brzeg

See also: brzég, brżég, and Brzeg

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bȇrgъ. First attested in 1291.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /br̝ɛːk/
• IPA^(key): (15^th CE) /br̝ek/

Noun

brzeg m animacy unattested (related adjective brzeżny)

1. bank, shore
   • 1861 [1427], Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi‎^[1], volume III, Biblioteka Warszawska, page 40:

     Są yachali ną dzedziną a przyyawszy na brzeg y pusczili ludzy... gedny na konyech..., druge w lodzyach

     [Są jachali na dziedzinę. A przyjawszy na brzeg i puścili ludzi... jedny na koniech..., drugie w łodziach]

2. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. riverbed
      • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 45:

        Brzeg alveum torrentis (facite alveum torrentis huius fossas et fossas IV Reg 3, 16)

        [Brzeg alveum torrentis (facite alveum torrentis huius fossas et fossas IV Reg 3, 16)]

3. The meaning of this term is uncertain.
   • 1868 [1485], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XV, page 568:

     Equitavimus per silvam... Kymirszky lasch po wirzch do brzeg

     [Equitavimus per silvam... Kimirski las po wirzch do brzeg]

Derived terms

nouns

• pobrzeże

 

Related terms

adjectives

• pobrzeżny

 

nouns

• brzeżne
• pobrzeżne
• przebrzeże
• ubrzeżek

 

Descendants

• Polish: brzeg
  • → Yiddish: ברעג (breg)
• Silesian: brzyg

References

• Boryś, Wiesław (2005) “brzeg”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “brzeg”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “brzeg”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “brzeg”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “brzeg”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

brzeg

Etymology

Inherited from Old Polish brzeg.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbʐɛk/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈbr̝ek/, (17^th–18^th c.) /ˈbʐek/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɛk
• Syllabification: brzeg
• Homophone: Brzeg

Noun

brzeg m inan (diminutive brzeżek, related adjective brzegowy or brzeżny)

1. bank, shore (border between land and water)
2. edge, rim (border of the surface of an object)

   Synonym: krawędź

   1. pizza crust
3. edge, rim (space that extends along the boundary of something)

   Synonyms: kraj, obrzeże, pobrzeże, skraj

4. (Middle Polish) edge; Further details are uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[3], page 210a:

     Margineus, et Marginalis, Co ná końcu/ brzegu/ kráwędźi á kráyu yeſt.

     [Margineus, et Marginalis, Co na końcu/ brzegu/ krawędzi a kraju jest.]

   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[4], page 639b:

     Brzeg, krai, burta.

     [Brzeg, kraj, burta.]

Declension

Declension of brzeg

	singular	plural
nominative	brzeg	brzegi
genitive	brzegu	brzegów
dative	brzegowi	brzegom
accusative	brzeg	brzegi
instrumental	brzegiem	brzegami
locative	brzegu	brzegach
vocative	brzegu	brzegi

Derived terms

adjectives

• lewobrzeżny
• nabrzeżny
• nadbrzeżny
• obrzeżny
• odbrzeżny
• pobrzeżny
• prawobrzeżny
• przybrzeżny
• wybrzeżny

 

nouns

• bezbrzeże
• bezbrzeżność
• brzegowiec
• brzegownica
• brzegówka
• brzeżyca
• nabrzeże
• nadbrzeże
• obrzeże
• odbrzeże
• pobrzeże
• podbrzeże
• przybrzeże
• Tarnobrzeg
• wybrzeże
• zabrzeże

 

proverbs

• cicha woda brzegi rwie

 

Related terms

adjectives

• bezbrzeżny

 

adverb

• bezbrzeżnie

 

Descendants

• → Yiddish: ברעג (breg)

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), brzeg is one of the most used words in Polish, appearing 21 times in scientific texts, 9 times in news, 1 time in essays, 41 times in fiction, and 14 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 86 times, making it the 737th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• brzeg in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• brzeg in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “brzeg”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “brzeg”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “brzeg”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “brzeg”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 217
• brzeg in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego