Aleksandr Butlerov

Honorigoj
Honorigoj	(1868) Lomonosov Prize (en) ; Ordeno de Sankta Anna 1a-klasa ; vd

Postenoj
Postenoj	rektoro vd

Aleksandr Miĥajloviĉ Butlerov
(1828-1886)
Aleksandr Miĥajloviĉ Butlerov; (1828-1886)
	rusa kemiisto, malkovrinto de formaldehido
Persona informo
Naskiĝo	15-a de septembro 1828; en Ĉistopolo, Rusio
Morto	17-a de aŭgusto 1886; en Butlerovka, Rusio
Lingvoj	rusa • germana • franca vd
Ŝtataneco	Rusia Imperio vd
Alma mater	Universitato de Sankta Peterburgo; Ŝtata Universitato de Kazano ; Universitato de Moskvo
Subskribo
Familio
Infanoj	Mikhaïl Alexandrovitch Boutlerov (fr) vd
Profesio
Okupo	kemiisto ; universitata instruisto ; akademiulo vd
Laborkampo	Kemio, organika kemio, abelbredado, lepidopterologio kaj spiritismo vd
Aktiva en	Sankt-Peterburgo vd
Doktoreca konsilisto	Nikolao Zinin • Karl Ernst Claus vd
Postenoj
Postenoj	rektoro vd
Honorigoj
Honorigoj	(1868) Lomonosov Prize (en) ; Ordeno de Sankta Anna 1a-klasa ; vd
Membrecoj
Membrecoj	Rusia Akademio de Sciencoj ; Peterburga Akademio pri Sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Aleksandro Butlerov (1828-1886) (ruse Александр Михайлович Бутлеров), estis rusa kemiisto, unu el la ĉefaj kreantoj de la teorio pri la kemia strukturo, la unua kiu enkondukis la koncepton pri duoblaj ligoj en la strukturaj formuloj, malkovrinto de heksamino^[1] (1859), formaldehido^[2] (1859) kaj la reakcio pri sintezo de sukeroj, pli konata kiel reakcio pri formozo (1861)^[3]. En 1862, kune kun Archibald Scott Couper (1831-1892) kaj Aŭgusto Kekuleo (1829-1896), li unue proponis la koncepton pri la ebla kvaredra kemiaranĝo en la karbonatomo.

Biografio

Filo de grandbienulo, lia patrino mortis kiam Butlerovo estis nur 4-jara, kaj li estis translokiĝita al la hejmo de siaj geavoj. Estante 16-jara, li diplomiĝis en la Supera Lernejo de Kazano, kie li komencis studi apud la departemento pri fiziko kaj matematiko en la Ŝtata Universitato de Kazano. Komence, li interesiĝis pri botaniko kaj zoologio, kaj sinsekve eksindonis al kemio sub la influo de Karl Ernst Claus (1796-1894) kaj Nikolao Zinino (1812-1880). En 1849, li diplomiĝis kaj ekinstruis en tiu sama universitato, fariĝinte, en 1854, eksterordinara profesoro pri kemio, kaj ekde 1857 oficiala profesoro. Inter 1860 kaj 1863 li estis nomumita rektoro de la universitato.

Inter la jaroj 1857 kaj 1858 Butlerov vojaĝis eksteren kaj havis la oportunokazon konatiĝi kun aliaj eŭropaj kemiistoj tiel kiel Aŭgusto Kekuleo (1829-1896) kaj Emil Erlenmeyer (1825-1909). Li partoprenis en la kunvenoj de la ĵuskreita Kemia Societo de Parizo, kaj en tiu sama urbo li komencis faris la unuajn eksperimentojn kiuj enkondukis la bazojn de lia teorio pri la sukerosintezo el la formaldehido en la ĉeesto de kalcia hidroksido kiel katalizilo. Tiu reakcio estas konata kiel reakcio de formozo. Inter 1868 kaj 1885, kiam li retiriĝis, li estis profesoro pri kemio en la Universitato de Sankta Peterburgo. En 1874, li elektiĝis kiel membro de la Rusa Akademio pri Sciencoj. Liaomaĝe li estas honorita per nome de lunkratero kiu ricevis lian nomon. Kelkaj el liaj disĉiploj estis: Aleksejo Favorskij (1860-1945), Vladimiro Markovnikovo (1837-1904) kaj Aleksandro Zajcjev (1841-1910).