Tajpej

Tajpej
台北
Herb	Flaga
Państwo	Tajwan
Burmistrz	Ko Wen-je
Powierzchnia	272[potrzebny przypis] km²
Populacja; • liczba ludności	; 2 506 767; (czerwiec 2024)
Nr kierunkowy	02
Kod pocztowy	100
	Położenie na mapie Republiki Chińskiej Tajpej
	25°02′N 121°38′E/25,033333 121,633333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Tajpej (chiń. 台北 lub 臺北; pinyin Táiběi; pe̍h-ōe-jī Tâi-pak) – stolica Republiki Chińskiej (Tajwanu)^[1], położona w północnej części wyspy i tworząca razem z Nowym Tajpej aglomerację liczącą około 9 milionów mieszkańców^[2]. Znajdujące się na północnym krańcu wyspy, Tajpej jest enklawą miasta Nowe Tajpej. Większość miasta znajduje się w kotlinie i jest ograniczona przez dwie stosunkowo wąskie doliny rzek Keelung i Xindian, które łączą się, tworząc rzekę Danshui (Tamsui) wzdłuż zachodniej granicy miasta. Za czasów dynastii Qing, miasto było stolicą prefektury i przez krótki czas prowincji Tajwan; pod rządami kolonialnymi Japonii nosiło nazwę Taihoku. Tajpej stało się stolicą prowincji Tajwan w ramach Republiki Chińskiej w 1945 roku i stało się jej stolicą w 1949 roku, kiedy nacjonalistyczny Kuomintang stracił kontynentalne Chiny na rzecz komunistów, na skutek chińskiej wojny domowej.

Klimat

Miasto leży w strefie klimatów zwrotnikowych, z odmianą wilgotną i silnie zaznaczoną cyrkulacją monsunową. Średnia roczna temperatura wynosi 23 °C. Suma rocznych opadów wynosi aż 2163 mm. Tajpej czasem nawiedzają silne tajfuny.

Historia

Miasto zostało założone w 1708 przez imigrantów z południowo-wschodnich prowincji chińskich. Rozwijało się powoli jako lokalny ośrodek handlowy z targiem oraz portem na rzece Danshui. Szybszy rozwój nastąpił w XIX w., kiedy w mieście pojawiły się brukowane ulice i mury obronne. W 1895 roku miasto, w wyniku I wojny chińsko-japońskiej, dostało się w ręce Japończyków. W trakcie japońskiej okupacji Tajpej (noszące wówczas japońską nazwę Taihoku) zostało rozbudowane i zmodernizowane. W 1932 roku liczyło już 600 tys. mieszkańców. W 1945 po drugiej wojnie światowej, po klęsce Japończyków, Tajpej powróciło pod rządy chińskie. Po przejęciu przez komunistów władzy w Chinach (1949) Tajpej stało się stolicą emigracyjnego rządu Czang Kaj-szeka. Z tego powodu przeżywało duży napływ imigrantów. W późniejszym okresie liczba mieszkańców zaczęła się stabilizować, a miasto dynamicznie rozwijać. W 1967 roku otrzymało status miasta wydzielonego^[3].

Gospodarka

Tajpej razem z Nowym Tajpej jest największym ośrodkiem gospodarczym Tajwanu. Działa w nim wiele tysięcy przedsiębiorstw i zakładów przemysłowych. Miasto jest międzynarodowym ośrodkiem handlowym i miejscem organizacji światowych targów informatycznych. Co roku prezentuje się na nich najnowsze technologie gromadzenia i przetwarzania danych. W Tajpej dominuje przemysł elektroniczny. Inne gałęzie to: przemysł metalowy, maszynowy, samochodowy, rafineryjny, meblowy, odzieżowy i spożywczy. Około 80% ludności pracuje w usługach, reszta w przemyśle. Tajpej jest największym na wyspie ośrodkiem finansowym. W mieście działają giełda, banki, stacje telewizyjne i radiowe. Światowy producent nośników muzyki mechanicznej i filmów. Ponadto ośrodek kultury i szkolnictwa wyższego^[4].

Komunikacja

Transport w mieście jest dobrze rozwinięty, chociaż centrum jest bardzo mocno zakorkowane. Bardzo dobrze rozwinięta jest sieć metra (6 linii, 131 stacji) obsługująca oprócz samego Tajpej także okoliczne miasta i miasteczka, wchodzące obecnie w skład miasta Nowe Tajpej (Xinbei). Jednak ze względu na górzyste ukształtowanie terenu, głównym ośrodkiem transportu miejskiego pozostają autobusy (istnieje około 250 linii autobusowych). Tajpej jest ważnym węzłem linii autobusowych obsługujących całą wyspę Tajwan. Tajpej jest także węzłem kolejowym, zarówno sieci kolei tradycyjnej, jak i niezależnej od niej sieci kolei ekspresowej. Dobrze rozwinięty jest transport lotniczy ze względu na pewne odizolowanie miasta od świata (położenie na górzystej wyspie, brak bezpośredniego dostępu do morza). Istnieje lotnisko Taoyuan (do 2006 roku im. Czang Kaj-szeka) obsługujące międzynarodowy ruch pasażerski oraz lotnisko Songshan obok centrum miasta, obsługujące loty krajowe.

Podział administracyjny

Miasto Tajpej dzieli się na 12 dzielnic:

Nazwa	Chiński	Populacja (2010)^[5]	Powierzchnia (km²)^[5]
Beitou	北投區	249 206	56,8216
Da’an	大安區	311 565	11,3614
Datong	大同區	124 600	5,6815
Nangang	南港區	114 023	21,8424
Neihu	內湖區	270 245	31,5787
Shilin	士林區	284 539	62,3682
Songshan	松山區	208 434	9,2878
Wanhua	萬華區	189 099	8,8522
Wenshan	文山區	262 307	31,509
Xinyi	信義區	225 092	11,2077
Zhongshan	中山區	220 126	13,6821
Zhongzheng	中正區	159 536	7,6071