انداختن

Persian

Etymology

From Middle Persian [Book Pahlavi needed] (hndʾhtn' /⁠handāxtan⁠/, “to plan, allot, reckon, judge”), from *ham- (“together, syn-”) +‎ *tač- (“to reach for, attain”), the latter from Proto-Indo-European *tek- (“to stretch the hand, receive, reach”) and cognate with (šâh, “king, shah”), as well as Old English þiċġan (“to receive, accept”) and Lithuanian tèkti (“to be granted”). See also (andâze, “size, scale”).

Pronunciation

(Classical Persian) IPA^(key): [ʔan.dɑːx.ˈtan]

(Dari, formal) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɑːx.t̪ʰǽn]
- (Kabuli) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɑːx.t̪ʰǽn]
- (Hazaragi) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɔːx.t̪ʰǽn]

(Iran, formal) IPA^(key): [ʔæn̪.d̪ɒːx.t̪ʰǽn]
- (Tehrani) IPA^(key): [en̪d̪ɒːx.t̪ʰǽn]

(Tajik, formal) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɔχ.t̪ʰǽn]

Readings
Classical reading^?	andāxtan
Dari reading^?	andāxtan
Iranian reading^?	andâxtan
Tajik reading^?	andoxtan

Verb


Iranian Persian	انداختن
Dari	انداختن
Tajik	андохтан

انداختن • (andâxtan) (present stem انداز (andâz))

to throw, to eject, to cast
(more literary)
ân-râ az panjere birun andâxtam.

(more colloquial)
az panjere birun endâxtam-eš.
I threw it out the window.
- c. 1260, Rumi, “1:2876—2877”, in The Masnavi:
  کمترک انداز سگ را استخوان، ز آن که سگ چون سیر شد, سرکش شود
  kamtarak andāz sag-rā ustuxwān, z-ān ki sag čūn sēr šud sarkaš šawad
  Throw bones to the dog but seldom, because when the dog has eaten its fill, it becomes rebellious.
  (Classical Persian transliteration)
to drop
to shoot, to fire
to fire from work
to fall ill
(of animals) to give birth to
mâdiyân korre andâxt.
The mare gave birth to a foal.

Conjugation

Conjugation of (andâxtán) (literary Iranian Persian)

infinitive		انداختن (andâxtán)
stem	present	انداز (andâz)
stem	past	انداخت (andâxt)
participle	present	اندازنده (andâzandé)
participle	past	انداخته (andâxté)
		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative	aorist	اندازم (andâzam)	اندازی (andâzi)	اندازد (andâzad)	اندازیم (andâzim)	اندازید (andâzid)	اندازند (andâzand)
	present (imperfect)	می‌اندازم (mí-andâzam)	می‌اندازی (mí-andâzi)	می‌اندازد (mí-andâzad)	می‌اندازیم (mí-andâzim)	می‌اندازید (mí-andâzid)	می‌اندازند (mí-andâzand)
	present progressive	دارم می‌اندازم (dấram mí-andâzam)	داری می‌اندازی (dấri mí-andâzi)	دارد می‌اندازد (dấrad mí-andâzad)	داریم می‌اندازیم (dấrim mí-andâzim)	دارید می‌اندازید (dấrid mí-andâzid)	دارند می‌اندازند (dấrand mí-andâzand)
	present perfect	انداخته‌ام (andâxté-am)	انداخته‌ای (andâxté-i)	انداخته است (andâxté ast)	انداخته‌ایم (andâxté-im)	انداخته‌اید (andâxté-id)	انداخته‌اند (andâxté-and)
	past	انداختم (andâxtam)	انداختی (andâxti)	انداخت (andâxt)	انداختیم (andâxtim)	انداختید (andâxtid)	انداختند (andâxtand)
	past (imperfect)	می‌انداختم (mí-andâxtam)	می‌انداختی (mí-andâxti)	می‌انداخت (mí-andâxt)	می‌انداختیم (mí-andâxtim)	می‌انداختید (mí-andâxtid)	می‌انداختند (mí-andâxtand)
	past progressive	داشتم می‌انداختم (dấštam mí-andâxtam)	داشتی می‌انداختی (dấšti mí-andâxti)	داشت می‌انداخت (dâšt mí-andâxt)	داشتیم می‌انداختیم (dấštim mí-andâxtim)	داشتید می‌انداختید (dấštid mí-andâxtid)	داشتند می‌انداختند (dấštand mí-andâxtand)
	pluperfect	انداخته بودم (andâxté búdam)	انداخته بودی (andâxté búdi)	انداخته بود (andâxté bud)	انداخته بودیم (andâxté búdim)	انداخته بودید (andâxté búdid)	انداخته بودند (andâxté búdand)
	future	خواهم انداخت (xâhám andâxt)	خواهی انداخت (xâhí andâxt)	خواهد انداخت (xâhád andâxt)	خواهیم انداخت (xâhím andâxt)	خواهید انداخت (xâhíd andâxt)	خواهند انداخت (xâhánd andâxt)
subjunctive	present	باندازم (béandâzam)	باندازی (béandâzi)	باندازد (béandâzad)	باندازیم (béandâzim)	باندازید (béandâzid)	باندازند (béandâzand)
subjunctive	past	انداخته باشم (andâxté bấšam)	انداخته باشی (andâxté bấši)	انداخته باشد (andâxté bấšad)	انداخته باشیم (andâxté bấšim)	انداخته باشید (andâxté bấšid)	انداخته باشند (andâxté bấšand)
imperative			بانداز (béandâz)			باندازید (béandâzid)

Conjugation of (andâxtán) (colloquial Tehrani)

infinitive		انداختن (andâxtán)
stem	present	انداز (andâz)
stem	past	انداخت (andâxt)
participle	present	اندازنده (andâzandé)
participle	past	انداخته (andâxté)
		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative	aorist	اندازم (andâzam)	اندازی (andâzi)	اندازه (andâze)	اندازیم (andâzim)	اندازین (andâzin)	اندازن (andâzan)
	present (imperfect)	می‌اندازم (mí-andâzam)	می‌اندازی (mí-andâzi)	می‌اندازه (mí-andâze)	می‌اندازیم (mí-andâzim)	می‌اندازین (mí-andâzin)	می‌اندازن (mí-andâzan)
	present progressive	دارم می‌اندازم (dấram mí-andâzam)	داری می‌اندازی (dấri mí-andâzi)	داره می‌اندازه (dấre mí-andâze)	داریم می‌اندازیم (dấrim mí-andâzim)	دارین می‌اندازین (dấrin mí-andâzin)	دارن می‌اندازن (dấran mí-andâzan)
	present perfect	انداخته‌ام (andâxtám)	انداخته‌ای (andâxtí)	انداخته (andâxté)	انداخته‌ایم (andâxtím)	انداخته‌این (andâxtín)	انداخته‌ان (andâxtán)
	past	انداختم (andâxtam)	انداختی (andâxti)	انداخت (andâxt)	انداختیم (andâxtim)	انداختین (andâxtin)	انداختن (andâxtan)
	past (imperfect)	می‌انداختم (mí-andâxtam)	می‌انداختی (mí-andâxti)	می‌انداخت (mí-andâxt)	می‌انداختیم (mí-andâxtim)	می‌انداختین (mí-andâxtin)	می‌انداختن (mí-andâxtan)
	past progressive	داشتم می‌انداختم (dấštam mí-andâxtam)	داشتی می‌انداختی (dấšti mí-andâxti)	داشت می‌انداخت (dấšt mí-andâxt)	داشتیم می‌انداختیم (dấštim mí-andâxtim)	داشتین می‌انداختین (dấštin mí-andâxtin)	داشتن می‌انداختن (dấštan mí-andâxtan)
	pluperfect	انداخته بودم (andâxté búdam)	انداخته بودی (andâxté búdi)	انداخته بود (andâxté bud)	انداخته بودیم (andâxté búdim)	انداخته بودین (andâxté búdin)	انداخته بودن (andâxté búdan)
subjunctive	present	باندازم (béandâzam)	باندازی (béandâzi)	باندازه (béandâze)	باندازیم (béandâzim)	باندازین (béandâzin)	باندازن (béandâzan)
subjunctive	past	انداخته باشم (andâxté bấšam)	انداخته باشی (andâxté bấši)	انداخته باشه (andâxté bấše)	انداخته باشیم (andâxté bấšim)	انداخته باشین (andâxté bấšin)	انداخته باشن (andâxté bấšan)
imperative			بانداز (béandâz)			باندازین (béandâzin)

Derived terms

خاک‌انداز (xâk-andâz)

References

Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 374-5