Albert Wass
WASS Albert [vaŝŝ] estis hungara verkisto kaj poeto naskiĝinta la 8-an de januaro 1908 en Válaszút kaj mortinta la 14-an de februaro 1998 en Astor (Florido, Usono).
| Albert Wass | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Wass Albert | |||||
| Naskiĝo | 8-an de januaro 1908 en Răscruci | ||||
| Morto | 17-an de februaro 1998 (90-jaraĝa) en Astor | ||||
| Mortis pro | Sinmortigo  vd
| ||||
| Lingvoj | hungara vd | ||||
| Ŝtataneco | Rumanio Hungario vd
| ||||
| Familio | |||||
| Dinastio | Wass family vd | ||||
| Infanoj | Andreas Wass von Czege (en)  , Huba Wass de Czege (en) vd
| ||||
| Parencoj | Béla Wass (en) (avo) vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | poeto verkisto vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Biografio
redaktiAlbert Wass studis en Debrecen, Hohenheim kaj Parizo. Li revenis en Transilvanion en 1932 kaj soldatservis en la rumana armeo. Post morto de sia avo, li transprenis ties eklezian postenon (1936) kaj tiel iĝis ĉefprizorgisto de la episkopujo de la Hungara Reformita Eklezio. Wass vivis de 1944 en Germanio, poste ekde 1952 en Usono. Liaj verkoj povis reaperi en Hungario nur post la socialismo. Multajn liajn verkojn presis kaj eldonis presejo Saluton BT. Post kiam Hungario en 1940 – laŭ la t. n. Viena decido – rericevis partojn de Transilvanio, li faris krimojn kontraŭ civiluloj, tial li devis fuĝi fine de la milito, komence al Germanio, poste al Usono (1951). Antaŭ kaj dum la milito li esprimis en pluraj gazetartikoloj sian antisemitismon kaj simpation kun la hungaraj faŝistoj. Li ne rericevis la hungaran ŝtatanecon ĝis sia morto. Liaj cindroj ripozas en Transilvanio, apud la verkisto János Kemény. Nuntempe liaj verkoj estas popularaj en dekstremaj/ekstreme dekstremaj rondoj en Hungario, oni starigis plurajn statuojn por li en dekstreme gvidataj urboj/vilaĝoj, pri kio estas publika diskuto en la lando. En Rumanio li estis kondamnita al morto kiel militkrimulo en 1946.
Verkoj
redaktiRomanoj, noveloj, rakontoj
redakti- 1934 Farkasverem
- 1940 Csaba
- 1940 Mire a fák megnőnek
- 1940 Jönnek!
- 1941 A titokzatos őzbak noveloj
- 1943 A kastély árnyékában
- 1943 Egyedül a világ ellen
- 1943 Vérben és viharban
- 1944 Tavaszi szél és más színművek
- 1945 Valaki tévedett noveloj el 1945-49
- 1945 A költő és a macska rakontoj
- 1947 A rézkígyó
- 1949 Zsoltár és trombitaszó – Örökösök noveloj, leteroj el 1949
- 1949 Adjátok vissza a hegyeimet!
- 1951 Ember az országút szélén
- 1952 Elvész a nyom
- 1953 Tizenhárom almafa
- 1958 Az Antikrisztus és a pásztorok
- 1959 A funtineli boszorkány
- 1964 Átoksori kísértetek
- 1965 Elvásik a veres csillag
- 1967 Magukrahagyottak
- 1974 Kard és kasza, verko pri hungara familia historio tra generacioj, en Transilvanio
- 1975 Magyar örökségünk diversaj verkaĵoj
- 1978 Halálos köd Holtember partján
- 1985 Hagyaték
- 1989 Te és a világ noveloj
- Eliza angle
- Igazságot Erdélynek!
- Józan magyar szemmel I-II. publikaĵoj
- Karácsonyi üzenetek – A temető megindul
- Magyar pólus diversaĵoj
- Népirtás Erdélyben
Poemoj, fabeloj
redaktiFonto
redakti- RMIL Arkivigite je 2014-01-08 per la retarkivo Wayback Machine
- Magyar Életrajzi Lexikon
Eksteraj ligiloj
redakti- Balázs Ildikó: Wass Albert tanulmányok[rompita ligilo], krater.hu
- Balázs Ildikó:Wass Albert életmű-bibliográfia 1923-2003 Arkivigite je 2011-08-13 per la retarkivo Wayback Machine, krater.hu
- Wass Albert: Rövid önéletrajz (részletek) Arkivigite je 2012-01-30 per la retarkivo Wayback Machine, hhrf.org
- A kisajátított tér (La elposedigita spaco).[1].
- aŭskalteblaj verkoj de Wass Albert
- biografio de Albert Wass Arkivigite je 2007-10-08 per la retarkivo Wayback Machine
- verkisto Endre Kukorelly pri Albert Wass Arkivigite je 2008-11-03 per la retarkivo Wayback Machine