Aŝgabato

Aŝgabato (turkmene Aşgabat) estas la ĉefurbo de Turkmenio kaj, kun 797 900 loĝantoj (en 2005), la plej granda urbo de la lando. Ĝi situas en oazo de la dezerto Karakumo, ĉe la piedoj de Kopetdago, proksime al la limo de Irano.

Nokta panorama vido de la urbocentro je 2010

Aŝgabato
turkmene: Aşgabat, ruse: Ашхабад, perse: عشق آباد Ešq-âbâd
urbo
Vojo de neŭtraleco
Flago Blazono
Oficiala nomo: Aşgabat
Lando	Turkmenio
Provinco	Provinco Ahal
Historiaj regionoj	Turkmena SSR, KSŜ
Montaro	Kopetdago
Situo	Aŝgabado
- alteco	219 m s. m.
- koordinatoj	37° 56′ 24″ N 58° 23′ 17″ O (mapo)
Loĝantaro	909 000 (2009)
Dezerto	Karakumo
Fondo	1818
Urbestro	Azat Biliŝov
Horzono	UTC (UTC+5)
Poŝtkodo
Telefona antaŭkodo	+993-12
Situo enkadre de Turkmenio Situo enkadre de Turkmenio
Situo enkadre de Azio Situo enkadre de Azio
Vikimedia Komunejo: Aşgabat
Retpaĝo: ashgabat.gov.tm/en/

En la urbo funkcias flughaveno, maŝinindustrio, elektrotekniko, teksaĵa kaj nutraĵa industrio. Ĝi estas kultura centro kun universitatoj, altlernejoj, teatroj, muzeoj kaj zoo.

Historio

La urbo evoluis ĉirkaŭ rusa milita apogejo, kiu estis establita en 1881 ĉe krucpunkto de pliaj karavanaj vojoj. Post aliĝo al la Transkaspia Fervojo, kiu interligas Kazaĥion kaj Uzbekion kun la Kaspia Maro, la urbo disvastiĝas daŭre ekde 1885. Inter 1919-1927 la urbo portis la nomon Poltorack.

En 1924, Aŝgabato iĝis ĉefurbo de la soveta respubliko Turkmenio ene de Sovetunio. Okaze de grava sismo la 5-an de oktobro en 1948, la urbo tute detruiĝis, sed poste estis rekonstruita. En 1962, Aŝgabato alligiĝis al la Karakuma kanalo. Tiu kanalo estas unu el la plej longaj surmonde kaj estas provizita el 600 kilometrojn oriente fluanta rivero Amudarja.

Post sendependiĝo de Turkmenio la 27-an de oktobro de 1991, Aŝgabato iĝis la ĉefurbo de la regno.

Vidindaĵoj

Plimulto de la historiaj konstruaĵoj ruiniĝis dum la tertremoj (ĉefe en 1948). La centron de Aŝgabato karakterizas ŝtalbetonaj kaj vitraj konstruaĵoj, kiuj do estas sismorezistaj.

Aparte vidindas la muzeoj pri plastikaj artoj, etnografio kaj historio; sed ankaŭ la botanika ĝardeno.

Vidu ankaŭ

• Nisa (Turkmenio)

Eksteraj ligiloj

• ruse http://www.vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=399 Arkivigite je 2008-01-23 per la retarkivo Wayback Machine Paĝo sur moderna Aŝgabato
• http://www.editions-harmattan.fr/index.asp?navig=catalogue&obj=livre&no=20654
• http://www.mekdep.com Arkivigite je 2006-04-02 per la retarkivo Wayback Machine
• http://www.turkmeniya.info