Makao
Ĉi tiu artikolo temas pri ĉina regiono. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Makao (birdo).Makao[1][2] aŭ Aomeno (ĉine 澳門, pinjine: Àomén; portugale Macau) estas, kun Hongkongo, unu el la du specialaj administraj dividoj (speco de provinc-nivela divido) de la Ĉina Popola Respubliko. Ĝi situas ĉe la delto de la Perlorivero, limante kun Kantonio norde kaj kun la Sudĉina Maro sude. Makao estas eks-kolonio de Portugalio, kiu transdoniĝis al Ĉinio en 1999, sub la kondiĉo ke ĝi restas aŭtonomeco super internaj aferoj (almenaŭ ĝis 2049).
| Speciala Administra Divido de Makao | |||||||
| |||||||
| Mallongigo: n/a | |||||||
| speciala administra regiono • urboŝtato • urbego • setlejo • turisma celloko • dependanta teritorio • customs territory of China | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ĉinio kun Speciala Administra Divido de Makao montrata
| |||||||
| Signifo de nomo | 澳 ào – enlasejo 門 mén – pordego | ||||||
| Administra speco | Speciala administra divido | ||||||
| Ĉefurbo (kaj plejgranda urbo) |
n/a | ||||||
| Provincestro | Ho Iat Seng (ekde 2019) | ||||||
| Areo | 29,5 km² | ||||||
| - Latitudo | 22° 12' N | ||||||
| - Longitudo | 113° 33'E | ||||||
| Loĝantaro | (2009) | ||||||
| - Ĉirkaŭ | 544 600 | ||||||
| - Loĝdenso | 18568/km² | ||||||
| Ekonomio | (2009) | ||||||
| - MEP | US$ 31,27 miliardoj | ||||||
| - MEP po kapo | US$ 59 451 | ||||||
| HDI | 0,944 (tre alta) (2008) | ||||||
| Etnoj | hanoj – 95% portugaloj – 3% | ||||||
| ISO 3166-2 | CN-92 | ||||||
| Oficiala retejo http://www.macau.gov.mo | |||||||
 | |||||||
 | |||||||
| Akvejo | Sudĉina maro | ||||||
| Supermara alteco | 22 m [+] | ||||||
| Koordinatoj | 22° 11′ 24″ N, 113° 32′ 17″ O (mapo)22.19113.53805555556 | ||||||
| Plej alta punkto | Alto de Coloane [+] | ||||||
| Akvokolektejo | 115,3 km² (11 530 ha) [+] | ||||||
| Areo | 115,3 km² (11 530 ha) [+] | ||||||
| Loĝantaro | 682 100 [+] (2021) | ||||||
| Horzono | Makaa Norma Horzono [+] | ||||||
|
|||||||
 |
|||||||
| Makao | |||||||
 Vikimedia Komunejo: Macau [+] |
|||||||
| En TTT: Oficiala retejo [+] | |||||||
Historio
redakti
Makao estis la plej malnova eŭropa kolonio en Ĉinio, fondita dum la 16-a jarcento. La Kolegio Sankta Paŭlo estis universitato fondita en 1594 en Makao fare de jezuitoj ĉe la servo de la portugaloj sub la traktato Padroado. Ĝi estis la unua eŭrop-tipa universitato en Orienta Azio.
La areo suferis la rezulton de la Katastrofa Tajfuno de 1874, nome ĉirkaŭ 5 000 homoj perdis siajn vivojn en Makao.
La portugala registaro transdonis suverenecon super la teritorio al Ĉinio en 1999, kaj ĝi nun estas Speciala Administra Regiono de Ĉinio. Loĝantoj de Aomeno plejparte parolas la kantonan lingvon indiĝene; la mandarena ĉina, la portugala kaj la angla lingvoj estas ankaŭ parolataj.
"Aomenano" en larĝa senco estas ĉiu konstanta loĝanto de Aomeno, sed mallarĝe, la vorto signas anon el etna grupo de loĝantoj de portugala descendo, kiuj ĝenerale miksiĝis kun ĉinoj.
Vidindaĵoj
redaktiServoj
redaktiEkonomio
redaktiKrom la historiaj koloniaj antikvaĵoj, la plej grandaj allogaĵoj en Aomeno estas la kazinoj. Kvankam multaj formoj de hazardludo estas leĝaj tie, la plej populara ludo estas Pai Gow, ludata per ĉinaj domenoj. Hazardludistoj el Hongkongo ofte prenas unu-tagan ekskurson al la urbo. Prama servado de akvoglisilo inter Hongkongo kaj Aomeno estas havebla 24 horojn tage, ĉiutage.
Kulturo
redakti
La miksado de la ĉina kaj portugala kulturoj kaj religiaj tradicioj dum pli ol kvar jarcentoj kreis nereprodukteblan kolekton de ferioj, festivaloj kaj okazaĵoj. La plej granda okazaĵo de la jaro estas la Makaa Grand-Premio en Novembro, kiam la ĉefaj stratoj en Makao estas konvertataj al vetkurejo, kiu havas similojn je la Grand-Premio de Monako. Aliaj ĉi-jaraj okazaĵoj inkluzivas la Makaan Arton Festivalon en Mardo, la Internacian fajraĵan Elmontron en Septembro, la Internacian Muzikan Festivalon en Octobro kaj/aŭ Novembro, kaj la Makaan Internacian Maratonon en Decembro.
La Lune Ĉina novjara festo estas la plej grava tradicia festivalo kaj solenado kutime okazas en malfrua Januaro aŭ frua Februaro. La Pou Tai Un Templo en Taipa estas la ejo por la festeno de Tou Tei, la Dio de la Tero, en Februaro. La procesio de la Pasio de Nia Lordo estas ege konata Katolika rito kaj vojaĝo, kiu vojaĝas el Igreja de Sanktulo Agostinho (potugale; Saint Augustine angle) al Igreja de Sé-a Katedralo, kaj ankaŭ okazas en Februaro.
A-Ma Templo, kiu honoras la Diino Matsu, estas plena en Aprilo per multaj adorantoj solenante la A-Ma festivalo. En Majo, oni tipe vidas dancantajn drakojn ĉe la festeno de la ebria drako kaj tre purajn budhojn ĉe la festeno de la banado de Lorda Budho. En Coloane Vilaĝo, ankaŭ la Taoista Dio Tam Kong estas honorata samtage. La Draka Ŝipa Festivalo estas farata sur Nam Van Lago en Juno kaj la Festivalo de La Malsata Fantomo en malfrua Aŭgosto aŭ frua Septembro ĉi-jare. Ĉiuj okazaĵoj kaj festivaloj de la jaro finas per la Vintra solstico en Decembro.
Loka kuirarto en Makao konsistas de mikso de kantonaj kaj portugalaj manĝaĵoj. Multajn unikajn manĝaĵojn rezultis de la spicaj miksaj, kiujn la edzinoj de portugalaj maristoj utilis por reprodukti Eŭropajn manĝaĵojn. Ĝiaj konsistaĵoj kaj spicoj inkluzivas tiujn de Eŭropo, Sud-Ameriko, Afriko, Hindio, kaj Sudorienta Azio, kaj la lokajn Ĉinajn konsistaĵojn. Tipe, Makaa manĝaĵo estas spicata per diversaj spicoj kaj gustoj, inkluzivante kurkumo, kokoslakto, cinamo, kaj "bacalhau", donante specialajn aromojn kaj gustojn. Famaj manĝaĵoj estas Galinha à Portuguesa, Galinha à Africana (afrikeca koko), Bacalhau, Makaaj kapiskaj salikokoj, kaj Kirli-fritita karea krabo.
Makao konfitas multajn historiajn ecojn en urbaj ejoj. La Historian Centron de Makao, kiu inkluzivas dudek kvin historiajn lokojn, oficiale listis UNESKO kiel Monda heredaĵo la dek kvaran de Julio 2005 dum la dudek naŭa sesio de la Monda Heredaĵa Komitato, okazante en Durbano, Sud-Afriko.
Referencoj
redakti- ↑ Laŭ NPIV
- ↑ Laŭ Reta Vortaro
Vidu ankaŭ
redaktiEksteraj ligiloj
redakti- oficiala retpaĝaro de registaro
- turisma retpaĝaro
- retpaĝaro de Venetian Macau Arkivigite je 2011-10-03 per la retarkivo Wayback Machine