿒མེ་ལོང་་ལ࿒གཏད་་ནས࿒མདའ་རྒྱབ་བས། རྒྱལ་པོ࿒°་བཀྲོངས་་སོ༎

རྒྱལ་པོའི་སྲས་གསུམ་པོ࿒°་ནི། 〈ཀོང་པོ࿒〉དང༌། 〈ལོང་པོ࿒〉〈སྤོ་བོ࿒〉གསུམ་་གྱི࿒ཡུལ་་དུ࿒བྲོས་་སོ༎ དེར࿒བློན་པོ་〈ལོང་ངམ་གྱིས〉། རྒྱལ་སྲིད࿒°་ཕྲོགས་་ནས། རྒྱལ་པོའི࿒བཙུན་མོ་་ལ࿒རྟ་རྫི࿒°་བཅོལ།། དེར࿒ཡུམ་བཙུན་མོ་དེས࿒རྟ་འཚོར࿒ཕྱིན་པས། གཉིད࿒ལོག་པའི࿒རྨི་ལམ་་ན། 〈ཡར་ལྷ་ཤམ་པོའི࿒〉སྤྲུལ་པ་མི་དཀར་པོ་ཅིག་་དང࿒འབྲེལ་བ࿒°་རྨིས་། གཉིད࿒°་སད་ཙ་་ན། རྔས་མགོ་་ནས࿒གཡག་དཀར་བོ་ཅིག࿒°་ལངས་སོང་བ࿒°་མཐོང་་ངོ༌༎ དེ་་ནས࿒ཟླ་བ་བརྒྱད࿒°་སོང་ཙ་་ན། ཡུམ་བཙུན་མོ་དེ་་ལ࿒ཁྲག࿒གོང་པོ࿒ལག࿒མགོ࿒ཙམ་མགུལ࿒ཤེས་པ་ཅིག࿒°་སྐྱེས་བྱུང་པ། བསྐྱུར་བས࿒ནི࿒ཤ་་ནས࿒ཆད། སྙིང་རྗེ་བར࿒བྱུང༌། གསོ་བ་་ལ࿒ནི࿒ལ་མིག་གང࿒°་ཀྱང࿒མི་འདུག་་ནས། འབྲོང་རུ་གྲོན་ཅིག་་དུ࿒བཅུག། གོས་ཐུང་་གི࿒དར་པས࿒དྲིལ་བཞག་པས། ཞག་འགའ࿒°་སོང་དུས࿒°་བལྟས་པས། ཁྱེའུ་ཅིག࿒°་བྱུང་འདུག། དེའི࿒མིང࿒°་ཀྱང࿒འཛང་་གི࿒བུ། 〈རུ་ལ་སྐྱེས࿒〉ཞེས࿒གྲགས་་སོ༎

དེས࿒ལོ་བཅུ࿒°་ལོན་དུས། 「ངའི࿒ཕ་དང༌། ཕོ་བོ࿒རྣམས࿒°་གར࿒སོང་?」ཅེས། ཨ་མ་་ལ࿒དྲིས་པས། ཨ་མས࿒སྔར་་གྱི࿒ལོ་རྒྱུས࿒རྣམས࿒°་ཞིབ་པར࿒བཤད་པ་དང༌། 〈རུ་ལ་སྐྱེས࿒〉ཀྱི࿒ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། 〈ཉང་ཆུ་སྐྱ་མོ࿒〉་ནས࿒ཡབ་་ཀྱི࿒སྤུར࿒°་བཙལ་་ཏེ། 〈འཕྱིང࿒〉ཡུལ་དར་ཐང་་དུ࿒ཡབ་་ཀྱི࿒བང་སོ࿒°་བརྩིགས། བློན་པོ་〈ལོང་ངམ࿒〉°་བསད། ཕོ་བོ་གསུམ࿒°་གདན་འདྲེན་ཕྱིན་པས། 〈ཤ་ཁྲི࿒〉དང༌། 〈ཉ་ཁྲི࿒〉གཉིས་གདན་མ࿒°་འདྲོངས་་ཏེ། 〈ཀོང་པོ࿒〉དང༌། 〈ཉང་པོའི་རྗེ࿒〉°་མཛད་་ནས࿒ད་ལྟ࿒ཡང࿒གདུང་རྒྱུད࿒°་ཡོད་དོ༎ 〈སྤོ་བོའི〉་ཡུལ་་ནས། སྲས་〈བྱ་ཁྲི࿒〉°་གདན་དྲངས་་ཏེ། 〈ཡར་ལུངས࿒〉སུ࿒བཞུགས། སྐུ་འཁར་〈འཕྱིང་ང་རྟགས་རྩེ࿒〉བརྩིགས། ཡུམ་་གྱི࿒སྲས་〈བྱ་ཁྲི་་ལ࿒〉འཇུས་་ནས། ལྷ་་ལ࿒སྨོད་བོར་་ནས། ནམ་མཁའ་་ནས࿒སྒྲ࿒°་བྱུང་་ཏེ། 「ཁྱོད་ཀྱི་བུ་དེ࿒°་ཀུན་ལས࿒རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ༎ བུ་དེ་ཀུན་ལས࿒རྒྱལ࿒」ཟེར་ཀྱང༌། 〈སྤུ་དེ་གུང་རྒྱལ࿒〉་དུ࿒གྲགས་་སོ༎ རྒྱལ་པོ་འདིས࿒རྒྱལ་ས࿒°་བཟུང་་ཏེ། བློན་པོ࿒°་ནི࿒〈རུ་ལ་སྐྱེས࿒࿒〉་ཀྱིས࿒བྱས་་སོ༎

The assassination of Glang Dar ma

This text is taken from Nyang ral Nyi ma ’od zer’s massive history of Buddhism in Tibet, the Chos ’byung Me tog snying po sbrang rtsi’i bcud. In this episode, the monk Lha lung Dpal gyi rdo rje kills the apostate king Glang dar ma (U’i dum brtan) in 851 C.E. It is said that he commits this seemingly immoral act in order to save the king from terrible karma and rebirth, since Glang Darma is persecuting monks and closing monasteries in order to destroy Buddhism in Tibet. Scholars today doubt the accuracy of this suppression, since all the meager evidence points to a necessary reduction of patronage due to the diminution of Tibet’s imperial grandeur and royal coffers (see Kapstein 2006: 79–81).

This version follows Meisezahl 1985, Table 317-20, folios 474a2–78a2. This version is an dbu med manuscript, but we have not retained its “short-hand” abbreviations. Most corrections are made on the basis of the 1988 Lhasa edition.

(folio 474a, line 2) དེ࿒ནས࿒རེ་ཞིག་་ན།ཡེར་པའི࿒ལྷ་རི་སྙིང་པོ་་ན࿒སྤྲེའུ་སེར་རུ་མ་རུ་་ན། 〈ལྷ་ལུང་དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེ࿒〉སྔགས་བཙུན་ཤེད་རྩལ་་དང࿒ལྡན་པ་ཅིག་བསྒོམ་བྱེད་པའི་དྲུང་་དུ། ནམ་ཕྱེད་ཙམ་་ན།དཔལ་ལྷ་མོ࿒བུད་མེད་་ཀྱི࿒གཟུངས་་སུ࿒དངོས་་སུ࿒བྱུང་་ནས࿒དེང་སང࿒བོད་་ན࿒གྲུབ་ཐོབ་མང࿒°་ཀྱང།དུས་་ལ࿒མ་བབས་པས࿒ཁྱོད་་ལ࿒གྲུབ་ཐོབ࿒ཐམས་ཅད་་ཀྱི࿒བྱིན་བརླབས་ཞུགས་པས། རྒྱལ་པོ࿒སྡིག་ཅན࿒°་བསད་རན࿒」 ཟེར་བ࿒གཅིག࿒°་བྱུང། དེ་ཉེ་གནས་པ་་ལ࿒རྨི་ལམ་་དུ࿒བྱུང་པ་སྐད་བྱས་བཤད་པས། ཉེ་གནས་གྱི(ས)࿒སློབ་དཔོན་་ལ࿒ཆོས་སྣུབ་པའི࿒ལོ་རྒྱུས࿒རྣམས࿒°་ཞིབ་་དུ࿒སྙན་་དུ࿒གསོལ་བས࿒རྒྱལ་པོས࿒〈ལྷ་ལུང་དཔལ་་གྱི࿒(474b) རྡོ་རྗེ࿒〉°་བཞུགས་པ࿒ཡང࿒ཚོར་གྲོས࿒°་བྱས࿒དཀྲོངས་པར࿒རྩོམ་པའི࿒བཤེད་མ་བརྟུས་(=བརྟུལ?) པ་་དང࿒〈ལྷ་ལུང་དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེ࿒〉བཙན་པོ་་ལ࿒སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ࿒°་སྐྱེས་ཏེ࿒རྒྱལ་པོ་ལོག་སྤྱོད་ཚན་ཆེན་པོ࿒°་ད་རུང་སྤྱད་་ནས࿒ངན་སོང་་དུ࿒སྐྱེ་སྟེ࿒བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར࿒འཁོར་བར࿒འཁྱམས་པ་་ལ࿒ཨ་ཙ་」སྙམ་ཏེ། དེ་་ལ࿒ཐབས་་དང࿒རྟེན་འབྲེལ࿒°་རྩིས་(=བརྩིས) ནས࿒ཁོང་རང་「འཁོར་མ་ང࿒°་ལོག་ལོག་་གི࿒བར་་དུ࿒རྔ་་དང࿒དྲིལ་བུ་་དང࿒རོལ་མོའི࿒སྒྲ་ཐུན་དྲུག་་དུ࿒མ་ཆགས་པར་་གྱིས࿒ཅིག་!」ཅེས࿒བསྒོ་་ནས࿒སློབ་དཔོན་སྣུབས་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་་ལ࿒ཞུས་པས། 「ང࿒°་ཁམས་་ཀྱི࿒ཟས་སྤངས་པས། དེ་ཁྱོད་ཀྱི(ས)࿒སྒྲོལ་ཅིག་ལམ࿒ཐམས་ཅད࿒°་མྱུར་་དུ࿒སྒྲོད་དོ࿒」གསུངས་་ནས࿒བྱིན་གྱིས་བརླབས་སོ། དེ་་ནས࿒ཁོང་གཉིས་་ཀྱིས࿒རྟ་དཀར་པོ་ཅིག࿒°་སོལ་ཕྱེ་ནག་པོས࿒བྱུགས་སོ། བེར་ནང་དཀར་པོ་་ལ࿒ཕྱི་ནག་པོ་(475a) ཅིག࿒°་གོན། ལྕགས་མདའ་་དང࿒ལྕགས་གཞུ࿒གཅིག࿒°་ཐོགས་མདུང་དཀར་པོ་བ་དན་ནག་པོར࿒བྱུང་པ࿒གཅིག࿒°་ཁྱེར། 〈ལྷ་སར࿒〉ཕྱིན་པའི࿒དུས་་སུ࿒བཙན་པོ་ན་རེ། 「ང་ཁམས࿒གཅིག࿒ཀྱང࿒མ་བདེ། མདང་རྨི་ལམ࿒གཅིག࿒ཀྱང࿒ངན། སྙིང࿒གཅིག࿒ཀྱང࿒མི་དགའ࿒」 ཟེར་ཞིང࿒ར་སའི࿒རྡོ་རིངས་་ཀྱི࿒ཡི་གེ࿒°་ཀློག་་གི࿒འདུག་པ་་ལ࿒〈ལྷ་ལུང་དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེ࿒〉གཅིག་་དང࿒འཕྲད་པས། དེ་ན་རེ࿒「ཇོ་བོ་མི་ནག࿒°་གར࿒འགྲོ?」 ཟེར་བས࿒「ང࿒°་བཙན་པོ་་ལ࿒ཕྱག་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྗེ࿒°་གང་་ན࿒བཞུགས་?」བྱས་པས࿒「རྗེ࿒ད་ལྟ࿒རྡོ་རིངས་་ཀྱི࿒ཡི་གེ࿒°་ཀློག་གིན་འདུག࿒」 ཟེར། བཙན་པོས࿒〈ལྷ་ལུང་དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེ࿒〉°་བྱུང་པ་མཐོང་པས࿒「མགོན་པོ་ནག་པོ࿒°་བྱུང࿒」 ཟེར་་ནས࿒གཙུག་ལག་ཁང་་དང࿒དགའ་ལྡན་་གྱི࿒བར་་གྱི࿒མཆོད་རྟེན་་ལ࿒སྐུ་བརྙེས་་ནས࿒བཞུགས་འདུག་པའི࿒(475b) མདུན་་དུ࿒〈ལྷ་ལུང་དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེས࿒〉རྟ࿒°་བབས་་ནས། དཔུས་མོ་རྟེན་་ནས࿒གཞུ࿒°་བརྡུངས་པས࿒བཙན་པོས࿒དེ་ཕྱག་བྱེད་པར་གོ་་ནས࿒བཞེངས་འཚལ࿒」 ཟེར་ཕྱག་དང་པོ࿒°་བྱས་ཏེ࿒རྟེན་ཕྱག་གཉིས་པ་ཕྱེད་ཙ་་ན࿒མདའ་སྟོང་ཁ་སྦྱར་ཕྱག་ཐ་མ་ཟིན་ཏེ࿒རལ་པ་རྒྱབ་་དུ࿒སྐྱུར་མཐེབ་དགྲོལ་བཙན་པོའི࿒གྲང་(=ཀྲང) ལ་རྒྱབ་ཏེ࿒རྒྱལ་པོ་སྡིག་ཅན་དེ་ལྟར་གསད་དོ། 「ང࿒°་བདུད་ཡ་ཞུར་ནག་པོ་ཡིན࿒」 ཟེར་ཁ་པོ་སྨྲས་སོ། བཙན་པོ་ན་རེ࿒「ང࿒°་ལོ་གསུམ་་གྱིས࿒གསད་པ་སྔས་ཡང་་ན࿒ལོ་གསུམ་་གྱིས࿒བསད་པ་མཆིས࿒」 ཟེར་གྲོངས་སོ། ལོ་བཅུ་དགུ་་ནས࿒ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་་གི࿒བར་་དུ࿒ལོ་ངོ་གསུམ་ཟླ་བ་བཙྭ་(=བཙའ) རྒྱལ་པོ་བྱས࿒」 ཟེར་དེ་་ལ࿒ཁ་གཅིག་ན་རེ࿒「སྲས࿒°་ཡོང་པ་་དང࿒གཅུང་པོ་མ་ཕྱུགས་(=ཕྱུག) པ་དགོངས་པ་ཡིན࿒」 ཟེར། ལ་ལ་ན་རེ࿒「སྔ་་ན࿒ཆོས་མི་སྣུབ་(476a) མཆིས་་ན࿒བྱ་ཡིན࿒」 ཟེར་ལོ་གསུམ་སྡིག་རྒྱལ་བྱས་་ནས࿒བོད་ཁམས་་ཀྱི࿒སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཉམས་སྨས་པར࿒བྱའོ་། དེ་ལྟས࿒བཙན་པོ࿒°་དཀྲོངས་དྭ་(=ད) ཐམས་ཅད་རམ་ཟླ་(=ར་མདའ) རྒྱུགས་ཅིག࿒°་སྒྲོན་་ནས࿒ལ་ལ་ལྷ་རི་སྒང་རྒྱུད་་ནས࿒ཡར࿒བྱུང་ལ་་ལ࿒ཕོ་བྲང࿒དམར་པོ་རི་་ནས࿒ཡར࿒བྱུང་ངོ་། བདུད་ཡ་བཞེར་བགྱི་བ་་ཀྱི࿒ཆུའི࿒མཚོ་ཁོལ་མ་་ལ࿒བསྟད་་ནས࿒བདེ་ཉལ་བྱས་ཏེ། རྟའི࿒སོལ་ཕྱེ་བཀུས་པ་དག་བེར་ཕྱི་སློག་ལྕགས་བཞུ་(=གཞུ) འཆགས་ཞིང࿒「ང་རྣམ་ཐེ་དཀར་པོ་བྱ་བ་ཡིན࿒」 ཟེར་་ནས࿒སོང་ངོ་། དེད་པས࿒ཁ་གཅིག་ན་རེ࿒「ངན་པ་དེ་དོ་བོ་ཟིན་པ་་ལ࿒དྲང་སྲོང་སྲིན་པོ་རིའི࿒སྣར་པ་སྲོས་་ནས࿒ཤོར࿒」 ཟེར། ཁ་གཅིག་ན་རེ࿒「གྲིབ་བསེ་སྒྲོལ་་གྱི࿒ཕུ་རུ་ས་སྲོས་་ནས࿒མ་མཐོང་པར࿒ཤོར࿒」 ཟེར། ་ཁ་གཅིག་ན་རེ࿒「ཐན་མོ་(476b) རྡོ་རི་ས་་ནས࿒(=སར) ས་སྲོས་་ནས࿒ཤོར࿒」 ཟེར་རོ། ་དེ࿒°་ཟིན་་ལ࿒མ་མཐོང࿒」 ཟེར་རོ། གསུམ་འོང་པ་འདི࿒〈དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེའི࿒〉སྤྲུལ་པ࿒°་ཡིན་པར࿒ངེས་འདི࿒°་བསད་དོ࿒」 ཟེར་་ནས࿒སྟངས་དགུ་དེས་གསོད་་དུ࿒ཕྱིན་པས࿒མི་ཀུན་ན་རེ࿒「ཁོང་སྔར་བས་འཚམས་དམ་པར࿒བྱས࿒རོལ་མོའི࿒སྒྲ་ཡང࿒ཐོན་གྲུབ་་དུ࿒འཁྲོལ་ཞིང࿒འདུག࿒」 ཟེར་རོ། 〈དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེའི࿒〉སྒོམ་ཁང་་གི࿒མདུན་་དུ࿒ཕྱིན་་ནས࿒བལྟས་པས࿒ཐ་རྒྱ་བྲིས་སྒོ་་ལ࿒སྡོམ་བ་ར་བི་རའི࿒དྲ་བ་་དང࿒གྲོག་ཤིང་ཁད་དེ་འདུག་པས࿒ནང་་ན࿒དར་དཀར་་གྱི࿒ཡོལ་བའི࿒ཕག་་ན࿒སྤྱང་རླག་(=གླག) དང࿒བྱ་རྒོད་་ཀྱི࿒ཐུལ་པ࿒°་བཞག་དཀར་ཁུང་ཆུང་ཆུང་་ལ࿒ཅིག་་གི࿒བ་གམ་་ལ࿒བྱ་སྤུ་ཐུལ་ལེ་བྱས་་ནས࿒མི་འདུག་དེ་་ནས࿒མི་ཀུན་(ན) རེ་「རྒྱལ་པོ࿒°་ཆོས་་ལ࿒མི་དགེས་པས࿒ལྷ་འདྲེས་དཀྲོངས་པ་ཡིན࿒」 ཟེར། 〈དཔལ་་གྱི࿒རྡོ་རྗེས࿒〉མངོན་པ་འདུལ་བ་(477a) མདོ་སྡེ་འོད་ལྡན་(=འདུལ་བ་འོད་ལྡན་མདོ་སྡེ) དཀར་མ་ཤ་དམ་(=ཏམ) གསུམ࿒°་ཁུར་་ནས࿒ཁམས་་ན࿒མར་བྲོས་ཕྱིན་ནོ། རྒྱལ་པོས࿒ཆོས࿒°་སྣུབས་དུས་ན་རེ་གཡོ་རུ་སྟོད་གན་བྱང་ཐང་་གི࿒དམར་〈ཤ་ཀྱ་མུ་ནེ࿒〉ལྷ་འབྲོག་་གི࿒གཡོ་དགེ་བའི࿒བྱུང་གནས་འཇད་ཁྱེལ་་གྱི࿒གཙང་རབ་གསལ་་དང࿒དགེ་སློང་གསུམ་དཔལ་ཆུ་བོ་རི་་ལ࿒སྒོམ་པའི࿒དུས་ཨད་དན་གཅིག་པ་་དང࿒ལྷ་ལུང་འཚག་པོ་་དང࿒ཞལ་ལྟ་འཁྱམས་པོ་བྱ་བ་བཙུན་པ་གསུམ་་གྱིས࿒ཁྱི་ཁྲིད་་ནས࿒རྟ་བརྡུངས་རོལ་མོ་འཁྲོལ་མགོ་་ལ࿒བྱ་སྒྲོ་རྩུགས་(=བཙུགས) ཤན་ཐབས་སྔ་ལོག་ཕྱིར་ལོག་བྱས་་ནས࿒རི་དགས་་ལ࿒མདའ་འཕེན་པ་གཡོ་དགེ་འབྱུང་གི(ས)࿒མཐོང་པས࿒དེ་་ལ࿒མ་རངས་་ནས࿒བན་རྒན་འཕྲུལ་(=འཁྲུལ) ལམ་བཙུན་པ་མཉོས་(=སྨྱོ) གསུངས་པས࿒ཅི࿒」 ཟེར་བྲིས་(=དྲིས) པས་མཐོང་པ་བཞིན་་དུ࿒སྦྲས་པས࿒སྟོན་པ་ན་རེ࿒「(477b) སློབ་དཔོན࿒°་མ་འཁྲུལ་བཙུན་པ࿒°་དབང་མེད་་དུ࿒ཉོ་(=སྨྱོ) རུ࿒བཅུག་པ་ཡིན࿒」 ཟེར་་ནས࿒རྒྱལ་པོས࿒ཆོས࿒°་སྣུབ་པའི࿒ལོ་རྒྱུས࿒°་ཞིབ་་དུ࿒བཤད་པས࿒「འོ་་ན࿒དེ་དིར་བོས་་དང࿒」 ཟེར་་ནས࿒དེ་པ་་ལ࿒གཏམ࿒°་བྲིས་(=དྲིས) པས་「ཁྱེད་་ལ࿒བཀའ་ཆད་ཀྱི(ས)࿒ མ་ཕོག་པ་མཁར་རྗེ་རེ་ཆེ་ཟེར࿒ངེད་ཀྱི(ས)࿒ཁྱེད་ལྟར་འོངས་པ་ཡིན། ད་ཁྱོད་རང࿒ཡང࿒བྲོས་དགོས་.」 ཟེར་བཙུན་པ་གསུམ་པོས࿒གོས་རེ་བས་དྲིལ་་ནས࿒སྤྲང་ཆས་ན་རེ࿒ཞུགས་་ནས࿒བྲོས་ཏེ࿒ཆོས་འདུལ་བ་དྲེའུའི࿒ཁལ་ཅིག࿒°་ལྐལ་(=བཀལ) ནས་〈མངར་རིས࿒〉སྟོད་་ནས࿒ལམ་བྱུང་། རྒྱལ་ཁྲིམས་མ་ཅིག་པའི࿒ས་ཆ་་ནས࿒(=ན) བསྟན་པ་དར་བར་བྱ་བསམ་་ནས࿒གང་་དུ࿒ཡང࿒མ་ནུས་་ནས࿒ཉི་མ་མོ་གབ་་ཅིང࿒ནུབ་མོ་བྱོན་དགེ་སྙེན་〈ཤེས་རབ་གོ་ཆས࿒〉བྱ་བ་ཅིག་་ལ࿒མིང་ཤ་ཀྱ་ཤེས་རབ་་དུ࿒བཏགས་དེ་གཡོག་་ལ࿒ཁྲིད་་ནས࿒(478a) མདོ་སྨད་་དུ࿒ལྟོ་ངོས་བེ་རེའི࿒ས་ཆ་དེའུ་ཚ་ཚོ་་ནས࿒བྱས་རྨ་ལུང་རྡོ་རྗེའི࿒བྲག་ར་ཨ་ཆུང་གནམ་་གྱི࿒ཡང་སཇོང࿒གཙུག་ལག་ཁང࿒རྒྱ་ཕིགས࿒°་ཡོད་པ་་དང࿒དན་ཏིག་ཤེལ་་གྱི࿒ཡང࿒དགོན་་དུ࿒བྱོན་ཕྱིས་དན་ཏིག࿒ཡང࿒དགོན་་ལ࿒མཆེད་(=མཆོད) པའི࿒ལྟ་ཁང࿒རྒྱ་ཕིབས་(=ཕིགས) ཁྱུང་མགོ་ཅན་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གཅིག་བྱུང་མཆིས་། སྔར་་གྱི࿒བཙུན་ཆས་ན་རེ࿒ཞུགས་པས࿒དེ་་ན࿒ཡོད་པའི࿒ཀུན་ན་རེ࿒「ཨ་ས་བཧ་རྒྱལ་པོ་སྡིག་རྒྱལ་་གྱི࿒ཁྲིམས་ཀྱི(ས)࿒མ་ཕོག་པའི࿒མི࿒ཡང࿒གདའ࿒」 ཟེར་བས࿒བྲེད་་ནས࿒སྐྲག་དེ࿒ནགས་ན་རེ࿒བྲོས་ཕྱིན་པས࿒འཚོ་བ་མེད་པར࿒སྙུང་ངེ་བཞུགས་པ་་ལ࿒དགེ་སྙེན་མ་གཅིག་་གིས࿒བག་རེ࿒°་བཏེག་་ནས࿒ལ་ལ་ན་རེ࿒「ཨ་ནེ་ཆེན་པོ࿒°་སྤྲུལ་པ࿒°་ཡིན་པས࿒བླ་མ་་དང࿒མཁན་སློབ࿒°་མེད་.」 ཟེར། (478b) 「སྡོམ་པའི࿒བཀའ་བོན་་གྱི࿒ཡིན་དེའི࿒རྟགས࿒ཀྱང࿒བཞི࿒°་ཡོད་.」 ཟེར་ལ་ལ་ན་རེ࿒「ཀག་མི་མཆོག་གྲགས་པ་མཁན་པོ࿒°་ཡིན་.」 ཟེར་་ནས࿒སྨྲ་མོད་་ཀྱི࿒དེ་ལྟར࿒མ་ཡིན་སྐད་དོ་

Stories from Tibetan biographical literature

Padmasambhava meets Khri Srong lde’u btsan

Zangs gling ma chapter 20 ff. 23a1–25b5.

This passage is taken from the Rin chen gter mdzod edition of Nyang ral Nyi ma ’od zer’s Rnam thar Zangs gling ma. Nyang ral (1124–1192) was a famous discoverer of treasure-texts (gter ma) from the Elders’(Rnying ma) school of Tibetan Buddhism. His is said to have discovered this hagiography of the eighth-century adept Padmasambhava, written by Padmasambhava and buried for Nyang ral to find, in the Copper temple (Zangs gling) at bSam yas monastery. Nyang ral claimed to be a re-incarnation of the other main character in this narrative, King Khri Srong lde’u btsan. It is interesting to note the relation between the two men when they first meet, as later in the narrative Khri Srong lde btsan becomes Padmasambhava’s disciple.

Other versions of the Zangs gling ma hagiography may better reflect the original content of Nyang ral’s hagiography, but this passage remains very similar in all versions. Since the nineteenth century, this version has become the most authoritative and wide-spread redaction of the Zangs gling ma narrative available. Corrections in parentheses have mostly been made with recourse to other versions of this redaction alone.

[Ref: Slob dpon padma ’byung gnas kyi skyes rabs chos ’byung nor bu’i phreng ba zhes bya ba bzhugs so/ rnam thar zangs gling ma’o. In: Ngodrup and Sherab Drimay (eds) 1976-80. Rin chen gter mdzod chen mo: a reproduction of the Stod-lun Mtshur-phu redaction of ’Jam-mgon Kong-sprul's great work on the unity of the gter-ma traditions of Tibet, with supplemental texts from the Dpal-spuns redaction and other manuscripts. Paro. ]

དེ་་ནས࿒སློབ་དཔོན࿒°་ཧས་པོ་རི་་ལ࿒བྱོན་་ནས། བོད་་ཀྱི࿒མངའ་བདག࿒རྗེ་འབངས࿒རྣམས་་ཀྱིས࿒བསུ་བ࿒མཛད་པས། རྒྱལ་པོའི࿒ཐུགས་དགོངས་ལ། 「ང࿒°་བོད་མགོ་ནག་་གི࿒སྤྱི་རྗེ། དུད་འགྲོ་རྡོག་(=རྔོག) ཆགས་་ཀྱི࿒བདག་པོ࿒°་ཡིན། ཆོས࿒°་སྐྱོང་བའི࿒རྒྱལ་པོ࿒°་ཡང࿒ཡིན་པས࿒སློབ་དཔོན་་གྱིས࿒ང་་ལ࿒ཕྱག་བྱེད་འོང࿒」སྙམ་མོ། སློབ་དཔོན་་གྱི࿒ཐུགས་དགོངས་ལ། 「ང࿒°་གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི࿒རྣལ་འབྱོར་པ། རྒྱལ་པོའི࿒སློབ་དཔོན་་དུ࿒སྤྱན་དྲངས་པ࿒°་ཡིན་པས། ང་་ལ࿒ཕྱག་བྱེད་འོང࿒」སྙམས་་ནས། ཕྱག་་ལ࿒མ་མཐུན་་ཏེ། སློབ་དཔོན་་གྱིས࿒ང࿒°་ཆེ་ང࿒°་བཙན་་གྱི࿒མགུར་འདི࿒°་གསུངས་་སོ།

「ན་མོ་རཏན་གུ་རུ།

ཁྱོད࿒°་བོད་་ཀྱི࿒མངའ་བདག་ཚུར་གསོན་དང༌།

ངས࿒ཁམས་གསུམ࿒སེམས་ཅན࿒°་འཆི་བར࿒རྟོགས།

དཔལ་ཡོ་ག་ཚེ་ཡི࿒རིག་འཛིན࿒°་གྲུབ།

ང࿒°་འཆི་མེད་〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

རྡོ་རྗེ་ཚེ་སྒྲུབ་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

སྣང་བ་སེམས་་ཀྱི࿒དཀྱིལ་འཁོར་་དུ།

ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་བྲན་་དུ࿒བཀོལ།

ང࿒°་རྒྱལ་པོ࿒〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

ཁམས་གསུམ་དབང་སྡུད་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

སྣང་བ་འཁོར་འདས་་ཀྱི࿒དཔེ་ཆ་ལ།

དྲང་དོན་ངེས་དོན་་གྱིས࿒བཤད་པ་བྱེད།

ང࿒°་དགེ་བཤེས་〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

འཁོར་འདས་ཤན࿒འབྱུང་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

སེམས་ཉིད་་ཀྱི࿒ཤོག་བུ་རྣལ་མ་ལ།

ཚིག་་དང࿒བྲལ་བའི࿒ཡི་གེ࿒°་བྲི།

ང࿒°་ཡིག་མཁན࿒〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

ཆོས་ཡི་གེ࿒°་མེད་པའི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

འདི་ལྟར࿒སྣང་བའི࿒གྱང་ལོགས་ལ།

གཉིས་་སུ࿒མེད་པའི࿒རི་མོ࿒°་བྲི།

ང࿒°་ལྷ་བཟོ࿒〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

སྣང་སྟོང࿒དབྱེར࿒°་མེད་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

མི་དུག་ལྔའི࿒ནད་་ཀྱིས࿒ཟིན་པ་ཀུན།

ཟག࿒°་མེད་སྨན་་གྱིས࿒གསོ་བར࿒བྱེད།

ང࿒°་སྨན་པ་〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

བདུད་རྩི࿒འཆི࿒°་གསོས་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

མི་དད་པ࿒ཆེ་བའི࿒འདུན་མ࿒°་བྱས།

ཚེ་འདི࿒ཕྱི་གཉིས་་ཀྱི࿒བདེ་སྐྱིད࿒°་བསྒྲུབས།

ང࿒°་གཙོ་བོ་〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

འཁོར་བ࿒°་རྩད་གཅོད་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

ཤེས་རབ་སྙིང་པོའི࿒མཚོན་ཐོགས་་ནས།

རྣམ་རྟོག་ལོག་ལྟའི࿒དགྲ་བོ࿒°་བཏུལ།

ང࿒°་དཔའ་བོ࿒〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

འཁོར་བ་གཡུལ་བཟློག་་གི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

དུག་ལྔའི࿒དགྲ་བོ࿒°་དགྲར࿒ལངས་པ།

ཡེ་ཤེས࿒ལྔ་ཡི࿒ཁོངས་་སུ࿒བྲུབས།

ང࿒°་མཐུ་མཁན࿒〈པད་མ་འབྱུང་གནས࿒〉°་ཡིན།

དུག་ལྔ࿒རྩད་གཅོད་་ཀྱི࿒གདམས་ངག࿒°་བདོག།

ཁྱོད࿒°་གདོང་དམར་སྲིན་པོ་〈བོད་ཀྱི࿒〉རྗེ།

འཇིག་རྟེན་དྲེགས་པའི࿒ཁེངས་སེམས་ཅན།

ང࿒°་རྒྱལ་འཁོར་བར࿒སྐྱེ་བའི࿒རྒྱུ།

ཉོན་མོངས་དུག་ལྔའི࿒རྒྱན་་གྱིས࿒བརྒྱན།

〈བོད་ཀྱི࿒〉མངའ་བདག࿒°་མ་ལགས་སམ།?

ཁྱོད࿒°་མངའ་ཐང་ཆེ་བས࿒གློ་བ་དགའ།

ངས་〈བོད་ཀྱི࿒〉རྗེ་་ལ࿒ཕྱག་མི་འཚལ།

རྒྱལ་པོའི࿒ན་བཟའ་བཞེས་ཕྱག་འཚལ།」

ཅེས࿒གསུངས་་ནས། ཕྱག་ཐལ་མོ་ཡ࿒གཅིག࿒°་དེང་མཛད་པས། ཕྱག་་གི࿒འོད་ཟེར་་གྱིས࿒རྒྱལ་པོའི࿒ན་བཟའ࿒ཐམས་ཅད࿒°་ཚིག་པས། རྒྱལ་བློན࿒རྣམས࿒°་བྲེད་་ནས། རྒྱལ་པོ་ཉིད་་ཀྱིས࿒ཕྱག་འཚལ་ལོ། དེ་་ནས࿒སློབ་དཔོན࿒°་ཕོ་བྲང་་དུ࿒སྤྱན་དྲངས་་ཏེ། གསེར་་གྱི࿒ཁྲི་་ལ࿒བཞུགས་་སོ། ཞལ་སྐྱེམས་དང༌། བཤོས་དང༌། ཞལ་ཟས་སྣ་ཚོགས࿒°་ཕྱག་་ཏུ࿒དྲངས་་ནས། ཟ་འོག་་གི࿒སྨུག་བེར࿒°་སྐུ་་ལ࿒གསོལ། རྒྱལ་པོས࿒གསེར࿒གཡུའི࿒མན་ད་་ལ࿒ཕྱག་རྟེན་་དུ࿒ཕུལ་་ནས࿒ཞུས་པ།

ཨེ་མ་ཧོ࿒ན་མོ་གུ་རུ་རྗེ།

བདག࿒°་ནི࿒སྲིན་པོ་གདོང་དམར་རྗེ།

〈བོད་ཀྱི࿒〉མི࿒རྣམས࿒°་འདུལ་དཀའ་བས།

དམ་པ་ཆོས་་ཀྱི࿒རྟེན་ཅིག࿒°་འཛུགས།

སློབ་དཔོན࿒°་སྤྲུལ་པའི࿒སྐུར࿒བཞུགས་པས།

ས་གཞི࿒°་བྱིན་་གྱིས࿒བརླབ་་ཏུ࿒གསོལ།」

ཞེས་ཞུས་པས། སློབ་དཔོན་་གྱི࿒ཞལ་་ནས། 「མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལགས། བོད་འདི࿒°་གནོད་སྦྱིན་ཕོ་མོ་འདྲེའི࿒ཡུལ་་དུ࿒འདུག་པས། ལམ་ཀར་བོད་་ཀྱི࿒ལྷ་འདྲེ་ཕོ་མོ࿒°་དམ་་ལ࿒བཏགས་་ཏེ། ད་དུང་ཡུལ་ཕ་ཀིན་(=ki na) བོད་ཁམས࿒ཐམས་ཅད་་ལ࿒དབང་བྱེད་པའི࿒ཀླུའི࿒རྒྱལ་པོ་ཞིག࿒°་འདུག་པས࿒དེར࿒ཀླུའི࿒གཏེར་འཛུགས་དགོས་པར་འདུག࿒」གསུངས་་ནས། 〈མལ་གྲོའི࿒〉མདོར་བྱོན་་ནས࿒འཁོར་བ་དོང་སྤྲུག་་གི࿒ཆོ་ག࿒°་མཛད། དཔལ་ངན་སོང་སྦྱོང་བའི࿒དཀྱིལ་འཁོར࿒°་བཞེངས་་ནས། མངའ་བདག་རྗེ་འབངས་རྣམས་་ཀྱི࿒སྒྲིབ་པ་སེལ་བའི࿒ཆོ་ག࿒°་མཛད། དེ་་ནས࿒〈མལ་གྲོའི࿒〉ཕུ་ན་བྱོན་་ནས࿒མལ་གྲོ་གཟི་ཅན་་གྱི࿒ཀླུ་་ལ࿒གཏེར་འཛུགས་པའི࿒ཆོ་ག་མཛད། དེ་་ནས࿒〈ཧས་པོ་རིར࿒〉བྱོན་་ནས། ཆབ་གཏོར་གཟི་ཕོར་གང་་ལ࿒ཏིང་ངེ་འཛིན་་གྱིས࿒རྒྱ࿒°་བསྐྱེད། སློབ་དཔོན་་གྱིས࿒ལྷ་འདྲེ࿒ཐམས་ཅད࿒°་མངའ་འོག་་ཏུ࿒བསྡུས་་ཏེ། དྲེགས་པ་ཅན࿒°་ཟིལ་་གྱིས࿒གནོན་པའི࿒མགུར་འདི࿒°་གསུངས་་སོ།

「 ཧུམ།

ཉོན་ཅིག་ང࿒°་ནི࿒པད་མ་འབྱུང་གནས་་ཏེ།

མངལ་་གྱིས࿒མ་གོས་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ࿒°་ཡིན།

ལུས་་ལ࿒འབྱུང་བཞིའི࿒ནད་་ཀྱིས࿒མི་ཚུགས་པའི།

འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ཚེ་ཡི࿒དངོས་གྲུབ࿒°་ཐོབ།

ལུས࿒ངག࿒ཡིད࿒གསུམ࿒°་ལྷ་ཡི࿒སྐུར࿒གསལ་བས།

དྲེགས་པ࿒°་ཟིལ་་གྱིས࿒གནོན་པའི࿒ནུས་པར࿒ལྡན།

རྣམ་རྟོག࿒ཐམས་ཅད࿒°་སེམས་་སུ࿒རྟོགས་པ་ཡིས།

ལྷ་འདྲེ࿒°་འཇིགས་པས࿒བསྡིགས࿒ཀྱང࿒ཉམ་མི་ང༌།

ནམ་མཁའ་ཡངས་པའི࿒དཀྱིལ་འཁོར་དུ།

འབྱུང་བ་བཞི་པོ࿒°་ཤོང࿒ཡང࿒ཤོང༌།

ཤོང࿒ཡང࿒ཤོང་སྟེ࿒ཡངས࿒ཀྱང࿒ཡངས།

སེམས་ཉིད࿒°་སྟོང་པའི࿒དཀྱིལ་འཁོར་དུ།

སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ࿒°་ཤོང࿒ཡང࿒ཤོང༌།

ཤོང࿒ཡང࿒ཤོང་སྟེ࿒ཡངས࿒ཀྱང࿒ཡངས།

སེམས་ཉིད࿒°་སྟོང་པ་དམིགས࿒°་མེད་་ལ࿒།

ལྷ࿒°་ཡང࿒མེད་དེ࿒འདྲེ࿒°་ཡང࿒མེད།

ང་་ལ࿒ཆོ་འཕྲུལ་ཅི࿒°་སྟོན࿒ཀྱང༌།

ང་་ལ࿒གཡོ་བ་རྡུལ་ཙམ࿒°་མེད།

སླར࿒ཡང࿒རང་སེམས་བརླག་ཏ་རེ།

ང་ཡི࿒བཀའ་ལས࿒མ་འདའ་བར།

མཆོད་སྦྱིན་གཏོར་མ་ཆེན་པོ་འདི།

མང་པོར࿒ཏིང་ངེ་འཛིན་་གྱིས࿒བསྐྱེད།

སོ་སོར࿒ཐོབ་པ་སྔགས་་ཀྱིས࿒བྱས།

ཕྱག་རྒྱས་ཕམ་རྒྱལ་འཐབས་རྩོད࿒°་མེད།

ཚིག་བཤད་བདེན་པས࿒བཀྲོལ་ཏེ࿒བསྔོས།

འདི࿒°་བཞེས་ས་གཞི࿒°་གནང་བ་བྱིན།

〈ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན࿒〉བསམ་པ࿒°་སྒྲུབས།

ལྷ་ཁང࿒°་རྩིགས་ཤིག་ལྷ་འདྲེ་རྣམས།

སྔགས་འཆང་བདག་་གི࿒བཀའ་མ་བཅག།

གུམ་གུམ་ཆུམ་ཆུམ་ལས་་ལ࿒འདུས།」

ཞེས࿒གསུང་པས། ལྷ་འདྲེ࿒ཐམས་ཅད࿒°་བཀའ་འོག་་ཏུ࿒འདུས་་ཏེ། དམ་་ལ࿒བཏགས་པ་་ན། རྨ་ཆེན་སྤོམ་ར་འོང་་དུ࿒མ་ཉན་པས། སློབ་དཔོན་གྱི(ས)࿒ལྕགས་ཀྱུའི࿒ཕྱག་རྒྱས་སྙིང་ག་་ནས࿒བཟུང་སྟེ࿒བཀུག་པས། ཞང་བློན་སྤྲེལ་ཞ་ཅན་སྤྱང་ཐུལ་གྱོན་པ་ཞིག། རྐང་པ་ཡ་གཅིག་ཁམས་་ཀྱི࿒གཡར་མོ་ཐང་་དུ࿒བཞག། ཡ་གཅིག་ཧས་པོ་རི་་ལ࿒བཞག། མདུན་་དུ࿒སྤོབ་་ཀྱི࿒ལྷུང་སྟེ། བདག࿒°་ཀྱང࿒ཡལ་ག་མཆེ་(=མ་ཆེ) བ࿒°་ལགས། བན་ཆུང་ཁྱོད࿒°་ཀྱང࿒བཀའ་ནན་ཆེ་བ་ཞིག࿒°་བྱུང་བས། མི་འོང་་དུ࿒ཉན་་ནས࿒འདིར࿒མཆིས། ད་ནི་ཅི་བགྱིའི࿒བཀའ་སྩལ་ཅིག། 」ཟེར་བ࿒སློབ་དཔོན་་གྱིས࿒མཆོད་པ་འདི࿒°་བཞེས་ལ། མངའ་བདག་་གི࿒དགོངས་པ࿒°་སྒྲུབས་ཤིག་!」གསུངས་པས། ཁོ་ན་རེ། 「 གསུངས་པ་དེ࿒°་ནི࿒དེ་ལྟར་བགྱིད་པ་ལགས། བདག࿒°་སྣ་གཏོར་ཆེ་བས࿒སྐམ་ཆས་ཞིག་་ལ࿒དགའ་བ་ལས། ཟན་བྲུལ་་གྱི࿒ཞབས་་སུ࿒ཆུ་བླུགས་པའི࿒གཏོར་མ་འདིས࿒ང་མི་ཚིམས་པས། སྐམ་ཆས་ཞིག࿒°་ཞུ࿒」ཟེར་བས། སློབ་དཔོན་་གྱི࿒དངུལ་སྡེར་་དུ࿒རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ལྔ࿒°་བདར་་ནས། བྱིན་་གྱིས࿒བརླབས་་ནས࿒བཀའ་་དང࿒དམ་་ལ࿒བཏགས་་སོ། སློབ་དཔོན་པད་མའི࿒སྐྱེས་རབས་དྲི་མ࿒°་མེད་པ་ལས། སློབ་དཔོན་པད་མ࿒°་ཕོ་བྲང་བྲག་དམར་་དུ࿒སྤྱན་དྲངས་་ནས࿒ས་གཞི࿒°་བཏུལ་བའི࿒ལེའུ་སྟེ࿒བཅུ་པའོ།

Milaräpa meets his master Marpa

Milaräpa is probably Tibet's most well known poet and sage. Although writing about him appeared shortly after his own death (Quintman DATE) the most famous version of his vita, and a masterpiece of world literature in its own right is the Mi la ras pa'i rnams thar by Gtsang-smyon he-ru-ka rus-pa'i-rgyan-can (1452–1507). The text given here follows the critical edition established by de Jong (1959).

「ང࿒°་ལམ་ཁ་མ་གིར་ཁྲུ࿒°་སློག་་ཏུ࿒འགྲོ་བས་ཆས࿒°་གྱིས་!」 གསུང་།.

「ལས་མི་འདི་ཙམ་ཞིག࿒°་བྱས་་ནས། ཁྱེད࿒°་བླ་མ࿒ཆེན་པོ་ཞིག࿒°་ལས་ལ་བྱོན་་ན࿒ངེད་རྣམས་་ལ࿒ཀུན་་གྱིས࿒འཕྱ་བ་ཞིག࿒°་འོང་བས࿒བཞུགས་པར࿒ཞུ࿒.」 ཞེས࿒.

ཞུ་བ࿒°་ཕུལ་རུང༌། མ་གསན་པར࿒བླ་མ་རང࿒°་བྱོན་་ནས། 「ང་་ལ࿒ཆང࿒མང་པོ࿒°་ཁྱེར་ཤོག!」 གསུང་།. བུམ་པ་གང࿒°་ཁྱེར་ཕྱིན་པས། 「འདི࿒°་ང་རང࿒°་འཐུང་བ་ཡིན. ད་མགྲོན࿒°་ཆང࿒°་ཁྱེར་ཤོག་!」 གསུང་།.

ཡང࿒བུམ་པ་གང࿒°་ཁྱེར་ཕྱིན་པས། དེ࿒°་ས་་ལ࿒བསྐུངས་དབུ་ཞྭ࿒°་བཀབ་སྟེ། ཁྲུ࿒°་སློག་པའི࿒ངང་་ནས࿒སོ་རང࿒°་མཛད་པ་དང༌། ཕུད࿒°་བཞེས་རུང་བཞུགས་པར࿒འདུག་།.

ངས࿒ཀྱང࿒ལྷོ་བྲག་་གི࿒མདའ་་ནས࿒མི࿒°་ཕྲད་ཚད་ལ། 「〈སྐྱེས་མཆོག་མར་པ་ལོ་ཙྪ〉 ࿒°་གང་་ན࿒བཞུགས་?」 ཞེས࿒འདྲི་ཞིང࿒ཕྱིན་པས། 「རྒྱུས࿒°་ཡོད࿒.」 ཟེར་བ࿒གཅིག࿒°་ཀྱང࿒མ་བྱུང་བ་ལ། 〈གྲོ་བོ་ལུང࿒〉མཐོང་བའི࿒ལ་ཁར་སླེབས་པའི࿒ཚེ࿒°་མི࿒གཅིག࿒°་བྱུང་བ་་ལ࿒སྔར࿒°་ལྟར་དྲིས་པས࿒ 「〈མར་པ࿒〉 ཟེར་བ࿒ནི࿒ཡོད་།. 〈སྐྱེས་མཆོག་མར་པ་ལོ་ཙྪ〉 ཟེར་བ࿒ནི࿒མེད࿒」 ཟེར་།.

「འོ་་ན࿒〈གྲོ་བོ་ལུང࿒〉°་གང་་ན࿒ཡོད་?」 བྱས་པས།

「〈གྲོ་བོ་ལུང࿒〉°་ཕ་་གི࿒°་ཡིན་.」 ཟེར. བསྟན་བྱུང་།.

「ཕ་གི་་ན࿒སུ࿒བཞུགས་?」 བྱས་པས།

「〈མར་པ࿒〉 ཟེར་བ་དེ་ཀ࿒°་ཡོད་.」 ཟེར་།.

「དེ་ལ་གཞན་མཚན࿒°་མེད་དམ་?」 བྱས་པས།

「ལ་ལས࿒°་〈བླ་མ་མར་པའང〉 ཟེར་ཞིང་འདུག.」 ཟེར་།.

「བླ་མའི࿒གདན་ས࿒°་ཡིན་པར࿒ཐག་ཆོད་དེ། ལ་ཁ་འདི་་ལ࿒ཅི་ཟེར་?」 བྱས་པས།

「འདི་ལ་〈ཆོས་་ལ࿒སྒང࿒〉 ཟེར་།.」

ཆོས་་ལ࿒སྒང་་ནས࿒བླ་མའི་གདན་ས࿒°་མཐོང་བ་「རྟེན་འབྲེལ࿒°་ཤིན་ཏུ࿒ལེགས࿒」 སྙམ་དགའ་བ་ཞིག࿒°་བྱུང་།. དེ་་ནས࿒ཀྱང࿒ཡར࿒°་འདྲི་ཞིང࿒འོངས་པ་ས ཕྱུགས་རྫི࿒མང་པོ་ཞིག࿒°་འདུག. དེ་རྣམས་་ལ࿒དྲིས་པ་ས རྒན་པ࿒རྣམས࿒°་ན་རེ࿒「རྒྱུས࿒°་མེད་.」 ཟེར་བ་ལ།

དེ་རྣམས་་ཀྱི࿒ནང་་ནས࿒བྱིས་པ་ཡིད་་དུ࿒འོང་་ལ࿒བཞིན་་དང࿒རྒྱན་བཟང་བ། སྨྲ་ལྕེ་བདེ་བ། སྣུམ་་གྱི࿒རལ་པ་ཤིག་གེ་བ་ཅིག࿒°་ན་རེ་། 「ངེད་་ཀྱི࿒ཕ་ཇོ་་ལ࿒ཟེར་བ࿒°་ཡིན་ནམ་? ། དེ࿒°་ཡིན་་ན࿒ངེད་་ཀྱི࿒ཕ་ཇོ࿒°་ནི࿒ངེད་རང་་གི࿒ནོར་གང࿒°་ཡོད་་ཀྱིས࿒གསེར࿒°་ཉོས་་ནས࿒རྒྱ་གར་་ལ࿒ཁྱེར་འགྲོ་།. ཚུར་ཁྱོས་མ་་ལ࿒པོ་ཏི࿒ཕྲ་རེང་བ࿒མང་པོ࿒°་ཁྱེར་་ནས࿒སླེབས࿒ཡོང་བ་ཞིག࿒°་ཡོད་. ། སྔར་ལས་རྒྱུ་་ནས࿒མི་བྱེད་པར࿒དེ་རིང࿒°་ཕ་ཇོ࿒°་ཁྲུ࿒°་སློག་གིན་ཡོད.」 ཟེར་བ་ལ།

རིགས་པས࿒བརྟགས་་ན࿒「འདྲ་མོ࿒°་ཡིན་་ཏེ། ཁོང་ལོ་ཙཚ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག࿒°་ཁྲུ࿒°་སློག་གིན་རང་མེད་དམ་?」 སྙམ་་ནས࿒ཡོངས་པས࿒ལམ་ཁ་ཞིག་་ན࿒བན་དྷེ་སྐུ་ཆེ་་ལ࿒སྐུ་ཤ࿒°་འབྱོར་པ། སྤྱན་ཡངས་ལ་ཟིལ་ཆེ་བ་ཅིག࿒°་ཁྲུ࿒°་སློག་་ཅིང࿒འདུག་པ་ལ། མཐོང་མ་ཐག་་ཏུ࿒སྨྲར་མེད་པའི࿒དགའ࿒°་བདེ࿒°་བསམ་་གྱིས࿒མི་ཁྱབ་པའི་ངང་ལ་ཚེ་འདིའི་སྣང་བ་ཏུར་ཏུར་པོ་དེ࿒°་འགགས་་ནས࿒དར་ཅིག࿒°་ལུས࿒°་འདུག།

དེ་་ནས࿒ངས་「དྲུང་པ࿒°་ལགས། 「ཡུལ་འདི་་ན࿒「དཔལ་ནཱ་རོ་པའི࿒དངོས་སློབ་སྒྲ་བསྒྱུར་མར་པ་ལོ་ཙཚ་°」 ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས࿒」 ཟེར་བ་དེ࿒°་གང་ན་བཞུགས་?」 ཞུས་པས། བན་དྷེ࿒དེས࿒ངའི࿒མགོ་མཇུག་མེད་པ་་ལ࿒ཡུན་རིང་བ་ཞིག࿒°་བལྟས་་ཏེ། 「ཁྱོད࿒°་གང་ནས་ཡིན་? ། ཅི་བྱེད་?」 གསུངས་པས།

「བདག࿒°་〈གཙང࿒〉ལ࿒སྟོད་ཕྱོགས་་ཀྱི࿒མི་སྡིག་པོ་ཆེ་ཞིག࿒°་ལགས་་ཏེ། ཁོང࿒°་སྙན་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར࿒གདའ་བས࿒དམ་པའི࿒ཆོས་ཤིག࿒°་ཞུ་རུ࿒འོངས་པ་ལགས་.」 ཞུས་པས།

「འོ་་ན࿒ངས࿒〈མར་པ࿒〉དང࿒སྤྲད་ཀྱིས། ཁྱོད་རང࿒°་ངའི࿒ཁྲུ࿒འདི࿒°་སློག་ཅིག་!」 གསུང་. དབུ་ཞྭའི࿒འོག་་ནས࿒ཆང࿒°་ས་་ལ࿒བསྐུངས་པ་དེ࿒°་བཏོན་ཏེ࿒གནང་བྱུང་བས࿒ཕན་་ལ࿒ཞིམ་པ་ཅིག࿒°་བྱུང་།. 「ཁྲུ་འདི࿒°་རེམ་་ལ࿒སློག་ཅིག་!」 ཟེར་.

བན་དྷེ࿒དེ࿒°་ལོག་སོང་བ་དང༌། ཆང࿒ལྷག࿒°་མ་ལུས་པར࿒བཏུངས་ཏེ࿒ཁྲུ࿒°་རེམ་་ནས࿒སློག་པས། དར་ཅིག་་ནས࿒ཕྱུགས་རྫིའི࿒གསེབ་་ནས࿒ཆ࿒°་སྟོན་པའི࿒བུ་ཆུང་དེ࿒°་འབོད་་དུ࿒བྱུང་སྟེ། 「བླ་མའི࿒ཞལ་ཏ་་ལ࿒「ནང་་དུ࿒ཤོག་!」 གསུང་གིན་འདུག་.」 ཟེར་བས࿒དགའ་སྟེ། 「ཁོང་་གིས࿒ངའི࿒མཇལ་སྣའི་གོ࿒°་ཆོད་འདུག་པས། ངས࿒ཀྱང࿒ཁོང་་གི࿒ཁྲུ࿒°་སློག་འཕྲོ࿒འདི࿒°་གོ࿒°་ཆོད་ཅིག࿒°་བྱེད.」 བྱས་. ལྷག་ཅུང་ཟད་ཅིག࿒°་འདུག་པ་དེ࿒°་སློགས་།. ཞིང་དེས࿒ང࿒°་བླ་མ་་དང࿒མཇལ་བའི࿒མཐུན་རྐྱེན࿒°་བྱས་པས། ཞིང་་གི࿒མིང་ལའང་ 「མཐུན་རྐྱེན࿒」 དུ་ཆགས་་ཏེ། དབྱར࿒°་ཞིང་་གི࿒མཐའ་°། དགུན࿒°་དཀྱིལ་་ལ࿒ལམ࿒°་ཡོང་བ་ཞིག࿒°་ཡོད་དོ་།་།.

དེ་་ནས࿒ངས࿒བུ་ཆུང࿒དེ་་དང࿒བསྡེབས་ཏེ࿒ནང་་དུ࿒ཕྱིན་པས། སྔར་་གྱི࿒བན་དྷེ࿒དེ࿒°་.ས་གདན་་གྱི࿒སྟེང་་ན࿒འབོལ་གཉིས࿒°་རྩེགས་གྲུམ་ཙེ་དང་སུམ࿒°་རྩེགས་སྙེས་འབོལ་་དང࿒བཅས་པའི࿒སྟེང་་ན࿒སྣུམ࿒°་ཕྱིས་ཤིག࿒°་བྱས་པས། སྨིན་ཕྲག་་དང࿒སྣའི࿒བྱ་གཤོག་་གི࿒གཤོངས་སྨ་ར་་དང࿒ཨག་ཚོམ࿒རྣམས࿒°་འཕྱི་བ་མ་བྱུང་བར࿒ས་ཁལ་ལེ་བ་ཞིག࿒°་བྱས་་ནས࿒ལྟོ་ཚིལ་ལྷུག་གེ࿒°་འདུག་པ་ལ། 「འདི࿒°་ནི࿒སྔར་་གྱི࿒དེ་ཀ࿒°་ཡིན་པར࿒འདུག་།. བླ་མ࿒°་གང་་ན࿒བཞུགས་པ་ན࿒」 སྙམ࿒བལྟས་པས། བླ་མའི࿒ཞལ་་ནས། 「ངོ࿒°་མི་ཤེས་པ་བདེན࿒°་ཡོད། 〈མར་པ࿒〉°་ང་རང࿒°་ཡིན་. ཕྱག࿒°་ཚོལ་ཅིག་!」 གསུང་།.

Rwa lo tsa’a ba’i rnam thar

I originally chose this section of the rwa lo tsa ba’I rnam thar (1989, pp. 41–49) as it followed shortly after the end of Mme. Alexandra David-Neel’s French translation of the same text (1952, pp. 155–200). However I have recently found that the opening part of this section has been translated into English by Decleer (1992, pp. 15–16). I had already completed my own translation of this part however, and have not re-edited my translation based on his different readings of some points.

(p42 line 6) དེ་་ནས࿒གསུམ་པོ࿒°་བསྡོངས་ཏེ࿒རང་ཡུལ་་དུ࿒བྱོན་ཙ་་ན། བླ་མའི࿒སྔར་་གྱི࿒ཇོ་མོ་〈དགེ་མ་ལྕམ࿒〉བྱ་བ࿒དེ࿒°་སྐྱེ་འབྲས་མཚར་བས་སྙེ་ནམ་འབྲི་ཁྱིམ་པའི࿒ཆུང་མར࿒དགོས་ཟེར་བ་་ལ࿒མ་གཏད་པས། འབྲི་ཁྱིམ་གྲོང་ཁྱེར་སུམ་བརྒྱས་དམག࿒°་དྲངས་་ནས། ཇོ་མོ་འོ་ཕྲོག་ནོར་རྫས࿒རྣམས࿒°་ཁྱེར། བླ་མའི࿒ཡབ་ཡུམ་གཉིས࿒°་མ་ཤི་ཙམ་་དུ࿒བརྡུངས་སྐུ། མཆེད࿒རྣམས࿒°་བཙོན་་དུ࿒བཟུང་འདུག་པ་་དང࿒འགྲིགས་(=འགྲགས) ། དེའི࿒ཚེ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ན་རེ།།

「བུ࿒གཅིག࿒ཁྱོད་་ལ࿒མཐུ࿒°་ཡོད་་ན།།

འབྲི་ཁྱིམ་འདི་་ལ࿒སྟོན་དགོས་་ཏེ།།

གཞན་་དུ࿒གྲུབ་པ࿒°་ཐོབ་གྱུར࿒ཀྱང༌།།

མ་ཐོབ་པ་་དང࿒ཁྱད་པར་ཅི།།

བདག་ཅག་ལས་་སུ࿒ཆོས࿒°་བྱས་ཤིང༌།།

སུ་ལའང࿒གནོད་འཚེ࿒°་མ་བྱས࿒ཀྱང༌།།

དོན་མེད་སྡུག་་ལ࿒འདི་ལྟར࿒སྦྱར།།

སྡིག་ཅན་འདི࿒རྣམས࿒°་སྒྲོལ་རེ་རན།། 」ཞེས࿒མཆི་མ་འདོན་བཞིན་སྨྲ་བར࿒བྱེད།།

བླ་མ࿒རྭ࿒ཆེན་་གྱི࿒ཞལ་་ནས། 「ཡབ་ཡུམ࿒°་ཐུགས་ཁྲལ࿒°་མི་འཚལ། འདི་ཙམ་སྒྲོལ་བ་་ལ࿒དཀའ་ཚེགས࿒°་མ་མཆིས࿒」གསུངས་་ཏེ། དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་(p42) བྱེད་་ཀྱི࿒ཏིང་འཛིན་་དུ࿒བཞུགས་་ནས། མ་ཧེའི࿒རྭས་བརྡུང་བའི࿒སྟངས་ཀ࿒°་མཛད་པས། གྲོང་ཁྱེར་དེ࿒°་ཐལ་བ་བུན་་གྱིས࿒སོང༌། མི་ངན་དེ་དག་་གི࿒ལུས࿒°་ཀྱང࿒ཕྱེ་མར࿒འཐག་སྟེ࿒གཅིག࿒°་ཀྱང࿒མ་ལུས་པར࿒བསྒྲལ་་ནས࿒འཇམ་དཔལ་་གྱི࿒ཞིང་་དུ࿒དྲངས། མི་རྒན་གཞན་མེད་པ࿒ཐམས་ཅད࿒°་སྐྲག་་ནས࿒ཉེས་པ་བཟོད་པར࿒གསོལ་ཞིང࿒ཞབས་་ལ࿒བཏུད། སྐུ་མཆེད་བཙོན་་དུ࿒བཟུང་བ࿒རྣམས࿒°་ཀྱང࿒བཏང༌། ཇོ་མོ་ཡང་སྔར་་གྱི࿒འབྱོར་པ་ལྷག་་དང࿒བཅས་པ་ཕྱིར་གཏད་དེ། ཐམས་ཅད࿒°་ཡོན་བདག་་དང࿒འབངས་་སུ࿒གྱུར་་ནས࿒དགྲ་གཉེན࿒°་མེད་པར࿒བྱས་་སོ།། དེའི࿒ཚེ࿒བླ་མས࿒ཕྱི་ནང་་གི࿒དགྲ་ལས࿒རྒྱལ་བས࿒མགུར་བ࿒ཞེས་པ།།

བདག་་དང࿒གཉེན་པོ࿒°་དགྲ་་དང࿒གསུམ།།

ཆོས་དབྱིངས་ངང་་དུ࿒རོ࿒གཅིག࿒ཀྱང༌།།

མ་རྟོགས་འགྲོ་བའི࿒སྣང་ངོ་རུ།

བསྒྲལ་བྱ࿒བསྒྲོལ་བྱེད࿒སོ་སོར࿒སྣང༌།།

ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི࿒གྲོང་ཁྱེར་དུ།།

མཐའ་མེད࿒སྡུག་བསྔལ་སྤྱོད་པ་འདིའི།།

རྩ་བ࿒°་བདག་འཛིན་འགོང་བོ࿒°་ཡིན།

ཇོ་བོ࿒°་ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ࿒°་ཡིན།

རྒྱབ་རྟེན࿒°་སྡིག་སྒྲིབ་བག་ཆགས࿒°་ཡིན།།

རང་གཟུགས་སྡང་དགྲ࿒°་གནོད་བགེགས࿒°་ཡིན།།

དེ་འདྲའི࿒དགྲ࿒རྣམས࿒°་བསྒྲལ་བའི࿒ཕྱིར།།

དམ་ཚིག་ལྡན་པའི࿒རྣལ་འབྱོར་ངས།།

བྱང་ཆུབ་མཆོག་་ཏུ࿒སེམས࿒°་བསྐྱེད་་ནས།།

སྒོ་གསུམ་ལྷ་ཡི࿒ཏིང་འཛིན࿒°་བསྒོམས།།

མ་བཅོས་ལྷུག་པའི࿒གཏོར࿒°་ཟོར་དེ།།

བདག་(p43) འཛིན་འགོང་པོའི་(=བོའི་) མགོ་་ལ࿒བརྒྱབ།།

བདག་མེད་སྟོང་པའི࿒དབྱིངས་་སུ࿒བསྒྲལ།།

མ་རིག་ལོག་རྟོག࿒°་རྩད་་ནས࿒ཕྱུང༌།།

མ་ཡེངས་དྲན་པའི࿒ཕུར་བུ་ཡིས།།

ཉོན་མོངས་དུག་ལྔའི࿒སྲོག་རྩ࿒°་བཅད།།

ཡེ་ཤེས་ལྔའི࿒ཀློང་་དུ࿒བསྒྲལ།།

འདུས་བྱས་ཕུང་པོའི࿒ཉེར་ལེན࿒°་བཅོམ།།

དད་བརྩོན་སྙིང་རྗེའི࿒ཐུན࿒°་འཕངས་པས།།

སྡིག་སྒྲིབ་བག་ཆགས࿒°་དྲུངས་་ནས࿒ཕྱུངས།།

རང་བཞིན࿒°་མེད་པའི࿒ངང་་དུ࿒བསྒྲལ།།

རེ་དོགས་བཟང་ངན་དབྱིངས་་སུ࿒ཡལ།།

གནམ་ལྕགས࿒རྡོ་རྗེའི࿒རྭ་རྩེ་ཡིས།།

དགྲ་བོ࿒ཐམས་ཅད࿒དུས࿒གཅིག࿒°་བརླག།།

སྐྱེ་འཆི࿒°་མེད་པའི࿒ས་་ལ࿒བསྒྲལ།།

ཆགས་སྡང་རྟག་འཛིན࿒ཐམས་ཅད࿒°་སྦྱངས།།

མཐུ࿒°་ནི࿒བདེ་བ་ཆེན་པོ་སྟེ།།

ཆེ་བ࿒ཤེས་རབ࿒སྟོང་པ་ཉིད།།

བདེ་སྟོང་དབྱེར་མེད་ངང་་ལ࿒གནས།།

མཐུ་མཁན་ཟེར་་ན࿒ང་་ལ࿒གྱིས།། 」ཞེས࿒གསུངས་་སོ།།

དེར࿒ཡབ་ཡུམ་གཉིས࿒°་ཤིན་ཏུ࿒དད་པར࿒གྱུར་་ཏེ། བླ་མ་་ལ࿒གདམས་ངག࿒°་ཞུས་་ནས࿒བསྒོམས་པས། 〈དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི࿒〉ཞལ࿒°་མཐོང་སྟེ་ས་ལམ་་གྱི࿒ཡོན་ཏན࿒ཐམས་ཅད࿒°་རྫོགས་་ནས࿒མཐར࿒འཇའ་ལུས་་སུ࿒གཤེགས་་སོ།། དེ་་ནས࿒བལ་པོ་ལོ་ཙའ་བ་་དང࿒ཇོ་མོ་དགེ་མ་ལྕམ་གཉིས་་ཀྱིས࿒ཞབས་ཏོག་བྱས་ཏེ࿒སྙེ་ནམ་་གྱི࿒ཕུ་གླང་གོང་བྲག་ཕུག་བྱ་བར࿒བཞུགས།། བྲག་བཙན࿒ལ་སོགས་པའི࿒གདུག་པ་ཅན་མང་པོ་དམ་་ལ࿒བཏགས། ཚེ་དཔག་མེད་་ཀྱི࿒ཞལ࿒°་གཟིགས་ཤིང༌། སྒེག་(p44) སོགས་བརྒྱད་་ཀྱིས࿒གླུ་ལེན་པ࿒°་གསན། བྱ་རི་དྭགས་མང་པོ་ལའང࿒སྒོམ࿒°་བཏབ། བྲག་རི་ ཕར་ཐལ་ཚུ་ཐལ་་དུ࿒བྱོན་པའི࿒རྫུ་འཕྲུལ࿒°་ཡང࿒སྟོན། དེའི࿒ཚེ་ཇོ་མོ་དགེ་མས་གཡུ་ནམ་མཁའ་འོད་ འབར་བྱ་བ་ཕུལ་ཏེ࿒「བདག་ལའང࿒གདམས་པ࿒ཞིག࿒སྩོལ་བར་ཞུ࿒」ཞུས་པས། 〈དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི࿒〉དབང࿒°་བསྐུར། གདམས་པ་བཏབ་པས་རྟོགས་གྲོལ་དུས་གཅིག་་ཏུ࿒སོང་སྤྱན་་དང࿒མངོན་ཤེས་ཤར་ཏེ࿒བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་དངོས་་སུ࿒གཟིགས་པ་བྱུང༌། གཞན་ཡང࿒སྣང་ཡུལ་བའི࿒དཔོན་པོ་རྡོར་རྒྱལ། 〈གཡུ་མོ་དཔལ་ལྕམ〉། རལ་པ་སྟག་ཡུ་བ་ལ་སོགས་པའི࿒སློབ་མ་བཅུ་གཅིག་ཙམ་་ལ࿒ཡང་དབང་་དང࿒འཁྲིད࿒°་གནང་བས་རྟོགས་པ་ཚད་་དུ࿒ཕྱིན་པ་ཤ་སྟག࿒°་བྱུང༌། དེ་་ནས࿒ཞག་འགའ࿒°་སོང་བའི࿒ཉིན࿒གཅིག࿒°་རྟ་སྐད་དྲག་པོ࿒ཞིག࿒ལྷང་ལྷང࿒°་བྱུང་་ནས࿒གཟིགས་པས࿒མེ་དཔུང་་གི࿒དབུས་་ན࿒རྟ་མགྲིན་ཤིན་ཏུ࿒ཆེ་བ࿒ཞིག࿒ཞལ་གཟིགས། དེའི࿒ཞལ་་ནས། ཁྱོད࿒°་ནི࿒སངས་རྒྱས࿒ཀུན་་གྱི࿒སྲས།། སྙིགས་དུས࿒°་འགྲོ་བའི࿒དཔལ་་དུ࿒ཤར།། ད࿒°་ནི࿒རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར།། ཕྱོགས་མེད་འགྲོ་དོན་རྒྱས་པར་འགྱུར།། 」ཞེས࿒གསུངས་ཏེ࿒ནམ་མཁའ་ལ་འོད་དམར་པོ་གཅིག་་ཏུ࿒བྱས་་ནས࿒ཡལ་ཏེ࿒ཐལ། དེ་་ནས࿒「བླ་མ་རྭ་ལོ་་ལ࿒མཐུ་་དང࿒ཆོས་་སུ࿒འཛོམས་པའི࿒གདམས་པ࿒°་ཡོད࿒」ཟེར་་ནས࿒སྙན་གྲགས་་ཀྱིས࿒ཕྱོགས࿒ཐམས་ཅད་་དུ࿒ཁྱབ་སྟེ࿒མཆོག་དམན་སྐྱ་སེར࿒ཐམས་ཅད་(p45) ཞལ་བལྟ་བར་འདུས། འབུལ་བ་་ལ࿒གྲངས་་ཀྱིས࿒མི་ཆོད་པ་བྱུང་སྟེ། ཟླ་བ་བདུན་་གྱི࿒བར་་དུ࿒ཉིན་མང་བསྐོལ་(=བཀོལ) བྱས། 「ནུབ་མོ་ཚོགས་འཁོར་བྱས་པས࿒ཇ་བུར་་གྱིས࿒སྙེ་ནམ་གཡས་ལུང་ཁེངས࿒」ཟེར་བ་བྱུང༌། དེར࿒ཁྲོམ་ཆེན་པོ་་ལ࿒ཆོས་གསུངས་པའི࿒ཚེ། འཇའ་དང་མེ་ཏོག་་གི࿒ཆར་་དང࿒ཆོས་ཁྲི་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པའི࿒ངོ་མཚར་་དུ࿒མ་བྱུང༌། ཆོས་ཉན་པ་ཀུན་་གྱིས࿒ས་གཞི་བར་སྣང࿒ཐམས་ཅད࿒ལྷ་ཀླུ་དྲི་ཟ་གྲུལ་བུམ་ལ་སོགས་པས࿒གང་་ནས࿒ཆོས་ཉན་པར࿒མཐོང་བས། ཐམས་ཅད࿒°་རང་དབང་མེད་པར࿒བློ་སྣ࿒°་འགྱུར་་ཏེ། བསྙེན་གནས་དང༌། སྐྱབས་འགྲོའི࿒སྡོམ་པ࿒°་ལེན་པ་མང་་དུ࿒བྱུང༌། ཉ་སྟོང་བརྒྱད་གསུམ་་ལ࿒སྲོག་མི་གཅོད་པའི࿒དམ་བཅའ་འབུལ་བ࿒°་ནི࿒བསམ་་གྱིས࿒མི་ཁྱབ། ཐམས་ཅད࿒°་ཀྱང࿒དམ་བཅའ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཤ་སྟག࿒°་བྱུང༌། ཚེ་འདི་བློས་བཏང་་ནས࿒བླ་མའི࿒ཕྱག་ཕྱིར་འབྲང་བའི࿒སློབ་མའང࿒དྲུག་ཅུ་ཙམ࿒°་བྱུང་བ་ལ། དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་་ཀྱི࿒དབང་་དང࿒གདམས་པ࿒°་གནང་བས࿒ཕུང་པོ࿒°་ལྷག་མེད་་དུ࿒སོང༌། དེ་ལ་སོགས་ཏེ࿒འགྲོ་དོན་མཐའ་ཡས་པ࿒°་བྱུང༌། འབུལ་འབྱོར་མཐའ་དག࿒ཀྱང࿒དཀོན་མཆོག་་གི࿒རྟེན࿒°་བཞེངས་དང༌། ངན་སློང་་ལ࿒སྦྱིན་གཏོང༌། ཕྱོགས་དེ་དག་་གི࿒དགེ་འདུན་་ལ࿒བསྙེན་བཀུར། ཐ་ན་གྲུ་གཟིངས་དགེ་ཟམ་ཡན་ཆད་་ཀྱི࿒རྒྱུར་སྦྱར་་ཏེ། བྲེ་གང࿒°་ཡང་ཆུད་ཟོས་་སུ࿒མ་སོང་བ࿒°་མཛད། དེ་་ནས࿒སྙེ་ནམ་འབྲི་(p46) ཁྱིམ་་དུ࿒གདན་དྲངས་ཏེ࿒ཕེབས་ཕྱོགས་དེའི࿒ལྷ་སྡེ་མི་སྡེ࿒ཐམས་ཅད་ཞབས་ཏོག་་དང࿒འབུལ་བ་དཔག་མེད་བྱས། ཆོས་འཁོར་མཛད་པས࿒སྡིགས་བཤགས་བྱེད་པ་་དང࿒དགེ་བ་ཁས་ལེན་མང་པོ་བྱུང༌། དེ་ཡང་བུ་སློབ་ཤིན་ཏུ࿒མང་བ་འདུས་པ་ལ། དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་་ཀྱི࿒དབང་་དང࿒གདམས་པ་གནང་བའི࿒ཚེ། བླ་མའི࿒ཐུགས་ཀར࿒ཡི་དམ་་གྱི࿒དཀྱིལ་འཁོར࿒བཀྲ་ལམ་་གྱི࿒ཤར་བ་ཀུན་་གྱིས࿒མཐོང༌། ནང་མཆོད་ཁྲུ་གང་ཙམ་་དུ࿒འཁོལ་ཞིང࿒ལུད࿒ཀྱང࿒ཕྱིར་མ་བོ་བ་་དང࿒། གཏོར་མ་འོད་་ཀྱི࿒ཕུང་པོར࿒གྱུར་པའང་བྱུང༌། སློབ་མ࿒ཐམས་ཅད་་ལ࿒བྱིན་རླབས་རང་བབས་་སུ࿒ཞུགས་་ཏེ། རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཤར་བ་ཤ་སྟག་བྱུང༌། སྙེ་ནམ་ན་མོ་ཆེ་་དང࿒སྙེ་ནམ་རེད་པ་སོགས་སུའང་བྱོན། སྡེ་པ་དང༌། བཙད་པོ་དང༌། དགོན་པ࿒ཐམས་ཅད་་ཀྱིས࿒སོ་སོ་་ནས࿒འབུལ་བ་རྒྱ་ཆེར་བྱས། སེམས་བསྐྱེད་གསུངས་པས་སྲོག་མི་གཅོད་པའི࿒དམ་བཅའ་འབུལ་བ་དང༌། སྡིག་བཤགས་བྱེད་པ་་དང࿒མ࿒ནི࿒དུང་ཕྱུར་འདོན་པ་དང༌། ཚེ་ཐར་སྲོག་བླུ་སོགས་་ཀྱི࿒ཁས་ལེན་མཐའ་ཡས་པ་བྱུང༌། ཡུལ་དེ་དག་་ཏུ࿒ནད་ཡམས་མང་་དུ࿒འདུག་པའང་བླ་མ་བྱོན་པ་་དང࿒ཆད། ཐན་པ་བྱུང་བ་་ལ࿒ཆར་འབེབས་པར࿒ཞུས་པས࿒ནམ་མཁའ་་ལ࿒སྟ་(=ལྟ) སྟངས་མཛད་པའི࿒མོད་་ལ࿒ཆར་ཆེན་པོ࿒དཔེ་མེད་པ་ཞིག࿒ཀྱང࿒བབས། དུས་དེར་ཁྱེའུ་གཞོན་ནུ་མ་སྦྲུལ་མགོའི࿒གདེང་ཀ་ཅན། (p47) རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་་ཀྱིས࿒བརྒྱན་པ་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བ་བརྒྱད་ས་འོག་་ནས࿒ཐོན་ཏེ࿒མདུན་་དུ࿒བྱུང༌། བླ་མས࿒「ཁྱེད་རྣམས་་སུ࿒ཡིན࿒」དྲིས་པས། ངེད་རྣམས་ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་བྱ་བ་ལགས་གནས࿒ནི࿒ཕྱིའི࿒རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་་ལ࿒གནས། ཁྱེད་་ཀྱིས࿒ཅི་གསུངས་བཀའ་སྒྲུབ་པ་ལགས་པས࿒ཐུགས་རྗེས་བཟུང་་དུ࿒གསོལ་ཟེར་བ་ལ། གདམས་པ་བཏབ་པས࿒གྲོལ་བར࿒གྱུར་ཏེ࿒གཏང་རག་་ཏུ࿒གཡུ་གྲུ་དམར་བྲེ་་ལ࿒འཇལ་བའི࿒ཁལ་གསུམ་དང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་མང་པོ་ཕུལ་ཏེ࿒མི་སྣང་བར་གྱུར། དེར་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ཡུལ་་གྱི࿒ས་བཅུད་་ལ࿒ཕན་པར་དགོངས་ཏེ࿒གཏེར་་དུ࿒སྦས། གཡུ་རྣམས་ཆ་རྐྱེན་བྱས་ཏེ࿒ལ࿒སྟོད་ལྷོ་བྱང࿒ཐམས་ཅད་་དུ࿒ལྷ་ཁང་རྙིང་པ་རྣམས་སོས། བཙོན་པ࿒ཐམས་ཅད་བླུས། ཉ་པ་་དང࿒རྔོན་པ࿒ཐམས་ཅད་་ལ࿒འཚོ་བའི࿒ཆ་རྐྱེན་བྱིན་་ནས࿒རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་བསྡམ་སྐྱི་རོང་་ནས࿒ཡོལ་ཚུན་ཆད་་ཀྱི࿒དགོན་པ་ཆེ་ཕྲ་མཐའ་དག་་ལ࿒མང་འགྱེད་གྱ་ནོམ་པ་བཀྱེ། འཁྲུག་འདུམ་ལ་སོགས࿒རྣམ་དཀར་མཐའ་ཡས་པ་མཛད། དེའི࿒ཚེ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་འཇོམས་དང༌། རྨི་བ་བརྩེགས་པའི࿒ཞལ་གཟིགས་མི࿒རྣམས་་ཀྱི࿒ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང༌། བྱ་བ་ལེགས་ཉེས࿒ལ་སོགས་པ࿒ཐམས་ཅད་གསུངས། མངོན་མཁྱེན་ཐོགས་མེད་་དུ࿒མངའ་བའི࿒གྲགས་ཆེར་བྱུང་བ་ལ། འཁོན་བལ་པོའི࿒སྲས་འཁོན་ཤའཀཡ་བློ་གྲོས་བྱ་བ་ཡང་ཕུར་་ལ࿒མཁས་ཤིང࿒ནུས་པ་ཐོན་པ་ཞིག࿒°་ཡོད་པས࿒ཕྲག་(p48) དོག་བྱས་་ཏེ། དབང་ཕྱུག་ཉེར་བརྒྱད་རྦད་་ནས࿒ཆོ་འཕྲུལ་ཆེར࿒བསྟན་བྱུང་བ་་ལ། བླ་མ་རྭ་ལོས་དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་་ཀྱི࿒སྐུར་བཞེངས་་ནས࿒སྔགས་་དང࿒ཕྱག་རྒྱས་གཟིར་བས་དབང་ཕྱུག་མ་རྣམས་རེངས་ཤིང࿒བརྒྱལ། 「ད་དམ་འོག་་ཏུ࿒མི་འཇུག་་ན࿒བསྲེག་གོ࿒」གསུངས་པས། དེར་ཆོ་འཕྲུལ་ཞི་ཞིང࿒ཅི་གསུང་་གི࿒བཀའ་སྒྲུབ་བ་དམ་བཅས། དེ་འཁོན་་གྱིས࿒གསན་པས་ལྷག་པར་མ་དགྱེས་་ཏེ། རྭ་ལོ་བྱ་བ་འདི࿒དང་པོར࿒སྔགས་པ་གཅིག་་གི࿒བུ་ཡིན་པ་་ལ࿒ཁོས࿒བྷ་རོ་བྱ་བའི࿒མུ་སྟེགས་པ་གཅིག་་ལ࿒མུ་སྟེགས་ལྷ་དུད་འགྲོའི࿒མགོ་ཅན࿒ཞིག࿒ཞུས་་ནས࿒སྒྲུབ་པས་མི࿒ཐམས་ཅད་མགོ་འཁོར་་ནས࿒འདུག་སྟེ། ཁོ་་དང࿒འཕྲད་ཚད་དམྱལ་བར་འགྲོ࿒」གསུངས་་ནས࿒སྐུར་བ་(= སྨྲས་ནས་སྐུར་པ) བཏབ། དེར་རྭ་ཆེན་་ལ࿒བུ་སློབ་རྣམས་ན་རེ། 「ཁོང་་གིས࿒ངེད་རྣམས་་ལ࿒དོན་མེད་་དུ࿒འཚེ་བར་བྱས་པས་བླ་མས་ཚར་གཅད་པ་ཞུ࿒」ཟེར་བ་ལ། བླ་མའི࿒ཞལ་་ནས། 「ངེད་ཅི་་ལ࿒ཐུག࿒ཀྱང࿒བསྟན་འཛིན་་གྱི࿒སྐྱེས་བུ་་ལ࿒དགྲ་མི་བྱེད། དེ་བས࿒ལྷོ་བལ་་དུ࿒བླ་མ࿒བྷ་རོའི࿒སྤྱན་སྔར࿒འགྲོ་བ་དགའ࿒」གསུངས་པས࿒འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་འོད་ཟེར་དཔག་མེད་འཕྲོ་བ࿒ཞིག࿒འཁོར࿒མང་པོས࿒བསྐོར་བ࿒ནམ་མཁའ་་ལ࿒བྱོན་་ནས࿒འདི་སྐད་ཅེས་གསུངས་་སོ།།

སྤྱིར་་ན࿒བསྐལ་པ་སྙིགས་མའི࿒དུས།།

དམུ་རྒོད་སེམས་ཅན࿒°་འདུལ་དཀའ་བས།།

ཐུགས་རྗེའི࿒གཏེར་ཆེན࿒°་བདག་་གིས࿒ཀྱང༌།། (p49)

རྟ་མགྲིན་ལ་སོགས࿒ཁྲོ་བོར་སྤྲུལ།།

ཁྱད་པར་བོད་ཡུལ་མུན་པའི࿒གླིང༌།།

ཆོས་་དང࿒གང་ཟག་གྲུབ་མཐའ་ཆེ།།

སྒྲོ་སྐུར་མང་པོས࿒ལས་ངན་བསོག་(=སོག)།།

འདི་དག་མངོན་སྤྱོད་བྱ་བའི࿒ཡུལ།།

ཁྱོད࿒ནི࿒གནས་ལུགས་མངོན་་དུ࿒གྱུར།།

ཡི་དམ་ལྷ་་དང࿒ཞལ་ཡང་མཇལ།

བསྒྲལ་འདྲེན་ནུས་པ་ཐོན་པའི࿒ཚེ།

ཞི་བདེར་གཞོལ་བ་བདུད་་ཀྱིས࿒བསླུས།།

ཤིན་ཏུ࿒གདུག་་ཅིང࿒གཏུམ་པ་ལ།།

ཞི་བས་ཕན་པར་མི་འགྱུར་་ཏེ།།

ཤེས་རབ་ཐབས་་ཀྱི࿒རང་བཞིན་ལས།།

ཁྲོ་བོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཀུན་མཛད།།

མཧའ་ངཧེ་ཝ་ཁྲོས་པས࿒ཀྱང༌།།

འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་བརླག་བྱེད་་ན།།

སངས་རྒྱས་ཐུགས་རྗེས་ཁྲོས་པ་ཡིས།།

ཁམས་གསུམ࿒°་གཡོ་བར࿒སྨོས་ཅི་དགོས།།

འོན་ཀྱང࿒ད་རེས་བྱུང་བ࿒འདི།།

ཆོས་་དང࿒གང་ཟག࿒ཁྱད་འདོན་(=དོན) ཕྱིར།།

བདེ་བར་གཤེགས་པའི࿒འཕྲིན་ལས་་ཏེ།།

ཐུབ་དབང࿒ནི࿒ལེགས་སྐར་བཞིན།། 」ཞེས࿒གསུངས་ཏེ࿒མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ།

Hayagrīva and Vajravārāhī tame Rudra

Padma bka’ thang 51.3–52.13

The myth of Rudra was popular in India before it gained a place in Tibetan literature. The Sarvatathāgathatattvasamgraha describes him as a matricidal figure of pure evil, whom Vajrapāṇi forcefully converted and who then became a protector of Buddhism. In this fourteenth-century Tibetan text the vanquishers are Hāyagrīva and Vajravārāhī, a male and female deities with a horse’s head and pig’s head respectively. Only these strange and wrathful manifestations, it seems, have enough power to subjugate Rudra.

This epidode is contained in an early chapter of the Padma bka’i thang yig (Padma bka’ thang) hagiography of Padmasambhava. It is said that he buried in the eighth century to be found by O rgyan gling pa (b. 1323), a famous treasure-text discoverer (gter ston) who also revealed a number of other famous buried biographies on the Imperial period.

1987 Padma bka' thang: gTer chen U rgyan gling pas gter nas bton pa. Si khron mi rigs dpe khang: Chengdu.

On subjugation rite, see: Davidson, Ronald. 1995. “Reflections on the Maheśvara Subjugation Myth: Indic Materials, Sa skya-pa Apologetics and the Birth of Heruka” Journal of the International Association of Buddhist Studies Vol. 14 no. 2. 197–235.

རྟ་ཕག་མ་ལ་ཡ་རྩེར࿒བྱོན། ལུས་ཀྱིས࿒འབར་བ་ཆེན་པོའི࿒གར་དགུ་བསྒྱུར། རྟ་སྐད་ཐེངས་གསུམ་ཕག་སྐད་ལྔ་བཏོན་པས། རུ་ཏྲ་ཐར་པ་ནག་པོས࿒ལན་བཏབ་པ། རྟ་ཕག་མགྲིན་བུ࿒ཆུང་ཀྱོད་ཇི་སྐད་ཟེར། འཇིག་རྟེན་ལྷ་་དང࿒ལྷ་མིན་དྲེགས་པའི་ཚོགས། ཀུན་་གྱིས࿒ང་ཡི࿒ཡོན་ཏན࿒བརྗོད་་ཅིང࿒བསྔགས། གུས་པའི࿒སེམས་་ཀྱིས࿒ང་་ཡི࿒ཞལ་་ལ࿒བལྟ། ང་ནོན་མ་ཡིན་ཁྱོད་རང࿒བདེ་བར࿒འདུག། སྔོན་དུས་ཟུར་གོས་པས࿒ཀྱང࿒ང࿒མ་ནོན། ཞེས࿒བརྗོད་ལག་པ་བསྒྲེངས་ནས࿒མགོ་ལ࿒བཏུད། དེ་ནས࿒རྟ་མགྲིན་ཐར་པའི࿒འོག་སྒོར࿒ཞུགས། རྟ་ཡི࿒རྐང་ལག࿒ཐམས་ཅད࿒བརྒྱངས་པ་ཡིས། ཤིན་ཏུ࿒བག་དྲོ་རྒྱན་ཆ࿒ཕྱུག་པ་དང༌། རྟ་མགོ་ཚིལ་ཁུས་ཚོས་ནས࿒ལྗང་གུར࿒གྱུར། ཕག་གདོང་ཆུང་མའི࿒བཧ་གའི་ནང࿒ཞུགས་་ནས། ཕག་མགོ་སྤྱི་བོ’ཨི་གཙུག་ཏུ࿒རྒྱངས་ཀྱིས࿒ཕྱུང༌། ཕག་མགོ་ཚིལ་ཁུས་ཚོས་ནས࿒ནག་པོར࿒གྱུར། རྟ་ཕག་ཞལ་སྦྱར་དམེ་བ་བརྩེགས་པ࿒བསྐྲུན། རྟ་སྐད་ཐེངས࿒དྲུག࿒ཕག་སྐད་ལྔ་ངུར་བས། བདེ་བར་གཤེགས་པ࿒མི་རོར་བྱ་བཞིན་འཐིབས། ཞི་བ་ཁྲོ་བོ་ཞི་མ་ཁྲོ་ལ་སོགས། དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཐིབས་ཀྱིས࿒འཐིབས་པར࿒འགྱུར། ལུས་ཀུན་བརྒངས་པས་ན࿒ཚ་མ་བཇོད་་ནས། ཐར་པ་ནག་པོས࿒འོ་དོད་སྒྲ་འབྱིན་པ།

པ་མ། ཧུ་ཡུ།

རྟ་ཕག་གཉིས་ཀྱིས་རུ་ཏྲ་ཕམ།

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནིབ་དུད་རྣམས་ཕམ།

ཆོས་མ་ཡིན་རྣམས་ཆོས་ཀྱིས་ཕམ།

དགེ་འདུན་ཀྱིས་ནི་མུ་སྟེགས་ཕམ།

དབང་པོས་ལྷ་མིན་ཕམ་པར་འགྱུར།

ལྷ་མིན་གྱིས་ནི་ཟླ་བ་ཕམ།

ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱ་མཚོ་ཕམ།

མེ་ཡིས་ཤིང་རྣམས་ཕམ་པར་འགྱུར།

ཆུས་ནི་མེ་ཡང་ཕམ་པར་འགྱུར།

རླུང་གིས་སྤྲིན་རྣམས་རབ་ཏུ་ཕམ།

རྡོ་རྗེ་ཡིས་ནི་རིན་ཅེན་ཕུག།

མདང་སུམ་རྨི་ལ་ངན་ནོ་བྱས།

Bibliography

de Jong, J. W. (1959). Mi la ras pa’i rnam thar: texte tibétain de la vie de Milarépa. ‘S-Gravenhage: Mouton.
Hahn, M., 2003. Schlüssel zum Lehrbuch der klassischen tibetischen Schriftsprache Marburg : Indica et Tibetica Verlag
Hodge, S., 2003. An introduction to classical Tibetan Bangkok: Orchid Press
Kapstein, Matthew. (2006). The Tibetans. Oxford: Blackwell.
Kuznetsov, B. I. (1966). Rgyal rabs gsal ba'i me long. Tibetan text in transliteration with an introduction in English. Leiden: E. J. Brill.
Martin, Dan (1999). Tibetan Histories. London: Serindia.
Meisezahl, R.O . 1985. Die große Geschiste des Tibetischen Buddhismus nach alter Tradition. Sankt Augustin: VGH Wissenschaftsverlag.
Mkhas-pa-ldeḥu (1987). Mkhas-pa-ldeḥus mdzad-paḥi Rgya Bod-kyi chos-ḥbyuṅ rgyas-pa. Lhasa: Bod ljoṅs mi dmaṅs dpe skrun khaṅ.
Mkhas-pa-ldeḥu (2003). 弟吴宗教源流: 附勘校表 Diwu zongjiao yuanliu: fukan jiao biao. Lanzhou: 兰州大学出版社 Lanzhou daxue chubanshe.
Nyang ral Nyi ma ’od zer. (1988). chos ’byung me tog snying po sbrang rtsi’i bcud. Lhasa: bod ljongs mi dmangs dpe skrun khang.]
skal-bzhang 'gur-med, 1992. Le clair miroir : enseignement de la grammaire Tibetaine (trans.) Heather Stoddard & Nicholas Tournandre, Paris : Editions Prajna
Sørensen, Per K. (1994). The mirror illuminating the royal genealogies : Tibetan Buddhist historiography: an annotated translation of the XIVth century Tibetan chronicle: rGyal-rabs gsal- baʾi me-long. Wiesbaden : Harrassowitz.
Tournadre, N., 2003. Manual of standard Tibetan Ithaca, N.Y. : Snow Lion Publications

A Textbook of Classical Tibetan

The Grammar

The Tibetan Script

Vowel Marks (dbyangs yig)

Syllable Structure

Word Structure

Personal pronouns

First person

Second person

Third person

The noun phrase

The nine cases an overview

The absolutive

The genitive

The agentive

The ergative use of the agentive

The instrumental use of the agentive

The associative

The associative used to connect two noun phrases

The associative required by the rection of some verbs

The allative

The allative of direction

The allative of the beneficiary

The locative

The elative

The ablative

The terminative

The clause

The Sentence

Word order

Some Simple Sentences

Sentence Adverbs

The converbs

The converb la

The converb la used to coordinate two imperatives

The converb las

The converb las to indicate surprizes

The converb las after a reduplicated verb

The converb cing, zhing, shing

The Reader

The hungry tigress

Where could he be?

Oh dear

A visitor from above

Afterword

The poor Brahmin

Prologue

The story

Problems on the way

Questions for the king

Judgements of the king

Two other suites

Answers of the king

Afterword

Stories translated from Sanskrit

The Brahmin and the five thieves

The hungry tigress

Where could he be?

Oh dear

A visitor from above

Afterword

The poor Brahmin

Prologue

The story

Problems on the way

Questions for the king

Judgements of the king

Two other suits

Answers of the king

Afterward

Stories from Tibetan historical literature

The Monkey and the Rock Ogress

The Descent of Gnya' khri btsan po

The Demise of Gri gum btsan po

The assassination of Glang Dar ma

Stories from Tibetan biographical literature

Padmasambhava meets Khri Srong lde’u btsan

Milaräpa meets his master Marpa

Rwa lo tsa’a ba’i rnam thar

Hayagrīva and Vajravārāhī tame Rudra