Andrea del Sarto

Andrea del Sarto (elparolata kiel en esperanto) estis florenca pentristo de la 16-a jarcento, naskiĝinta en Florenco la 16-an de julio 1486 kaj tie mortinta la 29-an de septembro 1530.

Andrea del Sarto
Memportreto de Andrea del Sarto
Persona informo
Andrea del Sarto
Naskonomo	Andrea d'Agnolo di Francesco di Luca di Paolo del Migliore Vannucchi
Naskiĝo	16-an de julio 1486 (1486-07-16) en Florenco, Italio
Morto	29-an de septembro 1530 (1530-09-29) (44-jaraĝa) en Florenco
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Pesto vd
Tombo	Baziliko Santissima Annunziata (1530–) vd
Lingvoj	itala vd
Ŝtataneco	Respubliko Florenco vd
Familio
Edz(in)o	Lucrezia del Fede (en) (1518–) vd
Profesio
Okupo	pentristo desegnisto vidartisto vd
Laborkampo	Pentrado vd
Aktiva en	Florenco vd
Aktiva dum	1501–1530 vd
Verkado
Verkoj	Madonna of the Harpies ❦ San Gallo Annunciation ❦ La Lasta Vespermanĝo vd
Sukcesis kiel	pentristo
vera nomo	Andrea d'Agnolo... Vannucchi
Ekspoziciejoj Muzeo Boijmans van Beuningen, Muzeo Städel, Prado-Muzeo, Arta Instituto de Ĉikago, Muzeo de Arto “Nelson-Atkins”, Muzeo J. Paul Getty, Nacia Galerio de Viktorio, Nacia Galerio de Arto, Nationalmuseum, Nacia Galerio de Kanado, Metropolita Muzeo de Arto, Museum of the Last Supper of Andrea del Sarto (en) , Uffizi, Nacia Galeriaro de Skotlando, Muzeo de Belartoj de Caen, Galleria Borghese (en) , University of Arizona Museum of Art (en) , Muzeo de Belarto ĉe Bostono, Allen Memorial Art Museum (en) , Galleria Palatina (en) , Ŝtata Artkolekto de Dresdeno, Galleria Nazionale d'Arte Antica, Nacia Artmuzeo de Danio, Nacia Galerio, Ermitejo, Arthistoria Muzeo, Dulwich Picture Gallery (en) , Nacia Muzeo en Varsovio, Bavaria Ŝtata Pentraĵaro, Arta Muzeo de Worcester, Arta Galerio de Universitato Yale, Belarta Muzeo, Reĝaj muzeoj por Belaj Artoj de Belgio, The Wallace Collection (en) , Klevlanda Muzeo de Arto, Gvidantomuzeo, Carnegie Muzeo de Arto, Gemäldegalerie, Villa Medici (en) , Malnova pinakoteko, Electoral Gallery Dusseldorf (en) , Muzeo Kapodimonte, Muzeo de Belartoj de Liono, Hatton Gallery (en) , Holburne Museum (en) , Barber Institute of Fine Arts (en) , Ascott House (en) , Muzeo Ashmolean, Muzeo Bowes, Russell-Cotes Art Gallery & Museum (en) , York Art Gallery (en) , Museo Soumaya (en) , Nacia Muzeo de la Belaj Artoj de Azerbajĝano, Palazzo Davanzati (en) , Eva Klabin House Museum (en) , Sant'Apollonia (en) , Nacia Galerio de Skotlando, Victoria Art Gallery (en) , Musea Brugge (en) , Windsor and Royal Borough Museum (en) kaj Wellcome Collection (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Nomo

Li estis filo de la tajloro Agnolo, do li estis kutime nomata "[la filo] de la tajloro" (sarto itale signifas "tajloro"). Lia vera nomo estis Andrea d'Agnolo, t.e. Andrea [filo] de Agnolo, aŭ pli ĝuste Andrea d'Agnolo di Francesco di Luca Vannucchi, t.e. Andrea [filo] de Agnolo [filo] de Francesco [filo] de Luca [de la familio] Vannucchi.

Vivo

Noli me tangere (Ne tuŝu min), pentrita de Andrea del Sarto en 1509 aŭ 1510

Tre juna, li lernis la pentradon ĉefe en la metiejo de Piero di Cosimo. Andrea lasis lin en 1508 kaj fondis kun alia juna pentristo memstarantan metiejon. Tie li kreis la unuajn pentraĵojn, kaj samtempe freskis klostrojn en florencaj monaĥejoj.

En 1517 aŭ 1518 Andrea del Sarto edziĝis kun la juna vidvino Lucrezia del Fede. Baldaŭ li forvojaĝis al Francio, kie li restis malpli ol du jaroj (laŭ Giorgio Vasari, fama biografiisto de artistoj, li revenis al Florenco ankaŭ pro la peto de lia edzino).

Tre grava fresko farita post lia reveno al Florenco estas la Cenacolo (Sankta Vespermanĝo, 1520-1525). Ankaŭ tre fama estas la pentraĵo Madonna col Bambino, un angelo e un santo (Madono kun Jesuo Infano, anĝelo kaj sanktulo, 1522-1523), kutime nomata Madonna della Scala (= Madono de la Ŝtuparo) pro la ĉeesto de ŝtuparo en la bildo, kiu estas en la Prado-Muzeo en Madrido ekde 1819.

Andrea del Sarto, Madono de la Ŝtuparo, 1522-1523