Ĉinoj
Ĉinoj aŭ ĥinoj estas, simile kiel ekzemple britoj, ofta, sed neunusignifa markigo. Ĝi povas signifi unu el la sekvantaj grupoj de homoj:
- ĝenerale loĝantojn de Ĉina Popola Respubliko;
- la plej nombran kaj verŝajne la plej konatan etnon, vivanta sur teritorio de Ĉinio - hanojn;
- eventuale ankaŭ pluajn etnojn, vivantaj en Ĉinio, sed kutime ne tibetanojn aŭ ujgurojn.
| Ĉinoj | |
|---|---|
| |
| Fotokunmetaĵo de famaj ĉinoj | |
| loĝantaro • etno | |
| Orient-Azianoj | |
| Ŝtatoj kun signifa populacio | |
Ĉinoj estas anoj de la ĉina nacio. Tio estas pli vasta kategorio ol la hanoj, kiuj estas la ĉefa etno en Ĉinujo. En la ĉina lingvo mem, oni distingas inter 中华民族 (Zhōnghuá Mínzú, ĉina nacio) kaj 汉族 (hànzú, hanoj). Krom la hanoj, al la ĉina nacio ankaŭ apartenas aliaj etnoj kiel la mongoloj, la tibetanoj, la hujoj kaj la manĉuoj. Nuntempe Ĉinio oficiale agnoskas 56 etnojn kiel apartenantajn al la ĉina nacio.
La koncepto de "ĉina nacio" estis kreita fine de la Qing-dinastio (do fine de la 19-a kaj komence de la 20-a jarcento) por pravigi la ekziston de regno kiu regas tiujn diversajn etnojn. Antaŭe la esprimo Zhōnghuá Mínzú nur estis uzata por la hana popolo. Nuntempe multaj ĉinoj akceptas la ekziston de nacia unueco, kvankam daŭre ekzistas konfliktoj pri ĝi: precipe kelkaj tibetanoj kaj kelkaj ujguroj malakceptas tiun koncepton.
En Esperanto ekzistas ankaŭ la vorto "ĉinujano" (aŭ "ĉiniano"), kiu povas esti uzata kun ankoraŭ pli ĝenerala signifo ol "ĉino" (do ankaŭ por loĝantoj de Ĉinio, kiuj apartenas al neniu el la 56 ĉinaj etnoj), kaj kiu povas esti uzata, eĉ se oni ne volas aliĝi al la teorio ke ekzistas "ĉina nacio".
Implicoj
redaktiAlpreni la ideon pri la "ĉina nacio" devigis al oni reinterpreti aŭ reskribi ĉinan historion. Ekzemple, la dinastio Manĉu pasintece ofte estis priskribita kiel "konkerinta reĝimo" aŭ "ne-hana" reĝimo. Post kiam oni alprenis tiun ideologion, kiu rigardas la manĉuojn kiel "ĉinojn", la distingo inter fremdaj kaj sametnaj dinastioj devis esti forlasita. Laŭ la nova koncepto, la manĉuoj, ĝuste tiel ĉinaj kiel la hanoj, ne plu povas esti rigardataj kiel "barbaraj konkeremuloj", kaj la dinastio Qing devas ne plu esti rigardata kiel "konkerinta imperio".
Reskribi historion ankaŭ necesigis rekonsideri la rolon de multaj tradiciaj herooj. Tiaj herooj kiel Yue Fei kaj Koxinga, kiujn oni origine konsideris kiel batalantoj por Ĉinio kontraŭ "barbaraj invadintoj", nun estas rekarakterizitaj kiel minzu ĝingŝjong ("etnaj herooj"), kiuj batalis ne kontraŭ fremdaj barbaroj sed kontraŭ aliaj ĉinoj (la jurĉenoj kaj manĉuroj respektive). Samtempe, la ĉina nacio akriris novajn heroojn kiel Ĝingis-Ĥanon, kiu fariĝis "ĉina" heroo pro tio, ke la mongolojn oni nun konsideras kiel parton de la Zhōnghuá Mínzú.
Malgraŭ la supraĵa aplikado de la nocio pri la "ĉina nacio" al etnoj kaj historio, la pli malnova koncepto de la ĉina nacio kiel pli-malpli sinonimo de la hanoj ankoraŭ restas vaste tenata, eĉ en Ĉinio. Ekzemple, diskutoj pri ĉina kuirarto kutime temas pri la kuirarto de la hanoj -- tre malofte pri la kuirarto de ujguroj aŭ tibetanoj.