1992

Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ | 19-a jarcento | 20-a jarcento | 21-a jarcento | ►
◄ | 1960-aj jaroj | 1970-aj jaroj | 1980-aj jaroj | 1990-aj jaroj | 2000-aj jaroj | 2010-aj jaroj | 2020-aj jaroj | ►
◄◄ | ◄ | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | ► | ►►

1992 estis superjaro komenciĝanta je merkredo (vidu ĉi tie kalendaron).

1992 en la aliaj kalendaroj
Gregoria kalendaro	1992 MCMXCII
Ab urbe condita	2745
Armena kalendaro	1441 ԹՎ ՌՆԽԱ
Bahaa kalendaro	148 – 149
Barataj kalendaroj
- Vikram Samvat	2047 – 2048
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat)	1914 – 1915
- Kalijugo	5093 – 5094
Budhisma kalendaro	2536
Ĉina kalendaro	4628 / 4688 – 4629 / 4689 辛未 – 壬申
Etiopa kalendaro	1984 – 1985
Franca respublika kalendaro	200 - 201 CC -CCI
Hebrea kalendaro	5752 – 5753
Holocena kalendaro	11992
Irana kalendaro	1370 – 1371
Islama kalendaro	1412 – 1413
- Imperia jaro	Kōki 2652 (皇紀2652年)
- Japana nomo de erao (Jōmon)	11992
Juliana kalendaro	Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo
Korea kalendaro	4325
Tajlanda suna kalendaro	2535

1992 Events Collage V1

En la jaro 1992 post Kristo okazis, interalie:

Eventoj

Esperantujo

• 77-a Universala Kongreso de Esperanto en Vieno.
• La oficiala programo de la Germanaj Katolikaj kaj Ekumenaj Foiroj ek enhavis ankaŭ esperantajn programerojn.
• Fabio Alonso Ruiz Ortega eklernas Esperanton.

Mondo

• Aŭstrio: Thomas Klestil elektatas prezidento.
• Fina disiĝo de Jugoslavia Socialisma Federacia Respubliko. Eliras Kroatio, Bosnio kaj Hercegovino. Serbio kaj Montenegro kreas novan Jugoslavion.
• Kreita Ehmay ghee chah.
• UNO: Boutros Boutros Ghali anstataŭigas Javier Pérez De Cuellar kiel ĝenerala sekretario. Bosnio aniĝas, kaj Eŭropa Unio kaj Usono rekonas ĝian sendependecon. Krome aniĝas: Armenio, Azerbajĝano, Kartvelio, Kazaĥstano, Kirgizio, Kroatio, Moldavio, San-Marino, Slovenio, Taĝikio, Turkmenio kaj Uzbekio.
• Estonio: Lennart Meri elektatas prezidento.
• Rumanio: Dua el du unuaj demokratiaj elektoj.
• Kroatian sendependecon agnoskas Usono.
• Israelo: Yitzhak Rabin elektatas ĉefministro. Granda venko de la maldekstruloj post multaj jaroj.
• Maŭricio: Cassam Uteem elektatas prezidento.
• Kartvelio: Demokratie elektita prezidento Zviad Gamsaĥurdia renversiĝas.
• Afganion unuigas la Norda Alianco.
• Kameruno, Kongolo Brazavila, Malio: Unuaj multpartiaj elektoj.
• Hispanio, Internacia ekspozicio de Sevilo (1992)

Kronologio

• 15-a de aprilo: Vjetnamo akiras sian konstitucion.
• Aŭgusto: la ŝtatestroj de la Sud-Afrika Disvolviĝ-Kunordiga Konferenco kunvenis en Windhoek, Namibio, kaj subskribis deklaracion kaj traktaton establigante la novan organizaĵon, la Sud-Afrika Disvolviĝa Komunumo.
• 31-a de oktrobro: Frumatene komenciĝis armita konflikto inter Inguŝio kaj Nord-Osetio, kaŭkazaj respublikoj de Rusio. Kvankam la milita fazo daŭris nur 6 tagojn, la streĉo de rilatoj daŭras ĝis nun.
• 1-a de decembro: UN-rezolucio kondamnas la serbojn kiel ĉefagresanfojn, en Bosnio. El ia militregiono multiĝas raportoj pri sistemaj perfortoj de virinoj kaj pri koncentrejoj.
• 2-a de decembro: Germana parlamento ratifas la traktaton de Mastriĥto.
• 3-a de decembro: Eksa GDR-ĉefo Honecker en proceso neas ĉian kulpon pri politikaj viktimoj.
• 3-a de decembro: Nova leĝo permesas israelajn kontaktojn kun PLO-reprezentantoj.
• 6-a de decembro: Hinduoj detruas moskeon en Ayodhya kaj kaŭzas tumultojn en Hindio, Pakistano kaj Bangladeŝo.
• 6-a de decembro: La svisa popolo voĉdonas kontraŭ ia aliĝo al Eŭropa Ekonomia Areo (EEA)
• 7-a de decembro: Prezidanto Kuĉan kaj liberaldemokratoj venkas en Slovenio.
• 8-a de decembro: Rusia prezidanto Boris Jelcin nomumas la liberalan ekonomikiston Jegor Gajdar ĉefministro de Rusio.
• 9-a de decembro Armitaj UN-trupoj invadas Somalion por helpi ai la malsatanta popolo (laŭ oficiala versio).
• 10-a de decembro: Portugala parlamento ratifas la traktaton de Mastriĥto.
• 10-a de decembro: Rigorberta Menchu, defendantino de la indiĝenaj rajtoj en Gvatemalo, ricevas - la Nobelpacpremion.
• 10-a de decembro: La germana registaro ekmalpermesas novnaziajn grupiĝojn reage al iliaj atakoj kontraŭ eksterlandanoj.
• 11-a de decembro: Sukcesa konferenco de Eŭropa Komunumo en Edinburgo.
• 13-a de decembro: La liĥtenŝtejna popolo voĉdonas por la aliĝo ai Eŭropa Ekonomia Sfero (EES).
• 15-a de decembro: Post solvo de la parlamenta krizo, la nova rusia ĉefministro Viktor Ĉernomirdin promesas daŭrigi reformojn kun modifoj.
• 17-a de decembro: Reage al murdo de israela soldato fare de organizaĵo Hamas, la jerusalema registaro deportas 400 palestinanojn al Libano.
• 19-a de decembro: La nova prezidanto de Sud-Koreio nomiĝas Kim Jung Sam. Opoziciulo Kim Dae-Jung fiaskas.
• 20-a de decembro: Prezidanto de Serbio Slobodan Miloŝeviĉ reelektita. Opozicia kandidato Panid postulas nuligon de la, laŭ lia opinio, manipulutaj elektoj.
• 20-a de decembro: Unuafoje pluraj kandidatoj - prezentas sin en komunumaj elektoj en Kubo.
• 30-a de decembro: Brazila prezidanto Fernando Collor de Mello demisias sub premo de koruptada suspekto.

Mortoj

• 16-a de februaro: Jânio Quadros, prezidento de Brazilo (n. 1917)
• 6-a de aprilo: Isaac Asimov, usona sciencfikcia verkisto (n. 1920)
• 23-a de aprilo: Satyajit Ray, barata filmreĝisoro (n. 1921)
• 28-a de aprilo: Francis Bacon, irlanda pentristo (n. 1909)
• 6-a de majo: Marlene Dietrich, germana aktorino kaj kantistino (n. 1901)
• 8-a de aprilo: Daniel Bovet, nobelpremiita denaska esperantisto (n. 1907)
• 21-a de junio: Joan Fuster, katalunlingva valencia verkisto (n. 1922)
• 22-a de junio: Constantin Virgil Gheorghiu, rumana verkisto (n. 1916)
• 24-a de aŭgusto: André Donner, nederlanda juristo, prezidanto de la Kortumo de la Eŭropaj Komunumoj (n. 1918)
• 1-a de septembro: Árni Böðvarsson, islanda esperantisto (n. 1922)
• 4-a de septembro: João Masiero, brazila esperantisto (n. nekonata)
• 8-a de oktobro: Willy Brandt, kanceliero de Germanio 1969–74 (n. 1913)
• 7-a de novembro: Alexander Dubček, prezidanto de Ĉeĥoslovakio (n. 1921)
• Albertino dos Santos Matias, portugala esperantisto (n. 1910)