Fosfino

Fosfino
Plata kemia strukturo de la Fosfino
Tridimensia kemia strukturo de la Fosfino
Alternativa(j) nomo(j)
Hidrido de fosforo Fosfora hidrido Fosfano
Kemia formulo	PH3
CAS-numero-kodo	7803-51-2
ChemSpider kodo	22814
PubChem-kodo	24404
Merck Index	15,7450
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora gaso kun fiŝo-simila odoro
Molmaso	33,998 g·mol−1
Denseco	1,379g cm−3
Fandpunkto	−132,8 °C
Bolpunkto	−87,7 °C
Refrakta indico	$n_{761}^{20}$ 2,144
Memsparka temperaturo	38 °C
Solvebleco	Akvo:0,312 g/L
Mortiga dozo (LD50)	27 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R12 R17 R26 R34 R50
Sekureco	S28 S36/37 S45 S61 S63
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero F+ Tre brulema T Toksa N Damaĝaj substancoj
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H220, H280, H314, H330, H400
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P260, P264, P271, P273, P280, P284, P301+330+331, P303+361+353, P304+340, P305+351+338, P310, P320, P321, P363, P377, P381, P391, P403, P403+233, P405, P410+403, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Fosfino, PH₃ aŭ fosfano estas neorganika komponaĵo de fosforo kaj hidrogeno, senkolora toksa gaso kun malagrabla fiŝo-, ajlo- simila odoro aŭ putra ovo. Pura fosfino estas senodora sed teknikaj specimenoj ĉiam havas malagrablan odoron kaj iom da P₂H₄ ankaŭ konata kiel dufosfano.

Fosfino ne spontanee sparkiĝas malsupre ol 38 °C, sed ĝi ankaŭ enhavas iom da dufosfano (aŭ P₂H₄) kiu povas malaltigi la ekflaman temperaturon de la miksaĵo al meditemperaturo. Tio estis klarigata en 1845 de la franca kemiisto Paul Thénard (1819-1884) kiu estigis dufosfanon laŭ preskaŭ pura formo per hidrolizo de kalcia unufosfido.

Fosfino ankaŭ estas krudmaterialo por manufakturado de diversaj organofosforaj komponaĵoj kun formul R₃P (kie R estas organa derivaĵo). Organofosfinoj estas gravaj substancoj uzataj kiel kataliziloj kie ĝi partoprenas en diversaj kompleksaj kombinaĵoj kun pluraj metalaj jonoj. Fosfino estas solvebla en alkoholoj, eteroj, karbona dusulfido, kaj iomete solvebla en benzeno, kloroformo kaj etanolo. Fosfino povas esti trovata en homaj histoj, sango, urino, salivo, ktp.

Sintezoj

Sintezo 1

• Fabrikado de fosfino estas tre facila kaj diversigita:

2 +3 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$2

Sintezo 2

• En 1783, la franca kemiisto Philippe Gengembre (1764-1838) unue produktis fosfinon varmigante fosforon en akva solvaĵo de kalia karbonato. La sama rezulto estiĝas per interagado de la natria hidroksido, fosforo kaj akvo:

3 +4 +3 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{varmo}}\,}}$+3

Sintezo 3

• Preparado per varma malkomponado de la fosfita acido:

4 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{varmo}}\,}}$3 +

Sintezo 4

• Preparado per traktado de aluminia fosfido kun sulfata acido:

${\ce {2 AlP + 3 H_2SO_4 -> 2 PH_3 + Al_2(SO_4)_3}}$

Sintezo 5

• Preparado per interagado de fosforo kun klorida acido:

2 + 3 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$+

Reakcioj

Reakcio 1

• Fosfino reakcias kun nitrata acido:

+ 8 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$8 + 4

Reakcio 2

• Fosfino reakcias kun sulfata acido:

+ 4 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$+ 4 + 4

Literaturo

• Toxicological Chemistry and Biochemistry
• Organophosphorus Chemistry
• Chemische Unterrichtsversuche
• Toppr.com Arkivigite je 2018-11-14 per la retarkivo Wayback Machine
• The Mysterious Paths Of Versailles Arkivigite je 2018-11-14 per la retarkivo Wayback Machine
• The Facts on File Dictionary of Inorganic Chemistry