Perugia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Cuurdinàde geogràfiche: 43° 07' N 12° 23' E

Perugia (en latì Perusia; en fransés Pérouse; en spagnöl Perusa) l'è 'na cità italiàna, capolöch de la pruvìncia omònima e de la regiù de l'Umbria. El cümü de Perugia el g'ha presapóch 166.253 abitàncc (dàto ISTAT, del més de bril del 2009), 'na superfìce de 449 km² e 'na densità de 369 ab./km². El cunfìna coi cümü de Assisi, Bastia Umbra, Corciano, Deruta, Gubbio, Magione, Marsciano, Panicale, Piegaro, Torgiano, Umbertide, Valfabbrica.

Perugia
Comun

Dats aministrativ

Nom ofiçal

Perugia

Úmbria

Politega

Consili comunal

Territore

Coordinade

43°06′43.56″N 12°23′19.68″E / 43.1121°N 12.3888°E

OSM

493 m s.l.m

449,51 km²

161 748 ab.
(1º genar 2023)

Densitaa

359.83 ab./km²

Confin

Bastia Umbra, Deruta, Gubbio, Marsciano, Piegaro, Umbertide, Valfabbrica, Assisi, Magione, Torgiano, Corciano e Panicale

Fus orari

UTC+01:00 e UTC+02:00

Varie

Prefiss

075

Codex postal

06121–06135

Sigla autom.

PG

Codex ISTAT

054039

Codex catastal

G478

Sant protetor

Cołonba da Rieti e Costanso de Peruza

Cl. climatega

Cl. sismega

Localizazion

Sit istituzional

Perugia la g'ha dat el nòm al pitùr famus Perugino (che denòm el fàa Pietro Vannucci), che 'l g'ha vivìt e lauràt en chèsta cità. Pò a 'n óter pitùr famùs en töt el mónt, el Pinturicchio, el g'ha ach vivìt a Perugia,

Stória

Perugia la compàr la prìma ólta 'ndèla stória col nòm de Perusia) e la fàa part de le dùdes cità confederàde de l'Etruria. Lüminàda 'na prima ólta per vìa de la guèra del an 310 o 309 prima del Signùr entrà i Etruschi e i Romani.

L'è mìa tat mensiunàda dei geografi antìch enfìna ale metà del sècol VI, quan che l'è stàda ciapàda de Totila dopo de 'n lónch asédio.

Endèl perìodo dei Longobàrdi l'è lüminàda compagn de giöna de le cità principài de la Tuscia. Endèl sècol IX, co l'auturizasiù de Carlo Magno e de Ludovìch el Pio, l'è restàda sóta le giürisdisiù dei papi ma per divèrsi sècoi la cità l'è nàda aànti a ìga 'na vìta 'ndependènta e la g'ha portàt aànti le sò guère co le cità vizìne - Foligno, Assisi, Spoleto, Todi, Siena, Arezzo, ecc.

En divèrse ocaziù i papi i g'ha troàt acogliènsa al intèrno de le sò müre, e l'è stàda séde dei conclàvi dei quài gh'è stat iligìt Papa Onòrio II (1124), Papa Onòrio IV (1285), Papa Celestino V (1294) e Papa Clemente V (1305).