Koblencja

Koblencja
Koblenz
	; Widok na miasto w 2011 roku; na pierwszym planie Deutsches Eck
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia-Palatynat
Zarządzający	David Langner↗
Powierzchnia	105,25 km²
Wysokość	73 m n.p.m.
Populacja (31.12.2022); • liczba ludności; • gęstość	; 115 268; 1095 os./km²
Nr kierunkowy	0261, 02606
Kod pocztowy	56068–56077
Tablice rejestracyjne	KO
	Położenie na mapie Nadrenii-Palatynatu Koblencja
	Położenie na mapie Niemiec Koblencja
	50°21′N 7°36′E/50,350000 7,600000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Koblencja^[3] (niem. Koblenz, fr. Coblence; do 1926 r. Coblenz) – miasto na prawach powiatu w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat, siedziba powiatu Mayen-Koblenz, port rzeczny u ujścia Mozeli do Renu.

Historia

Mapa rzymskich i średniowiecznych murów obronnych miasta

Miasto zostało założone około 9 roku p.n.e. jako rzymskie castellum (reduta). W starożytności leżało w granicach Cesarstwa Rzymskiego, z kolei we wczesnym średniowieczu znajdowało się we władaniu frankijskim i lotaryńskim, a od 1018 roku było w posiadaniu arcybiskupów Trewiru (od XIV wieku Elektoratu Trewiru). Od XI do XII wieku było ośrodkiem handlu winem. Od 1254 roku wchodziło w skład Reńskiego Związku Miast. W czasie wojny trzydziestoletniej siedziba elektorów trewirskich została przeniesiona z Trewiru do twierdzy Ehrenbreitstein, jednakże działania wojenne nie ominęły miasta. Pomiędzy 1632 a 1636 rokiem miasto znajdowało się w rękach m.in. Francuzów i Szwedów^[4]. Po wojnie Koblencja zachowała funkcję stolicy Elektoratu Trewiru, a w 1768 roku ostatnim elektorem został królewicz polski Klemens Wacław Wettyn, z którego inicjatywy wzniesiono m.in. nowy pałac elektorski oraz teatr.

Od 1789 roku Koblencja stała się ośrodkiem francuskiej emigracji rojalistycznej. W 1794 roku została zdobyta przez francuskie wojska rewolucyjne pod wodzą generała François Séverina Marceau-Desgraviersa. Gdy znalazła się w granicach Francji, była stolicą departamentu Rhin-et-Moselle(inne języki). Od 1815 roku Koblencja leżała na obszarze Prus. W 1822 roku została stolicą prowincji Nadrenia(inne języki). Od 1871 roku była częścią Niemiec. Po podpisaniu traktatu wersalskiego, w latach 1919–1923 była okupowana przez wojska Stanów Zjednoczonych, a następnie, w latach 1923–1929, przez wojska Francji. W latach 1923–1924 miasto było stolicą separatystycznej Republiki Reńskiej, której rząd miał siedzibę w pałacu elektorskim.

2 lutego 1926 roku w Koblencji urodził się prezydent Francji Valéry Giscard d’Estaing. W miejscu domu jego narodzin współcześnie stoi kamień pamiątkowy^[5]. 26 maja 1926 roku zmieniono oryginalną nazwę miasta z Coblenz na Koblenz^[6].

Zniszczona wskutek II wojny światowej Koblencja w 1945 roku

W czasie II wojny światowej, od czerwca 1940 roku Koblencja doświadczała pojedynczych alianckich nalotów, z kolei od 19 kwietnia 1944 roku do 29 stycznia 1945 roku – głównie ze względu na strategiczne znaczenie mostów i sieci kolejowej zarówno w centrum, jak i w dzielnicach Lützel i Moselweiß(inne języki) – była celem łącznie 37 masowych nalotów z udziałem 3772 bombowców, które zrzuciły na miasto około 9100 t bomb burzących i 1100 t bomb zapalających. W następstwie działań wojennych w Koblencji zginęło 1000 osób, a dziesiątki tysięcy opuściły miasto – jego populacja spadła z 91 098 według stanu na 17 maja 1939 roku do 74 261 według stanu z 24 lipca 1944 roku, z kolei gdy pod koniec wojny miasto zajęły wojska amerykańskie liczba mieszkańców miasta wynosiła 14 130, z których prawdopodobnie tylko 4000 mieszkało w centrum miasta^[7]. Naloty bombowe i walki naziemne sprawiły, że z 25 362 mieszkań w Koblencji według stanu na 17 maja 1939 roku pozostało tylko 9880 według stanu na kwiecień 1945 roku. Zniszczona była ponadto cała infrastruktura miejska^[7].

Po zakończeniu działań wojennych wiele historycznych budynków w Koblencji zostało odbudowanych^[8].

Zabytki

Koblencja ok. 1880 na akwareli C.P.C. Köhlera

Atrakcją turystyczną Koblencji jest położony u zbiegu Mozeli i Renu sztuczny cypel Deutsches Eck (pol. „Niemiecki Róg”), na którym wznosi się monumentalny pomnik konny niemieckiego cesarza Wilhelma I. Poza tym w mieście znajdują się:

zamek Stolzenfels, pierwotnie wybudowany w XIII wieku, w XVII wieku został zniszczony, a w XIX wieku odbudowany w stylu historyzmu,
bazylika św. Kastora, wybudowana w IX wieku, na przełomie XII i XIII wieku uzyskała obecną postać,
studnia św. Kastora (niem. Kastorbrunnen), znajdująca się na placu przed bazyliką św. Kastora, wybudowana w stylu klasycystycznym w 1812 roku,
kościół Najświętszej Marii Panny (XII-XV wiek),
kościół św. Floryna (XII wiek),
pałac elektorski, wzniesiony w XVIII wieku z inicjatywy królewicza polskiego i elektora trewirskiego Klemensa Wacława Wettyna, ozdobiony kartuszem z łączonym herbem biskupim królewicza oraz I Rzeczypospolitej,
dawna koblencka siedziba zakonu krzyżackiego, tzw. Deutschherrenhaus
ratusz (XVI wiek, XVII/XVIII wiek),
kolegium jezuitów,
teatr, wzniesiony w 1787 roku na zlecenie Klemensa Wacława,
studnia Klemensa (niem. Clemensbrunnen) w formie obelisku, wybudowana w 1791 roku za panowania Klemensa Wacława, ozdobiona łączonym herbem biskupim królewicza oraz I Rzeczypospolitej,
budynek dawnej mennicy (XVIII wiek),
twierdza Ehrenbreitstein przebudowana w XIX wieku,
kaplica starokatolicka św. Jakuba.

Bazylika św. Kastora
Kościół Najświętszej Marii Panny
Kościół św. Floryna
Pałac elektorski
Deutschherrenhaus
Teatr i studnia Klemensa

Demografia

Wykres zmian populacji Koblencji od 1469 do 2015 roku:

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, metalowy, maszynowy, chemiczny, precyzyjny oraz papierniczy^[9].

Transport

Główny dworzec kolejowy

Głównym dworcem kolejowym miasta jest Koblenz Hauptbahnhof.

Kultura

Koblencja jest jednym z ośmiu miast, w którym co roku odbywają się widowiskowe pokazy sztucznych ogni, zatytułowane Rhein in Flammen (pol. „Ren w płomieniach”)^[10].

W dniach 15 kwietnia-16 października 2011 roku w mieście odbywał się Bundesgartenschau (pol. „Federalny Pokaz Ogrodniczy”)^[11]^[12].