Bubona pesto

Bubona pesto
	malsano
	Portalo pri Medicino
	v • d • r

Bubona pesto aŭ Bubona plago estas zoonoza malsano, cirkulante plejparte en puloj aŭ sur malgrandaj ronĝuloj, kaj estas unu el tri specoj de bakteriaj infektoj kaŭzitaj de Yersinia pestis (antaŭe konata kiel Pasteurella pestis), kiu apartenas al la familio Enterobacteriaceae. Sen terapio, la Bubona pesto aŭ abscesplago mortigas proksimume du trionojn de infektitaj homoj post kvar tagoj.

La esprimo Bubona pesto estas derivita de la greka vorto βουβών, kun la signifo "ingveno." Ŝvelintaj limfoganglioj (bubonoj) aparte okazas en la akselo kaj ingveno en personoj suferantaj de abscesplago. La esprimo Bubona pesto ofte estis uzita sinonime por pesto, sed ĝi fakte rilatas specife al infekto kiu eniras tra la haŭto kaj vojaĝas tra la limfo, kiel estas ofte vidita en pul-portitaj infektoj.

La Bubona pesto - kune kun la septicema pesto kaj la pulmopesto, kiuj estas la du aliaj manifestiĝoj de Y. pestis - verŝajne ofte estas la kialo de la Nigra Morto kiu balais tra Eŭropo en la 14-a jarcento kaj mortigis laŭtakse 25 milionojn da homoj, aŭ 30-60% de la eŭropa loĝantaro.^[1] Ĉe la Mediteranea Regiono, someroj ŝajnis esti la sezono kiam la malsano okazis. Dum en Eŭropo, homoj trovis la malsanon plej okazanta aŭtune.^[2]

Rilato al ekonomio

Ĉar la pesto mortigis tiel multajn el la laboraktiva personaro, salajroj altiĝis kaj kelkaj historiistoj^[kiuj?] vidis tion kiel turnopunkto en eŭropa ekonomia evoluo.^{[mankas fonto]}

Okazoj

Epidemio de 1649 en Sevilo

Notoj

↑ (September 2010) “Distinct Clones of Yersinia pestis Caused the Black Death”, PLoS Pathogens 6 (10), p. e1001134. doi:10.1371/journal.ppat.1001134. Alirita 16 November 2010.. “We confirm that Y. pestis caused the Black Death and later epidemics on the entire European continent over the course of four centuries. Furthermore, on the basis of 17 single nucleotide polymorphisms plus the absence of a deletion in glpD gene, our aDNA results identified two previously unknown but related clades of Y. pestis associated with distinct medieval mass graves. These findings suggest that plague was imported to Europe on two or more occasions, each following a distinct route. These two clades are ancestral to modern isolates of Y. pestis biovars Orientalis and Medievalis. Our results clarify the etiology of the Black Death and provide a paradigm for a detailed historical reconstruction of the infection routes followed by this disease.”.
↑ Felipe Armesto. (2007) The World History Volume 2:The Revenge of Nature: Plague, Cold, and The Limits of Disaster In The Fourteenth Century.. New Jersey: Pearson, Prentice Hall, p. 451.

Referencoj

Echenberg, Myron J.. (2007) Plague Ports: The Global Urban Impact of Bubonic Plague, 1894–1901. Nov-Jorko, NY: New York University Press. ISBN 0-8147-2232-6. OCLC 70292105.
Little, Lester K. (2007). "Life and Afterlife of the First Plague Pandemic." In: Little, Lester K. editor. (2007), Plague and the End of Antiquity: The Pandemic of 541–750. Cambridge University Press. (2007). ISBN 978-0-521-84639-4 (hardback); ISBN 978-0-521-71897-4 (paperback).
McCormick, Michael (2007). "Toward a Molecular History of the Justinian Pandemic." In: Little, Lester K. editor. (2007), Plague and the End of Antiquity: The Pandemic of 541–750. Cambridge University Press. (2007). ISBN 978-0-521-84639-4 (hardback); ISBN 978-0-521-71897-4 (paperback).
"Bubonic Plague Originated in China" Arkivigite je 2012-09-06 per la retarkivo Wayback Machine, Discovery News,1 November 2010. Retrieved on 6 December 2011.
"Bubonic Plague Fire Destroyed Honolulu's Chinatown" Arkivigite je 2012-05-14 per la retarkivo Wayback Machine Hawaii for Visitors. Retrieved on 6 December 2011.
"Bubonic Plague and the Chinatown Fire Honolulu Advertiser, 7 July 2005. Retrieved on 6 December 2011.

Bibliografio

Libroj

Alexander, John T.. (2003, 1980) Bubonic Plague in Early Modern Russia: Public Health and Urban Disaster. Oxford, UK; New York, NY: Oxford University Press. ISBN 0-19-515818-0. OCLC 50253204.
Carol, Benedict. (1996) Bubonic Plague in Nineteenth-Century China. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2661-2. OCLC 34191853.
Biddle, Wayne. (2002) A Field Guide to Germs, 2‑a eldono, Nov-Jorko: Anchor Books. ISBN 1-4000-3051-X. OCLC 50154403.
Little, Lester K.. (2007) Plague and the End of Antiquity: The Pandemic of 541–750. Nov-Jorko, NY: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-84639-4. OCLC 65361042.
Rosen, William. (2007) Justinian's Flea: Plague, Empire and the Birth of Europe. Londono, Anglio: Viking Penguin. ISBN 978-0-670-03855-8.
Scott, Susan, and C. J. Duncan. (2001) Biology of Plagues: Evidence from Historical Populations. Cambridge, UK; New York, NY: Cambridge University Press. ISBN 0-521-80150-8. OCLC 44811929.
Batten-Hill, David. (2011) This Son of York. Kendal, England: David Batten-Hill. ISBN 978-1-78176-094-9. OCLC http://www.tsoy.co.uk.

Artikoloj

(1973) “Clinical and serological responses to plague vaccine U.S.P”, Military Medicine 138 (11), p. 720–722. Alirita 18-a de januaro 2011..

^{[rompita ligilo]}

(1962) “Laboratory-acquired pneumonic plague”, Annals of Internal Medicine 56 (5), p. 789–800. doi:10.7326/0003-4819-56-5-789.

(1974) “Plague immunization. V. Indirect evidence for the efficacy of plague vaccine”, Journal of Infectious Diseases 129 (supplement), p. S37–S40. doi:10.1093/infdis/129.Supplement_1.S37.

(2005) “Risk of Person-to-Person Transmission of Pneumonic Plague”, Clinical Infectious Diseases 40 (8), p. 1166–1172. doi:10.1086/428617.

Kategorio Bubona pesto en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

[1] (September 2010) “Distinct Clones of Yersinia pestis Caused the Black Death”, PLoS Pathogens 6 (10), p. e1001134. doi:10.1371/journal.ppat.1001134. Alirita 16 November 2010.. “We confirm that Y. pestis caused the Black Death and later epidemics on the entire European continent over the course of four centuries. Furthermore, on the basis of 17 single nucleotide polymorphisms plus the absence of a deletion in glpD gene, our aDNA results identified two previously unknown but related clades of Y. pestis associated with distinct medieval mass graves. These findings suggest that plague was imported to Europe on two or more occasions, each following a distinct route. These two clades are ancestral to modern isolates of Y. pestis biovars Orientalis and Medievalis. Our results clarify the etiology of the Black Death and provide a paradigm for a detailed historical reconstruction of the infection routes followed by this disease.”.

[2] Felipe Armesto. (2007) The World History Volume 2:The Revenge of Nature: Plague, Cold, and The Limits of Disaster In The Fourteenth Century.. New Jersey: Pearson, Prentice Hall, p. 451.

[1]

[2]