Nikotino
| Nikotino | ||||
 | ||||
| Plata kemia strukturo de la Nikotino | ||||
 | ||||
| Tridimensia kemia strukturo de la Nikotino | ||||
 | ||||
| Nicotiana tabacum, planto kiu enhavas Nikotinon. | ||||
| Alternativa(j) nomo(j) | ||||
| ||||
| Kemia formulo | ||||
| CAS-numero-kodo | 54-11-5 | |||
| ChemSpider kodo | 80863 | |||
| PubChem-kodo | 89594 | |||
| Merck Index | 15,6609 | |||
| Fizikaj proprecoj | ||||
| Aspekto | senkolora higroskopa gaso | |||
| Molmaso | 162,236 g·mol-1 | |||
| Denseco | 1,01g cm−3 | |||
| Fandpunkto | -79 °C | |||
| Bolpunkto | 247 (malkomponiĝas) °C | |||
| Refrakta indico | 1,5282 | |||
| Ekflama temperaturo | 94 °C | |||
| Memsparka temperaturo | 240 °C | |||
| Solvebleco | Akvo:Tute solvebla | |||
| Mortiga dozo (LD50) | 2,8 mg/kg (buŝe) | |||
| Sekurecaj Indikoj | ||||
| Riskoj | R25 R27 R34 R51/53 | |||
| Sekureco | S13 S16 S26 S28 S29 S36/37/39 S45 S61 [1] | |||
| Pridanĝeraj indikoj | ||||
| Danĝero
| ||||
| GHS Damaĝo Piktogramo |
| |||
| GHS Signalvorto | Damaĝa substanco | |||
| GHS Deklaroj pri damaĝoj | H300, H301, H310, H330, H400, H411 | |||
| GHS Deklaroj pri antaŭgardoj | P260, P262, P264, P270, P271, P273, P280, P284, P301+310, P304+340, P310, P320, P321, P330, P361, P363, P391, P403+233, P405, P501[2] | |||
(25 °C kaj 100 kPa) | ||||
Nikotino estas organika kombinaĵo, plej grava alkaloido de la tabako. La nikotino akumuliĝas en la tuta planto, sed ĉefe en la folioj. Ĝi donas 5% de la planta maso. La tabakplanto (Nicotiana tabacum) kaj la kombinaĵo estas nomataj laŭ Johano Nikoto, portugalia ambasadoro de Francio, kiu sendis en 1550 tabakplantajn grajnojn al Parizo.
Oni konis la krudan nikotinon jam en 1571, sed la pura formo estis produktita nur en 1828. Oni konstatis en 1843 ties ĝustan kemian formulon kaj la unua laboratoria sintezo okazis en 1904. La nikotino estas fluida alkoloido, en pura stato ĝi estas senkolora, senodora, oleeca fluidaĵo, kiu bruniĝas je efiko de lumo aŭ aero kaj eligas fortan tabakodoron. Ĝia formulo: C10H14N2.
La specifeco de la nikotino estas ĝis dutipa efiko: per mallongaj enspiretoj ĝi plivigligas, sed se oni enspiras la fumon ĝis la pulmo, ĝi trankviligas.
La nikotino kaŭzas dependecon, la sendependiĝo okazas per nikotinhavaj haŭtaj gluaĵoj, maĉgumo.
La pura nikotino estas veneno.
Oni produktas ĝin en la industrio el tabak-eroj. Oni uzas ĝin en insekticidoj, kaj en bestokuracado kiel vermoforigilon.
Oni povas ĝin kombini kun nitrata acido aŭ alia oksidaĵo al nikotina acido (niacino), kiun oni uzas kiel furaĝo-aldonaĵon.